GLT-PLUS Werkinstructie : HSEW Onderwerp : BLOOTSTELLING AAN KWIK Ref. no. Doc. no. Blz. Status Revisie Datum : : : : : : 01355273-0001 G-433 1 van 8 FINAL A 13-11-2013 INDEX 1 2 3 4 5 6 7 8 9 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6 9.7 10 11 12 SCOPE DOEL ALGEMENE INFORMATIE TEN AANZIEN VAN KWIK TRAINING EN OPLEIDING PERSOONLIJKE BESCHERMINGSMIDDELEN HYGIËNE PLANNING/VOORBEREIDING VAN DE ACTIVITEITEN METEN VAN KWIKDAMPEN EN HET VERRICHTEN VAN WERKZAAMHEDEN. KWIKVERONTREINIGD MATERIAAL EN AFVAL BEHANDELING KWIKHOUDEND AFVAL TRANSPORT VAN KWIKHOUDENDE FILTERS BEHANDELING VAN KWIKVERONTREINIGDE PERSOONLIJKE BESCHERMINGSMIDDELEN BEHANDELING VAN KWIKVERONTREINIGDE GEREEDSCHAPPEN EN APPARATUUR BEHANDELING EN VERPAKKING VOORBEREIDEN VOOR TRANSPORT EN TRANSPOR OPSLAG VAN KWIKVERONTREINIGDE OF VERDACHT VAN KWIKVERONTREININGDE APPARATUUR EISEN TEN AANZIEN VAN KWIK MET BETREKKING TOT AANBESTEDING EN (SUB)CONTRACTORS VERANTWOORDELIJKHEDEN REFERENTIES NAAM & HANDTEKENING OPGESTELD: HSEW Advisor GECONTROLEERD: Area Coordinator GOEDGEKEURD: Execution Manager WIJZIGING: Update W. Workum Peter van der Ree Instructie in lijn gebracht met inhoud flyer kwik 01266186-0001/Rev.B/11072011 DATUM GLT-PLUS Werkinstructie : HSEW Onderwerp : BLOOTSTELLING AAN KWIK Ref. no. Doc. no. Blz. Status Revisie Datum : : : : : : 01355273-0001 G-433 2 van 8 FINAL A 13-11-2013 1 SCOPE Als gas wordt geproduceerd, komen uit elk reservoir ook kwik, kwikverbindingen zoals kwik zouten en organische kwikverbindingen vrij Het merendeel van de kwik wordt opgevangen en afgefiltreerd in de installatie en kan vrijkomen bij onderhoud en modificatie activiteiten. Omdat kwik een giftige stof is en schadelijk voor de gezondheid en het milieu, zijn er in dit document eisen met betrekking tot de beheersing van de blootstelling vastgesteld. 2 Doel Het doel van deze instructie is dat het risico van blootstelling aan kwik op een gecontroleerde manier wordt beheerst, gedurende de gehele levensduur van gasbehandelingsinstallaties 3 Algemene informatie ten aanzien van Kwik Voor alle NAM gas productie-installaties wordt aangenomen dat deze intern besmet zijn met kwik. De mate van verontreiniging ia afhankelijk van de site en zal beheerst worden door factoren zoals geografische ligging en procesparameters. Tijdens het onderhoud, modificatie, aflaten of schoonmaakwerkzaamheden uitgevoerd op een gasproductie-installatie, en in de putten, installaties of aangesloten leidingen, moet worden aangenomen dat kwik verontreiniging aanwezig is in alle installatieonderdelen die direct of indirect ( bijvoorbeeld condensaat en glycol) in contact zijn of in contact zijn geweest met de productiestroom. Deze installatieonderdelen zijn per definitie verdacht besmet te zijn met kwik Er is geen garantie dat zelfs een gereinigd installatie component vrij is van kwik. Dit is te wijten aan het feit kwik zich kan verzamelen in holtes die niet toegankelijk zijn tijdens het reinigen. Kwik kan worden geabsorbeerd in metaal en tijdens de ontmanteling of het verwarmen van de installatieonderdelen vrijkomen Het is de verantwoordelijkheid van de NAM om aan te geven of er sprake is van werkzaamheden, waarbij men kan worden blootgesteld aan kwik. Dit vind plaats middels vermelding op de werkvergunning. Deze informatie dient onderdeel te zijn van het overleg tussen aanvrager en verstrekker, en vrijgever en houder van de werkvergunning. Blootstelling aan kwik kan bijvoorbeeld optreden bij: • Waar lekkages optreden. • Bij het uitvoeren van werkzaamheden aan of in installaties of apparatuur die uit de installatie is verwijderd • Bij het uitvoeren van activiteiten op bronnen (bijvoorbeeld werken boven de activiteiten, bron onderhoud, productietests en aflaten). • Graafwerkzaamheden in de verontreinigde zones. • In opslagen die afvalmetaal of afval bevatten waaruit kwikdampen kunnen vrijkomen. Kwik is giftig en gevaarlijk voor de gezondheid en het milieu. De meest waarschijnlijke manier dat kwik het menselijk lichaam binnenkomt is via inhalatie. Daarnaast zijn inslikken of opname via de huid mogelijk. Effecten op mens en dier zijn onder meer: • Falen van het zenuwstelsel, longontsteking of nierbeschadiging. • Subtiele veranderingen in gedrag of functioneren van de hersenen. • Acrodynia (symptomen: vermoeidheid, hoofdpijn, koude rillingen, pijnlijke plekken, gezwollen tandvlees, abnormale pijn, beklemming op de borst, misselijkheid). • Schadelijk voor de voortplanting; kan het ongeboren kind schaden. Verhoogde hoeveelheden kwik kunnen vrijkomen bij verontreinigde oppervlakken als gevolg van een temperatuurverhoging. Wanneer grote hoeveelheden warmte worden geïntroduceerd (bijvoorbeeld tijdens het lassen, snijden), kan de concentratie van kwikdamp hoog worden. 01266186-0001/Rev.B/11072011 GLT-PLUS Werkinstructie : HSEW Onderwerp : BLOOTSTELLING AAN KWIK 4 Ref. no. Doc. no. Blz. Status Revisie Datum : : : : : : 01355273-0001 G-433 3 van 8 FINAL A 13-11-2013 Training en opleiding Het is essentieel dat leidinggevenden en medewerkers die werkzaamheden op NAM locaties uitvoeren, opleiding en instructie hebben ontvangen met betrekking tot de beheersing van de risico’s tengevolge van blootstelling aan kwik. Het betreft de volgende trainingen en cursussen: • Cursus voor het meten van gas: het uitvoeren van kwikdamp metingen. Alleen werknemers die zijn gecertificeerd om gas te testen uit te voeren mogen gasmetingen uitvoeren. • Cursus over het omgaan met kwik voor leidinggevenden van contractors die betrokken zijn bij activiteiten met kwikverdachte of kwik verontreinigde materialen. De cursus over het omgaan met kwik richt zich op de risico's en gevaren van kwik en de maatregelen te nemen om de risico's te beheersen. De cursus moet om de 5 jaar worden herhaald. • Video over het omgaan met kwik: voor Shell en contractor personeel die werkzaamheden zullen uitvoeren en die kunnen worden blootgesteld aan kwik. De bovengenoemde cursussen / instructies maken deel uit van de HSE training matrix en moet worden geregistreerd in het persoonlijke veiligheidspaspoort. 5 Persoonlijke beschermingsmiddelen • De keuze van de Persoonlijke Beschermingsmiddelen wordt bepaald op basis de resultaten van kwikdamp metingen die voorafgaand aan de activiteiten moeten worden uitgevoerd. • Als de installatie direct of indirect in contact is geweest met de productiestroom, is de installatie kwikverdacht. Tenzij is aangetoond dat er geen kwik aanwezig is in de stalen installatiedelen. In deze situatie dient in ieder geval hetvolgende basispakket gedragen te worden: o Standaard overall, helm, bril o Handschoenen (NEOX) o Wegwerpoverall • Vloeistofdicht • Antistatisch • Vlamvertragend o Laarzen (PU) • Bij een gemeten kwikdampconcentratie tussen de 0,02 en 0,4 mg/m3 dienen aanvullend aan het basispakket de volgende middelen gedragen te worden: o Viton handschoenen, en o Volgelaatsmasker ABEKHg P3 • Bij een gemeten kwikdampconcentratie boven de 0,4 mg/m3, dienen aanvullend aan het bovenstaande pakket de volgende middelen gedragen te worden en mogen de werkzaamheden alleen door een gespecialiseerde aannemer met geclassificeerd persoon worden uitgevoerd: o Onafhankelijke adembescherming o Vitonpak/vitonhandschoenen • Verontreinigde laarzen mogen alleen in luchtdichte verpakking worden getransporteerd. • Verontreinigde kleding moet niet worden meegenomen en dient op de locatie in de daarvoor bestemde containers te worden gedeponeerd. 01266186-0001/Rev.B/11072011 GLT-PLUS Werkinstructie : HSEW Onderwerp : BLOOTSTELLING AAN KWIK 6 Ref. no. Doc. no. Blz. Status Revisie Datum : : : : : : 01355273-0001 G-433 4 van 8 FINAL A 13-11-2013 Hygiëne • Besteed aandacht aan persoonlijke hygiëne. Was altijd uw handen met water en zeep: o Voor roken o Voorafgaand aan het gebruik van het toilet (... en daarna) o Voorafgaand aan eten en drinken o Voor het verlaten van de locatie • Besmette laarzen en handschoenen moeten worden gereinigd in de waterbak • Besmette laarzen en handschoenen mogen alleen worden vervoerd in dampdichte verpakking. • Besmette kleding mag niet mee worden genomen en dient gedeponeerd te worden in de ter plaatse beschikbaar gestelde speciale afvaldrums 7 Planning/voorbereiding van de activiteiten Planning / voorbereiding is essentieel bij het uitvoeren van activiteiten waarbij kwik mogelijk aanwezig is. Aan de volgende eisen moet worden voldaan: • Inventariseer de risico’s die voortkomen uit de (mogelijke) aanwezigheid van kwik, en stel beheersmaatregelen op om deze risico’s te elimineren of te beperken. De beheersmaatregelen moeten in de werkvergunning zijn opgenomen. • Controleer of de betrokken mensen de vereiste opleiding gevolgd hebben en de benodigde instructies zijn gegeven. Wees alert als de temperatuur stijgt of bij acties waarbij de temperatuur zal toenemen, zoals snijden en lassen. Bepaal op basis van de risico-analyse die is gemaakt, de maatregelen die moeten worden genomen. De maatregelen die door de NAM genomen dienen te worden, zijn bijvoorbeeld: • • Afzetten potentieel verontreinigd gebied (rood / wit lint) • Selecteer en gebruik de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen. • Maak voorzieningen voor de inzameling van kwik besmet afval (raadpleeg deskundigheid houder Kwik). • Plaats kunststof lek bakken die gedeeltelijk gevuld zijn met water om de vrijgekomen kwik te verzamelen. Het water voorkomt het onstaan van kwikdamp en hiermee de verspreiding van kwik. • Het gebruik van een mobiele kwik stofzuiger. 8 Meten van kwikdampen en het verrichten van werkzaamheden. Het uitvoeren van metingen is een verantwoordelijkheid van de NAM Voor en tijdens het werken aan kwik verdachte installaties moeten kwikdamp metingen worden uitgevoerd om de aanwezigheid van kwikdamp te bepalen. Eisen ten aanzien van kwikdamp metingen zijn: • De metingen moeten worden uitgevoerd door gecertificeerde gas testers. • De metingen moeten worden uitgevoerd met een Jerome 411 of Jerome 431 kwikdamp monitor. • De meetinstrumenten moeten jaarlijks worden gekalibreerd op ten minste de door de fabrikant gegarandeerde waarden bij levering. Meet in de verwachte ademzone. De resultaten van deze metingen bepalen met welke gewerkt kan worden. 01266186-0001/Rev.B/11072011 GLT-PLUS Werkinstructie : HSEW Onderwerp : BLOOTSTELLING AAN KWIK Ref. no. Doc. no. Blz. Status Revisie Datum : : : : : : 01355273-0001 G-433 5 van 8 FINAL A 13-11-2013 Noot : Interne metingen van ontmantelde installaties geven slechts een indicatie van de reinheid van de betrokken apparatuur. Deze meting is niet indicatief voor het bepalen in welke mate het apparaat is verontreinigd met kwik en of een persoon wordt blootgesteld boven de MAC-waarde. De frequentie van de metingen vereist continue aandacht. Dit komt omdat het kwikdamp niveau sterk afhangt van de omstandigheden van het werk (bijv. windkracht en richting, de omgevingstemperatuur, de aard van de activiteiten, enz.). Kwikdamp moet altijd worden gemeten: • Bij het openen van installatiedelen • Bij onderhouds- , las- en snijactiviteiten die worden uitgevoerd op installatieonderdelen die kwikverdacht of kwikverontreinigd zijn • Bij het betreden van besloten ruimten waar kwik aanwezigheid wordt verwacht • Als er enige onzekerheid. • Als de werksituatie verandert (bijvoorbeeld na een onderbreking of bij een temperatuurstijging). Het aantal keren dat metingen moet worden uitgevoerd is sterk afhankelijk van de omstandigheden. De volgende meet strategie wordt aanbevolen: • De eerste meting voordat het werk begint (de referentie-meting, meting van de achtergrondwaarde). • Tweede meting wanneer de blootstelling plaatsvindt. • Resultaat <MAC-waarde: herhaal de meting regelmatig. Resultaat ≥ MAC-waarde: neem vereiste beheersmaatregelen, herhaal de metingen. Voer aanvullende metingen bij grote veranderingen in de klimaatomstandigheden. In geval van twijfel, altijd aanvullende metingen nemen. De meetresultaten moeten worden geregistreerd en bewaard met de werkvergunning of hierop worden geregistreerd • Als in opeenvolgen metingen waarden worden gevonden die hoger zijn dan de MAC-waarde, moeten de nodige beheersmaatregelen moeten worden uitgevoerd. • • • • Het wordt aanbevolen om op ad-hoc basis aanvullende metingen uit te laten voeren in magazijnen, werkplaatsen, controlekamers, kantine en kleedkamers. Aandachtsgebieden zijn die waar te tengevolge van een gebrek aan persoonlijke hygiëne of op andere wijze (bijvoorbeeld de opslag van verontreinigde terugkeer materiaal of besmet materiaal of afval) kwikdamp aanwezig kan zijn. 01266186-0001/Rev.B/11072011 GLT-PLUS Werkinstructie : HSEW Onderwerp : BLOOTSTELLING AAN KWIK 9 Ref. no. Doc. no. Blz. Status Revisie Datum : : : : : : 01355273-0001 G-433 6 van 8 FINAL A 13-11-2013 Kwikverontreinigd materiaal en afval 9.1 Behandeling kwikhoudend afval De behandeling van kwikhoudend afval is een verantwoordelijkheid van de NAM. • Afval dat is geproduceerd tijdens gas en condensaat productie moet worden bemonsterd op de aanwezigheid van kwik ( bijv. sludge, filters, afvalmetaal etc.) • Kwikhoudend afval en ander afval moet apart worden gehouden. Opmerking: sludge verontreinigd met kwik is een van de duurste afvalcategorien • Een container die gebruikt wordt om kwikhoudend afval te transporteren, moet visueel geïnspecteerd worden op de aanwezigheid van metallisch kwik. Als kwik wordt gevonden, moet de container worden gereinigd. Neem contact op met de expertise houder van de NAM voor advies en verdere criteria • Op NAM locatie draagt de NAM zorg voor de afvoer van kwikhoudend afval. Kwikhoudend afval dat vrijkomt op locatie bij de contractor (bijvoorbeeld bij onderhoud kleppen), moet door de contractor worden afgevoerd. Note: Voordat een installatie ontmanteld wordt, moet een inventarisatie gemaakt worden van kwikhoudend afval dmv representatieve bemonstering. 9.2 Transport van kwikhoudende filters Het transport van kwikhoudende filters is een verantwoordelijkheid van de NAM. Deze filters moeten worden behandeld en beschouwd als gevaarlijke stoffen onder de ADR. Als gevaarlijke stoffen tot een maximum van 450 liter per verpakking of 1000 kg worden getransporteerd, is de ADR niet van toepassing. In dit geval zijn de eisen aan verpakking, identificatie en vrachtbrieven etc. niet van toepassing Maatregelen dienen getroffen te worden om lekkages van de verpakking te voorkomen. Filters moeten verpakt worden in UN gecertificeerde verpakking die voldoen aan de eisen van verpakkingsgroep van het ADR (herkenbaar aan de letters X of Y in het UN classificatie op de verpakking) en die bestemd zijn voor de verpakking van vloeistoffen De verpakking moet bestand zijn tegen gevaarlijke materialen. Na vullen moet de verpakking goed worden gesloten. Op de buitenzijde van de verpakking mogen geen restanten van gevaarlijke stoffen aanwezig zijn. 9.3 Behandeling van kwikverontreinigde Persoonlijke Beschermingsmiddelen Verontreinigde Persoonlijke Beschermingsmiddelen die bestemd zijn voor eenmalig gebruik, moeten worden afgevoerd als kwikhoudend afval: • Handschoenen en kleding moeten in speciale containers worden verzameld • Gebruikte filterhouders moeten worden gesealed en worden afgevoerd als kwikhoudend afval Persoonlijke Beschermingsmiddelen die gereinigd moeten, moeten als volgt worden behandeld: • Filtermaskers moeten in hun houders verpakt worden of in afsluitbare plastic drums of dikwandige plastic zakken • Viton kleding moet worden verscheept aan gespecialiseerde reinigingsbedrijven • Laarsen en handschoenen moeten worden gereinigd als het verontreinigde gebied wordt verlaten. Zij kunnen met water worden afgespoeld. 01266186-0001/Rev.B/11072011 GLT-PLUS Werkinstructie : HSEW Onderwerp : BLOOTSTELLING AAN KWIK 9.4 Ref. no. Doc. no. Blz. Status Revisie Datum : : : : : : 01355273-0001 G-433 7 van 8 FINAL A 13-11-2013 Behandeling van kwikverontreinigde gereedschappen en apparatuur • Gebruik zoveel mogelijk een droge doek om gereedschappen en apparatuur schoon te maken die in een verontreinigde omgeving zijn gebruikt. Als het gereedschap voor langere tijd in direct contact is geweest met vloeibaar kwik, bestaat het risico dat het gereedschap met kwik verontreinigd is. (Het kwik is in het gereedschap binnengedrongen). Bij twijfel kan de deskundige van de NAM worden geraadpleegd • Gebruikte doeken worden als kwikhoudend afval afgevoerd • Als reinigen door afspoelen moet plaatsvinden, moeten de regels die van toepassing zijn op te retourneren materiaal worden gevolgd 9.5 Behandeling en verpakking • Op de grens van de werkplek moet een vat aanwezig zijn dat specifiek bestemd is voor kwikafval • Voorzorgsmaatregelen dienen getroffen te worden en verliezen bij demontage moeten worden opgevangen • Apparatuur moet direct nadat ze op site beschikbaar isn gekomen, worden schoongemaakt. Om nevelvorming bij het afspoelen te voorkomen, moet bij voorkeur met een droge doek worden schoongemaakt • Als het noodzakelijk is om de apparatuur af te spoelen, moeten voorzorgsmaatregelen getroffen worden voor personen en de omgeving. De maatregelen moeten gericht zijn op het voorkomen van bodemverontreiniging (gebruik lekbakken en platen) en bescherming van het personeel (houd rekening met de windrichting). Spoelwater moet worden behandeld als kwikhoudend afval. • Houd rekening met fei dat apparatuur verdacht blijft met kwik te zijn verontreinigd, zelfs na reiniging • Het meten van kwik in apparatuur zoals kleppen en leidingen geeft geen enkele informatie over de kwikconcentraties waaraan de medewerker wordt blootgesteld. De meting geeft alleen een indicatie over de mate van interne verontreiniging van het betreffende apparaat of de leiding • Of wel of geen preventieve maatregelen getroffen dienen te worden, hangt af van metingen gedaan in de ademzone van de medewerker. De ademzone is het gebied waarin de persoon gedurende de werkzaamheden ademt. • Nadat het materiaal zo goed als mogelijk is gereinigd, moeten alle openingen worden gesealed. Bij voorkeur dient gebruik gemaakt te worden van pakkingen en flenzen. • Grote stukken van apparatuur kunnen, nadat de openingen zijn gesealed, onverpakt worden getransporteerd • Kleine stukken van apparatuur moeten worden verpakt in dampdichte sterke PE folie en in kratten of afluitbare vaten worden geplaatst • Verontreinigde apparatuur of apparatuur die verdacht is verontreinigd te zijn moet worden gelabeld. Ook apparatuur die van een werkplaats of leverancier terugkomt moet gelabeld zijn 9.6 Voorbereiden voor transport en transpor • Kwik verontreinigde apparatuur is niet onderworpen aan de ADR. 9.7 10 Opslag van kwikverontreinigde of verdacht van kwikverontreiningde apparatuur Apparatuur die verontreinigd is of verdacht is verontreinigd te zijn met kwik dat in bijvoorbeeld een magazijn moet worden opgeslagen, moet goed gesealed zijn met pakkingen/flenzen. Kleinere voorwerpen moete verpakt zijn in dikwandige gesloten PE folie zakken Eisen ten aanzien van kwik met betrekking tot aanbesteding en (sub)contractors (Sub)contractors die werkzaamheden uitvoeren op een NAM EPE LOCATIES. 01266186-0001/Rev.B/11072011 GLT-PLUS Werkinstructie : HSEW Onderwerp : BLOOTSTELLING AAN KWIK Ref. no. Doc. no. Blz. Status Revisie Datum : : : : : : 01355273-0001 G-433 8 van 8 FINAL A 13-11-2013 (Sub)contractors die werkzaamheden uit voeren op (of met) kwik verontreinigd materiaal op Shell EPE locaties moeten voldoen aan de Shell EPE kwik beheersmaatregelen. De activiteiten moeten worden uitgevoerd onder een werkvergunning afgegeven door de Locatie Verantwoordelijke Persoon van de NAM. (Sub)contract personeel dat werkzaam is op Shell EPE locatie moet voldoen aan de van toepassing zijnde kwik opleidingseisen. (Sub)contractors die werkzaamheden uitvoeren op een niet-NAM EPE LOCATIES Bij werkzaamheden op een niet NAM locatie, zal NAM alle noodzakelijke informatie verstrekken over de verantwoordelijkheid van de (sub)contractor Mbt het identificeren en beheersen van mogelijke kwik gerelateerde risico’s. 11 Verantwoordelijkheden Mensen moeten niet worden blootgesteld aan kwik en mag niet worden vrijgegeven in het milieu. Er zijn specifieke verantwoordelijkheden voor een aantal rollen: Locatie Verantwoordelijk Persoon (NAM) • Toetsen of de risico voor blootstelling aan Kwik in de werkvergunning zijn opgenomen, of de juiste maatregelen worden getroffen en of de medewerkers de vereiste training en instructie hebben gevolgd. SubContract Houders van leveranciers die kunnen worden blootgesteld aan kwik: • Voorafgaand aan de gunning van een opdracht, ervoor te zorgen dat de subcontractor formeel is geïnformeerd over de mogelijke aanwezigheid van kwik in materialen en apparatuur. Dit is specifiek van toepassing voor subcontractors die werkzaamheden verrichten op hun eigen werklocatie. • Voor subcontractors zijn de interne (NAM) regels voor kwik van toepassing (Werkvergunning, locale beheersmaatregelen). • Zorg ervoor, indien van toepassing, contractuele afspraken worden gemaakt met betrekking tot de verontreiniging van apparatuur met kwik (bijvoorbeeld, schepen, vrachtwagens en het reinigen van apparatuur). Werkvoorbereiders • Evalueer de risico's van kwik en stel mitigerende maatregelen op in de werkvergunning 12 Referenties NSS 00-G-0-12 01266186-0001/Rev.B/11072011 Standaard omgaan met kwik