Orthopedagogische aanpak van auditieve handicap

Orthopedagogische
aanpak van een
visuele handicap
Doelen
Op het einde van de les kunnen jullie:
• de bilinguale/biculturele benadering in eigen woorden uitleggen.
• de auraal-orale benadering in eigen woorden uitleggen.
• de totale communicatie benadering in eigen woorden uitleggen.
• de bilinguale/biculturele benadering, de auraal-orale benadering en de totale communicatie benadering met elkaar
vergelijken.
• enkele kernwoorden opsommen van ‘visuele waarneming’.
• enkele aspecten aangeven waarop een visuele stoornis invloed heeft.
• in eigen woorden uitleggen waarom de motorische ontwikkeling van blinde kinderen anders verloopt dan bij ziende
kinderen.
• enkele voorbeelden aangeven van motorische vaardigheden die trager verlopen bij blinde kinderen dan bij ziende kinderen.
• in eigen woorden uitleggen wat de niet-visuele wereld van de blinde kinderen inhoudt.
• de tegenstelling van de visuele wereld tegenover de niet-visuele wereld in eigen woorden uitleggen. voorbeelden geven van
misverstanden tussen de visuele wereld en de niet -visuele wereld.
• aangeven wat de belangrijkste taak van de orthopedagogische zorgverlening is bij de niet-visuele wereld van blinde
kinderen.
• enkele aandachtspunten geven van het kleuteronderwijs bij een visuele handicap.
• enkele aandachtspunten geven van het lager onderwijs bij een visuele handicap.
• enkele aandachtspunten geven van het secundair onderwijs bij een visuele handicap.
• de verschillende opleidingsvormen in het secundair onderwijs in eigen woorden uitleggen.
• de oogaandoening Leber in eigen woorden uitleggen.
• op een correcte manier omgaan met aangereikte media/websites.
• de opvoeding en het onderwijs van dove kinderen vanuit verschillende invalshoeken benaderen.
Planning








1. Herhaling vorige les
2. Opdracht vorige les
3. Inleiding orthopedagogische aanpak visuele
handicap
4. Motorische ontwikkeling
5. Niet-visuele belevingswereld
6. Onderwijs voor kinderen met visuele handicap
7. Weebly
8. Opdracht/evaluatie
1. Herhaling vorige les
Ieder heeft een eigen visie
Pedro Ponce de Leon
Charles Michel de L’Epée
Samuel Heinicke
Eerste gekende leraar van
dove kinderen van adellijke
families
Eerste dovenschool Parijs
Eerste dovenschool
Duitsland
Centraal: leren spreken
Centraal: gebarentaal +
Signes Méthodiques
Centraal: leren spreken
Schrift + vingeralfabet +
articuleren -> spraak
Verstandelijke ontwikkeling
belangrijker dan
spraakvaardigheid
Tegen manuele
communicatie
Verschillende perspectieven op opvoeding en
onderwijs voor dove kinderen
Oralisme
Totale communicatie
Bilinguale en biculturele
handelingsvisie
Geen gebarentaal
Alle
communicatiemiddelen
zijn goed
Opgroeien tot tweetalige
volwassenen
Accent op leren spreken
Afhankelijk van kind tot
kind
Horende cultuur en dove
cultuur
Geen contact met dove
volwassenen
Simultane methode
“Cultuur van de stilte”
Evolueerde naar auraalorale aanpak
Successieve methode
Aandacht voor
persoonlijke ontplooiing
2. Opdracht

3 casussen

Los bij elke casus de bijhorende vragen op

15 minuten tijd
3. Inleiding
orthopedagogische
aanpak visuele handicap
Visuele waarneming
4. Motorische
ontwikkeling
Stelling
“Blinde kinderen ontwikkelen minder
motorische vaardigheden dan ziende
kinderen”
5. De niet-visuele
belevingswereld

Voorbeeld 1: verstijven wanneer ouders/familieleden
naderen

Voorbeeld 2: afwenden van het hoofd als ouders dichterbij
komen
Belangrijkste taak zorgverlening:

Ouders en opvoeders bewustmaken van de
eigenheid van de niet-visuele wereld van hun kind

Inleven in de tactiele en auditieve
belevingswereld van het kind
6. Onderwijs voor
kinderen met visuele
handicap
6.1 Kleuteronderwijs

Belangrijk: vertrouwen

Voldoende auditieve en tactiele herkenningspunten

Aanleren van handelingen m.b.t. zelfstandigheid en
zelfredzaamheid

Aanleren van sociale vaardigheden
6.2 Lager onderwijs
Slechtziende leerlingen:

Maximaal aanwenden van het resterend gezichtsvermogen
(speciale brillen, vergrootglazen, aangepaste verlichting,…)
Blinde kinderen:

Haptische waarneming en leren van brailleschrift belangrijk!
6.3 Secundair onderwijs

Buitengewoon secundair onderwijs: type 6

Opleidingsvorm 4

Opleidingsvorm 3

Opleidingsvorm 1 en 2
Filmfragment
‘A child with blindness’
Vragen:

Zit dit meisje in het gewoon of buitengewoon onderwijs?

Welke hulpmiddelen worden er toegepast?

Welke activiteiten doet het meisje mee met haar klasgenoten en
welke niet?
7. Weebly
8. Opdracht/evaluatie
Bronnen
Bartimeussonneheerdt. (2014). Het voordeel van blind zijn? Geraadpleegd op 14 maart 2015 via
https://www.youtube.com/watch?v=1uIXKjSsdvI
Blindenzorg licht en liefde (2015). Quizevragen en doe-opdrachten. Geraadpleegd op 15 maart 2015 via
http://www.blindenzorglichtenliefde.be/nl/MeerWeten/Index/2365
CafeMom Studios. (2012). A Child with Blindness. Geraadpleegd op 16 maart 2015 via
https://www.youtube.com/watch?v=sZu1CwSfm0g
Dag Allemaal. (2000). Australisch koppel geniet van het leven met drie blinde kinderen. Geraadpleegd op 16
maart 2015 via http://kimbols.be/medisch/oogziektes-behandelingen/leber/australisch-koppel-geniet-van-hetleven-met-drie-blinde-kinderen.html#Bron_Dag_Allemaal_26_december_2000
De Smet, I. (2014-2015). Cursus Orthopedagogiek 2e semester. [cursustekst]. VIP-school, Gent.
KNVB Official. (2013). Maak kennis met Manuel: voetballen met een visuele beperking. Geraadpleegd op 14 maart
2015 via https://www.youtube.com/watch?v=8y_zXyfM_2I
Weebly. (2015). 6JGZ. Opgemaakt op 14 maart 2015 via www.weebly.6jgz.com
Didactische kadering
Met een PowerPoint heb je veel meer mogelijkheden dan met een krijtbord. Je kan er foto’s
insteken, filmpjes, muziek, je kan eens terug gaan of verder gaan in de slides… Zo kan ik voor
deze lesvoorbereiding werken met een link naar het filmfragment ‘Ridicule’ en met (ingevulde)
schema’s zodat leerlingen snel en efficiënt hun schema in de leerlingenbundel kunnen
controleren en eventueel aanvullen.
In tegenstelling tot het krijtbord kan je nog altijd in interactie gaan met je leerlingen want je
verliest het oogcontact met de leerlingen niet. Een ander voordeel van de PowerPoint is dat het
je structuur en houvast biedt. De leerstof kan op een geordende en gestructureerde manier
gepresenteerd worden en zorgen voor een geleidelijk opbouwend lesverloop (Cognitivisme –
krachtige leeromgeving).
Het aanschouwelijkheidsprincipe is hier heel belangrijk. Via foto’s en illustraties kan je de
aandacht trekken van de leerlingen en hen ook motiveren (motivatieprincipe). Ook van
geleidelijkheid is hier sprake: slide per slide ga je een stapje verder in het verhaal.
Aan de hand van de PowerPoint kunnen de leerlingen de ingevulde schema’s terugvinden van de
drie hoofdfiguren van het dovenonderwijs in de geschiedenis en van de verschillende
perspectieven op opvoeding en onderwijs van dove kinderen. Op die manier kunnen de leerlingen
de theorie beter samenvatten en met elkaar vergelijken/verschillen aangeven.