De eerste lijn, een nieuw terrein

‘De eerste lijn, een nieuw terrein’
Onderzoeks- en adviesdocument voor de toekomstige
eerstelijns fysiotherapie en oefentherapie Mensendieck
binnen verpleeghuis Lauwershof
Beroepsopdracht van:
Suzanne Marieke Saarloos & Evelien Swart
Hogeschool van Amsterdam
Opleiding Fysiotherapie
Zaandam, 20 juni 2007
Inhoudsopgave
Voorwoord .............................................................................................................................4
Inleiding .................................................................................................................................5
1. Demografische gegevens ....................................................................................................6
- 1.1 Inleiding ............................................................................................................6
- 1.2 Wijkindeling .....................................................................................................6
- 1.3 Demografische druk ..........................................................................................7
o 1.3.1 Demografische druk Alkmaar .............................................................7
o 1.3.2 Demografische druk Heerhugowaard ..................................................9
o 1.3.3 Vergelijking Alkmaar en Heerhugowaard .........................................10
- 1.4 Conclusie ........................................................................................................10
2. Opbouw bevolking ...........................................................................................................11
- 2.1 Inleiding..........................................................................................................11
- 2.2 Opbouw bevolking Alkmaar............................................................................11
o 2.2.1 Huidige opbouw bevolking Alkmaar.................................................11
o 2.2.2 Opbouw bevolking Alkmaar in de toekomst......................................12
- 2.3 Opbouw bevolking Heerhugowaard.................................................................13
o 2.3.1 Huidige opbouw bevolking Heerhugowaard......................................13
o 2.3.2 Opbouw bevolking Heerhugowaard in de toekomst...........................14
- 2.4 Opbouw bevolking van Alkmaar per wijk........................................................15
o 2.4.1 Wijk 1, Zuid......................................................................................15
o 2.4.2 Wijk 2, Oudorp.................................................................................16
o 2.4.3 Wijk 3, Overdie ................................................................................17
o 2.4.4 Wijk 4, West .....................................................................................18
o 2.4.5 Wijk 5, Huiswaard ............................................................................19
o 2.4.6 Wijk 6, De Mare ...............................................................................20
o 2.4.7 Wijk 7, Daalmeer / Koedijk ..............................................................21
o 2.4.8 Wijk 8, Centrum ...............................................................................22
- 2.5 Conclusie ........................................................................................................23
3. Gezondheid bevolking ......................................................................................................24
- 3.1 Inleiding..........................................................................................................24
- 3.2 Enquête huisartsen...........................................................................................24
- 3.3 Gegevens GGD-Noord Kennemerland.............................................................26
- 3.4 Conclusie ........................................................................................................26
4. Spreiding en aanbod .........................................................................................................27
- 4.1 Inleiding..........................................................................................................27
- 4.2 Spreiding therapeuten......................................................................................27
- 4.3 Aanbod programma’s ......................................................................................29
- 4.4 Conclusie ........................................................................................................30
5. Wet- en regelgevingen ......................................................................................................31
- 5.1 Inleiding..........................................................................................................31
- 5.2 Beroepsverenigingen .......................................................................................31
2
-
-
-
o 5.2.1 Wet op Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg........................31
o 5.2.2 Inrichtingeisen ..................................................................................31
o 5.2.3 Groepstherapie..................................................................................33
o 5.2.4 Verslaglegging..................................................................................34
5.3 Zorgverzekeraars.............................................................................................34
o 5.3.1 Inrichtingseisen.................................................................................34
o 5.3.2 Kwaliteitseisen..................................................................................35
o 5.3.3 Elektronische declaraties...................................................................38
o 5.3.4 Waarnemingen..................................................................................38
o 5.3.5 Verslaglegging..................................................................................39
o 5.3.6 Bonusregeling ...................................................................................39
5.4 Reclame ..........................................................................................................40
o 5.4.1 Algemene regels ...............................................................................40
o 5.4.2 Code Brievenbus Reclame, Huissampling en Direct Response
Advertising................................................................................................42
o 5.4.3. Code verspreiding ongeadresseerd reclamedrukwerk .......................43
o 5.4.4 Stickers.............................................................................................44
5.5 Conclusie ........................................................................................................45
Conclusie .............................................................................................................................47
Samenvatting........................................................................................................................49
Literatuurlijst........................................................................................................................50
Lijst van afkortingen.............................................................................................................51
Bijlage 1 Brief bij enquête patiëntenpopulatie ...……………...……………………………...53
Bijlage 2 Enquête patiëntenpopulatie ....................................................................................53
Bijlage 3 Overzichtskaart Alkmaar .......................................................................................55
Bijlage 4 Overzicht gegevens fysiotherapiepraktijken...........................................................57
Bijlage 5 Overzicht gegevens oefentherapiepraktijken ..........................................................59
Bijlage 6 Totaalschema KNGF-richtlijn Verslaglegging .......................................................60
Bijlage 7 VvOCM-richtlijn Verslaglegging...........................................................................62
3
Voorwoord
Voor u ligt het onderzoeks- en adviesdocument voor de toekomstige eerstelijns fysio- en
oefentherapie Mensendieck binnen de nieuwbouw van verpleeghuis Lauwershof. Dit product
is voortgekomen uit de Beroepsopdracht geformuleerd door verpleeghuis Lauwershof.
Verpleeghuis Lauwershof was tijdens EFLP 3 het stageadres van Evelien Swart. Gedurende
de stage is het haar opgevallen dat er nogal wat onduidelijkheden waren met betrekking tot de
eerstelijns therapie binnen de nieuwbouw van verpleeghuis Lauwershof. Vervolgens heeft
Evelien Suzanne Saarloos benaderd. Na overleg leek het ons een uitdaging om onze
Beroepsopdracht op dit probleem te richten. Wij hebben contact opgenomen met het
therapeutisch team van Verpleeghuis Lauwershof met de vraag of zij een Beroepsopdracht
voor ons konden formuleren rondom dit probleem. Dit leek hen een goed plan en zij hebben
een opdracht geformuleerd waarmee wij aan de slag konden.
Bij deze willen wij het therapeutisch team heel erg bedanken voor de prettige samenwerking.
In het bijzonder gaat onze dank uit naar Tineke Scholten, Robert van Gurp en Cees Bijl.
Daarnaast willen wij onze docent-begeleider van de Hogeschool van Amsterdam, Alexander
Lambalk, bedanken voor zijn begeleiding.
Wij hopen dat dit document aan uw verwachtingen voldoet. Mocht u na het lezen van dit
document nog vragen hebben, kunt u altijd contact met ons opnemen.
Zaandam, 20 juni 2007
Suzanne Marieke Saarloos en Evelien Swart
4
Inleiding
Het therapeutisch team van de opdrachtgever, verpleeghuis Lauwershof te Alkmaar, heeft een
Beroepsopdracht voor ons geformuleerd. De opdracht luidde als volgt:
‘Maak een bedrijfsplan voor de toekomstige eerstelijns fysio- en oefentherapie Mensendieck
in de nieuwbouw van verpleeghuis Lauwershof.’
In dit onderzoeks- en adviesdocument geven wij adviezen over hoe de eerstelijns fysio- en
oefentherapie binnen de nieuwbouw van verpleeghuis Lauwershof ontwikkeld en
geprofessionaliseerd kan worden. Deze adviezen baseren wij op gegevens die wij hebben
verkregen uit ons eigen onderzoek.
Dit onderzoek is gericht op Alkmaar en het nabij gelegen Heerhugowaard, aangezien
verpleeghuis Lauwershof in Alkmaar ligt.
Het onderzoek besloeg vijf items die van belang zijn voor ons advies. In de vijf hoofdstukken
van dit onderzoeks- en adviesdocument hebben wij die verschillende items besproken. In
hoofdstuk 1 bespreken wij de demografische gegevens van Alkmaar en Heerhugowaard. Het
gaat hier om de wijkverdeling en de demografische druk. Hoofdstuk 2 bevat informatie over
de opbouw van de bevolking, hierin wordt de leeftijdsverdeling van de bevolking op dit
moment en in de toekomst besproken. Vervolgens zullen in hoofdstuk 3 de gegevens met
betrekking tot de gezondheid van de bevolking besproken worden. Het gaat daar om gegevens
uit een enquête onder huisartsen en gegevens van de GGD van Noord-Kennemerland.
Hoofdstuk 4 gaat in op de huidige spreiding van fysiotherapeuten en hun aanbod van
programma’s. Daarna worden de wet- en regelgevingen gesteld door vakverenigingen,
zorgverzekeraars in hoofdstuk 5 beschreven. In dit hoofdstuk komen ook de eisen gesteld aan
het maken van reclame voor de gezondheidszorg naar voren. Ten slotte zal er worden
geëindigd met een algehele conclusie aan de hand van de gegevens uit ons onderzoek.
5
1.
Demografische gegevens
1.1
Inleiding
Om in het bedrijfsplan een goed advies te geven over de grootte van de beoogde doelgroep
zowel op dit moment als in de toekomst is het interessant om te zien wat de demografische
druk in Alkmaar en Heerhugowaard is en hoe deze zich de komende jaren zal gaan
ontwikkelen. In dit hoofdstuk wordt gekeken naar de algehele demografische druk, de grijze
en de groene druk. Met deze informatie kunnen wij een advies geven over welke gebieden de
grootste beoogde doelgroep voor de eerstelijns therapie binnen verpleeghuis Lauwershof
bevatten.
1.2
Wijkindeling
Voor ons onderzoek naar de bevolking maken wij niet alleen gebruik van gegevens van de
gehele bevolking, maar ook van meer specifieke gegevens, namelijk per wijk. Deze specifieke
gegevens per wijk richten zich alleen op de gemeente Alkmaar en niet op de gemeente
Heerhugowaard. De reden hiervoor is dat Alkmaar het voornaamste doelgebied is van
verpleeghuis Lauwershof.
Figuur 1: Wijkindeling Alkmaar
1
Wijk 1: Zuid
Wijk 2: Oudorp
Wijk 3: Overdie
Wijk 4: West
Wijk 5: Huiswaard
Wijk 6: De Mare
Wijk 7: Daalmeer / Koedijk
Wijk 8: Centrum
= Verpleeghuis Lauwershof
6
1.3
Demografische druk
De demografische druk2 is de verhouding tussen het aantal 65-plussers en 0 t/m 19-jarigen ten
opzichte van de 20 t/m 64-jarigen. Deze verhouding geeft een indruk van de druk van het nietwerkende deel van de bevolking op het deel van de bevolking dat in potentie werkzaam is. De
demografische druk geeft met andere woorden aan welk deel van de bevolking afhankelijk is
van de productiviteit van de rest. De demografische druk wordt onderverdeeld in een groene
en een grijze druk.
De groene druk2 is de verhouding tussen het aantal personen van 0-19 jaar ten opzichte van de
personen in de zogenaamde 'productieve' leeftijdsgroep van 20-64 jaar.
De grijze druk2 is de verhouding tussen het aantal personen van 65 jaar of ouder ten opzichte
van de personen in de zogenaamde 'productieve' leeftijdsgroep van 20-64 jaar.
1.3.1 Demografische druk Alkmaar
Zoals in figuur 2 te zien is neemt de demografische druk in Alkmaar nog steeds licht af1. Naar
verwachting zal dit doorgaan tot 2011, waarna de druk weer gaat toenemen.
De groene en de grijze druk nemen op dit moment nog licht af. Volgens de prognose zullen
beiden over een aantal jaar weer gaan toenemen. Het omslagpunt voor de groene druk ligt
daarbij in 2012 en dat voor de grijze druk 2010.
Figuur 2: Leeftijdsverdeling en demografische druk Alkmaar 1996 – 2016
1
7
In figuur 3 is te zien dat de demografische druk in Alkmaar zeer verschillend verdeeld is per
wijk1. Centrum, wijk 8, heeft een zeer lage demografische druk, Zuid, wijk 1, heeft
daarentegen een zeer hoge demografische druk. De wijken Oudorp, wijk 2, en West, wijk 4,
hebben ook een hoge demografische druk. In deze laatste drie wijken is een erg groot gedeelte
van de inwoners dus afhankelijk van de productieve groep.
Figuur 4 geeft de grijze druk van Alkmaar per 1 janauri 2006 weer1. Hoe donkerder een wijk
paars is gekleurd, hoe groter de grijze druk daar is. Er is duidelijk te zien dat Zuid de grootste
grijze druk heeft (35,5%), maar dat West (29,8%) en Oudorp (27,2%) ook een zeer grote
grijze druk hebben. Lauwershof ligt dus in een gunstig gebied. De beoogde doelgroep zal
veelal in de buurt wonen!
Figuur 3: Demografische druk Alkmaar
1
per 1 januari 2006
= Verpleeghuis
Lauwershof
Figuur 4: Grijze druk Alkmaar
1
per 1 januari 2006
= Verpleeghuis
Lauwershof
8
1.3.2 Demografische druk Heerhugowaard
In de onderstaande grafiek is de ontwikkeling van de demografische druk van Heerhugowaard
weergegeven3, 4. Er is te zien dat Heerhugowaard op dit moment een vrij jonge gemeente is.
De groene druk ligt een stuk hoger dan de grijze druk. De komende jaren zal de
leeftijdsverdeling van de inwoners van Heerhugowaard flink gaan veranderen. Zoals in de
grafiek te zien is neemt de groene druk eerst wat toe en daarna weer wat af. De grijze druk zal
behoorlijk gaan stijgen. De grijze druk is per 1 januari 2006 in Heerhugowaard 15,3% en naar
verwachting zal deze oplopen tot 23,8% in 2015 en ruim 30% in 2030. De groene druk blijft
daarmee in 2003 nog wel groter dan de grijze druk.
Figuur 5: Ontwikkeling demografische druk Heerhugowaard 2005 – 2030
3, 4
9
1.3.3 Vergelijking Alkmaar en Heerhugowaard
Om een indruk te geven van het verschil tussen Alkmaar en Heerhugowaard hebben we tabel
1 en 2 gemaakt, waarin de vergelijking tussen de twee steden van ons onderzoek getrokken
wordt. Van Heerhugowaard zijn cijfers tot 2030 bekend, maar van Alkmaar tot 20161, 3, 4. Om
de vergelijking toch zo zuiver mogelijk te doen hebben we voor Heerhugowaard de cijfers
van 2015 gebruikt. Daarnaast hebben we de cijfers van het landelijk gemiddelde in de tabel
toegevoegd. Voor de toekomst van het landelijk gemiddelde zijn geen cijfers bekend van de
groene en grijze druk, maar alleen van de algehele demografische druk2.
Tabel 1: Vergelijking huidige demografische druk Alkmaar, Heerhugowaard en Nederland
Alkmaar 2006
Demografische druk
Groene druk
Grijze druk
57%
36,6%
20,7%
Heerhugowaard
2006
57%
42%
15,3%
1, 2, 3, 4
Landelijk
gemiddelde 2006
62,9%
39,6%
23,2%
Tabel 2: Vergelijking toekomstige demografische druk Alkmaar, Heerhugowaard en Nederland
Alkmaar 2016
Demografische druk
Groene druk
Grijze druk
59,6%
35,2%
24,4%
Heerhugowaard
2015
67%
43,2%
23,8%
1, 2, 3, 4
Landelijk
gemiddelde 2012
65,3%
Is niet bekend
Is niet bekend
In 2006 is de demografische druk in Alkmaar en Heerhugowaard gelijk en deze ligt iets onder
het landelijk gemiddelde. De verdeling van de groene en grijze druk in Alkmaar en
Heerhugowaard is echter wel zeer verschillend. In Alkmaar is de groene druk 36,6% en de
grijze druk 20,7% 1. In Heerhugowaard is de groene druk met 42% hoger en de grijze druk
lager met 15,3% 4. In beide steden ligt de grijze druk onder het landelijk gemiddelde2.
Als we naar de toekomst kijken is er te zien dat de algehele demografische druk in Alkmaar
met 2,6% maar weinig is toegenomen1, maar dat deze in Heerhugowaard met 10% sterk is
toegenomen3, 4. De groene druk is in Alkmaar iets afgenomen en in Heerhugowaard iets
toegenomen, maar dit zijn maar kleine percentages. De grijze druk is een stuk interessanter.
Deze is in Alkmaar 3,7% toegenomen1 en in Heerhugowaard flink toegenomen met 8,5% 3, 4.
1.4
Conclusie
De grijze druk in Alkmaar ligt in drie wijken hoger dan gemiddeld. Dit zijn de wijken 1, Zuid,
4, West en 2, Oudorp1. In deze laatste wijk ligt verpleeghuis Lauwershof. De eerstelijns
therapie binnen de nieuwbouw van het verpleeghuis wil zich richten op ouderen. Het is dus
gunstig dat verpleeghuis Lauwershof in de wijk Oudorp ligt. Verder kan er op de wijken Zuid
en West gericht worden met betrekking tot de doelgroepen voor de eerstelijns therapie binnen
verpleeghuis Lauwershof.
Er is te zien dat de grijze druk ook in Heerhugowaard enorm zal gaan toenemen3, 4. Op dit
moment zijn er nog niet veel ouderen in Heerhugowaard. Maar door deze toename zal er in de
toekomst een steeds grotere behoefte zijn aan zorg en therapie voor ouderen. Verpleeghuis
Lauwershof kan hierop inspelen door nu al naamsbekendheid te vergaren in Heerhugowaard.
10
2.
Opbouw bevolking
2.1
Inleiding
Om een inzicht te krijgen in de opbouw van de bevolking volgen in het komende hoofdstuk
verschillende bevolkingspiramides. Ook zijn er piramides bij die een prognose doen voor de
toekomst. Op deze manier kunnen wij verpleeghuis Lauwershof een gericht advies geven over
het zorgaanbod in de eerstelijns therapie en de gebieden waar men zich het beste op kan
richten met betrekking tot de promotie.
2.2
Opbouw bevolking Alkmaar
2.2.1 Huidige opbouw bevolking Alkmaar
In de onderstaande grafiek is de bevolkingspiramide van Alkmaar per 1 januari 2006
weergegeven1. De stand van de Alkmaarse bevolking was op dat moment 94.477 inwoners.
De piramide van Alkmaar is ongeveer gelijk aan het landelijk gemiddelde, de gemiddelde
leeftijd ligt iets lager.
Figuur 6: Bevolkingspiramide Alkmaar per 1 januari 2006
1
11
2.2.2 Opbouw bevolking Alkmaar in de toekomst
In figuur 7 is een vergelijking gemaakt tussen de bevolkingsamenstelling van Alkmaar in
1996, 2006 en 2016 1.
Uit de piramide blijkt dat de 0 t/m 49-jarigen de afgelopen jaren flink zijn afgenomen. De 50
t/m 64-jarigen zijn daarentegen toegenomen.
De komende jaren zal vooral het aandeel 60 t/m 74-jarigen fors toenemen, terwijl de aandelen
10 t/m 24-jarigen en 35 t/m 59-jarigen licht aan belang zullen inleveren.
Het aandeel 65-plussers is tussen 1996 en 2006 toegenomen van 12,4% tot 13,2%. Naar
verwachting zal hun aandeel zich tijdelijk stabiliseren, maar na 2011 steeds sterker toenemen
tot 15,3% in 2016.
Voor de eerstelijns therapie binnen verpleeghuis Lauwershof betekent dit dat de prognoses
positief zijn. De doelgroep waar zij zich op willen richten, ouderen, zal flink toenemen in
grootte.
Figuur 7: Bevolkingspiramide Alkmaar per 1 januari 1996, 2006 en 2016
1
12
2.3
Opbouw bevolking Heerhugowaard
2.3.1 Huidige opbouw bevolking Heerhugowaard
De volgende grafiek geeft de opbouw van de bevolking per 1 januari 2006 van
Heerhugowaard weer3, 4. De stand van de bevolking van Heerhugowaard was toen 49.247
inwoners. In deze grafiek is een vergelijking gemaakt met de algehele Nederlandse bevolking.
Er is te zien dat de bevolking van Heerhugowaard in vergelijking met het Nederlandse
gemiddelde vrij jong is. Het aandeel jonge kinderen ligt boven het landelijk percentage,
terwijl het aandeel ouderen in de Heerhugowaardse bevolking ruim lager is. Met name het
precentage 0 t/m 9-jarigen ligt in Heerhugowaard hoger dan in Nederland, evenals dat van de
25 t/m 39-jarigen (gezinnen met jonge kinderen!). Ook de 55 t/m 64-jarigen laten een hoger
percentage zien, voor een deel zijn dit de ouders van de ouders in de jonge gezinnen.
Vanaf de 65-plussers ligt het percentage in Heerhugowaard duidelijk beneden het landelijk
gemiddelde3, 4.
Figuur 8: Bevolkingspiramide Heerhugowaard 2006 en Nederland 2005
3, 4
13
2.3.2 Opbouw bevolking Heerhugowaard in de toekomst
In de onderstaande piramide is een vergelijking gemaakt tussen de bevolkingsamenstelling
per 1 janauri 2006 en 2030 in Heerhugowaard4.
In de loop van de tijd zal het beeld van de Heerhugowaardse bevolking meer overeen gaan
komen met het landelijk beeld. Er zullen relatief minder kinderen geboren worden en er zal
een sterke vergrijzing optreden.
Er is duidelijk te zien dat er op dit moment nog relatief weinig ouderen in Heerhugowaard
wonen, maar dat dit de komende jaren zal gaan veranderen. Het percentage 65-plussers zal
fors toenemen. Van 10,05% in 2006 naar 14,3% in 2015 en 18,53% in 2030 3, 4. Dit zal alsnog
iets onder het Nederlandse gemiddelde, ruim boven de 22% 2, liggen.
Dit houdt in dat de eerstelijns therapie binnen verpleeghuis Lauwershof zich ook in
Heerhugowaard bekend kan gaan maken. Op dit moment zijn er nog relatief weinig ouderen,
maar hun aandeel zal de komende jaren flink gaan toenemen, met daarbij uiteraard een grotere
zorgvraag op het gebied van ouderen.
Figuur 9: Bevolkingspiramide Heerhugowaard per 1 januari 2006 en 2030
4
14
2.4
Opbouw bevolking van Alkmaar per wijk
2.4.1 Wijk 1, Zuid
Figuur 10: Bevolkingspiramide Zuid en Alkmaar per 1 januari 2006
1
Per 1 januari 2006 is de stand van
de bevolking van Zuid 14.144
inwoners.
Zuid heeft een relatief oude
bevolking. Het aandeel 65-plussers,
met name vrouwelijke, is er veel
groter dan gemiddeld in Alkmaar.
De 10 t/m 29-jarigen zijn relatief
ondervertegenwoordigd, maar ook
tot 55 jaar is het aandeel in Zuid
geringer dan in heel Alkmaar.
Figuur 11: Bevolkingspiramide Zuid per 1 januari 1996, 2006 en 2016
1
Vanaf 1996 is het aantal inwoners
van Zuid met 1,1% gegroeid.
Volgens de prognose zal de
bevolking de komende jaren sterker
toenemen, namelijk met 3,5% tot
14.654 inwoners in 2016.
De komende jaren zal vooral het
aandeel 60 t/m 74-jarigen flink
toenemen. Dit gaat ten koste van 35
t/m 59-jarige vrouwen, 35 t/m 39jarige mannen en 50 t/m 59-jarige
mannen.
Ook het aandeel 75 t/m 84-jarigen
zal licht afnemen.
15
2.4.2 Wijk 2, Oudorp
Figuur 12: Bevolkingspiramide Oudorp en Alkmaar per 1 januari 2006
1
Per 1 januari 2006 is de stand van
de bevolking van Oudorp 12.250
inwoners.
Oudorp heeft een relatief oude
bevolking. Het aandeel 55 t/m 79jarigen is er beduidend groter dan
gemiddeld in Alkmaar.
Jonge zelfstandige huishoudens
zijn sterk ondervertegenwoordigd.
Figuur 13: Bevolkingspiramide Oudorp per 1 januari 1996, 2006 en 2016
1
Vanaf 1996 is het aantal inwoners
met 1,3% afgenomen. Volgens de
prognose zal de bevolking de
komende jaren sterk toenemen, met
13%, tot 13.839 inwoners in 2016.
Onder andere door de komst van de
nieuwe wijk de Nollen.
De komende jaren zal het aandeel
60 t/m 74-jarigen behoorlijk groter
worden. Dit zal vooral ten koste
gaan van het aandeel inwoners in
diverse leeftijdsklassen onder de 40
jaar en het aandeel 55 t/m 59jarigen.
16
2.4.3 Wijk 3, Overdie
Figuur 14: Bevolkingspiramide Overdie en Alkmaar per 1 januari 2006
1
Per 1 januari 2006 is de stand
van de bevolking van Overdie
7.728 inwoners.
Overdie heeft een relatief
jonge bevolking. Met name de
20 t/m 34-jarigen zijn sterk
vertegenwoordigd.
De leeftijdsklassen 35 t/m 59
zijn juist
ondervertegenwoordigd in
Overdie.
Figuur 15: Bevolkingspiramide Overdie per 1 januari 1996, 2006 en 2016
1
Vanaf 1996 is het aantal
inwoners met 2,5% afgenomen.
Volgens de prognose zal de
bevolking de komende jaren zeer
sterk toenemen, met 31,6% tot
10.173 inwoners in 2016. De
oorzaak hiervan is een
herstructurering van de wijk.
De komende jaren zal het
aandeel zestigers, met name
vrouwelijke, behoorlijk groter
worden. Dit zal vooral ten koste
gaan van de aandelen mannelijke
tieners, vrouwelijke 15 t/m 24jarigen, 55 t/m 59-jarigen en 70plussers.
17
2.4.4 Wijk 4, West
Figuur 16: Bevolkingspiramide West en Alkmaar per 1 januari 2006
1
Per 1 januari 2006 is de stand van de
bevolking van West 12.066
inwoners.
West heeft een relatief oude
bevolking. Alle leeftijdsklassen
vanaf 65 jaar zijn relatief sterk
vertegenwoordigd in de wijk.
Daarnaast zijn alleen de aandelen 25
t/m 29-jarige mannen en de 20 t/m
24-jarige vrouwen relatief groot. Dit
komt doordat er starters en
studentenwoningen in West ligen.
Kinderen t/m 19 jaar zijn in West
duidelijk minder sterk
vertegenwoordigd.
Figuur 17: Bevolkingspiramide West per 1 januari 1996, 2006 en 2016
1
Vanaf 1996 is het aantal
inwoners met 6,9% toegenomen.
Volgens de prognose zal de
bevolking de komende jaren
nog iets sterker toenemen, met
10,2% tot 13.292 inwoners in
2016.
De komende jaren zal het
aandeel zestigers behoorlijk
groter worden. Daar staan
kleinere aandelen 0 t/m 4jarigen, 35 t/m 39-jarigen en 55
t/m 59-jarigen tegenover.
18
2.4.5 Wijk 5, Huiswaard
Figuur 18: Bevolkingspiramide Huiswaard en Alkmaar per 1 januari 2006
1
Per 1 januari 2006 is de stand van
de bevolking van Huiswaard 10.655
inwoners.
De bevolkingspiramide van
Huiswaard lijkt sterk op die van
heel Alkmaar. De grootste
afwijkingen worden gevonden bij
mannelijke dertigers, vrouwen
tussen 25 en 39 jaar en jonge
kinderen t/m 9 jarigen. De oorzaak
hiervan ligt in de recente oplevering
Vroonermeer Zuid.
Figuur 19: Bevolkingspiramide Huiswaard 1996, 2006 en 2016
1
Vanaf 1996 is het aantal inwoners
met 35,9% toegenomen! Volgens
de prognose zal de wijkbevolking
de komende jaren ook weer
behoorlijk groeien, met 11,7% tot
11.900 inwoners in 2016.
De komende jaren zullen de
aandelen 5 t/m 14-jarigen,
mannelijke veertigers en 65 t/m
74-jarigen het sterkst toenemen,
ten koste van de mannelijke
twintigers en de vijftigers.
19
2.4.6 Wijk 6, De Mare
Figuur 20: Bevolkingspiramide De Mare en Alkmaar per 1 januari 2006
1
Per 1 januari 2006 is de stand van
de bevolking van De Mare 16.602
inwoners.
In De Mare zijn twee groepen
relatief sterk vertegenwoordigd.
De 45 t/m 59-jarigen en de 15 t/m
34-jarigen.
De 35 t/m 44-jarigen, maar vooral
de 60-plussers zijn in deze wijk
nog sterk ondervertegenwoordigd.
Figuur 21: Bevolkingspiramide De Mare per 1 januari 1996, 2006 en 2016
1
Vanaf 1996 is het aantal
inwoners met 7,9% afgenomen.
Volgens de prognose zal de
wijkbevolking de komende
jaren weer iets gaan groeien,
met 2,5%, tot 17.019 inwoners.
De komende jaren zal vooral het
aandeel 60 t/m 74-jarigen fors
toenemen, maar zullen ook de
30 t/m 34-jarigen en 0 t/m 9jarigen iets aan belang winnen.
Dit zal vooral ten koste gaan
van de aandelen 15 t/m 29jarigen en 45 t/m 59-jarigen.
20
2.4.7 Wijk 7, Daalmeer / Koedijk
Figuur 22: Bevolkingspiramide Daalmeer / Koedijk en Alkmaar per 1 januari 2006
1
Per 1 januari 2006 is de stand van
de bevolking van Daalmeer /
Koedijk 14.485 inwoners.
De bevolkingspiramide van
Daalmeer / Koedijk is typisch
voor een grootschalige
nieuwbouwwijk die inmiddels al
enige tijd volledig ‘af’ is. Er zijn
namelijk relatief grote aandelen 40
t/m 54-jarigen en hun kinderen 5
t/m 9-jarigen, maar vooral de
tieners.
De 55-plussers zijn sterk
ondervertegenwoordigd. Het
aandeel 20 t/m 35-jarigen is
duidelijk kleiner dan gemiddeld in
Alkmaar.
Figuur 23: Bevolkingspiramide Daalmeer / Koedijk per 1 januari 1996, 2006 en 2016
1
Vanaf 1996 is de bevolking met
5,4% afgenomen. Volgens de
prognose zal de wijkbevolking de
komende jaren weer zeer licht
groeien, met 0,9% tot 14.619
inwoners in 2016.
De komende jaren zal vooral het
aandeel 55 t/m 74-jarigen fors
toenemen, maar ook de 25 t/m 34jarigen zullen aan belang winnen.
Dit zal vooral ten koste gaan van
de aandelen tieners en veertigers,
alsmede de 35 t/m 39-jarige
vrouwen.
21
2.4.8 Wijk 8, Centrum
Figuur 24: Bevolkingspiramide Centrum en Alkmaar per 1 januari 2006
1
Per 1 januari 2006 is de stand
van de bevolking in Centrum
6.547 inwoners.
De wijk Centrum heeft zeer grote
aandelen 25 t/m 39-jarige
mannen en 20 t/m 34-jarige
vrouwen. Het is blijkbaar een
zeer aantrekkelijke wijk voor
starters.
Vooral het aandeel kinderen, 0
t/m 19 jaar, is zeer gering.
Het aandeel 65-plussers is wel
geringer, maar het verschil is niet
zo heel groot met heel Alkmaar.
Figuur 25: Bevolkingspiramide Centrum per 1 januari 1996, 2006 en 2016
1
Vanaf 1996 is de bevolking met
4,8% toegenomen. Volgens de
prognose zal de wijkbevolking
de komende jaren sterk groeien,
met 25,7% tot 8.228 inwoners
in 2016.
In 2016 zal vooral het aandeel
60 t/m 74-jarigen flink groter
zijn. Vooral de aandelen van 50plussers en van mannelijke 35
t/m 39-jarigen zullen kleiner
worden.
22
2.5
Conclusie
Uit dit gedeelte van ons onderzoek kunnen wij concluderen dat er op dit moment in
Heerhugowaard nog relatief weinig ouderen zijn, maar dat zij in aantal flink zullen gaan
toenemen de komende jaren3, 4. Daarom adviseren wij verpleeghuis Lauwershof dat zij zich
met de eerstelijns therapie in eerste instantie alleen op Alkmaar gaan richten, maar in de
toekomst ook op Heerhugowaard.
In Alkmaar is het aandeel 65-plussers de afgelopen jaren toegenomen en deze stijging zal zich
ook de komende 10 jaar nog voort gaan zetten1. De prognoses zijn dus goed voor de
eerstelijns therapie van verpleeghuis Lauwershof, de doelgroep waar zij zich op willen gaan
richten is aan het groeien en zal dit voorlopig ook blijven doen.
De opbouw van de bevolking in Alkmaar is per wijk nogal verschillend. Uit de cijfers van
2006 en die van 2016 blijkt dat de wijken 1, 2 en 4 (Zuid, Oudorp en West) op dit moment én
in de toekomst een relatief oude bevolking hebben1. Voor de eerstelijns therapie, die in de
nieuwbouw van verpleeghuis Lauwershof wordt aangeboden, zal de promotie zich dus het
beste op deze drie wijken kunnen richten, aangezien daar een relatief groot gedeelte van de
bevolking tot de potentiële doelgroep behoort.
23
3.
Gezondheid bevolking
3.1
Inleiding
Om verpleeghuis Lauwershof een aanbeveling te kunnen doen over wat voor soort
programma’s ze kunnen gaan aanbieden in de eerstelijn hebben wij een onderzoek gedaan
naar de meest voorkomende aandoeningen bij inwoners van Alkmaar en Heerhugowaard. Op
deze manier kan het zorgaanbod op de zorgvraag worden afgestemd.
3.2
Enquête huisartsen
We hebben een enquête met een begeleidende brief (bijlage 1 en 2) naar huisartsen gestuurd.
Dit was onder andere om erachter te komen wat de meest voorkomende lichamelijke
aandoeningen zijn waarmee mensen bij de huisarts komen die vervolgens worden
doorgestuurd de fysiotherapeut sturen. Daarnaast waren er nog vragen over het aantal
patiënten per jaar en of de huisarts een vaste fysiotherapeut had waar hij naar doorverwijst.
In totaal hebben we 29 enquêtes uitgestuurd en hiervan hebben we er tien teruggekregen. Zes
hiervan waren volledig ingevuld. Eén huisarts had alleen de voorkant ingevuld, één huisarts
was geen praktiserend huisarts meer en de overige twee wilden de enquête niet invullen.
In tabel 3 staan gegevens verwerkt afkomstig uit de enquête die is ingevuld door de huisartsen.
Tabel 3: Basisgegevens enquête huisartsen
Huisarts
1. Berkhout / Bossers
2. Huisartsen Oudegracht
3. Flinkenflögel
4. Kemper en Oldenburg
5. Huisartsenpraktijk Groothuis
6. D. Bink & R.P. Rietveld
7. Bergerhoef
8. Huisarts Manjoero
9. Huisarts Verbeek
-
-
Patiënten per jaar
10.000
500
2.000 (20.000)
15.000
?
8.100
8.000 – 10.000
?
?
Vaste fysio doorverwijzen?
?
Meerdere
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
?
?
Huisartsen Berkhout / Bossers (1) heeft de achterkant niet ingevuld. Op de achterkant
stond de vraag over de top 10 van aandoeningen die doorverwezen worden naar de
fysiotherapeut en de vraag met betrekking tot het doorverwijzen naar een vaste
fysiotherapeut.
Huisartsen Oudegracht (2) hebben bij het aantal patiënten per jaar 500 ingevuld. Dit
leek ons weinig, we moeten hier vraagtekens bij zetten of dit een betrouwbaar
antwoord is.
Huisartsenpraktijk Groothuis (5) heeft een vraagteken ingevuld bij het aantal patiënten
per jaar.
Huisarts Manjoero (8) heeft de enquête niet ingevuld. ‘Dit vergt mij veel te veel tijd’.
Huisarts Verbeek (9) heeft de enquête niet ingevuld. ‘Ik ben geen praktiserend huisarts
meer’.
Een huisarts die de enquête en zijn naam niet heeft ingevuld. ‘Ik wil dit niet invullen’.
24
De gegevens die we uit de enquête hebben gehaald met betrekking tot mensen met
lichamelijke aandoeningen die worden doorverwezen naar de fysiotherapeut, hebben wij
verwerkt in onderstaande tabel. Huisartsen werden gevraagd hier een top 10 van te geven.
Sommigen hadden er een top 4, 5 of 6 van gemaakt. Wanneer een aandoening op nummer 1
stond kreeg hij 10 punten, nummer 2 kreeg 9 punten enzovoorts.
In tabel 4 zijn de scores per aandoening te zien, maar ook door hoeveel huisartsen een
bepaalde aandoening werd genoemd. De belangrijkste gegevens uit de tabel zijn weergegeven
in figuur 26. De aandoeningen die slechts door één huisarts werden genoemd zijn niet in de
grafiek verwerkt omdat wij deze als minder belangrijk hebben gekwalificeerd.
Tabel 4: Gegevens lichamelijke aandoeningen enquête huisartsen
Klacht / Huisarts
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Rugklachten
Schouderklachten
Nekklachten
Knieklachten
Tenniselleboog
Enkel / voet
Ontspanning
Houding
Sportblessures
Heupklachten
Bekkenbodem
CVA
Chron. vermoeid
10
9
8
10
4
7
10
7
8
10
8
9
10
9
10
6
8
9
4
2
8
9
5
9
7
5
6
8
6
7
Totaal
Totaal aantal
voorgekomen keer genoemd
58
6x
49
6x
29
4x
24
3x
21
3x
20
4x
16
2x
12
2x
11
2x
7
1x
6
1x
3
1x
1
1x
7
5
7
6
3
1
Figuur 26: Gegevens lichamelijke aandoeningen enquête huisartsen
70
60
58
49
50
Voorkomen
40
29
30
24
21
20
20
6
10
6
4
3
Aantal keer
genoemd
3
16
4
12
3
11
2
2
Ne
k
r
ud
e
Te
Kn
nn
is
ie
el
le
En bo
og
ke
l/
O
vo
nt
et
sp
an
ni
ng
Sp Ho
ud
or
in
tb
g
le
ss
ur
es
Sc
ho
Ru
g
0
25
3.3
Gegevens GGD-Noord Kennemerland
Naast de gegevens die wij hebben verzameld via de enquête onder de huisartsen, hebben wij
ook gegevens verzameld vanuit een onderzoek van de GGD ‘Gezondheidsprofiel NoordKennemerland’ 5. We konden geen gegevens vinden die alleen om mensen met aandoeningen
gingen die bij de fysiotherapeut terecht komen.
In het gezondheidsprofiel stond per gemeente een top 5 van meest voorkomende
aandoeningen. Deze gegevens hebben wij verwerkt in onderstaande tabel.
Tabel 5: Top 5 meest voorkomende aandoeningen Alkmaar en Heerhugowaard
Gemeente
Alkmaar
Heerhugowaard
Top 5
1.
2.
3.
4.
5.
Aandoening
Gespannenheid / stress
Migraine
Rugaandoening
Allergie
Depressiviteit
Percentage
16,8
9,6
8,7
8,3
7,7
1.
2.
3.
4.
5.
Gespannenheid / stress
Hoge bloeddruk
Migraine
Rugaandoening
Depressiviteit
10,8
8,4
7,8
7,6
6,5
5
Uit dit onderzoek van de GGD blijkt dat zowel in Alkmaar als in Heerhugowaard
gespannenheid / stress duidelijk op nummer één staan van meest voorkomende aandoeningen.
3.4
Conclusie
Rugklachten worden door de huisartsen zeer vaak genoemd als klacht waarmee mensen bij de
huisarts komen en die dan vervolgens worden doorgestuurd naar een fysiotherapeut.
Daarnaast komen ook klachten rond de schouder, nek en knie met regelmaat voor.
Uit het onderzoek van de GGD Noord-Kennemerland blijkt dat gespannenheid / stress in
zowel Alkmaar als Heerhugowaard duidelijk het grootste gezondheidsprobleem vormt5.
De eerstelijns therapie binnen de nieuwbouw van verpleeghuis Lauwershof kan hierop
inspelen door bijvoorbeeld programma’s aan te bieden met betrekking tot rugklachten, maar
ook programma’s die erop gericht zijn om te kunnen ontspannen.
26
4.
Spreiding en aanbod
4.1
Inleiding
Wanneer iemand een nieuwe praktijk wil gaan opstarten, is het belangrijk om de mate van
concurrentie te bepalen. Voor verpleeghuis Lauwershof is het dus van belang om inzicht te
krijgen in hoeverre er sprake is van concurrentie. Om dit vast te stellen hebben we onderzocht
hoe de huidige spreiding van fysiotherapeuten in Alkmaar is. Verpleeghuis Lauwershof wil
bepaalde (aandoeningspecifieke) programma’s aan gaan bieden. Zij hebben echter geen weet
van wat er nu allemaal aangeboden wordt door de eerstelijns fysiotherapiepraktijken in
Alkmaar. We zijn daarom ook gaan onderzoeken welke programma’s de praktijken aanbieden.
4.2
Spreiding therapeuten
Het onderzoeken van de spreiding van de therapeuten in Alkmaar hebben we gedaan door via
internet de Gouden Gids6 en de Telefoongids7 te raadplegen. Hier hebben we de
adresgegevens vandaan gehaald. Om de spreiding van zowel fysiotherapeuten als
oefentherapeuten vervolgens duidelijk weer te geven, hebben we ervoor gekozen om dit
visueel te benadrukken. In een kaart van Alkmaar hebben we de praktijken ingetekend. Zo
kan in één oogopslag gezien worden waar mogelijkheden voor een praktijk liggen (bijlage 3).
Zoals hierboven al verteld is, zijn de verschillende praktijken ingetekend in de kaart van
Alkmaar. De grootte van een praktijk is ook van invloed op de mate van concurrentie. Een
eenmanspraktijk behandelt minder patiënten dan een groepspraktijk en vormt dus een kleinere
bedreiging dan een groepspraktijk. Om de praktijkgrootten vast te stellen hebben wij de
praktijken benaderd middels website, e-mail en telefoon. We hebben verschillende vormen
gebruikt om het verschil tussen fysiotherapeuten en oefentherapeuten duidelijk te maken en
verschillende kleuren gebruikt om de grootte van de praktijken weer te geven. In de legenda is
te zien waar de vormen en kleuren voor staan.
Niet alleen de locatie en de grootte van een praktijk zijn van belang om de mate van
concurrentie weer te geven. Ook is het belangrijk om het aantal therapeuten in verhouding
met het aantal inwoners van een wijk te vergelijken. Deze vergelijking hebben wij in tabel 6
voor het aantal inwoners per fysiotherapeut en in tabel 7 voor het aantal inwoners per
oefentherapeut weergegeven. Om het visueel te verduidelijken hebben wij ook figuur 27
toegevoegd.
Tabel 6: Aantal inwoners per fysiotherapeut
1
Wijk
Inwoners Praktijken Fysiotherapeuten
Zuid
Centrum
Daalmeer/Koedijk
West
Huiswaard
De Mare
Oudorp
Overdie
14223
6646
14344
12016
10758
16463
12151
7577
7
2
3
4
1
2
1
1
Inwoners per
therapeut
4+2+11+7+7+20=51 279
7 + 9 = 16
415
1+6+11 = 18
797
2+6+3+4 = 15
801
11
978
1+10= 11
1497
5
2430
3
2526
27
Tabel 7: Aantal inwoners per oefentherapeut
1
Wijk
Inwoners Praktijken Oefentherapeuten
Zuid
De Mare
Centrum
West
Oudorp
Overdie
Huiswaard
Daalmeer/Koedijk
14223
16463
6646
12016
12151
7577
10758
14344
2
2
1
1
1
0
0
0
3+3 = 6
2+2 = 4
1
1
1
0
0
0
Figuur 27: Aantal inwoners per therapeut
Inwoners per
therapeut
2371
4116
6646
12016
12151
----
1
14000
12000
10000
8000
Fysiotherapeuten
6000
Oefentherapeuten
4000
2000
Zu
id
O
ud
or
p
O
ve
rd
ie
W
H
ui est
sw
aa
D
rd
aa
lm De
M
ee
ar
r/
e
K
oe
di
j
C
en k
tr
um
0
Naar aanleiding van de ingetekende kaart, tabel 6 en 7 en figuur 27 worden de volgende
punten duidelijk:
- In de wijk Zuid zit de hoogste concentratie van zowel fysiotherapeuten als
oefentherapeuten, daar vallen de minste inwoners onder één therapeut.
- De wijken Oudorp en Overdie zijn wat betreft fysiotherapeuten het dunst bevolkt. Wat
betreft oefentherapeuten zijn dit de wijken Oudorp en West.
- De grootste praktijken zijn in de wijken Centrum en Zuid gelokaliseerd.
- Rondom verpleeghuis Lauwershof zit ‘ruimte’; er is weinig concurrentie.
28
4.3
Aanbod programma’s
Om de programma’s te achterhalen die al aangeboden worden, zijn we eerst gaan zoeken op
internet. Veel van de praktijken uit de Gouden Gids6 en de Telefoongids7 hadden namelijk een
internetsite waar deze informatie ook opstond. Indien er op internet niets over aangeboden
programma’s stond, of als de betreffende praktijk geen internetsite had, hebben wij ze
telefonisch benaderd. Door middel van een paar korte vragen hebben we zo alsnog de
benodigde informatie verkregen.
Het huidige aanbod van de andere fysio- en oefentherapiepraktijken is erg interessant voor de
keuzes die verpleeghuis Lauwershof gaat maken omtrent hun toekomstige programma’s. In
bijlage 4 en 5 is de gehele overzichtlijst te zien met adresgegevens en daarachter de
programma’s die de fysio- en oefentherapiepraktijken aanbieden. Er waren een aantal
praktijken die geen programma’s aanboden. Dit staat onder de noemer ‘geen programma’s’.
Tabel 8 geeft weer welke programma’s er worden aangeboden door fysiotherapeuten en ook
hoe vaak zij aangeboden worden. Om het extra duidelijk te maken, hebben we er ook een
cirkeldiagram van gemaakt. Ditzelfde hebben we gedaan in tabel 9 en figuur 28 voor de
programma’s die worden aangeboden door oefentherapeuten.
Tabel 8: Aanbod programma’s door fysiotherapeuten
Programma
Medisch Fitness
Diabetes
COPD
Geen programma’s
Fysio Fitheidsscan
Zwangerschapsbegeleiding
Arbeidsreïntegratie
Balans/vibratietraining
Schouder
Parkinson
MS
Revalidatie
Allochtone vrouwen
Fit 4 Ladies
Fit Kids
KISS-kinderen
Fysio Running
Afvallen
Rug
Golffitness
Figuur 27: Aanbod programma’s door
fysiotherapeuten
19%
Aantal keer
aangeboden
10
6
5
5
3
2
2
2
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
21%
2%
2%
2%
12%
4%
4%
4%
10%
4%
6%
10%
Medisch fitness
Diabetes
COPD
Geen programma's
Fysio Fitheidstest
Zwangerschap
Arbeidsreïntegratie
Balans/vibratietraining
Schouder
Parkinson
MS
Revalidatie
Overig
29
Tabel 9: Aanbod programma’s door oefentherapeuten
Programma
Zwangerschapsbegeleiding
Geen programma’s
Multidisciplinair
programma voor diabetici
met overgewicht
Multidisciplinair
programma Fibromyalgie
Peuter- en oudergym
Bewegen & ontspannen
Conditietraining
Aantal keer
aangeboden
2
2
1
Figuur 28: Aangeboden programma’s door
oefentherapeuten
11%
23%
11%
1
1
1
1
11%
22%
11%
11%
Zwangerschapsbegeleiding
Geen programma's
Diabetici met overgewicht
Fibromyalgie
Peuter- en oudergym
Bewegen en ontspannen
Conditietraining
Aan de hand van tabellen 6 en 7 en figuren 27 en 28, worden de volgende punten duidelijk:
- Medisch fitness wordt met 21% zeer vaak aangeboden door fysiotherapeuten.
- Specifieke programma’s gericht op aandoeningen staan op de tweede plaats.
- Zwangerschapsbegeleiding wordt door oefentherapeuten het meest aangeboden.
- Er ontbreken programma’s gericht op senioren.
- Er ontbreken groepsprogramma’s gericht op ontspanning (bijvoorbeeld Yoga, Pilates).
Wel moet hierbij gezegd worden dat het om groepsprogramma’s gaat. De
oefentherapeuten bieden individueel wél veel behandelingen gericht op ontspanning
aan.
4.4
Conclusie
Verpleeghuis Lauwershof heeft een gunstige ligging, met weinig concurrentie. Zij zouden het
huidige aanbod kunnen aanvullen met groepsprogramma’s gericht op senioren of op
ontspanning. Deze programma’s worden momenteel (in groepsverband) niet aangeboden en
dit biedt kansen voor verpleeghuis Lauwershof.
30
5.
Wet- en regelgevingen
5.1
Inleiding
Bij het beginnen van een eerstelijns praktijk, zijn er een hoop wet- en regelgevingen waaraan
moet worden voldaan. Deze wet- en regelgevingen worden door verschillende instanties
gesteld, onder andere door de beroepsvereniging en de verzekeraars. Wij hebben internet
geraadpleegd en telefonisch contact gehad met zowel de beroepsverenigingen voor
fysiotherapie en oefentherapie Mensendieck, als met een aantal zorgverzekeraars. De
informatie die daaruit naar voren is gekomen, is beschreven in dit hoofdstuk.
5.2
Beroepsverenigingen
Zowel fysiotherapie als oefentherapie Mensendieck heeft een beroepsvereniging,
respectievelijk het Koninklijk Nederlands Genootschap Fysiotherapie (KNGF)8 en de
Vereniging van Oefentherapeuten Cesar en Mensendieck (VvOCM)9. Aan de eisen die zij
stellen, zitten drie aspecten die wij van belang vinden. Deze staan hieronder beschreven.
5.2.1 Wet op Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG)10
De beroepsverenigingen stellen allebei dat de betreffende therapeut een BIG-registratie dient
te hebben8, 9. Alleen diegenen die zijn ingeschreven in het BIG-register mogen de door de wet
beschermde titel van fysiotherapeut en oefentherapeut Mensendieck voeren en aanspraak
maken op de bevoegdheden die met de titel samenhangen. Vanaf 1 juni verandert de naam
van het BIG-register. Registratie en Informatie Beroepsbeoefenaren in de Zorg (RIBIZ) wordt
de nieuwe naam van de organisatie die het BIG register voert10.
5.2.2 Inrichtingeisen
KNGF8
Aanleiding:
Voor de Wet BIG inging, was er het Besluit Inrichtingseisen Fysiotherapie. Daarin stonden
gedetailleerde bepalingen over meubels, apparaten en oefenmateriaal in uw praktijk. De Wet
BIG is minder nauwkeurig op dit gebied en zegt slechts dat beroepsbeoefenaren hun werk zo
moeten uitvoeren dat het leidt tot verantwoorde zorg. De overheid is van mening dat de
primaire verantwoordelijkheid van de kwaliteit van zorg ligt bij degenen die bij de
totstandkoming van de zorg betrokken zijn. Het komt er dus op neer dat het uw eigen
verantwoordelijkheid is om uw praktijk zo in te richten dat u verantwoorde zorg kan leveren
van voldoende kwaliteit.
Maar ook de zorgverzekeraars lijken dit naar zich toe te trekken en zelf inrichtingseisen voor
uw praktijk te willen opstellen. Het is op zich begrijpelijk dat de zorgverzekeraar praktijken
wil contracteren die kwalitatief voldoende zijn ingericht. Dit kan zelfs een objectief criterium
vormen op grond waarvan de zorgverzekeraar zijn selectie maakt.
Het probleem zit echter in de wijze waarop de zorgverzekeraar hier invulling aangeeft. Voor
de opstelling van die inrichtingseisen gebruiken zij de onderbouwing van het kostendeel van
het tarief. Zij verheffen die onderbouwing daarmee tot minimum norm. Het KNGF is het daar
niet mee eens en daarom heeft zij via een speciaal daarvoor in het leven geroepen werkgroep
van fysiotherapeuten eigen inrichtingseisen ontwikkeld, waaraan in beginsel elke praktijk aan
moet voldoen. Deze inrichtingseisen zijn breed afgestemd met relevante partijen en zijn in de
Algemene Leden Vergadering van de Vakvereniging Voor Fysiotherapie op 01-07-2000
goedgekeurd.
31
Algemene eisen:
1. De praktijk is toegankelijk en bereikbaar voor de doelgroep.
2. De praktijk voldoet aan de geldende algemene bouweisen.
3. De praktijk kan volgens normale standaarden verwarmd worden.
4. De praktijk beschikt over warm en koud water.
5. De praktijk is telefonisch goed bereikbaar.
6. De praktijk beschikt over een wachtgelegenheid die geen deel uitmaakt van de
behandelruimte(n).
7. De behandelruimte(n) zijn geschikt voor de te geven therapie.
8. De praktijk beschikt over adequate materialen ter ondersteuning van onderzoek en
behandeling van de doelgroep.
9. In de praktijk is een EHBO-doos aanwezig.
Hygiëne:
1. De praktijk beschikt over een toilet en gelegenheid om de handen te wassen.
2. De praktijkruimte, inventaris en materialen worden op verantwoorde wijze gereinigd.
3. De verlichting, verwarming en ventilatie voldoen aan de algemeen te stellen
hygiënische eisen.
Privacy:
1. De praktijk beschikt over een behandelruimte die de privacy van de patiënt waarborgt.
2. De praktijk beschikt over administratieve voorzieningen die de privacy van de patiënt
waarborgen.
Veiligheid:
1. De praktijk beschikt over een goedgekeurde elektriciteits- en energievoorziening.
2. De praktijk voldoet aan de geldende brandveiligheidseisen.
3. Alle aanwezige apparatuur ter ondersteuning van het fysiotherapeutisch handelen
voldoet aan de wettelijke veiligheidseisen en is geschikt voor professioneel gebruik.
4. De ruimtelijke voorziening en inventaris zijn van zodanige kwaliteit en constructie dat
zij bij gebruik geen gevaren opleveren.
Overige voorwaarden:
1. De fysiotherapeuten werkzaam in de praktijk voldoen aan al hun verplichtingen op
grond van de wet- en de regelgeving.
Toets:
In beginsel moet iedere praktijk voldoen aan bovenstaande eisen. Het is mogelijk dat de
zorgverzekeraar uw praktijk aan deze eisen wil toetsen. Het KNGF is van mening dat een
toets op kosten van de verzekeraar door de beroepsgroep uitgevoerd moet worden. Wil een
zorgverzekeraar dat u aan meer eisen voldoet dan nu opgenomen in deze inrichtingseisen, dan
moet daar een redelijke vergoeding tegenover staan.
VvOCM9
Voorwaarden met betrekking tot de praktijkruimte:
1. De praktijkruimte bestaat tenminste uit een wachtkamer en één behandelruimte. De
behandelruimte heeft een vrij vloeroppervlak (d.w.z. zonder obstakels zoals een
bureau of kast) van tenminste circa 16 m2. De praktijkruimte moet qua hoogte
voldoen aan de minimum wettelijke normen. In de nabijheid van de wachtruimte dient
32
een toilet en handenwasgelegenheid te zijn. Tussen wachtkamer en behandelkamer(s)
dient geluidsoverlast voorkomen te worden.
2. De praktijkruimte dient goed toegankelijk te zijn en behoudens de aanwezigheid van
een lift, niet hoger gesitueerd te zijn dan de eerste verdieping.
3. Indien meerdere oefentherapeuten van dezelfde praktijkruimte gebruik maken dienen
de werkzaamheden even adequaat uitgevoerd te kunnen worden als ware iedere
oefentherapeut als solist werkzaam.
4. Indien om organisatorische reden niet van één behandelruimte gebruik gemaakt kan
worden, zal voor de tweede oefentherapeut 16 m2 extra behandelruimte beschikbaar
zijn.
Voorwaarden met betrekking tot de praktijkinrichting:
1.
Wachtkamer:
Zitmeubelen, kapstok, tafel met lectuur
2.
Behandelkamer(s):
Raambekleding
Goed te reinigen vloerbedekking
Bureau en stoel
Stoel voor patiënt/cliënt
Twee (behandel) krukjes
Behandel- of oefenbank (mag opklapbaar zijn)
Rijdende spiegel
Wandspiegel
Rollen c.q. kussens
Oefenmat
Afgescheiden kleedruimte en kapstok
Bergkast
Verlichting
Balansrol/oefentol
Klein oefenmateriaal
Telefoonvoorziening
3.
Toilet/handenwasgelegenheid:
Wasbak
Zeep en handdoek(en)
Afvalbakje
Bij meerdere behandelruimten dienen de onder punt 2 genoemde voorzieningen naar rato
aanwezig te zijn.
5.2.3 Groepstherapie
Er worden door het KNGF geen kwaliteitscriteria meer gesteld aan groepsbehandelingen.
Het VvOCM heeft wel verschillende kwaliteitscriteria gesteld aan groepstherapie9. De
belangrijkste zijn:
- De groesptherapie duurt minimaal 1 uur.
- De groep moet zo homogeen mogelijk van samenstelling zijn.
- De deelnemers moeten op het zelfde niveau in het motorisch leerproces zitten.
- Er is mogelijkheid tot gescheiden kleedruimte voor mannen en vrouwen.
- Qua grootte van de oefenruimte wordt uitgegaan van minimaal 5 m² per deelnemer.
- Individuele behandelingen vinden niet gelijktijdig in dezelfde ruimte plaats.
- De individuele behandelplannen worden uitgebreid met een ‘groepsbehandelplan’.
33
5.2.4 Verslaglegging
Het KNGF en het VvOCM hebben beiden een richtlijn voor de verslaglegging opgesteld
(bijlagen 6 en 7). Beide beroepsverenigingen adviseren therapeuten om de verslaglegging te
doen middels deze richtlijnen.
5.3
Zorgverzekeraars
We hebben ons verdiept in zeven zorgverzekeraars, te weten Univé, Achmea, Menzis, Ohra,
FBTO, VGZ, CZ. Uit een onderzoek van het RIVM bleek namelijk dat deze zeven
zorgverzekeraars de meest afgenomen verzekeraars in Alkmaar zijn11. Aangezien Alkmaar
ons voornaamste doel is, konden we deze informatie goed gebruiken.
De zorgverzekeraars stellen allemaal eisen aan de fysiotherapeut, wil deze voor vergoeding in
aanmerking komen. Dit valt uit te splitsen in zes verschillende aspecten. Waar mogelijk
hebben we de informatie gerangschikt in een tabel om zo overzicht te houden en in een
oogopslag duidelijk te laten zijn welke zorgverzekeraar wat wil zien. Alle informatie, met
uitzondering van de inrichtingseisen, is afkomstig van het KNGF, uit het dossier
Zorgverzekeraars12. De verzekeraars waar bij de inrichtingeisen geen bron staat vermeld,
hebben ons de informatie omtrent de inrichtingseisen via de e-mail verstrekt.
5.3.1 Inrichtingseisen
Tabel 9: Inrichtingseisen zorgverzekeraars
Zorgverzekeraar
Achmea13
Univé14
Menzis15
Ohra
FBTO
VGZ
CZ
13, 14, 15
Inrichtingseisen
Zelfde als KNGF
Zelfde als KNGF
Zelfde als KNGF en VvOCM
Zelfde als KNGF
Tot op heden niets van gehoord
Tot op heden niets van gehoord
Voor oude contractanten: hetzelfde als KNGF.
Aanvulling op eisen KNGF en VvOCM voor nieuwe contractanten:
- Het aantal therapeuten moet overeenkomen met aantal
behandelkamers (fulltimers). Per FTE moet een dus 1
behandelkamer beschikbaar zijn.
- Minimaal één behandelruimte moet ten minste 25m2 groot
zijn.
- De behandelkamers dienen gescheiden te zijn door gesloten
vaste wanden en deuren.
- Er dient een behandelbank met toebehoren te zijn.
- Er dient een wastafel aanwezig te zijn in de behandelkamer.
- Een oefenzaal wordt beschouwd als behandelruimte van
minimaal 25m2 wanneer daar 1 op 1 individuele behandeling
mogelijk is zonder aanwezigheid van derden.
- De praktijk dient rolstoeltoegankelijk te zijn.
- De vloeren dienen hygiënisch en goed schoon te houden te
zijn.
- Er dient voldoende licht en voldoende ventilatie te zijn.
- In praktijk geldt een rookverbod.
- De toilet en handwasgelegenheid moet vanuit de wachtruimte
toegankelijk zijn (niet enkel via een behandelkamer).
34
5.3.2 Kwaliteitseisen
Alle zorgverzekeraars stellen dat de therapeut ingeschreven moet staan in het Centrale
Kwaliteits Register (CKR) Fysiotherapie en handelt conform de daarin gestelde eisen12.
Daarnaast kan de zorgverzekeraar een auditbureau inschakelen om de kwaliteit te toetsen,
zodat dit als een maatstaf kan worden gebruikt voor de toekomst.
Voor het in rekening brengen van de verbijzonderde fysiotherapeutische zorg: manuele
therapie, kinderfysiotherapie, manuele lymfedrainage en bekkenfysiotherapie, geldt dat de
uitvoering door een daarvoor gekwalificeerde én geregistreerde fysiotherapeut dient plaats te
vinden. Dit geldt ook voor waarnemingen.
FBTO en Ohra stellen verder geen kwaliteitseisen in hun overeenkomst met de
zorgaanbieder12. De overige verzekeraars stellen het volgende:
Achmea12:
- De fysiotherapeut staat als ‘algemeen practicus’ ingeschreven in het betreffende
(deel)register, onderdeel uitmakend van het CKR van het KNGF en handelt conform
de daarin gestelde eisen.
- Hoewel het maken van een kwaliteitsjaarverslag, conform de richtlijnen van de
Kwaliteitswet Zorginstellingen voor éénmanspraktijken (nog) niet verplicht is, acht de
zorgverzekeraar het zeer gewenst dat alle contractanten een dergelijk
kwaliteitsjaarverslag maken. De zorgverzekeraar stelt het dan ook op prijs indien
incidenteel op verzoek inzage in het kwaliteitsjaarverslag wordt gegeven.
- In het kader van toetsing op kwaliteit en doelmatigheid maakt de zorgverzekeraar
gebruik van een Beheersmodel.
- De contractant draagt zorg voor een adequate praktijk- en patiëntenregistratie. De
patiëntenregistratie dient minimaal te voldoen aan de Richtlijn Verslaglegging van het
KNGF (hierna te noemen Richtlijn Verslaglegging) (bijlage 6). De contractant
bewaart de patiëntenregistratie (inclusief verwijzingen) minimaal de wettelijke
bewaartermijn welke geldt voor patiëntendossiers en draagt er zorg voor dat de
volledige patiëntengegevens – ook indien deze overeenkomst een einde heeft genomen
– terstond na aankondiging toegankelijk zijn voor de medische dienst van de
zorgverzekeraar.
CZ12:
- De fysiotherapeut voldoet aan de wettelijke bevoegdheidseisen en is geregistreerd in
het CKR Fysiotherapie (en dus ook BIG-geregistreerd).
- De fysiotherapeut waarborgt de privacy van de patiënt en zijn persoonsgegevens.
- De fysiotherapeut neemt deel aan een klachtenregeling.
- De praktijk van de fysiotherapeut voldoet aan de inrichtingseisen zoals bij
overeenkomst vastgesteld.
- De fysiotherapiepraktijk is op een efficiënte en adequate wijze georganiseerd.
- De fysiotherapeut handelt met inachtneming van de professionele standaard.
- De fysiotherapeut werkt op basis van het methodisch handelen (conform de
kwaliteitscirkel) en kan dat desgewenst ook inzichtelijk maken.
- De fysiotherapeut betrekt de patiënt actief bij de behandeling en stimuleert de
therapietrouw en eigen verantwoordelijkheid van de patiënt.
- De fysiotherapeut onderhoudt zijn vakinhoudelijke kennis, fysiotherapeutische
vaardigheden en houdt nieuwe ontwikkelingen in het vakgebied bij.
- De fysiotherapeut is bereid intercollegiaal samen te werken.
- De fysiotherapeut past de protocollen, richtlijnen en standaarden toe die door de
beroepsgroep ter hand zijn gesteld, voor zo ver deze zijn geïmplementeerd.
35
-
De fysiotherapeut hanteert bij verslaglegging in de dossiers van patiënten en bij de
verslaglegging aan de verwijzer de richtlijn fysiotherapeutische verslaglegging zoals
deze thans luidt of in de toekomst komt te luiden, en kan dat desgewenst ook
inzichtelijk maken.
Menzis12:
Menzis biedt de zorgaanbieder de keuze tussen twee tarieven, een hoog en een laag tarief. Om
in aanmerking te komen voor het hogere tarief, à €27,-, moet voldaan worden aan een aantal
eisen. De zorgaanbieder:
- is BIG geregistreerd;
- is CKR geregistreerd;
- biedt de declaratie via VECOZO aan;
- is akkoord met beoordeling van dossiers op Methodisch Fysiotherapeutisch
Handelen (MFH) en richtlijnen conform de Toetsingsprocedure;
- brengt geen kosten in rekening bij de verzekerde voor de gecontracteerde
prestaties.
Kiest de fysiotherapeut voor het lagere tarief, à €25,75, dan geldt het volgende. De
zorgaanbieder:
- is BIG geregistreerd;
- biedt de declaratie via Vecozo dan wel per diskette aan;
- dient voor iedere patiënt te beschikken over een geldige verwijzing van
huisarts, bedrijfsarts, tandarts of medisch specialist;
- brengt geen kosten in rekening bij de verzekerde voor de gecontracteerde
prestaties;
- is akkoord met beoordeling uitsluitend op basis spiegelinformatie. Indien uit de
spiegelinformatie over de eerste helft van het jaar 2006 een afwijking van meer
dan 20% ten opzichte van het algemeen Menzis gemiddelde blijkt, daalt het
regulier zittingentarief naar €24,50 voor de rest van het jaar. In december 2006 zal dan
nogmaals een beoordeling op basis van spiegelinformatie plaatsvinden, naar
aanleiding waarvan Menzis het al dan niet aanbieden van een nieuwe overeenkomst
aan de zorgaanbieder zal overwegen.
Verder gelden voor Menzis de volgende algemene kwaliteitseisen:
- De zorgaanbieder neemt bij het verlenen van de zorg de eisen in acht die volgens de
algemeen aanvaarde standaard aan de zorgaanbieder mogen worden gesteld. Indien
verschillende vormen van zorg mogelijk zijn, dan zal de zorgaanbieder zich laten
leiden door een afweging tussen de kwaliteit van de behandeling, de belangen van de
verzekerde en het kostenaspect.
- De zorgaanbieder draagt er zorg voor dat hij blijft beschikken over de kennis en
vaardigheden, die voor een goede verlening van de zorg noodzakelijk zijn.
- De zorgaanbieder draagt zorg voor een adequate patiënten- en praktijkregistratie.
Univé12:
Univé stelt dat er drie manieren zijn om de kwaliteit van de praktijk zichtbaar te maken:
1. De praktijk heeft een positieve uitslag gekregen bij de visitatie vanuit de eigen
beroepsgroep
2. De praktijk heeft een Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector-certificaat
gekregen (geen deelcertificaten)
3. De praktijk voldoet aan de Univé criteria voor kwaliteit;
36
a.
b.
c.
d.
Positieve toetsing Richtlijn Fysiotherapeutische Verslaglegging én
Klanttevredenheid>8 én
Inschrijving CKR én
Één van de overige kwaliteitscriteria uit 2005, te weten: jaarverslag, tenminste
drie BI’s of u voldoet aan de criteria voor praktijkoutillage.
Voor de A-praktijken in 2005 geldt dat zij automatisch voor 2006 worden geacht te voldoen
aan de kwaliteitscriteria.
Eventuele kosten voor de kwaliteitstoetsing komen voor eigen rekening
Verder:
- De zorgverlener neemt bij het verlenen van hulp de eisen in acht die volgens de
algemeen aanvaarde standaard redelijkerwijs aan de zorgverlener mogen worden
gesteld.
- De zorgverlener draagt er zorg voor dat hij blijft beschikken over de kennis en
vaardigheden, die voor een goede verlening van hulp noodzakelijk zijn. (Hij zal
daartoe per week gemiddeld tenminste 8 uur als zorgverlener werkzaam zijn).
- De zorgverlener neemt bij zijn praktijkuitoefening de algemeen aanvaarde
patiëntenrechten in acht.
- De zorgverlener zal bij zijn beroepsuitoefening in het kader van deze overeenkomst al
datgene doen wat hem als een goede zorgverlener ten opzichte van de zorgverzekeraar
betaamt en nalaten al datgene wat daarmee in strijd is of moet worden geacht.
- De zorgverzekeraar zal ten opzichte van de zorgverlener in het kader van deze
overeenkomst al datgene doen wat van hem als een goede zorgverzekeraar ten
opzichte van de zorgverlener mag worden verwacht en nalaten al datgene wat daarmee
in strijd is of moet worden geacht.
- De zorgverlener zal bij meer dan 50 verzekerden een behandelgemiddelde in geld
uitgedrukt van maximaal 20% boven het behandelgemiddelde van Univé in acht
nemen. De maximale gemiddelde zorgkosten voor 2006 zijn € 330 (acute indicaties)
en € 740 (chronische indicaties en kinderfysiotherapie). Indien het
behandelgemiddelde hoger ligt dan kan de zorgverzekeraar of adviserend
(para)medicus om een verklaring vragen.
VGZ12:
- Bij het verlenen van zorg voldoet de Zorgaanbieder minimaal aan de ten aanzien van
hem geldende kwaliteitswetgeving van de wet BIG en/of de Kwaliteitswet
Zorginstelling. Hij laat zich voorts leiden door de stand van de wetenschap en de
praktijk en, bij ontbreken van een zodanige maatstaf, door hetgeen in het betrokken
vakgebied geldt als verantwoorde en adequate zorg en diensten. De zorg dient mede
gericht te zijn op het vermijden van over- en ondergebruik van zorg en te worden
verricht met in achtneming van de algemeen aanvaarde patiëntenrechten.
- De zorgaanbieder draagt er zorg voor dat hij en zijn (hulp) personeel of de aan de
zorgaanbieder verbonden beroepsbeoefenaren blijven beschikken over kennis en
vaardigheden die voor een goede verlening van de overeengekomen zorg noodzakelijk
zijn.
- De zorgaanbieder die de zorg feitelijk verleent staat ingeschreven in het CKR van de
beroepsgroep en, indien van toepassing, het deelregister van het CKR en voldoet aan
de hiervoor geldende kwaliteitsbepalingen.
- De praktijk van de Zorgaanbieder voldoet aan de vigerende inrichtingseisen van de
beroepsgroep.
37
-
De Zorgaanbieder registreert conform de vigerende Richtlijn Fysiotherapeutische
Verslaglegging van het KNGF.
De registratie van het aantal verleende prestaties wordt door de Zorgaanbieder
verantwoord op de (computer)dagstaat.
De Zorgaanbieder heeft een (beroeps)aansprakelijkheidsverzekering gesloten
5.3.3 Elektronische declaraties
Een aantal verzekeraars stellen als eis dat de declaraties elektronisch ingeleverd worden, via
bijvoorbeeld Vecozo. Deze verzekeraars zijn CZ, Ohra, Menzis en VGZ12. De overige
verzekeraars stellen in hun overeenkomst met de zorgaanbieders geen eisen hieraan.
5.3.4 Waarnemingen
Achmea12:
- Een waarneming is in beginsel kortdurend en houdt verband met ziekte, zwangerschap,
vakantie, beroepsgerichte bij- of nascholing of daarmee vergelijkbare omstandigheden.
Indien de waarneming langer duurt dat 12 maanden maken partijen hier afspraken
over.
CZ12:
- Indien de waarneming langer zal duren dan twee maanden, doet de fysiotherapeut
hiervan schriftelijk mededeling aan CZ onder vermelding van de vermoedelijke duur
van de waarneming en de naam (namen) en adres(sen) van de waarnemer(s). De
mededeling dient vergezeld te gaan van een kopie van het bewijs van inschrijving in
het BIG-register voor fysiotherapeuten en een kopie van het bewijs van inschrijving in
het Centraal Kwaliteitsregister Fysiotherapie. Hernieuwde mededeling is vereist indien
de waarneming langer duurt dan aanvankelijk was opgegeven. Slechts indien CZ zijn
akkoord wenst te onthouden aan de gemelde waarneming, zal dit binnen drie weken
aan de fysiotherapeut worden bericht, onder opgave van redenen.
- De waarneming kan in beginsel niet langer duren dan twaalf aaneengesloten
maanden. Daarna volgt een moment van evaluatie door partijen. Verlenging van de
waarneming is slechts mogelijk indien daarover overeenstemming bestaat tussen
partijen.
Ohra12:
- In het geval dat de Waarneming langer duurt dan zes aaneengesloten maanden is
toestemming van de Zorgverzekeraar vereist. Uiterlijk voor de vijfde maand na
aanvang van de Waarneming doet de Fysiotherapeut schriftelijk opgave aan de
Zorgverzekeraar onder vermelding van de reden, de vermoedelijke duur alsmede het
praktijkadres waar de Waarneming plaatsvindt. Indien de Zorgverzekeraar zijn
instemming aan de gemelde Waarneming wenst te onthouden zal dit binnen vier
weken aan de Fysiotherapeut schriftelijk worden meegedeeld met opgave van reden.
- Bij waarneming dient de waarnemer van de Fysiotherapeut te handelen
overeenkomstig de bepalingen uit de Overeenkomst.
Menzis12:
- De vrijgevestigd beroepsbeoefenaar is bevoegd zich bij afwezigheid te laten
waarnemen conform de algemeen aanvaarde standaard.
- De vrijgevestigd beroepsbeoefenaar geeft aan verzekerden bekendheid aan de
waarneming, onder vermelding van de naam(namen) en adres(sen) van de
waarnemer(s).
38
-
-
De maximale duur van een aangesloten periode van waarneming bedraagt zes weken.
voor periodes die deze termijn overschrijden is melding van de zorgaanbieder aan de
zorgverzekeraar vereist. De maximale duur van een aaneengesloten periode van
waarneming met toestemming van de zorgverzekeraar bedraagt in beginsel één jaar.
Voor de toepassing van de overeenkomst worden, onverminderd de eigen
verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid van de waarnemer, handelingen van de
waarnemer beschouwd als handelingen verricht door de vrijgevestigd
beroepsbeoefenaar, tenzij de vrijgevestigd beroepsbeoefenaar en de zorgverzekeraar
andere schriftelijke afspraken maken.
Univé12:
- De zorgverlener is bevoegd zich bij afwezigheid te laten waarnemen conform de
algemeen aanvaarde standaard.
- De zorgverlener geeft binnen het praktijkgebied bekendheid aan de waarneming,
onder vermelding van de naam (namen) en adres(sen) van de waarnemer(s).
- De zorgverlener en de zorgverzekeraar maken afspraken over de maximale duur van
een aaneengesloten periode van waarneming voor zover het een periode langer dan
acht weken betreft.
VGZ12:
- De Zorgaanbieder zorgt voor waarneming in geval van zijn afwezigheid of van degene
die de zorg feitelijk verleent wegens ziekte, vakantie, beroepsgerichte na- of
bijscholing en daarmee vergelijkbare omstandigheden.
- De handelingen van de waarnemer worden beschouwd als de handelingen verricht
door de Zorgaanbieder voor wie wordt waargenomen, los van de eigen
verantwoordelijkheid van de waarnemer.
- De Zorgaanbieder stelt de Zorgverzekeraar onmiddellijk op de hoogte als hij, of
degene die de hulp feitelijk verleent, als gevolg van een rechterlijke uitspraak is
geschorst in de uitoefening van zijn bevoegdheid, of als hem de uitoefening van zijn
beroep is ontzegd. In deze situatie kan waarneming alleen plaatsvinden na
uitdrukkelijk verkregen toestemming van de Zorgverzekeraar.
5.3.5 Verslaglegging
Achmea, VGZ en CZ12 zijn de enige drie zorgverzekeraars die in hun overeenkomst stellen
dat de verslaglegging dient te gebeuren conform de richtlijn ‘Verslaglegging’ van het KNGF
(bijlage 5). De overige verzekeraars doen hier geen uitspraken over.
5.3.6 Bonusregeling
Achmea en Univé12 stellen beiden een bonus in het verschiet voor bepaalde praktijken.
Achmea gebruikt hiervoor het verslag van een auditbureau om de kwaliteit vast te stellen.
Indient uit het verslag blijkt dat de kwaliteit goed is, krijgt de zorgaanbieder een toeslag op
het zittingentarief. De Visitatie van het auditbureau dient zelf betaald te worden en het
eenmalig fysiotherapeutisch onderzoek (consult), de DTF-screening, de telefonische zitting en
groepsbehandelingen worden bij de bepaling van de kwaliteitsbonus buiten beschouwing
gelaten.
Univé maakt gebruik van een regeling, waarbij door middel van de gemiddelde zorgkosten en
de doelmatigheidsgrenzen een zorgaanbieder beloond wordt wanneer deze het aantal
behandelzittingen binnen de gestelde grenzen houdt.
39
De overige verzekeraar spreken in hun overeenkomst met de zorgaanbieder niet over een
bonusregeling.
5.4
Reclame
Voor het maken van reclame zijn bepaalde regels opgesteld. Volgens onze adviseur, Rob van
Wageningen van het Center aan de Hogeschool van Amsterdam, is een eerstelijns praktijk een
onderneming en gelden hiervoor dus dezelfde regels als voor elk ander midden- of
kleinbedrijf. Het KNGF beaamt dat het maken van reclame of het profileren van een praktijk
is toegestaan, mits het de beroepsgroep niet schaadt8. Daarbij moet wel vermeld worden dat
het niet toegestaan is om te vergelijken met andere praktijken of fysiotherapeuten. Van het
VvOCM hebben we tot op heden geen reactie gehad over hun standpunt met betrekking tot
het maken van reclame.
Om bovenstaande redenen hebben wij de regels voor het maken van reclame gehaald uit de
Nederlandse Reclame Code16, van de Stichting Reclame Code. De Reclame Code is van
toepassing op alle reclame ongeacht het medium waarvan gebruik is gemaakt, tenzij in de
Reclame Code uitdrukkelijk anders is bepaald.
5.4.1 Algemene regels
1. Onder reclame wordt verstaan: iedere openbare aanprijzing van goederen, diensten, of
denkbeelden (tezamen: producten). Onder reclame wordt mede verstaan het vragen
van diensten.
Toelichting bij artikel 1
Reclame is: aanprijzen in het openbaar. Hieronder wordt onder meer begrepen een
televisieprogramma waarin rechtstreeks aanbiedingen aan het publiek worden gedaan
met het oog op de levering tegen betaling van producten (= telewinkelen).
Aanprijzingen, die niet in het openbaar plaatsvinden, vallen niet onder de definitie.
Aankondigingen, die geen enkel aanprijzend element bevatten, ook niet. Te denken
valt aan zuiver feitelijke mededelingen, zoals openingstijden, familieberichten en
louter feitelijke informatie omtrent (gewijzigd) beleid van overheden of bedrijven.
Voor de beoordeling van het element aanprijzing speelt de totale uiting een rol. Het
gaat niet alleen om de tekst, maar ook om grootte, opmaak, kleurgebruik en dergelijke.
De enkele vermelding van een naam van de adverteerder kan immers reeds reclame
zijn (bijvoorbeeld sponsorborden). In de definitie is niet opgenomen dat de aanprijzing
tegen betaling moet zijn geplaatst. Meestal zal dat wel het geval zijn, maar voor het
publiek maakt het geen verschil of een reclame-uiting tegen betaling dan wel gratis is
geplaatst.
2. Reclame dient in overeenstemming te zijn met de wet, de waarheid, de goede smaak
en het fatsoen.
3. Reclame mag niet strijdig zijn met het algemeen belang, de openbare orde of de goede
zeden.
4. Reclame mag niet nodeloos kwetsend zijn, noch een bedreiging inhouden voor de
geestelijke en/of lichamelijke volksgezondheid.
5. Reclame behoort naar vorm en inhoud zodanig te zijn dat het vertrouwen in de
reclame niet wordt geschaad.
40
6. Zonder te rechtvaardigen redenen mag reclame niet appelleren aan gevoelens van
angst of bijgelovigheid.
7. Reclame mag niet misleiden, met name niet omtrent de prijs, de inhoud, de herkomst,
de samenstelling, de eigenschappen of de doelmatigheid van de aangeboden producten.
Reclame dient zo duidelijk en volledig mogelijk te zijn, mede gelet op haar aard en
vorm en het publiek waarvoor zij is bestemd. Duidelijk behoort ook te zijn door wie
de producten worden aangeboden.
8. In reclame gebruikte getuigschriften, attesten of verklaringen van deskundigen dienen
op waarheid te berusten en in overeenstemming te zijn met recent aanvaarde
wetenschappelijke inzichten.
9. In reclame, bestemd voor het grote publiek, behoren wetenschappelijke termen,
statistieken en aanhalingen met grote omzichtigheid te worden gebruikt, teneinde
begripsverwarring te voorkomen. Indien van statistieken met beperkte geldigheid
gebruik wordt gemaakt, moet die beperking duidelijk blijken. Het bezigen van
vaktermen, beschrijvingen, afbeeldingen of beelden, die er kennelijk op gericht zijn
om op quasi-wetenschappelijke of misleidende wijze het bestaan van niet aanwezige
hoedanigheden van producten te suggereren, behoort achterwege te blijven.
10. Reclame dient duidelijk als zodanig herkenbaar te zijn, door opmaak, presentatie,
inhoud of anderszins, mede gelet op het publiek waarvoor zij is bestemd.R
Reclame op televisie dient door optische en/of akoestische middelen duidelijk
gescheiden te zijn van de rest van het programma-aanbod.
Het gebruik van subliminale technieken in audiovisuele reclame is verboden.
Ook is het gebruik van elementen uit een etherprogramma in reclame op
radio en televisie verboden indien redelijkerwijs moet worden aangenomen
dat daardoor kijkers of luisteraars worden misleid of in verwarring gebracht.
Het in reclame op radio en televisie optreden van personen die krachtens hun
deelname aan etherprogramma’s geacht kunnen worden gezag respectievelijk
vertrouwen te hebben bij bepaalde publieksgroepen is verboden.
Toelichting bij artikel 10
Onder subliminale technieken wordt verstaan: technieken, waarmee door
ingevoegde beelden en/of geluiden van zeer korte duur getracht wordt kijkers
of luisteraars - wellicht zonder dat zij zich daarvan bewust (kunnen) zijn - te
beïnvloeden.
11. Indien in reclame over ”garantie” wordt gesproken, behoort de omvang, de inhoud en
de tijdsduur van die garantie duidelijk te zijn, het desbetreffende medium in
aanmerking genomen.
12. Het op enigerlei wijze, geheel of gedeeltelijk nabootsen van andermans reclame,
waardoor met name het publiek kan worden misleid of in verwarring gebracht omtrent
het product en/of omtrent degene van wie de reclame afkomstig is, is verboden.
13. Dit artikel maakt met ingang van 1 januari 2006 deel uit van de Kinderen
jeugdreclamecode.
41
14. Onder vergelijkende reclame wordt verstaan elke vorm van reclame waarbij een
concurrent dan wel door een concurrent aangeboden goederen of diensten
uitdrukkelijk of impliciet worden genoemd. Vergelijkende reclame is, wat de
vergelijking betreft, geoorloofd op voorwaarde dat deze:
a. niet misleidend is;
b. goederen of diensten vergelijkt die in dezelfde behoeften voorzien of voor
hetzelfde doel zijn bestemd;
c. op objectieve wijze een of meer wezenlijke, relevante, controleerbare en
representatieve kenmerken van deze goederen of diensten, zoals de prijs
vergelijkt;
d. er niet toe leidt dat op de markt de adverteerder wordt verward met een
concurrent, of de merken, handelsnamen, andere onderscheidende kenmerken,
goederen of diensten van de adverteerder met die van een concurrent;
e. niet de goede naam schaadt van of zich niet kleinerend uitlaat over de merken,
handelsnamen, andere onderscheidende kenmerken, goederen of diensten,
activiteiten of omstandigheden van een concurrent;
f. voor producten met een benaming van oorsprong in elk geval betrekking heeft
op producten met dezelfde benaming;
g. geen oneerlijk voordeel oplevert ten gevolge van de bekendheid van een merk,
handelsnaam of andere onderscheidende kenmerken van een concurrent dan
wel van de oorsprongsbenamingen van concurrerende producten;
h. niet goederen of diensten voorstelt als een imitatie of namaak van goederen of
diensten met een beschermd merk of beschermde handelsnaam.
Elke vergelijking die verwijst naar een speciale aanbieding, moet duidelijk en
ondubbelzinnig het einde en, zo de speciale aanbieding nog niet loopt, het
begin aangeven van de periode gedurende welke de speciale prijs of andere
specifieke voorwaarden gelden dan wel vermelden dat de speciale aanbieding
loopt zo lang de voorraad strekt of de diensten kunnen worden verleend.
15. De adverteerder dient op verzoek van de Reclame Code Commissie c.q. het College
van Beroep de juistheid van de reclame aannemelijk te maken, indien deze
gemotiveerd wordt aangevochten.
16. Dit artikel is met ingang van 28 februari 1999 komen te vervallen.
17. De Nederlandse Reclame Code dient niet alleen te worden toegepast naar de letter,
maar ook naar de geest.
18. Bij Bijzondere Reclame Codes is het Algemene gedeelte van de Nederlandse Reclame
Code onverminderd van kracht.
5.4.2 Code Brievenbus Reclame, Huissampling en Direct Response Advertising (CBR)16
Algemene bepalingen:
Artikel 1.
Deze Code verstaat onder:
a. brievenbusreclame: elke reclame die, geadresseerd of ongeadresseerd,
via brievenbus of postbus wordt verspreid en geen geïntegreerd deel uitmaakt van een
ander medium, zoals kranten en tijdschriften.
b. huissampling: het geadresseerd of aan huis verspreiden van goederen of
monsters van goederen zonder dat daarvoor enige tegenprestatie wordt
42
verlangd.
c. direct response advertising: elke reclame waarin de aangeboden goederen, diensten of
informatie rechtstreeks van de aanbieder door middel van een schriftelijke,
elektronische of telefonische reactie verkregen kunnen worden.
d. opdrachtgever: hij die ter bevordering van de verkoop van zijn goederen of diensten of
tot het propageren van zijn denkbeelden brievenbusreclame, huissampling of direct
response advertising doet uitgaan.
e. verspreider: hij die al dan niet in opdracht brievenbusreclame, of direct response- of
sampling- materiaal verspreidt of laat verspreiden.
f. duurtransacties: een transactie met betrekking tot een reeks van goederen en/of
diensten, waarvan de leverings- en afnameverplichting in de tijd is gespreid.
Artikel 2.
De opdrachtgever dient zich in brievenbusreclame, huissampling en direct response
advertising zodanig te identificeren, dat hij gemakkelijk kenbaar en daadwerkelijk bereikbaar
is voor de ontvanger. Naam en adres van de opdrachtgever dienen in het aanbod voor te
komen, waarbij niet kan worden volstaan met de vermelding van het postbusnummer.
INHOUD EN AFWIKKELING VAN HET
Artikel 3.
De aangeboden goederen en/of diensten dienen duidelijk en waarheidsgetrouw te worden
afgebeeld en/of beschreven.
Artikel 4.
Elk aanbod dient een korte, eenvoudig geformuleerde samenvatting te bevatten van de rechten
en verplichtingen, die aan de aanvaarding van het aanbod zijn verbonden in het bijzonder wat
betreft de contantprijs, de kosten en condities van het betalen in termijnen, de eventuele
verzendkosten en overige condities, zoals al dan niet vrijblijvend op zicht zodat de ontvanger
precies kan weten wat wordt aangeboden en wat zijn rechten en verplichtingen zijn indien hij
op het aanbod ingaat.
Artikel 5.
Ten aanzien van waardecoupons, voordeelcoupons en waardezegels geldt dat het voordeel of
de reductie voor de ontvanger, gemakkelijk kenbaar en door hem verifieerbaar moet zijn, dat
de geldigheidsduur aangegeven dient te worden alsmede eventuele andere beperkingen.
Artikel 6.
De opdrachtgever verplicht zich bij ontvangst beschadigde premies of goederen terug te
nemen en door nieuwe te vervangen.
5.4.3. Code verspreiding ongeadresseerd reclamedrukwerk (Code VOR)16
Definities en algemene bepalingen:
Artikel 1.1.
In deze Code wordt verstaan onder:
a. Reclame: iedere openbare aanprijzing van goederen, diensten of denkbeelden
(tezamen: producten). Onder reclame wordt mede verstaan het vragen van diensten.
b. Reclamedrukwerk: ieder drukwerk dat geheel of gedeeltelijk uit reclame bestaat,
uitgezonderd huis-aan-huisbladen.
c. Samples: goederen of monsters van goederen die ter aanprijzing worden verspreid
zonder daarvoor enige tegenprestatie te verlangen.
43
d. Ongeadresseerd reclamedrukwerk: reclamedrukwerk en/of samples die gratis huisaan-huis worden verspreid zonder vermelding van adres (of postbus) en woonplaats
van de ontvanger.
e. Huis-aan-huisbladen: ongeadresseerde drukwerken die met een vaste frequentie gratis
huis-aan-huis worden verspreid in een geografisch beperkt gebied en waarvan
tenminste 10% van de inhoud bestaat uit informatie over en nieuws uit het eigen
verspreidingsgebied, niet zijnde reclame, en die daarnaast reclame bevatten.
f. Afzender:
- bij ongeadresseerd reclamedrukwerk: degene die als afzender(s) op het
ongeadresseerde reclamedrukwerk is (zijn) vermeld;
- bij huis-aan-huisbladen: de uitgever, vermeld in het huis-aan-huisblad.
g. Verspreider: de organisatie die het ongeadresseerde reclamedrukwerk of de huis-aanhuisbladen verspreidt of doet verspreiden in opdracht van de afzender.
Toelichting bij artikel 1.1.a.:
Het begrip reclame, zoals gedefinieerd in de Code, omvat iedere openbare aanprijzing,
ongeacht de afzender. Het maakt dus geen verschil of een reclame-uiting afkomstig is van een
overheidsinstelling, een non-profit organisatie of een bedrijf. Indien de mededeling geen
aanprijzend karakter heeft, is er geen sprake van reclame. Dit doet zich bijvoorbeeld voor bij
het verspreiden van louter feitelijke informatie. Daarvoor wordt algemeen het
woord ”voorlichting” gebruikt. Of een bepaalde uiting reclame is, wordt uiteindelijk bepaald
door de Reclame Code Commissie en het College van Beroep. Onder ”het vragen van
diensten” wordt verstaan het werven van personeel of thuiswerkers.
Toelichting bij artikel 1.1.d.:
Het ongeadresseerd zijn wordt bepaald door de afwezigheid van (postbus- of huis)adres en
woonplaats van de ontvanger. Het is niet van belang of in een adressering een naam is
opgenomen; reclamedrukwerk dat is geadresseerd aan ”de bewoner van” een specifiek adres
wordt derhalve niet als ongeadresseerd beschouwd. Overigens betekent dit dat dergelijke
drukwerken vallen binnen het bereik van de regeling Infofilter (zie www.infofilter.nl), zodat
degene die bij het Infofilter schriftelijk heeft aangegeven geen geadresseerde reclame te
willen ontvangen, evenmin drukwerk behoort te ontvangen, dat zonder vermelding van zijn
naam aan zijn adres is gericht.
Toelichting bij artikel 1.1.e.:
Een huis-aan-huisblad onderscheidt zich van de overige bladen doordat het naast reclame en
eventueel meer algemene informatie ook informatie en nieuws bevat uit het eigen
verspreidingsgebied. Er is gekozen voor een relatief laag percentage van 10%.
Artikel 1.2.
De afzender dient zich zodanig te identificeren dat hij gemakkelijk en daadwerkelijk
bereikbaar is voor de ontvanger. Naam, adres en woonplaats van de afzender dienen in het
ongeadresseerde reclamedrukwerk en huis-aan-huisblad vermeld te zijn, alleen vermelding
van een postbusnummer is niet voldoende.
5.4.4 Stickers16
Artikel 2.1
De volgende stickers vallen onder het bereik van deze Code:
- Sticker A: “GEEN ONGEADRESSEERD RECLAMEDRUKWERK,
44
-
GEEN HUIS-AAN-HUISBLADEN” (NEE/NEE);
Sticker B: “GEEN ONGEADRESSEERD RECLAMEDRUKWERK,
WEL HUIS-AAN-HUISBLADEN” (NEE/JA);
Artikel 2.2.
De betekenis van sticker A is: door sticker A aan te brengen op of in de directe omgeving van
zijn brievenbus, geeft de bewoner of gebruiker van het desbetreffende perceel aan geen prijs
te stellen op de ontvangst van ongeadresseerd reclamedrukwerk en huis-aan-huisbladen.
Artikel 2.3.
De betekenis van sticker B is: door sticker B aan te brengen op, of in de directe omgeving van
zijn brievenbus beoogt de bewoner of gebruiker van het desbetreffende perceel aan te geven
geen prijs te stellen op de ontvangst van ongeadresseerd reclamedrukwerk en wel prijs te
stellen op de ontvangst aan huis-aan-huisbladen in zijn brievenbus.
Artikel 3.1.
Afzenders en verspreiders zullen ieder voor zich en in gezamenlijk overleg alle maatregelen
en voorzieningen treffen die noodzakelijk zijn:
- teneinde de respectering van de op bijlage 1 vermelde stickers te bereiken;
- en voor de verdere uitvoering en naleving van deze Code.
Artikel 3.2.
Afzenders en verspreiders zullen het aantal aangebrachte stickers (laten) bijhouden en de
aantallen te verspreiden ongeadresseerde reclamedrukwerken en huis-aan-huisbladen daarop
afstemmen.
5.5
Conclusie
Met betrekking tot de inrichtingseisen van een praktijk, kunnen we het volgende concluderen 8,
9, 13, 14, 15
:
- De behandelruimte moet minimaal 16 m² groot zijn, voor een oefenzaal geldt zelfs een
minimale oppervlakte van 25 m².
- De praktijk moet voor iedereen goed te bereiken zijn, voldoende geventileerd worden
en brandveilig zijn. Daarnaast moet het voldoen aan de algemene bouweisen.
- De praktijk en de behandelruimtes moeten privacy aan de patiënt kunnen bieden.
- De praktijk moet hygiënisch zijn, en voldoende handenwas gelegenheid bieden.
Met betrekking tot de kwaliteit kunnen we het volgende concluderen8, 9, 12:
- De therapeut dient zich te allen tijde qua kennis up-to-date te houden.
- De therapeut dient ingeschreven te staan in het kwaliteitsregister.
- De therapeut werkt volgens protocollen en registreert door middel van de KNGFrichtlijn ‘Verslaglegging’.
Met betrekking tot het maken van reclame kunnen we het volgende concluderen16:
- Er zijn algemene regels waar verpleeghuis Lauwershof zich aan dient te houden.
- Verpleeghuis Lauwershof mag door het maken van reclame en het promoten van haar
diensten niet de beroepsgroep fysiotherapie schaden. Ook mag er geen vergelijking
gemaakt worden met andere praktijken of fysiotherapeuten.
- De Nederlandse Reclame Code dient niet alleen te worden toegepast naar de letter,
maar ook naar de geest.
45
-
Huis aan huis verspreiding mag, mits duidelijk is dat de informatie bij verpleeghuis
Lauwershof afkomstig is. Daarnaast moeten de JA/NEE stickers gerespecteerd worden.
46
Conclusie
Verpleeghuis Lauwershof heeft voor de Beroepsopdracht aan ons gevraagd om een
bedrijfsplan te maken voor de verdere ontwikkeling en professionalisering van de eerstelijns
fysio- en oefentherapie Mensendieck binnen de toekomstige nieuwbouw.
In het bedrijfsplan geven wij adviezen over hoe zij dit kunnen bereiken. Deze adviezen
baseren wij op gegevens die wij hebben verkregen uit ons eigen onderzoek. Het onderzoek
was gericht op Alkmaar en het nabij gelegen Heerhugowaard, aangezien verpleeghuis
Lauwershof in Alkmaar ligt.
Het onderzoek startte met het uitzoeken van de demografische gegevens van inwoners van
Alkmaar1 en Heerhugowaard3, 4. De gegevens met betrekking tot de grijze druk zijn voor onze
adviezen van belang.
De grijze druk in Alkmaar ligt in drie wijken hoger dan gemiddeld. Dit zijn de wijken 1, Zuid,
4, West en 2, Oudorp1. In deze laatste wijk ligt verpleeghuis Lauwershof. De eerstelijns
therapie binnen de nieuwbouw van het verpleeghuis wil zich richten op ouderen. Het is dus
gunstig dat verpleeghuis Lauwershof in de wijk Oudorp ligt. Verder kan er op de wijken Zuid
en West gericht worden met betrekking tot de doelgroepen voor de eerstelijns therapie binnen
verpleeghuis Lauwershof.
Naast Alkmaar is te zien dat de grijze druk in Heerhugowaard enorm zal gaan toenemen. Op
dit moment zijn er nog niet veel ouderen in Heerhugowaard3, 4. Maar door deze toename zal er
in de toekomst een steeds grotere behoefte zijn aan zorg en therapie voor ouderen.
Verpleeghuis Lauwershof kan hierop inspelen door nu al naamsbekendheid te vergaren in
Heerhugowaard.
Uit ons demografisch onderzoek zijn daarnaast ook gegevens naar voren gekomen met
betrekking tot de leeftijdsopbouw van de bevolking van Alkmaar1 en Heerhugowaard3, 4.
In Alkmaar is het aandeel 65-plussers de afgelopen jaren toegenomen en deze stijging zal zich
ook de komende 10 jaar nog voort gaan zetten1. De prognoses zijn dus goed voor de
eerstelijns therapie van verpleeghuis Lauwershof, de doelgroep waar zij zich op willen gaan
richten is aan het groeien en zal dit voorlopig ook blijven doen.
De opbouw van de bevolking in Alkmaar is per wijk nogal verschillend. Uit de cijfers van
2006 en die van 2016 blijkt dat de wijken 1, 2 en 4 (Zuid, Oudorp en West) op dit moment én
in de toekomst een relatief oude bevolking hebben1. Voor de eerstelijns therapie, die in de
nieuwbouw van verpleeghuis Lauwershof wordt aangeboden, zal de promotie zich dus het
beste op deze drie wijken kunnen richten, aangezien daar een relatief groot gedeelte van de
bevolking tot de potentiële doelgroep behoort.
Er zijn op dit moment in Heerhugowaard nog relatief weinig ouderen, maar dat zij in aantal
flink zullen gaan toenemen de komende jaren is duidelijk3, 4. Wij adviseren verpleeghuis
Lauwershof dat zij zich met de eerstelijns therapie niet alleen op Alkmaar gaan richten, maar
in de toekomst ook op Heerhugowaard.
Om het zorgaanbod binnen de eerstelijns therapie aan te laten sluiten op de zorgvraag hebben
wij de gezondheid van inwoners van Alkmaar en Heerhugowaard onderzocht.
Rugklachten worden door de huisartsen zeer vaak genoemd als klacht waarmee mensen bij de
huisarts komen en die dan vervolgens worden doorgestuurd naar een fysiotherapeut.
Daarnaast komen ook klachten rond de schouder, nek en knie met regelmaat voor.
Uit het onderzoek van de GGD Noord-Kennemerland blijkt dat gespannenheid / stress in
zowel Alkmaar als Heerhugowaard duidelijk het grootste gezondheidsprobleem vormt5.
47
De eerstelijns therapie binnen de nieuwbouw van verpleeghuis Lauwershof kan hierop
inspelen door bijvoorbeeld programma’s aan te bieden met betrekking tot rugklachten, maar
ook programma’s die erop gericht zijn om te kunnen ontspannen.
Daarnaast zou het huidige aanbod aangevuld kunnen worden met groepsprogramma’s gericht
op senioren of op ontspanning. Deze programma’s worden momenteel (in groepsverband) niet
aangeboden en dit biedt kansen voor verpleeghuis Lauwershof.
Voor een nieuwe onderneming is concurrentie een belangrijke factor. Dit is de reden dat wij
hebben gekeken naar de spreiding van fysio- en oefentherapeuten en hun aanbod in Alkmaar.
Verpleeghuis Lauwershof heeft een gunstige ligging, met weinig concurrentie. Er is één
gezondheidscentrum waar zowel fysiotherapie als oefentherapie in gevestigd zijn, verder zijn
er geen andere praktijken in de wijk Oudorp.
De wijken Oudorp en Overdie zijn wat betreft fysiotherapeuten het dunst bevolkt, hier vallen
de meeste inwoners onder één therapeut1. Wat betreft oefentherapeuten zijn dit de wijken
Oudorp en West. In de wijk Zuid zit de hoogste concentratie van zowel fysiotherapeuten als
oefentherapeuten.
Ten slotte hebben wij de wet- en regelgevingen met betrekking tot inrichtingseisen, kwaliteit
en het maken van reclame bestudeerd. Hierbij hebben wij gebruik gemaakt van gegevens van
vakverenigingen8, 9, zorgverzekeraars,12,13, 14, 15 en de Nederlandse Reclame Code16.
Met betrekking tot de inrichtingseisen van een praktijk, kunnen we het volgende concluderen8,
9, 13, 14, 15
:
- De behandelruimte moet minimaal 16 m² groot zijn, voor een oefenzaal geldt zelfs een
minimale oppervlakte van 25 m².
- De praktijk moet voor iedereen goed te bereiken zijn, voldoende geventileerd worden
en brandveilig zijn. Daarnaast moet het voldoen aan de algemene bouweisen.
- De praktijk en de behandelruimtes moeten privacy aan de patiënt kunnen bieden.
- De praktijk moet hygiënisch zijn, en voldoende handenwas gelegenheid bieden.
Met betrekking tot de kwaliteit kunnen we het volgende concluderen concluderen8, 9, 12:
- De therapeut dient zich te allen tijde qua kennis up-to-date te houden.
- De therapeut dient ingeschreven te staan in het kwaliteitsregister.
- De therapeut werkt volgens protocollen en registreert door middel van de KNGFrichtlijn ‘Verslaglegging’.
Met betrekking tot het maken van reclame kunnen we het volgende concluderen16:
- Er zijn algemene regels waar verpleeghuis Lauwershof zich aan dient te houden.
- Verpleeghuis Lauwershof mag door het maken van reclame en het promoten van haar
diensten niet de beroepsgroep fysiotherapie schaden. Ook mag er geen vergelijking
gemaakt worden met andere praktijken of fysiotherapeuten.
- De Nederlandse Reclame Code dient niet alleen te worden toegepast naar de letter,
maar ook naar de geest.
- Huis aan huis verspreiding mag, mits duidelijk is dat de informatie bij verpleeghuis
Lauwershof afkomstig is. Daarnaast moeten de JA/NEE stickers gerespecteerd worden.
Wij adviseren verpleeghuis Lauwershof om binnen de eerstelijn in de nieuwbouw te voldoen
aan de eisen, zoals deze gesteld zijn door de verschillende organisaties. Op deze manier
kunnen problemen binnen de nieuwbouw worden voorkomen.
48
Samenvatting
Om met de ontwikkeling van de toenemende vergrijzing mee te gaan, is verpleeghuis
Lauwershof te Alkmaar bezig met nieuwbouwplannen. Binnen de nieuwbouw zal de
eerstelijns fysio- en oefentherapie Mensendieck een grotere plek gaan innemen. Om dit te
kunnen bereiken dient er een ontwikkeling en professionalisering van de huidige eerstelijns
therapie plaats te vinden. Dit is de reden dat het therapeutisch team van verpleeghuis
Lauwershof ons heeft gevraagd hier een advies over te geven. Naar aanleiding van ons
onderzoek naar demografische gegevens en bevolkingsopbouw, de huidige zorgvraag en –
aanbod en de wet- en regelgevingen, hebben wij een aantal adviezen gegeven. Het volledige
onderzoek en de bijbehorende adviezen zijn ondergebracht in het onderzoeks- en
adviesdocument. Ook hebben we een opzet voor een bedrijfsplan gemaakt. Ten slotte hebben
we twee folders ontwikkeld om de eerstelijns therapie naamsbekendheid te geven.
De eerste stappen op een nieuw terrein, de eerste lijn, zijn gezet!
Conclusie(s):
De belangrijkste adviezen die we het therapeutisch team van verpleeghuis Lauwershof willen
geven, zijn om:
- De eerstelijns therapie actief te gaan promoten.
- Deze promotie in eerste instantie te richten op de wijken Zuid, West en Oudorp in
Alkmaar.
- Deze promotie in een later stadium ook te richten op de gemeente Heerhugowaard.
- Specifieke (groeps)programma’s gericht op rugklachten, ontspanning en ouderen te
gaan aanbieden.
- De wet- en regelgevingen, gesteld door vakverenigingen, zorgverzekeraars en de
ReclameCode Commissie, na te leven.
Aanbevelingen:
De hoofdlijnen van ons onderzoek zijn zo opgezet dat dit onderzoek in iedere gemeente
gereproduceerd zou kunnen worden. We raden een ieder die een eerstelijns praktijk wil gaan
opstarten aan om een dergelijk onderzoek uit te voeren. Zo kan er een invulling van de
eerstelijn worden gegeven naar aanleiding van de zorgbehoefte en is er zicht op
ontwikkelingen in de toekomst binnen het doelgebied.
49
Literatuurlijst
1. Website gemeente Alkmaar, met als bronnen ‘CBS’ en ‘GBA-standstatistiek’
www.alkmaar.nl
2. Website CBS
http://statline.cbs.nl
3. Bevolkingsprognose Heerhugowaard 2006 – 2030. Mei 2006. Afdeling Advies /
Onderzoek & Statistiek.
4. Website gemeente Heerhugowaard, met als bronnen ‘Statistiek Heerhugowaard,
prognose februari 2007’ en ‘GBA-standstatistiek’
www.heerhugowaard.nl
5. Gezondheidsprofiel GGD Noord-Kennemerland april 2005. Beleidsadvies & Preventie.
Bron: Gezondheisenquête Noord-Holland-Noord 2002.
6. Website gouden gids
www.goudengids.nl
7. Website telefoongids
www.detelefoongids.nl
8. Website KNGF
www.kngf.nl
9. Website VvOCM
www.vvocm.nl
10. Website BIG-register
www.bigregister.nl
11. Website RIVM
www.rivm.nl
12. Website KNGF, dossier zorgverzekeraars
www.kngf.nl
13. Website Achmea
www.achmeazorg.nl
14. Website Univé
www.unive.nl
15. Website Menzis
www.menzis.nl
16. Brochure Nederlandse Reclame Code
www.reclamecode.nl
50
Lijst van afkortingen
GGD
= Gemeentelijke Gezondheidsdienst
CVA
= Cerebro Vasculair Accident
COPD
= Chronic Obstructive Pulmonary Diseases
MS
= Multiple Sclerose
KISS(-kinderen) = Kopgewrichten Invloed bij Stoornissen in de Symmetrie
KNGF
= Koninklijk Nederlands Genootschap Fysiotherapie
VvOCM
= Vereniging van Oefentherapeuten Cesar en Mensendieck
BIG
= Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg
RIBIZ
= Registratie en Informatie Beroepsbeoefenaren in de Zorg
EHBO
= Eerste Hulp Bij Ongelukken
RIVM
= Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu
FTE
= Fulltime Equivalent
CKR
= Centraal Kwaliteits Register
VECOZO
= Veilige Communicatie in de Zorg
MFH
= Methodisch Fysiotherapeutisch Handelen
DTF
= Directe Toegankelijkheid Fysiotherapie
CBR
= Code Brievenbus Reclame, Huissampling en Direct Response Advertising
(Code) VOR = (Code) Verspreiding Ongeadresseerd Reclamedrukwerk
CBS
= Centraal Bureau voor de Statistiek
GBA
= Gemeentelijke Basis Administratie
51
Bijlage 1 Brief bij enquête patiëntenpopulatie
E. Swart & S.M. Saarloos
Govert Flinckstraat 25
1506 LL Zaandam
E-mail: [email protected]
N.J.M.C. Flinkenflögel
Middenweg 193
1701 GA Heerhugowaard
Betreft: enquête afstudeeropdracht fysiotherapie
Zaandam, 7 maart 2007
Geachte heer / mevrouw,
Middels deze brief willen wij uw aandacht vragen voor het volgende. Wij zijn twee
vierdejaarsstudenten fysiotherapie aan de Hogeschool van Amsterdam. Momenteel zijn wij
bezig met onze afstudeeropdracht, uit naam van verpleeghuis Lauwershof te Alkmaar. Voor
deze afstudeeropdracht hebben wij als vooronderzoek statistische gegevens nodig over de
patiëntenpopulaties van huisartsenpraktijken in Alkmaar en omgeving.
Dit is de reden dat wij u benaderen. Wij verzoeken u om de bijgevoegde enquête in te vullen.
Het zijn slechts enkele vragen, maar uw antwoord op deze vragen is voor onze opdracht van
groot belang.
Gelieve de ingevulde enquête uiterlijk vrijdag 23 maart a.s. in de bijgevoegde gefrankeerde
envelop te retourneren. Mocht u nog vragen hebben, dan kunt u deze naar bovenstaand e-mail
adres sturen.
Bij voorbaat dank voor uw medewerking.
Met vriendelijke groeten,
Evelien Swart & Suzanne Marieke Saarloos
Bijlage: enquête patiëntenpopulatie.
52
Bijlage 2 Enquête patiëntenpopulatie
Enquête patiëntenpopulatie
o Wat is de naam van uw praktijk?
…………………………………………………………………….
o Hoeveel patiënten bezoeken per jaar uw praktijk?
…………………………………………………………………….
o
Wat zijn de 10 meest voorkomende aandoeningen onder deze
patiëntenpopulatie? (Op nr. 1 meest voorkomende, daarna aflopend)
1. …………………………….
2. …………………………….
3. …………………………….
4. …………………………….
5. …………………………….
6. …………………………….
7. …………………………….
8. …………………………….
9. …………………………….
10. …………………………….
53
o Wat zijn de 10 meest voorkomende aandoeningen van de
patiënten die u doorverwijst naar een fysiotherapeut?
(Op nr. 1 meest voorkomende, daarna aflopend)
1. …………………………….
2. …………………………….
3. …………………………….
4. …………………………….
5. …………………………….
6. …………………………….
7. …………………………….
8. …………………………….
9. …………………………….
10. …………………………….
o Heeft u één of meerdere vaste fysiotherapeuten waarnaar u
patiënten doorverwijst?
…………………………………………………………………….
Bedankt voor het invullen van deze enquête.
54
Bijlage 3 Overzichtskaart Alkmaar
Legenda
= verpleeghuis Lauwershof
= 1 – 2 fysiotherapeuten
= 3 – 4 fysiotherapeuten
= 5 – 6 fysiotherapeuten
= 7 – 8 fysiotherapeuten
= 9 – 10 fysiotherapeuten
= 11 – 12 fysiotherapeuten
= 13 of meer fysiotherapeuten
= 1 – 2 oefentherapeuten
= 3 – 4 oefentherapeuten
55
56
Bijlage 4 Overzicht gegevens fysiotherapiepraktijken
Praktijk
Flex Fysiotherapie
Adres
Terborchlaan 299, 1816 MH Alkmaar.
Tel: (072)5118474
Aanbod
geen
Fysiotherapie
Oudegracht
Oudegracht 287, 1811 CJ Alkmaar.
Tel: (072)5117799
- Oefentherapie cursus bij
zwangerschap.
- COPD groep
- FysioFitness
- Fysio Fitheidsscan
http://www.fysiotherapieoudegracht.nl/
Kleisen
Fysiotherapie
Holzmuller Teengsstraat 50, 1827 PK Alkmaar.
Tel: (072) 5625727
geen
Fysiotherapie
Alkmaar
Heilooerdijk 40/A, 1814 LP Alkmaar.
Tel: (072) 5120070
- Fysiofitness
- Oefengroep COPD
Fysio Fitness
Alkmaar
http://www.fysiotherapiealkmaar.nl/
http://www.fysiofitnessalkmaar.nl/
Fysiotherapie
Oudorp
Oudorperplein 18, 1823 HA Alkmaar.
Tel: (072) 5117468
http://www.fysiotherapieoudorp.nl/index.htm
Fysiotherapie de
Graaf
Ruusbroechof 1, 1813 BB Alkmaar.
Tel: (072) 5400600
- Medische Trainings
Therapie
- Diabetes groep
- Allochtone vrouwen
- Fit for Ladies
Tot op heden niet te pakken
kunnen krijgen
Fysiotherapie
Elisabeth
Van Everdingenstraat 42, 1814 HA Alkmaar.
Tel: (072) 5204070
http://www.medischcentrumelisabeth.nl/
- Diabetes oefengroep
- COPD oefengroep
- Parkinson oefengroep
Alkmaar West
Fysiotherapie
Van de Veldelaan 652, 1816 PS Alkmaar.
- Medisch Fitness,
Tel: (072) 5114405
reïntergratie (intergraal)
http://www.fysiotherapiealkmaarwest.nl/index.h - KISS kinderen
tml
Fysiotherapie
Adams
Bellinistraat 73, 1817 JM Alkmaar.
Tel: (072) 5129999
http://www.fysiotherapieadams.nl/index.html
geen
Groepspraktijk voor
Fysiotherapie
Kennemerstraatweg 82/84, 1815 LC Alkmaar.
Tel: (072) 5125702
Tot op heden niet te pakken
kunnen krijgen
Maatschap voor
Fysiotherapie
Muiderwaard 500/A, 1824 XW Alkmaar.
Tel: (072) 5610353
http://www.diplanalkmaar.nl/
- Medisch Fitness Diabetes
- COPD
- MS
57
De Palatijn
Fysiotherapie
Dillenburgstraat 1, 1814 JV Alkmaar.
Tel: (06)10318844
- Medisch Fitness
- Diplan afvallen
- New Balance Training
- Medisch Fitness
- Diabetes
Maatschap voor
Fysiotherapie
De Omloop 2a , 1831 AH Koedijk
Tel: (072)5615849
- Medisch Fitness
- Diabetes
Flex Fysiotherapie
Jan van Scorelkade 61, 1817 EW Alkmaar.
Tel: (072) 5117008
http://www.flexfysiotherapie.nl/
Gezondheidscentrum Wielingenweg 7, 1826 BC Alkmaar.
de Mare
Tel: (072)5610808
Schouder Kliniek
Alkmaar
Kennemerstraatweg 115, 1814 GE Alkmaar.
Tel: (072) 5204446
Fysiotherapeutisch
Instituut Alkmaar
Pieterstraat 18, 1811 LW Alkmaar.
Tel: (072) 5112425
http://www.fysiotherapie-alkmaar.nl/
Lindenlaan 129, 1815 HE Alkmaar.
Tel: (072)5154978
P.H. Horsten en S.P.
van der Stok
Fysiopartner.nl
Emmastraat 240, 1814 DV Alkmaar.
Tel: (072) 5111287
J. Duikerweg 6a
1703 DH Heerhugowaard
Tel: (06) 51362537 (John Koning)
- Fysiorunning
- Haptonomische
zwangerschapsbegeleiding
- Diabetes
- COPD
- Arbeidsrevalidatie
- Medisch fitness i.s.m.
Medplan
- Fysiotraining
- Rugscreening
- Schouderkliniek
geen
- Revalidatie na knie-,
heup- of schouderoperatie.
Lijntje met het MCA
- Fitkids
- Golffitness
- Fysio Fitheidscan
Terborchlaan 7
1701 VC Heerhugowaard
Tel: (072) 5742399
http://www.fysiopartner.nl/
Fysiotherapie
Johanna Naberstraat 45, 1827 LB Alkmaar.
Gezondheidscentrum Tel: (072) 5621477
Daalmeer
- Vibratietraining
- Medisch Fitness
- Fysio Fitheidsscan
Praktijk voor
Fysiotherapie Karen
van Hinte
geen
Kanaaldijk 276, 1831 BH Koedijk.
Tel: (072) 5611525
58
Bijlage 5 Overzicht gegevens oefentherapiepraktijken
Praktijk
Adres
Oefentherapie
Mensendieck
(Medisch Centrum
Elisabeth)
Van Everderingenstraat
46
1814 HA Alkmaar
(072) 5128911
www.medischcentrumelis
abeth.nl/mensendieck
Sperwerstraat 23
1826 KL Alkmaar
mensendieckdaalmeer@h
etnet.nl
Verdronkenoord 2
1811 BE Alkmaar
(072) 5154886
Tjalkstraat 6
1826 DT Alkmaar
www.mensendieckalkmaa
r.tk
Schoumanlaan 1
1816 NS Alkmaar
www.mensendieckalkmaa
r.nl
info@mensendieckalkmaa
r.nl
Oudorperplein 17
1823 HA Alkmaar
mensendieckgzo@zonnet.
nl
Praktijk Kerssens voor
oefentherapie
Mensendieck
Daalmeer
N. Kuitert
Mensendieck praktijk
Alkmaar Noord
Mensendieck praktijk
de Hoef
Mensendieck praktijk
Oudorp
(Gezondheidscentrum
Oudorp)
Cesar praktijk voor
Oefentherapie
Aantal
therapeuten
3
Programma’s
??
2
Peuter- & oudergym
Zwangerschapsgym
1
Geen
2
Conditietraining
1
Zwangerschapsbegelei
ding
1
Multidisciplinair
programma diabetici
met overgewicht
Metiusgracht 22
3
1815 JB Alkmaar
www.oefentherapeutences
ar.nl
info@oefentherapeutence
sar.nl
Combinatie bewegen
& ontspannen
Multidisciplinair
programma
Fibromyalgie
59
Bijlage 6 Totaalschema KNGF-richtlijn Verslaglegging
60
61
Bijlage 7 VvOCM-richtlijn Verslaglegging
62
63
64
65
66
67
68
69