Betere vrijwillige inzet met minder middelen

Betere vrijwillige inzet
met minder middelen
Met de komst van de Wmo zijn de gemeentelijke taken voor vrijwillige inzet
prominenter in beeld gekomen via prestatieveld 4. Gemeenten moeten hiermee aan de
slag, maar zullen ook fors moeten gaan bezuinigen. Hoe voorkomen we dat bestaande
voorzieningen afgebroken worden? Kunnen we blijven voldoen aan de opgave die de
Wmo aan gemeenten stelt op het terrein van vrijwillige inzet?
Gemeentelijke uitdagingen
De komende jaren is dé opgave voor gemeenten om meer te
De laatste jaren is er voor nieuwe taken beleid ontwik-
realiseren met minder financiële middelen. Daarvoor volgen
keld en financiële middelen beschikbaar gesteld. Zolang de
hier enkele suggesties en methodieken per basisfunctie.
gemeentelijke budgetten groeiden, werden voorzieningen
uitgebreid en bekostigd door de gemeente. Nu is de situatie
Vertalen
drastisch veranderd en zal er bezuinigd moeten worden. Te-
Bij de basisfunctie vertalen gaat het om de visie van de
gelijkertijd stijgt de vraag naar welzijnsvoorzieningen. Er zal
gemeente op maatschappelijke ontwikkelingen en de lokale
daarom meer zelfredzaamheid van burgers verwacht worden
vertaling. Welke knelpunten of doelgroepen krijgen priori-
en er komt een zware druk te liggen op het vrijwilligerswerk.
teit? Welke (vrijwilligers)organisaties zijn er, welke knelpun-
Hoe kunnen gemeenten vrijwillige inzet van burgers en hun
ten ondervinden ze hoe kunnen ze ondersteund worden?
vrijwilligersorganisaties stimuleren?
Kijk voor het opstellen van de beleidsvisie naar wat er al geforEen andere uitdaging voor gemeenten is het formuleren van
muleerd is in beleid. In het coalitieakkoord en in de program-
een goede beleidsvisie. Om gemeenten te helpen vrijwil-
mabegroting staat welke visie de gemeente heeft, welke knel-
ligerswerkbeleid vorm te geven zijn de vijf basisfuncties
punten zij wil aanpakken en welke doelstellingen zij hebben
vrijwilligerswerk geformuleerd. Deze basisfuncties vragen om
geformuleerd voor de komende jaren inclusief de financiële
een visie van de gemeente. De gemeenten moeten investeren
kaders. Sluit bij deze visie aan met het vrijwilligerswerkbeleid.
in een visie terwijl veel gemeenten juist willen bezuinigen
op de eigen organisatie. Wat zijn de mogelijkheden om met
Kijk ook naar de beleidskaders op verschillende beleids-
beperkte capaciteit een goede beleidsvisie op te stellen?
terreinen, voor bijvoorbeeld wijkgericht werken of
reïntegratie. Bedenk hoe vrijwilligerswerk kan bijdragen
Voor vrijwilligersorganisaties ligt er ook een uitdaging. Veel
aan die beleidsdoelen. De methodiek integraal vrijwil-
vrijwilligersorganisaties zullen daadwerkelijk hun subsidies
ligerswerkbeleid kan u hierbij helpen. Raadpleeg nota’s
zien verminderen terwijl de eisen aan hen toenemen. Hoe
vrijwilligerswerkbeleid van andere gemeenten en kijk naar
houden de vrijwilligersorganisaties genoeg ruimte voor
landelijk goede voorbeelden. Vertaal die beleidsnota’s
vernieuwing en verbetering van de kwaliteit?
weer naar uw eigen gemeente.
Verbinden en makelen
gersactiviteiten door de wethouders of gemeenteraadsleden is
Van de gemeente wordt verwacht dat ze in staat is de verwach-
een hele effectieve - en goedkope - manier om de waardering
tingen en belangen van verschillende (vrijwilligers)organisaties
van de gemeente voor vrijwilligerswerk te laten blijken.
met elkaar te (laten) verbinden en mensen actief bij elkaar
te brengen. Dit wordt niet alleen bij vrijwilligerswerkbeleid
Verankeren
verwacht. Maak gebruik van de ontwikkelingen en verbindin-
De basisfunctie verankeren gaat over de vraag hoe de opge-
gen die er al zijn. Verbind bestaande activiteiten met elkaar en
dane kennis en ervaring geborgd wordt in beleid. Door als
stimuleer ontmoeting. Organiseer bijvoorbeeld een jaarlijkse
gemeente systematisch het beleid te evalueren, kunt u leren
ontmoeting van alle (vrijwilligers)organisaties. Op zo’n bijeen-
van de opgedane ervaringen en uw eigen beleid en de presta-
komst ontstaan nieuwe verbindingen en worden kennis en
ties van de voorzieningen verbeteren. Daardoor kunt u in een
ervaringen uitgewisseld. Daardoor kunnen de organisaties van
volgende beleidscyclus uw doelen aanscherpen, efficiënter
elkaar leren en tot vernieuwing komen. Deze ontmoeting kan
werken en met minder financiële middelen doelen bereiken.
door de gemeente zelf georganiseerd worden en hoeft niet
veel te kosten. Gebruik het gemeentehuis en laat een enthou-
Een goed voorbeeld
siaste wethouder de bijeenkomst leiden.
In Zeist wordt jaarlijks de Zeister Score georganiseerd door
de gemeente. Hiervoor worden alle organisaties uitgeno-
Versterken
digd die op het brede lokale sociale beleid actief zijn, zowel
Hoe de gemeente vrijwilligersorganisaties wil ondersteunen
professionele als vrijwilligersorganisaties. Op de Zeister Score
staat centraal bij versterken. De ondersteuning wordt veelal
staan ontmoeting en uitwisseling centraal; er wordt inge-
door een steunpunt vrijwilligerswerk geboden, al dan niet bij
gaan op lokale maatschappelijke ontwikkelingen en organi-
de gemeente zelf ondergebracht. Aanknopingspunt om dit
saties kunnen via een vraag -en aanbodsysteem gekoppeld
efficiënt in te richten is de opdracht aan het steunpunt op-
worden met elkaar voor specifieke klussen of kennis.
nieuw te bekijken. Met het MOVISIE-instrument Puzzelen met
vrijwilligersondersteuning kunt u bepalen hoe u als gemeente
Meer weten?
wilt ondersteunen. U moet ook weten welke ondersteunings-
Kijk voor meer informatie op de website van MOVISIE voor
behoefte de vrijwilligersorganisaties hebben. Op verschillende
de verschillende methodieken www.movisie.nl. Daarnaast
manieren kunt u de behoeften peilen, bijvoorbeeld via Digi-
kunt u voor vragen contact opnemen met Matthijs Terpstra
mon (dit is een digitaal monitorinstrument dat MOVISIE heeft
(030 789 20 61 of [email protected]).
ontwikkeld), maar ook een frictie-analyse onder individuele
vrijwilligers naar de belangrijkste knelpunten is mogelijk.
Goed voor Elkaar
Van 2009 tot begin 2013 liep het landelijke project
Als er nog geen steunpunt is, kijk dan waar de logische
‘Goed voor Elkaar’. Het project begeleidde gemeenten
verbindingen liggen en investeer in netwerkvorming en
bij de implementatie van de basisfuncties mantelzorg en
samenwerking. De vrijwilligersorganisaties kunnen elkaar on-
vrijwilligerswerk. Informatie over Goed voor Elkaar vindt
dersteunen, er is veel expertise bij de organisaties aanwezig.
u op www.movisie.nl.
Verbreiden
Gebruik maken van elkaars expertise is ook onderdeel van de
basisfunctie verbreiden. Verzamel en verspreid goede voorbeelden en zorg voor verbindingen tussen organisaties uit
verschillende sectoren. Ondersteun diverse vormen van vrijwilligerswerk en maak zo ruimte voor diversiteit en vernieuwing.
Er zijn genoeg kansen om het vrijwilligerswerk te promoten en
meer mensen enthousiast te maken voor het doen van vrijwilligerswerk. De gemeente zelf kan op verschillende manieren
vrijwilligerswerk promoten, bijvoorbeeld via een jaarlijks
vrijwilligersfeest of via artikelen op de eigen gemeentelijke
pagina in het lokale nieuwsblad. Het bijwonen van vrijwilli-
Postbus 19129 * 3501 DC Utrecht * T 030 789 20 00 * F 030 789 21 11 * www.movisie.nl * [email protected]