Happy - Muzes

 Happy - Pharrell Williams
Didactisch dossier
INHOUDSTAFEL
A)
B)
C)
D)
E)
Muzikale analyse
a.
Muziekgenre
b.
Tekst
c.
Vorm
d.
Toonaard en harmonie
e.
Bezetting
f.
Melodie
Muzikaal verwant
Thematisch verwant
a. Een wereldwijde community
b. Reflecteren over heden en toekomst/duurzaamheid
Werkvormen
Online toepassingen
a.
Musescore
b.
Hooktheory
c.
Midomi
2
2
2
4
4
5
6
6
7
8
8
9
9
9
9
9
1 A)
Muzikale analyse
a.
Muziekgenre
Even Happy opzoeken op het internet, en je vindt een hele reeks aan genrebenamingen terug
voor deze song: hedendaagse rhythm and blues, pop-rap, pop, neo soul, funk. Zoals zovele
hedendaagse popsongs laat deze song zich dus niet meteen in een vakje stoppen.
Hedendaagse R&B zelf laat zich dan weer omschrijven als een genre met elementen uit de
rhythm and blues (de zwarte populaire muziek die rond de jaren 1940 ontstond), soul, funk,
pop, hip hop en dance. Hedendaagse R&B verzamelt eigenlijk heel wat stijlen die in de late
jaren 1980 ontstonden op hetzelfde moment dat funk en disco aan populariteit verloren. De
ritmes (en dus ook de slaginstrumenten) zijn heel vaak elektronisch of digitaal gegenereerd,
wat ook opvalt in Happy.
b.
Tekst
Pharrell Williams was, samen met Heitor Pereira, verantwoordelijk voor de filmmuziek van
Despicable me II. Happy is een van de songs die in de film voorkomen. In de tekst van de song
vinden we echter geen enkele verwijzing naar de personages en de gebeurtenissen in de film.
Daarom kon Pharrell Williams deze song ook opnemen in zijn album Girl.
De tekst is geschreven in de eerste persoon enkelvoud. Deze persoon spreekt het publiek
(een enkele persoon of een groep personen - het Engelse ‘you’ maakt daartussen geen
onderscheid) aan. De persoon aan het woord uit zijn/haar gevoel van blijdschap. De reden voor
zijn/haar gevoel van blijdschap wordt daarbij niet vermeld. In feite lijkt blijdschap samen te
gaan met zorgeloosheid, zoals bijvoorbeeld in het vers ‘Like I don’t care’, en met
zelfvertrouwen, zoals in de verzen van de tweede helft van de tweede strofe.
In het refrein blijft de tekst geschreven vanuit de eerste persoon enkelvoud, al wordt deze
tekst (‘Because I’m happy’) gezongen door een koortje. De imperatieven die daarop volgen,
zijn een uitnodiging aan het adres van de luisteraar(s) om zich bij die groep van gelukkige
individuen te voegen. Deze uitnodiging ging letterlijk viraal op het internet: verscheidene fans
van over de hele wereld plaatsten hun eigen filmpje online of zonden een video in met de hoop
dat die opgenomen zou worden in Williams’ eigen 24-uur-durende videoclip.
2 Merk op: De tekst tussen haakjes wordt gezongen door het koor.
It might seem crazy
What I'm about to say
Sunshine, she's here
You can take a break
I'm a hot air balloon
That could go to space
With the air
Baby, by the way
(Because I'm happy) Clap along if you feel like a room without a roof
(Because I'm happy) Clap along if you feel like happiness is the truth
(Because I'm happy) Clap along if you know what happiness is to you
(Because I'm happy) Clap along if you feel like that's what you wanna do
Here come bad news
Talking this and that (Yeah)
Well, gimme all you got
And don't hold back (Yeah)
Well, I should probably warn you
I'll be just fine (Yeah)
No offense to you
Don't waste your time
Here's why
Refrein
(Happy) Bring me down
(Happy) Bring me down
(Happy) To bring me down
(Happy) Bring me down
I said
Can't noting
My level's too high
Can't noting
(Happy, happy, happy, happy) Bring me down
(Happy, happy, happy, happy) Bring me down
(Happy, happy, happy, happy) To bring me down
(Happy, happy) Bring me down
I said
Can't noting
My level's too high
Can't noting
Refrein
Refrein
(Happy, happy, happy, happy) Bring me down
Can't noting
3 (Happy, happy, happy, happy) Bring me down
(Happy, happy, happy, happy) To bring me down
(Happy, happy) Bring me down
I said
My level's too high
Can't noting
Refrein
Refrein
C’mon
c.
Vorm
ABA’B CCBB CBB:
strofe 1 - refrein - strofe 2 - refrein 2X C - 2X refrein
C - 2X refrein
Merk op dat vóór de eerste strofe ruisklanken weerklinken waarin ook vaag het koor met het
refrein te horen is.
Toonaard en harmonie1
d.
Toonaard:
fa groot/klein/dorisch
Intro:
majeur tonica-septiem
basnoot: fa
Strofe:
●
akkoord
basnoot
majeur tonica-septiem
fa
mineur tonica- septiem
la mol
majeur subdominant-septiem
si mol
dominant-septiem
do
majeur subdominant-septiem
si mol
majeur subdominant-septiem
la mol
majeur tonica-septiem
fa
● Het is vooral in de strofes dat er een spanning tussen fa groot en fa klein
bestaat. Er wordt namelijk een spel gespeeld tussen la hersteld en la mol. De
bas maakt een melodische beweging in fa klein, terwijl de akkoorden de frase
beginnen en eindigen in fa groot.
● We kunnen bovenstaande akkoordprogressie ook interpreteren als een spel
tussen fa groot en fa dorisch (fa - sol - la mol - si mol - do - re - mi mol - fa). Alle
akkoorden behalve het eerste en laatste akkoord kunnen we dan beschouwen
als een akkoordprogressie in fa dorisch. Deze doet vreemd aan voor klassiek
(lees: tonaal) geschoolde oren vanwege de juxtapositie van la mol (in het
mineur tonica-septiem-akkoord) en re hersteld (in het majeur
1
Bij het benoemen van de toonaard en de harmonieën bleek hooktheory.com een handig hulpmiddel. 4 subdominant-septiem-akkoord). In tonale muziek zou je bij een mineur tonica
immers een mineur subdominant krijgen (en dus een re mol).
● De mi mol in de zangpartij wijst eveneens op een dorische modus. In tonale
muziek zou immers de leidtoon mi hersteld gebruikt worden.
● De beweging in de bas is een palindroom.
Refrein:
●
De muziek beweegt van de verlaagde zesde graad (met septiem in de
zangpartij) via de dominant (eveneens met septiem in de zangpartij) naar de
majeur tonica.
●
De mi mol in de zangpartij wijst opnieuw naar een dorische modus. De
harmonieën in het koor kunnen zowel in fa klein als in fa dorisch gezien worden.
C:
e.
●
●
●
Bezetting
solostem (‘lead vocals’)
koor (‘backing vocals’)
instrumenten: keyboards en drums
Pharrell Williams’ aandeel in het creëren van de song is niet min: hij schreef de song, zong de
solopartij (met zijn typische falsetstem) en nam het instrumentale gedeelte voor zijn
rekening. In feite bestaat dat instrumentale gedeelte slechts uit keyboards en drums. De vele
klankkleuren en -effecten werden achteraf toegevoegd door geluidsingenieurs.
De interactie tussen solostem en koor in Happy is essentieel en wordt gestuurd door wat er in
de tekst staat: een uitnodiging om mee te klappen. Het koor speelt daardoor een actievere rol
dan een gewoon achtergrondkoortje (‘backing vocals’). Het maakt namelijk een evolutie door:
● Het koor is al aanwezig in de ruisklanken aan het begin van de song. Dit zorgt er al
meteen voor dat de spotlights niet zozeer op de solist gefocust zullen zijn. De solist
treedt als het ware op als één onder velen. Hij staat op gelijke hoogte met het koor.
● de strofes: In strofe 1 doet het koor nog niet mee, in strofe 2 klinkt ‘Yeah’ vanuit het
koor.
● de refreinen: In refrein 1 en 2 worden de woorden ‘Because I’m’ slechts door één
mannenstem gezongen. Vanaf het woord ‘Happy’ doen de andere mannenstemmen mee.
In refrein 3 valt meteen een gemengd koor in. In de overige verzen doen de vrouwen
ook mee, maar vallen ze pas in op ‘Happy’.
● C: Hier zingt het koor eerst eenstemmig, daarna twee- en daarna drie-stemmig. Dit
roept het beeld op van een groep zelfbewuste individuen (en niet een kudde makke
schapen).
5 In C verandert de instrumentatie. Van een digitaal gegenereerde sound houden we nu enkel
de ‘natuurlijk’ klinkende klanken over: zingen, handgeklap en Afrikaanse drums (het is
moeilijk te horen of deze laatste digitaal gegenereerd werden of niet).
f.
●
●
●
●
●
B)
Melodie
Zoals eerder al opgemerkt maakt de bas in de strofes een melodische beweging die
een palindroom is.
Zowel in de strofes, in het refrein als in C gebruikt de solozanger vaak dezelfde noten:
do (in iets mindere mate), mi mol en fa. De melodie gebruikt dus vooral kleine
intervallen.
Af en toe zijn er uitschieters naar boven of naar beneden, maar meestal zingt de
solozanger in het middenregister.
Het refrein is te herleiden tot vier keer dezelfde melodie die gevarieerd wordt
volgens volgend patroon: ABCB. Ook de strofes kunnen ingedeeld worden in vier
frasen waarvan de zangpartij telkens op dezelfde manier eindigt. Deze vier frasen
eindigen bovendien ook telkens met de palindroom-figuur, die elke keer een andere
klankkleur krijgt.
Na de hoge uitschieter in het refrein (derde regel) komt een soort virtuoze,
improvisatorisch klinkende ornamentatie. Als je tijdens de hele song goed naar de
details luistert is er altijd wel ergens wat variatie te bespeuren, waardoor het
improvisatorische karakter voortdurend aanwezig blijft. De variatie in het vierde
refrein (eerste regel) springt eveneens gemakkelijk in het oor.
Muzikaal verwant
●
The Beatles Eleanor Rigby: De melodie in de strofe is een goed voorbeeld van de
dorische modus. Dit is niet geheel onverwacht bij The Beatles: modaliteit is typisch
voor volksmuziek en The Beatles staan erom bekend deze muziek geassimileerd te
hebben in hun eigen stijl.
● Een voorbeeld van een folksong in de dorische modus is Are you going to Scarborough
Fair. Simon and Garfunkel maakten van dit lied een eigen versie.
● Ook klassieke componisten maakten graag gebruik van volksliederen. Een voorbeeld
van een orkestwerk op basis van een folksong in de dorische modus is Vaughan
Williams’ Fantasia on Greensleeves.
● Binnen gelijk welke klassieke muziekstijl (vanaf de Renaissance tot vandaag) zijn er
voorbeelden te vinden van palindromen. Soms gaat het om korte figuren in de melodie
(zoals bij Happy), soms worden grotere stukken muziek van achter naar voor gespeeld.
Vooral in het tweede geval gebruikt de componist vaak de palindroom als een manier
om te tonen hoe slim hij wel is. Zo schreef Haydn in zijn 47ste symfonie twee
palindromen: de tweede zin van het menuet is de eerste zin van achter naar voor en
6 ook de tweede zin van het trio is de eerste zin van achter naar voor.2
We vinden het gebruik van de palindroom vaak terug in religieuze muziek, zoals bij
Heinrich Isaac tijdens de renaissance, bij Bach en Handel tijdens de barok en bij Fauré in
de romantiek. Daarnaast komt de palindroom vaak voor bij twintigste-eeuwse
componisten zoals Bartók, Webern, Berg, Goeyvaerts, Stockhausen, Stravinski en
Crumb.
Ook in de popmuziek vinden we grootschalige palindromen terug. Zo creëerden De
Stone Roses in hun eerste album een palindroom met de songs Waterfall en Don’t Stop.
Don’t Stop is Waterfall van achter naar voor. Samen vormen ze dus een palindroom.
C)
Thematisch verwant
Naast de officiële videoclip van Happy, bestaat er ook een 24-uur-durende videoclip
(http://24hoursofhappy.com/) die na elke vier minuten de song opnieuw begint te spelen. De
videoclip bestaat bijgevolg uit 360 segmenten. Voor het beeldmateriaal werd beroep gedaan
enerzijds op andere beroemdheden (zoals Jamie Foxx, Tyler The Creator en Magic Johnson) en
anderzijds op fans, die filmpjes van zichzelf konden inzenden. Regisseur Yoann Lemoine,
bekend onder de artiestennaam Woodkid en zelf ook zanger, verwerkte de filmpjes tot één
geheel.
Alsof dit niet genoeg was, zetten fans ook vanuit alle uithoeken van de wereld eigenhandig
filmpjes met hun eigen beeldmateriaal op het internet. Onder hen bevinden zich heel wat
scholen en - om er een specifiek voorbeeld uit te pikken - het personeel van het VRT-Nieuws.
Het werden er uiteindelijk zoveel dat iemand het idee kreeg een website te wijden aan die
filmpjes (http://wearehappyfrom.com/).
Minstens twee zaken die de creatie van deze 24-uur-durende videoclip kenmerken, kunnen
we binnen een breder thematisch kader situeren. Ten eerste sluit de samenwerking met fans
van over de hele wereld aan bij een streven naar een wereldwijde community (wat
bijvoorbeeld ook de Ice Bucket Challenge typeert). Ten tweede doet de uitzonderlijke lengte
van de videoclip denken aan een aantal andere lang durende projecten die via hun
uitzonderlijke lengte hoop in de toekomst proberen te investeren.
2
Via deze link kan je de partituur van Haydns 47ste symfonie raadplegen. 7 a.
Een wereldwijde community
Steeds vaker duiken er voorbeelden op van muzikale uitvoeringen en composities tot stand
gekomen via online communities. Enkele voorbeelden:
● Playing For Change: http://playingforchange.com/
● Youtube Symphony Orchestra: https://www.youtube.com/user/symphony
● Eric Whitacre’s Virtual Choir: https://www.youtube.com/user/EricWhitacresVrtlChr
b.
Reflecteren over heden en toekomst/Duurzaamheid
Een aantal (muzikale) projecten, opgestart rond het jaar 2000, probeerden een tegengewicht
te vormen voor de doemscenario’s die vandaag de dag met de toekomst geassocieerd worden.
Voorbeelden van deze ‘milleniumprojecten’ zijn:
●
The Clock of the Long Now: http://longnow.org/clock/
(zie ook een interessant artikel: http://longnow.org/essays/omega-glory/)
=> Deze gigantische computer - die nog onder constructie is - zou de tijd moeten
bijhouden voor 10000 jaar.
● Longplayer: http://longplayer.org/
=> Longplayer is een compositie die 1000 jaar dient de duren. Een uitvoering van dit
werk begon op 31 december 1999. Computers nemen het grootste deel van de
uitvoering voor hun rekening, maar de makers van het project kozen er bewust voor
ook ruimte open te laten voor menselijke uitvoerders. Zo berust het uiteindelijk
slagen van dit project in de eerste plaats op menselijke verantwoordelijkheid en inzet.
● Halberstadt-project (John Cage Organ²/Aslsp): http://www.aslsp.org/
=> Het Halberstadt-project interpreteert de titel van John Cages orgelcompositie
Organ²/Aslsp (As SLow aS Possible) op een nogal extreme manier. In 2001 speelde het
orgel van de Sankt-Burchardi-kerk van Halberstadt de eerste noot. In 2640 zou de
uitvoering ten einde moeten lopen. De volgende klankwissel zal plaatsvinden in 2020.
Zoals Organ²/Aslsp laat zien, gaat een uiterst lang werk, vaak samen met een uitzonderlijke
traagheid. Volgende creaties zijn daarvan een goed voorbeeld:
●
9 Beet Stretch: http://www.læyf.com/
=> Beethovens Negende symfonie werd hier uitgerokken tot een 24-uur-durend werk,
dat je onafgebroken online kan beluisteren. De (digitale) technologie die hiervoor
gebruikt werd, is enigszins speciaal omdat de oorspronkelijke toonhoogte bewaard
bleef na de vertraging van het audio-bestand. Dit verschilt van het mechanisch
vertragen van een geluidsband, waarbij de toonhoogte zakt.
● Justin Bieber U smile stretched: https://www.youtube.com/watch?v=QspuCt1FM9M
=> Dezelfde technologische stunt werd nogal populair op Youtube. Justin Biebers
8 muziek klinkt - 800 % vertraagd en op oorspronkelijke toonhoogte - als een
engelenkoor.
D)
Werkvormen
●
Reflecteren over de idealen die de song vertegenwoordigt (democratie,
multi-culturele samenleving...)
● Reflecteren over hoe het ideaal van een samenleving met zelfbewuste, mondige
individuen ironisch genoeg contrasteert met de hype die de song gecreëerd heeft. Een
hype heeft immers veel mee van de meeloperij binnen een kudde makke schapen.
● Analyse van de videoclip
● Zelf een videoclip maken
E)
Online toepassingen
a.
Musescore
De partiturenverzameling van Musescore bevat heel wat transcripties van Happy:
http://musescore.com/sheetmusic?text=happy+pharrell+williams
=> Eventueel kan de song aan de hand van deze transcripties in verschillende bezettingen
gespeeld worden.
b.
Hooktheory
http://www.hooktheory.com/theorytab/view/pharrell-williams/happy
=> Een handige tool hier is de toonaard (‘Key’)-knop waarmee je de muziek kan transponeren.
Het audio-bestand wijzigt niet, maar de partituur echter wel. Je kan deze tool ook combineren
met de Chord Chart-knop. Daarmee kan je zien welke pianotoetsen ingedrukt moeten worden.
De weergave van de toetsen verandert naargelang je gekozen toonaard. (Tip: Je kan met de
muis op de partituur klikken om elk akkoord afzonderlijk te bekijken.)
c.
Midomi
http://www.midomi.com/index.php?action=main.artist&name=PharrellWilliams&from=text_s
earch
=> Het is dan wel niet de hoofdfunctie van deze website, maar Midomi geeft ook een net
profiel van Pharrell Williams weer met informatie over zijn carrière, stijl en songs.
9