Informatie over Q-koorts

Informatie over Q-koorts
In verband met de verspreiding van Q koorts o.a. in de omgeving van Houten hier algemene informatie over de Q koorts.
Deze is afkomstig van het RIVM en betreft een selectie van de meest relevante informatie voor de kinderboerderij in
Houten.
1. Wat is Q-koorts?
Q-koorts is een infectieziekte die van dieren kan overgaan op mensen. In Nederland zijn besmette melkgeiten en
melkschapen de bron van de ziekte bij mensen. De meeste mensen lopen Q-koorts op door het inademen van lucht waar
de bacterie inzit, tijdens de lammerperiode van geiten en schapen.
2. Hoe herken ik Q-koorts?
Q-koorts is niet altijd te herkennen. Meer dan de helft van de mensen met Q-koorts heeft geen klachten. De mensen[1]
die wel klachten hebben, hebben vaak een griepachtig ziektebeeld. Soms verloopt Q-koorts ernstiger. Dan begint de
ziekte in korte tijd met heftige hoofdpijn, hoge koorts en een longontsteking met droge hoest en pijn op de borst. De
bacterie kan een leverontsteking veroorzaken. Deze klachten komen echter ook bij andere ziektebeelden voor. Mannen
hebben vaker last van Q-koorts dan vrouwen en ook mensen die roken worden vaker ziek. Veel mensen die Q-koorts
hebben gehad, zijn daarna nog lange tijd moe.
3. Hoe kan ik Q-koorts oplopen?
Q-koorts kunt u oplopen door het inademen van lucht waar de bacterie in zit. De bacterie komt in de lucht tijdens het
lammeren van besmette geiten of schapen. Vooral vruchtwater en de moederkoek van besmette dieren bevatten grote
hoeveelheden bacteriën. De bacterie kan ook in melk, mest en urine zitten, maar niet in het vlees van de geit of het
schaap. Ook andere dieren zoals koeien en huisdieren kunnen besmet zijn en de infectie overdragen op mensen. In
Nederland is dit nog niet of nauwelijks gebeurd. De bacterie kan maanden tot jaren overleven in de omgeving.
4. Wanneer kan ik Q-koorts oplopen?
U loopt het meeste risico op besmetting tijdens de lammerperiode van februari tot en met mei. De tijd tussen besmetting
en het ontstaan van klachten is gemiddeld 2-3 weken, oplopend tot 6 weken. Daarom worden de meeste mensen ziek
van maart tot en met juli.
N.B. op de Kinderboerderij in Houten worden lammeren verwacht tussen maart en mei 2010.
5. Waar kan ik Q-koorts oplopen?
U kunt Q-koorts overal oplopen. De bacterie komt in de lucht tijdens het lammeren van besmette geiten en schapen. U
kunt ook Q-koorts oplopen door contact met geiten en schapen. De bacterie kan op kleding en schoenen zitten,
bijvoorbeeld van iemand die heeft geholpen bij de bevalling van schapen of geiten. Als u vervolgens in aanraking komt
met die kleding kunt u besmet raken.
N.B. Tot op heden zijn er bij de kinderboerderij in Houten geen ziekmeldingen van wie ook bij de leiding
binnengekomen.
6. Ik ben zwanger. Kan ik mijn kind besmetten?
Nee, tijdens de zwangerschap kunt u uw kind niet besmetten met Q-koorts. In zeer zeldzame gevallen kan dit wel
gebeuren tijdens de bevalling of bij het geven van borstvoeding.
7. Mag ik een kinderboerderij bezoeken?
Ja, dieren op kinderboerderijen hebben zelden Q-koorts. Bovendien worden vanaf 2010 alle schapen en geiten op
kinderboerderijen in Nederland gevaccineerd. Het risico op besmetting is daardoor veel kleiner, maar niet nul. Zorg
daarom voor goede hygiëne als u een kinderboerderij bezoekt. Kinderboerderijen hebben een hygiënecode en sinds kort
is er ook een keurmerk zoönosen (dierziekten) voor kinderboerderijen.
N.B. op de kinderboerderij in Houten zijn alle geiten en schapen reeds 2 maal gevaccineerd!
8. Kunnen kinderen Q-koorts krijgen?
Ja, ook kinderen kunnen Q-koorts krijgen, maar dat komt weinig voor. De meeste kinderen hebben geen klachten. En als
ze wel last hebben, dan zijn dat vaak milde griepachtige klachten. Er zijn in Nederland geen kinderen met chronische Qkoorts bekend.
9. Ik ben een hartpatiënt. Waar moet ik op letten?
Let goed op klachten die kunnen wijzen op Q-koorts, zoals koorts met hoofdpijn of hoesten. Neem contact op met uw
huisarts als u hier last van heeft of als u denkt dat u besmet bent met Q-koorts. Vermijd direct contact met melkgeiten en
melkschapen, vooral tijdens de lammerperiode (februari tot en met mei). Voor hartpatiënten (bijvoorbeeld mensen met
een kunstklep of een hartruis) is er een grotere kans om chronische Q-koorts te krijgen. Dit komt doordat de bacterie zich
makkelijker op de beschadigde hartklep kan hechten.
10. Welke dieren kunnen besmet zijn met Q-koorts?
Melkgeiten en melkschapen zijn in Nederland de belangrijkste bron van Q-koorts. Maar ook andere dieren zoals koeien
en kleine huisdieren kunnen besmet zijn en de infectie overdragen op mensen. In Nederland is dit nog niet of nauwelijks
gebeurd.
11. Hoe herken ik een besmet dier?
Dat is lastig want de meeste dieren zijn niet ziek van Q-koorts. Besmette geiten en schapen kunnen dode jongen of
vroeggeboortes krijgen. Hierbij komen veel bacteriën vrij. Let op: vooral vruchtwater en de moederkoek, urine, ontlasting
en melk zijn besmettelijk.
N.B. op de kinderboerderij in Houten zijn in het seizoen 2008-2009 geen dode jongen of vroeggeboortes geweest. Alle
betreffende dieren zijn getest en er is niet aangetoond dat er een besmetting is. (actueler maken, kan dat?)
12. Wat kan ik doen als ik klachten heb?
Ga naar de huisarts als u koorts heeft met hoofdpijn of hoesten, vooral als u in een gebied woont waar Q-koorts
voorkomt of daar bent geweest. De huisarts beslist of bloedonderzoek nodig is. Als Q-koorts is vastgesteld en u heeft
klachten, dan krijgt u een antibioticumkuur. Ook na de Q-koorts kunt u lang last houden van vermoeidheid. Die
vermoeidheid is niet te behandelen maar zal uiteindelijk wel verdwijnen. Bij chronische Q-koorts is vaak jarenlang
behandeling met antibiotica nodig.
Deze informatie is afkomstig van de RIVM site, dd. 10.12.2009. Voor verdere vragen en uitleg over de Q koorst verwijzen
wij u naar de RIVM site op internet: www.rivm.nl
(actueler maken? is de info nog relevant??)