De potentiële rol van CGRP-receptor antagonisten in de behandeling van migraine Drs. W.P.J. van Oosterhout1, Dr. A. Maassen van den Brink2, Dr. G.M. Terwindt1 en Prof.dr. M.D. Ferrari1 1 Afdeling 2 Divisie Neurologie, Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden, Nederland Vasculaire Geneeskunde en Farmacologie, Afdeling Interne Geneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam, Nederland Introductie Migraine is een veelvoorkomende, aanvalsgewijze, neurovasculaire aandoening met een 1-jaarsprevalentie van 15-20% in de Nederlandse populatie. Calcitonin gene-related peptide (CGRP) is de belangrijkste neurotransmitter van het hoofdpijngenererende trigeminovasculaire systeem (TGVS). Behandeling migraine Aspecifieke analgetica en anti-emetica Triptanen (5-HT1B/1D/1F-agonisten) Nieuwe klassen medicamenten (in ontwikkeling) Triptanen Blokkeren vrijkomen CGRP (1) Remmen neurotransmissie in TNC (2) Vernauwen bloedvaten in dura (3) maar ook in het hart 1. CGRP Thalamus 2. Geen vaateffect Wat is CGRP? Neuropeptide 37 aminozuren Potente vasodilatator 2. TNC activiteit TG 3. Vasodilatatie TNC n.trigeminus CGRP receptor CGRP receptor antagonist gladde spiercel CGRP 5-HT1B/1D receptor CGRP receptor antagonist Anti-migraine mechanisme CGRP-receptorantagonisten Remt nociceptieve transmissie Niet via anti-vasodilatoir effect CGRP TRIPTANEN 5-HT1B/1D receptor 1. Transmissie Craniale arterie CGRP-r.a. Centrale synaps Figuur 1 Triptanen en CGRP-receptorantagonisten (CGRP-r.a.) in het trigeminovasculaire systeem (TGVS). N.I. = neurogene inflammatie; TNC = trigeminale nucleus caudalis; TG = trigeminaal ganglion CGRP-receptorantagonisten olcagepant t/m fase II en fase III studies Olcagepant / BIBN04896BS (i.v.) Even effectief als orale triptanen Geen effect op cerebrale doorbloeding Geen significante bijwerkingen Beperkte potentie passeren bloed-hersenbarrière Alleen i.v. goede biologische beschikbaarheid LUMINA Leiden University Medical Centre Migraine Neuro Analysis programme telcagepant Telcagepant MK-0974 (oraal) Even effectief als orale triptanen Geen effect op cerebrale doorbloeding Geen significante bijwerkingen bij incidenteel gebruik Leverenzymstijging bij sommige patiënten na dagelijks gebruik ontwikkeling gestopt Contact: [email protected] Contact: CGRP en migraine Plasma CGRP verhoogd tijdens spontane en geprovoceerde aanvallen Normalisering na triptanen Mogelijk verhoogd CGRP interictaal CGRP i.v.: migraineachtige hoofdpijn specifiek bij migraineurs [email protected] Blik op de nabije toekomst CGRP-receptorantagonisten even effectief als triptanen, zonder vasoconstrictieve effecten Olcagepant en telcagepant als eerste doorontwikkeld Olcagepant heeft alleen i.v. goede biologische beschikbaarheid Ontwikkeling telcagepant gestopt wegens leverbijwerkingen bij chronische toediening Nieuwe CGRP-receptor antagonisten zijn in ontwikkeling Digitale versie van poster en hand-out: