bijlage 1

BIJLAGE 1 Kwesties bij opdracht Staat en burger
KWESTIE 1: Q-KOORTS
http://www.nrc.nl/nieuws/2012/06/19/overheid-heeft-vertrouwen-burgers-geschonden-bij-aanpak-q-koorts/
Ombudsman: aanpak overheid Q-koorts was niet behoorlijk ‘sterke kwalificatie’
DOOR MIRJAM REMIE
Q-koorts patiënten die het hardst zijn getroffen door hun ziekte moeten een financiële
tegemoetkoming krijgen. Bovendien moet de overheid excuses aanbieden voor de manier van
aanpak van Q-koorts. Dat staat in een rapport (pdf) van dat nationale ombudsman Alex
Brenninkmeijer, dat hij vandaag heeft gepresenteerd.
Daarnaast moet er een steunpunt komen waar Q-koortspatienten en andere betrokkenen terecht
kunnen voor informatie. Informatie en kennis over Q-koorts moet ook beter worden verspreid.
Brenninkmeijer schrijft verder in zijn aanbevelingen dat er “een bevolkingsonderzoek dan wel een
andere vorm van onderzoek naar Q-koorts” moet worden ingesteld in de besmette gebieden.
De ombudsman onderzocht de aanpak van Q-koorts, naar aanleiding van een klacht van de
belangenvereniging van Q-koortspatiënten. Patiënten voelden zich door de overheid in de steek
gelaten. Ten minste 25 mensen zijn aan de ziekte overleden. Tot op heden zijn officieel
vierduizend Q-koortspatiënten gerapporteerd, maar ook dit aantal kan hoger liggen.
‘Overheid moet excuses aanbieden’
Brenninkmeijer stelt de patiënten die zich door Den Haag niet gehoord voelen in het gelijk. Het
vertrouwen van de burgers is volgens hem ernstig geschonden. Er was bij de destijds
verantwoordelijke oud-ministers van Landbouw Gerda Verburg en van Volksgezondheid Ab Klink
“onvoldoende ruimte voor het menselijke gebaar van een excuus als ‘het spijt mij’”, concludeert
Brenninkmeijer.
Al eerder liet Brenninkmeijer weten te vinden dat excuses van de overheid op zijn plaats zou zijn.
Hij zei dat de overheid veel meer aandacht zou moeten schenken aan het leed dat slachtoffers van
de ziekte is aangedaan en hen tegemoet moet komen. Volgens onze verslaggever Renée Postma,
die vandaag bij de presentatie van het rapport aanwezig was, heeft Brenninkmeijer zijn conclusie
getrokken in harde bewoordingen:
“De ombudsman stelt nadrukkelijk dat de houding van de overheid ten opzichte van de patiënten
niet behoorlijk is geweest. En dat is nogal erg. Het is een vrij sterke kwalificatie. Dit gaat erom of
er een manier kan komen waarop een aantal mensen compensatie kunnen krijgen. En de overheid
zal daarin iets moeten doen.”
1
‘Ministerie wist al een jaar van Q-koortsbesmettingen’
Uit een reconstructie van Nieuwsuur vorige week bleek dat het Ministerie van Landbouw al een
jaar voordat geitenbedrijven geruimd werden wist welke bedrijven besmet waren geraakt. Volgens
Nieuwsuur liet het ministerie al in de zomer van 2008 tests uitvoeren waaruit bleek dat bedrijven
besmet waren met Q-koorts. Het ging om bijna honderd positieve gevallen. Het aantal Qkoortsbesmettingen was mogelijk lager uitgevallen als het ministerie die informatie eerder had
gedeeld.
'Ik lag maanden voor pampus', Q-koorts-patiënten aan
het woord
De Volkskrant - Door: Joost de Vries − 19/06/12, 18:01
De Nationale Ombudsman Alex Brenninkmeijer presenteerde vandaag een rapport over het
gebrekkige optreden van de overheid bij de aanpak van Q-koorts. Tussen 2006 en 2009 raakten
tienduizenden mensen in Brabant besmet met de ziekte doordat zij in aanraking kwamen of in
de buurt leefden van boerderijen met besmette geiten. Vijfentwintig mensen overleden aan de
ziekte, circa duizend liepen chronische vermoeidheid op.
De overheid had sneller moeten optreden en de burger beter moeten informeren, dan had veel
ellende voorkomen kunnen worden. Dat is de strekking van het rapport van de ombudsman. Hij
verwacht excuses van de betrokken ministers en een schadevergoeding voor de slachtoffers. In het
tweede deel van zijn rapport komen slachtoffers van de Q-koorts aan het woord. Hieronder een
selectie uit hun verhalen.
Rian van Son (43) fietste dagelijks langs een geitenboerderij en kreeg het Q-koorts
Vermoeidheids Syndroom:
'Ik was zo moe dat ik het allemaal niet meer zag zitten. Ik kon niet eens voor mijzelf zorgen, laat staan
voor mijn gezin. De Mexicaanse griep die in die tijd heerste heb ik erbij gekregen. Je wordt vatbaar
voor alles. Na mijn ziekenhuisontslag moest ik thuis drie weken absolute rust nemen. Veel begrip
kregen we niet van de dokter, hij wist ook niet wat hij met mij aan moest. Ik verloor daardoor ook mijn
zelfvertrouwen, je voelt je in de steek gelaten. Het gaat nu wat beter, maar ik heb maanden voor
pampus gelegen op de bank.'
'Ik heb veel vragen. Waarom was er in Amerika een negatief reisadvies wegens de ernstige ziekte Qkoorts terwijl ik als Brabander van niets wist? Ik fietste gewoon door, mij is niets verteld. Dat is toch
vreemd? Als ik op de hoogte was geweest had ik een andere route genomen. Minister Schippers zegt
dat er een goed vangnet is, maar voorlopig heb ik nul euro.'
Bert Brunninkhuis (61) moet langs een geitenboerderij zijn gefietst:
'Je mag van de overheid verwachten dat ze je beschermt tegen gevaar; sterker nog, de overheid is de
enige die in zo'n geval kan besluiten tot drastische maatregelen. De minister van Landbouw (Gerda
Verburg) heeft haar besluit jaren uitgesteld. Pas na tien doden is ze eens gaan handelen. De ellende
die ik doormaak en vele mensen met mij, was absoluut vermijdbaar geweest als de overheid sneller
had durven beslissen.'
2
KWESTIE 2: Gezichtssluier
Nikaab/gezichtssluier
Het levert veel discussie op
Iedereen heeft wel een mening over hoofddoeken. Mogen ze wel op school dragen of niet.
En hoe zit het met hoofddoeken die je gehele gezicht bedekken, zoals een gezichtssluier
(nikaab)?
Een tijd geleden laaide deze discussie weer op door de aanvraag van een aantal jonge
vrouwen om de sluiers te mogen dragen tijdens hun lessen aan een ROC in Amsterdam. Het
ROC wilde hen daar echter geen toestemming voor verlenen. Hieronder een aantal voors en
tegens uit de kranten:
Argumenten tegen het mogen dragen van een nikaab op school:
- Visueel contact tussen leerkracht en leerling is essentieel.
- Een gezichtssluier staat communicatie in de weg en daardoor de kwaliteit van het onderwijs
- De allesbedekkende kleding is vrouwonderdrukkend.
- Moslimmeisjes die een sluier willen dragen, hebben de les geleerd van minirokken en
punkkapsels. Door rond te lopen met je blote buik, zodat je navelpiercing goed uitkomt boven
je extreem laag hangende spijkerbroek, shockeer je als puber. Dat doe je ook door geheel
gesluierd in de schoolbank te gaan zitten.
- Docenten moeten de leerlingen in de ogen kunnen kijken.Leerlingen moeten herkenbaar
zijn.Met zo'n gezichtssluier wordt een grens overschreden.
- Het argument dat meisjes zonder zo'n sluier niet naar school mogen van hun vaders
overtuigt niet. De samenleving zou de strijd met zulke vaders moeten aangaan.
- Docenten moeten de leerlingen in de ogen kunnen kijken. Leerlingen moeten herkenbaar
zijn.
- Het niet toestaan van een gezichtssluier komt voort uit veiligheidsredenen. In Marokko en
Turkije zijn gezichtssluiers om dezelfde redenen op scholen verboden. In Turkije mogen
vrouwen in overheidsdienst zelfs geen hoofddoek dragen. Maar de regering in Turkije wil het
verbod, dat vastligt in de grondwet, graag opheffen.
Argumenten voor het mogen dragen van een nikaab op school:
- Of een vrouw een gezichtssluier wil dragen, moet ze vooral zelf weten.
- Het dragen van bepaalde kleding is vrijheid van meningsuiting.
- Het recht op vrije godsdienst zegt dat mensen hun geloof moeten kunnen uitoefenen. De
sluier is onderdeel van hun identiteit
http://www.schooltv.nl/eigenwijzer/project/2994203/debatboerkaverbod/2157348/maatschappijleer/item/224427/nikaab-gezichtssluier/
3
KWESTIE 3: Inenten tegen mazelen
Reformatorisch Dagblad
Commentaar: Uitspraken premier Rutte over mazelen merkwaardig
15-07-2013 11:09 | gewijzigd 15-07-2013 12:05 | Hoofdredactioneel commentaar
Premier Rutte. Foto ANP
De uitspraken die premier Rutte vrijdag over de mazelenepidemie deed, zijn ten eerste op het randje, ten
tweede merkwaardig, en ten derde typerend voor de tijdgeest.
Ze zijn op het randje in die zin dat in een vrij land dat zijn grondrechten serieus neemt, de politiek burgers niet
mag dwingen tegen hun geweten in te handelen. Dat deed Rutte dus ook niet. Van dwang is geen sprake en zijn
woorden zijn –zo lijkt het– ook geen opmaat tot dwang. Wel voert hij op een indirecte wijze de druk op mensen
die vanwege hun geloof en geweten hun kinderen niet willen inenten op. Predikanten zouden, zo vindt de
minister-president, hun gemeenteleden moeten oproepen hun kinderen wél te laten vaccineren. Daarmee gaat
Rutte tot het randje van wat voor een politicus oorbaar is. Beter was geweest als hij gezegd had: we leven in een
vrij land; de beslissing je kinderen al dan niet te laten inenten, laat ik over aan de desbetreffende ouders.
Ruttes uitspraken zijn in de tweede plaats merkwaardig. En dan gaat het er niet in de eerste plaats omdat hij ten
aanzien van een ziekte die veertig jaar geleden nog als een tamelijk onschuldige kinderziekte werd beschouwd,
wel heel grote woorden in de mond nam („Het is verschrikkelijk als je ziet hoe die kinderen lijden”). Maar
hoogstmerkwaardig is vooral dat hij als liberaal politicus een theologische visie en theologische argumenten
inbracht in het maatschappelijke en politieke debat („God heeft nooit bedoeld, daar ben ik absoluut van overtuigd,
dat deze kinderen zó lijden, als tegelijkertijd in de wereld –een wereld waar God óók iets mee te maken heeft in
mijn ogen– ervoor gezorgd is dat er vaccins zijn”).
Ook van deze uitspraak kan niet gezegd worden dat hij verboden is. Integendeel. Was het politieke en
maatschappelijke klimaat nog maar zodanig dat seculiere en christelijke politici regelmatig met elkaar konden
debatteren over wat nu eigenlijk de wil van God is ten aanzien van het samenleven van mensen. Maar het
vreemde zit hem hierin dat liberale politici nu eenmaal gewoonlijk van mening zijn dat theologische argumenten
níét in politieke debatten thuishoren. Als je het slecht treft, hoor je seculiere politici zelfs beweren dat dit in strijd
zou zijn met de scheiding van kerk en staat.
Rutte begeeft zich nu toch op dit terrein. Dat is apart, temeer daar religieuze argumenten in ándere debatten,
bijvoorbeeld over abortus en euthanasie, vaak angstvallig worden gemeden.
De uitspraken van de minister-president zijn ten slotte typerend voor de tijdgeest. Ze zijn hoe dan ook een signaal
aan orthodoxe christenen dat hun manier van denken en leven steeds minder begrip ontmoet in het geheel van
de samenleving. En dat, waar vroeger een beroep op iemands godsdienst of geweten in veel gevallen afdoende
was om hem of haar een bepaalde handelingsvrijheid te gunnen, dat beroep tegenwoordig steeds minder
gemakkelijk geaccepteerd wordt. De uitlatingen van Rutte zijn helaas niet het eerste voorbeeld van een zaak
waarin de buitenwereld probeert te bepalen in hoeverre Bijbelgetrouwe christenen aan hun levensovertuiging ook
praktische gevolgen mogen verbinden.
4
VVD-senator pleit voor verplichte inenting
www.nrc.nl - 13 juli 2013
VVD-senator Heleen Dupuis wil dat de overheid inenting tegen mazelen verplicht stelt. Daartoe
roept ze vanavond op in Nieuwsuur. Volgens Dupuis heeft de overheid de plicht om kinderen te
beschermen.
Dupuis: “In het gezondheidsrecht staat vast dat ouderen voor zichzelf kunnen beslissen om iets
wel of niet te doen, maar als het om kinderen gaat heeft de overheid de plicht om kinderen, als
het moet, tegen hun ouders te beschermen.” Dupuis wil dat de Gezondheidsraad en het
ministerie van Volksgezondheid gaan kijken naar verplichte inenting. “We moeten ons serieus
gaan beraden of er mogelijkheden zijn om een drama als dit beperkter te maken.”
Sinds enkele maanden heeft de zeer besmettelijke kinderziekte de kop opgestoken in Nederland.
In de zogenoemde BibleBelt, waar veel ouders wonen die hun kinderen niet laten inenten uit
vrees tegen Gods wil te handelen, zijn in korte tijd honderden gevallen van mazelen gemeld.
Gisteren zei premier Rutte dat predikanten hun geloofsgenoten moeten oproepen hun kinderen
te laten inenten tegen mazelen. Rutte: “God heeft nooit bedoeld dat deze kinderen zo lijden.”
5