Een verpleegkundig adviesgesprek over herstel na de behandeling van borstkanker Heleen Hauer, nurse practitioner mammachirurgie Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Borstkanker, en dan……? Verpleegkundig adviesgesprek over herstel na de behandeling van borstkanker Uitleg over gevoelens in herstelfase Herstel en Balans Pijnarts i.v.m. zenuwpijn Normaliseren van klachten Terugkeer naar werk rustig opbouwen Lotgenotencontact Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Het Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Aanleiding • Verbeterde overlevingsperspectieven • Literatuur 20-50% van patiënten ervaart klachten in follow-up fase • Behoefte van patiënten aan ondersteuning • Onbekendheid van patiënten met bestaande ondersteuning • Verkorting opnameduur • Weinig tijd tijdens follow-up controles Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Een haalbaarheidstudie naar een verpleegkundig adviesgesprek op basis van een signaleringslijst voor klachten en problemen bij patiënten met een mammacarcinoom na de behandeling in de follow-up fase Inge Eekhout/Heleen Hauer Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Methode • Verzamelen patiënt gegevens • Signaleringslijst • Advies gesprek op basis van gesignaleerde klachten (n=25), 3-12 mnd. na afloop van de behandeling • Telefonisch interview na 4 weken Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Signaleringslijst Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Klachten 52% Problemen met geheugen en concentratie (13) 48% Verminderd uithoudingsvermogen (12) 44% Vermoeidheid (11) 36% Overgangsklachten (9) 28% (7) 24% Veranderd uiterlijk, gewichtsverandering en verminderde armfunctie Angst 20% Neerslachtigheid (5) (6) Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Adviezen • 48% van de patiënten wilden advies • 88% van de patiënten hebben advies gekregen • Veel patiënten met klachten waren zelf op zoek gegaan naar een oplossing voor hun klachten Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Interventies • • • • • • Psycho-educatie Sporten/ activiteiten Benoemen Herstel & Balans/ revalidatie Fysiotherapie/ Lymfoedeempoli Doorverwijzing maatschappelijk werk 24% van de patiënten is daadwerkelijk doorverwezen Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Telefonisch interview • 96% van de patiënten herinnerde zich het gesprek • 94% vond het gesprek zinvol • 40% heeft iets gedaan met de adviezen Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Conclusie • • • • • 76% van patiënten ervaren klachten 88% heeft adviezen gekregen 24% is daadwerkelijk doorverwezen 94% vond het adviesgesprek zinvol Een adviesgesprek na de behandeling tussen 612 weken lijkt aan een behoefte te voldoen • Een adviesgesprek tijdens het reguliere spreekuur is niet haalbaar Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Aanbevelingen • Elke patiënt 6-12 weken na de laatste behandeling een adviesgesprek aanbieden bij MCV • Met behulp van signaleringslijst adviesgesprek voeren • Training MCV • Richtlijn ontwikkelen voor adviezen en verwijzingen Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Projectgroep • Implementatie van verpleegkundig adviesgesprek door MCV/ 4e gespreksmoment • Exclusie patiënten die adjuvant behandeld zijn met chemotherapie en/of Herceptin • Discussie: valt adviesgesprek onder 1e of 2e lijns zorg Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Onderwerpen • Ontwikkeling richtlijn voor adviezen en interventies • Scholingstraject MCV • Verwijzing oncorevalidatie • Ontwikkeling periodieke kwaliteitsmodule • Patiënten enquête Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Richtlijn • Gekoppeld aan signaleringslijst • Betrekken van MCV, BVN, ervaringsdeskundigen • Up to date houden door MCV • Goedkeuring BVN • Tzt evidence based Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Verpleegkundige zorgvisie • Geven van informatie, adviezen en verwijzingen bij klachten die herstel belemmeren • Gericht op bevorderen van automie van de patiënt • Focus van herstel zoveel mogelijk op thuissituatie richten • Uitgaan van behoeften en wensen van patiënt • Aandacht voor individuele draagkracht/draaglast Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Risicofactoren slechter herstel • • • • • Lichamelijke klachten Voorgeschiedenis Sociale steun Afwijkende emotionele reactie/gedrag Leeftijd Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Scholingstraject MCV • Inhoudelijk deel: – Klinische les – CasuŃ—stiek bespreking • Training • Start adviesgesprekken november 2005 Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Verwijzing oncorevalidatie • Signaleringslijst als verwijsinstrument • Aanpassing signaleringslijst Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Periodieke kwaliteitsmodule • Perspectief patiënt en MCV • Aanzet gemaakt door 2 HBO-V studenten: Verkennend onderzoek naar kwaliteitsindicatoren van verpleegkundig adviesgesprek Doris Abbema/Marije Tesink Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Methode • Literatuur onderzoek • Interview MCV • Inventarisatie huidige situatie Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Interview MCV (n=8) • • • • • Doel van adviesgesprek Inhoud van adviesgesprek Vorm van adviesgesprek Condities van adviesgesprek Toepassing van verpleegkundige vaardigheden • Evaluatie van adviesgesprek → kwaliteitsindicatoren Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Inventarisatie huidige situatie (n=54) • Voorkomende klachten • Besproken klachten • Adviezen/verwijzingen Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Lichamelijke klachten 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% nee ja 1= vermoeidheid 2= slapeloosheid 3= pijnklachten 4= verminderd uithoudingsvermogen 5= verminderde armfunctie 6= gewichtsverandering 7= overgangsklachten 1 2 3 4 5 6 7 Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Psychische klachten 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% nee ja 1= neerslachtigheid 2= machteloosheid 3= angst/spanning of rusteloosheid 4= geheugen en/of concentratie problemen 5= veranderd uiterlijk 1 2 3 4 5 Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Sociale klachten 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% nee ja 1= veranderde relatie met partner 2= verminderde sociale contacten 3= veranderde seksualiteit 4= problemen op het werk 1 2 3 4 Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Meest besproken klachten • vermoeidheid 41,8% • verminderde uithoudingsvermogen 39,5% • pijnklachten 34,8% Minst besproken klachten • Veranderde seksualiteit • Veranderde relatie met partner • Machteloosheid 2,4% 4.8% 4,8% Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Adviezen/verwijzingen • Gevraagd advies • Ongevraagd advies • Geen advies 71,4% 5,9% 28,6% • Verwijzing binnen NKI/AvL • Verwijzing buiten NKI/AvL 49,1% 20,8% Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Patiënten enquête • 50 vragenlijsten verstuurd • 5-7 mnd na adviesgesprek • 31 vragenlijsten retour/respons 62% Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis • Heeft het verpleegkundig adviesgesprek met de MCV voorzien in een behoefte bij u ? Ja 77,8% Nee 22,2% • Heeft u iets gedaan met de tijdens het gesprek gegeven adviezen van de MCV? Ja 71% Nee 29% • Zou u andere patienten met borstkanker een adviesgesprek aanraden met onze MCV? Ja 87% Nee 6,5% Geen mening 6,5% Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis • Heeft u behoefte gehad aan een vervolggesprek met onze MCV? Ja 26% Nee 74% • Kunt u op een schaal van 1 tot 10 een cijfer geven over de door u ervaren kwaliteit van het adviesgesprek? Gemiddeld cijfer 7,8 Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Wat is volgens u het beste moment na de behandeling voor het verpleegkundig adviesgesprek? 8 3 2 3 2 1 1 1 3 2 1 1 1 1 1 12 w 2- eke 3 w n e 3 ken w 3- e k 12 en we : ke 4 we n k 46 en w 5- eke 6 w n ek e 6 we n 6k 8 en w e 612 ken we ke 8 we n 12 ken w e 13 ke n 16 w e -2 k 0 en w O e ke nb n ek en d 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis Afronding project • Analyse gegevens 1e jaar • Patiëntentevredenheid – patiëntenpanel over ca. 1 jr • Ontwikkeling periodieke kwaliteitsmodule – MCV en patiënt • Uitnodiging/tijdsplanning adviesgesprek – vervolggesprek MCV? • Naamgeving gesprek Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis