Het artikel is via deze link op te roepen.

Op Weg d.d. december 2015
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------
Terugblik op een gemeenteavond
Twee zalen van De Sprankel zaten vol. Een kleine 100 gemeenteleden waren gekomen om te
horen wat de kerkenraad voor hen in petto had. En om daarover mee te praten. Op de vorige
gemeenteavond werd de sluiting van De Hoeksteen het hoofdonderwerp. Nu lijken we meer
naar de toekomst te gaan kijken.
Ds Gaastra opent de avond met een korte meditatie die wordt afgesloten met het gezamenlijk zingen
van lied 333 uit het Liedboek:
‘Kom Geest van God, maak onze harten open,
dat Christus bij ons woning vindt.’
Ds Gaastra hoopt dat we in die geest vanavond met elkaar in gesprek zullen zijn.
‘KERK 2025: Waar een Woord is, is een weg’.
Dit is de titel van een notitie die onlangs is besproken in de Generale Synode, het ‘parlement van de
PKN’. De scriba van de Synode, ds Arjan Plaisier, geeft in deze notitie zijn visie op de knelpunten in
onze kerk en de weg die we zouden kunnen gaan om als kerk ook in 2025 nog relevant te zijn voor de
leden van de PKN en voor de samenleving. Ds Gaastra presenteert de hoofdlijnen van de voorstellen
van ds Plaisier.
Er is een breed gedeeld besef van urgentie dat er iets moet gebeuren. De PKN verliest jaarlijks zo’n
60 tot 70.000 leden. De nieuwe aanwas is gering. Onze kerk wordt dus snel kleiner, de financiële
tekorten nemen toe, predikantsplaatsen kunnen bij gebrek aan draagkracht niet meer worden
ingevuld. Dat geeft grote zorgen in vele kerkelijke gemeenten, waardoor we in onze kerken steeds
meer naar ‘binnen’ gaan kijken en veel te weinig zien wat er ‘buiten’ gebeurt. Iedereen begrijpt dat de
bakens moeten worden verzet, als we over tien jaar nog willen bestaan als PKN.
Voorjaar 2015 is een grote schriftelijke enquête gehouden waaraan zo’n 18.000 kerkleden hebben
meegedaan. De uitkomst daarvan vormde een belangrijke inspiratiebron voor de notitie van ds
Plaisier. Enkele uitkomsten zijn (er zijn er veel meer, kijk daarvoor op www.pkn.nl):
- als men uit financiële nood zou moeten kiezen tussen het sluiten van een kerkgebouw of
afscheid nemen van een predikant, dan kiest 63% voor de sluiting; verkondiging en pastoraat
vindt men dus belangrijker dan ‘stenen’;
- de kerk zou meer zichtbaar moeten zijn in de media en zich moeten mengen in de
maatschappelijke discussies; een goed voorbeeld is de ‘bed-bad-brood’-discussie over
asielzoekers die door de PKN is aangekaart;
- de organisatiestructuur van de PKN is te groot en te log, zeker voor een snel kleiner wordende
kerk; 72% van de geënquêteerden wil meer bevoegdheden op een niveau dichterbij de
plaatselijke kerkelijke gemeenten.
We moeten oppassen dat we geen ‘kerk van gisteren ’worden, stelt Plaisier. Misschien zijn we dat al
een beetje. Toch is de notitie van Plaisier niet een en al somberheid. Hij ziet wel degelijk nog kansen
voor een kerk die relevant is. Zo zegt hij: “Moeten we er dan maar mee ophouden? Velen weigeren
dat te doen. Als je doorvraagt, is dat niet omdat ze vinden dat de kerk er nu eenmaal bij hoort, maar
omdat ze van de kerk houden. Omdat zij zich diep aangesproken weten door het evangelie, de
boodschap waar de kerk van leeft. Omdat ze zich geen leven kunnen voorstellen zonder kerk.”
Natuurlijk heeft hij het ook over waar wij als gelovigen toe zijn geroepen.
Een paar concrete aanbevelingen uit de notitie die in grote lijnen in de Generale Synode met
instemming is ontvangen.
- We moeten naar een ‘lichtere kerk’. Minder bestuurslagen, minder vergaderingen, meer
energie besteden aan waar we als kerk voor staan. We kennen nu nog in Nederland 72
regionale classes (de ‘bestuurslaag’ tussen plaatselijke gemeenten en landelijke synode). Dat
aantal kan worden teruggebracht tot acht.
- We moeten weer leren om met elkaar te praten over het geloof, niet alles simplificeren, maar
de verdieping zoeken. Waar gaat het werkelijk om en durf jij daarmee naar buiten te komen?
- Zoek aansluiting bij wat mensen beweegt en laat zien welk antwoord het geloof daarop heeft.
Doe dat in begrijpelijke taal. De taal van onze kerk is voor velen niet toegankelijk.
-
-
Het is niet meer mogelijk in elke plaats een kerk en een dominee te hebben. We kunnen niet
blijven fuseren, dat kost teveel – vaak negatieve – energie. Samenwerken kan natuurlijk wel.
Er zullen witte plekken ontstaan. Op die witte plekken zullen mogelijk kleinere huiskerken
ontstaan.
Vroeger spraken we over de protestantse kerk als volkskerk. Die tijd is echt voorbij.
De notitie telt 30 pagina’s, teveel om hier allemaal te behandelen, maar zeker de moeite van het lezen
waard. Dat kan op het internet.
Ga naar protestantsekerken.nl/Lists/PKN-Bibliotheek/waareenwoordis-iseenweg.pdf
Vervolgens neemt Thea Brinkhuis, voorzitter van de kerkenraad, het over van ds Gaastra. Er zit veel
in het verhaal van Plaisier, dat wij herkennen in onze situatie. Wat doen we in Ruurlo-Barchem met
deze notitie? Onze werkelijkheid van vandaag is die van vergrijzing, weinig jonge aanwas en een
ernstig financieel tekort. Maar ook van een veelheid aan activiteiten, waarvoor zich steeds weer heel
veel gemeenteleden inzetten.
[foto De Hoeksteen – beschikbaar bij Tineke/redactie????]
De Hoeksteen
De kerkenraad heeft definitief besloten om De Hoeksteen af te stoten. Onze gemeente kan zich niet
langer twee kerkgebouwen veroorloven. Vanaf september 2016 worden er in De Hoeksteen geen
kerkdiensten meer gehouden. Zolang het gebouw nog niet is verkocht, kan er voor een aantal
activiteiten nog wel gebruik van worden gemaakt. De kerkenraad begrijpt dat dit besluit velen pijn
doet, maar ziet geen andere uitweg. Onze gemeente moet drastisch gaan bezuinigen.
Een commissie komt met voorstellen om op een goede manier afscheid te nemen van De Hoeksteen
als de kerk waar veel gemeenteleden zulke goede herinneringen aan hebben. Wie daarover mee wil
denken, kan contact opnemen met Anneke Wesselink, Albert Oolhorst, Riky Hakkert of ds Tinus
Gaastra.
Financiële commissie
Binnenkort gaat een commissie van start die op zoek gaat naar (creatieve) mogelijkheden om het gat
in onze begroting (geraamd tekort in 2016 is € 46.000,-!) te verkleinen. Zodra bekend is wat de
opdracht precies wordt en wie er deel van uitmaken, wordt dit gepubliceerd.
Suggesties en vragen
Natuurlijk kwamen er ook vragen en suggesties uit de zaal, zoals:
- Wees duidelijk in de communicatie. Waarom stond de Hoeksteen vanavond niet expliciet op
de agenda? Door – ook de moeilijke – dingen bij naam te noemen, voorkom je veel
misverstanden.
- Wat zijn de mogelijkheden om de Dorpskerk onder te brengen bij de Stichting Oude Gelderse
Kerken? Die mogelijkheid wordt momenteel onderzocht, maar in de praktijk blijkt zo’n
overdracht financieel weinig soelaas te bieden.
- Wordt het geen tijd voor een nieuwe start met de blik vooruit om morgen nog een
aantrekkelijke gemeente te kunnen zijn?
- Wat kunnen we leren van andere gemeenten die soortgelijke problemen hebben (gehad)?
Laten we die gemeenten eens opzoeken.
- Kunnen wij ook hulp van het landelijk dienstencentrum van de PKN verwachten? Misschien
kunnen wij een ‘pioniersplek’ worden met actieve ondersteuning van de landelijke kerk? Die
mogelijkheid zal worden onderzocht.
Onze gemeente staat voor een geweldige uitdaging om te komen tot een begaanbare weg naar de
toekomst. De inzet van velen is daarbij onontbeerlijk. Dat is een makkelijke conclusie, maar de
oplossing is helaas niet zo makkelijk.