Q-koorts - GGD Zeeland

Informatiebrief Q-koorts
Wat is Q-koorts?
Q-koorts is een infectieziekte die van dieren kan overgaan op mensen. In Nederland zijn besmette
melkgeiten en melkschapen de bron van de ziekte bij mensen. De meeste mensen lopen Q-koorts op door
het inademen van lucht waar de bacterie inzit, tijdens de lammerperiode (februari tot en met mei) van geiten
en schapen. Dat betekent dat mensen besmet kunnen worden door dieren die de bacterie bij zich hebben.
Q-koorts bij mensen komt vooral in het zuiden van Nederland regelmatig voor.
Wat zijn de ziekteverschijnselen?
Q-koorts is niet altijd te herkennen. Meer dan de helft van de mensen met Q-koorts heeft geen klachten. De
mensen die wel klachten hebben, hebben vaak een griepachtig ziektebeeld. Soms verloopt Q-koorts
ernstiger. Dan begint de ziekte in korte tijd met heftige hoofdpijn, hoge koorts en een longontsteking met
droge hoest en pijn op de borst. De bacterie kan een leverontsteking veroorzaken. Deze klachten komen
echter ook bij andere ziektebeelden voor. Mannen hebben vaker last van Q-koorts dan vrouwen en ook
mensen die roken worden vaker ziek. Veel mensen die Q-koorts hebben gehad, zijn daarna nog lange tijd
moe. Wanneer er ziekteverschijnselen optreden gebeurt dat gemiddeld 2 à 3 tot 6 weken na de besmetting.
Soms kan Q-koorts tot een chronische infectie leiden. Dan is er vaak een ontsteking aan het hart.
Chronische Q-koorts komt meestal voor bij patiënten met een afweerstoornis en hartpatiënten. Bij zwangere
vrouwen kan een eerder doorgemaakte Q-koortsinfectie tot chronische Q-koorts leiden.
Hoe kun je het oplopen en hoe kun je anderen besmetten?
Q-koorts kunt u oplopen door het inademen van lucht waar de bacterie in zit. De bacterie komt in de lucht
tijdens het lammeren van besmette geiten of schapen. Vooral vruchtwater en de moederkoek van besmette
dieren bevatten grote hoeveelheden bacteriën. De bacterie kan ook in melk, mest en urine zitten, maar niet
in het vlees van de geit of het schaap. Ook andere dieren zoals koeien en huisdieren kunnen besmet zijn en
de infectie overdragen op mensen. In Nederland is dit nog niet of nauwelijks gebeurd. De bacterie kan
maanden tot jaren overleven in de omgeving. Het drinken van rauwe melk kan ook een bron van besmetting
Feb’14 Dinf19m Informatiebrief Q-koorts
zijn. Dieren zijn besmettelijk zolang zij de bacterie bij zich dragen. De ziekte wordt niet van mens op mens
overgedragen.
Wie kunnen er ziek worden en wie lopen extra risico?
In principe kan iedereen ziek worden. U loopt extra risico op Q-koorts in de buurt van een besmet bedrijf.
Deze kans is het grootst tijdens de lammerperiode (februari tot en met mei). Hoe langer u in deze periode in
GGD Zeeland - Westwal 37, Postbus 345, 4460 AS Goes - T: (0113) 249400 , F: (0113) 249449, I: www.ggdzeeland.nl
een gebied met Q-koorts bent, hoe groter de kans op besmetting. Q-koorts is ook een beroepsziekte. Als u
veel in aanraking komt met dieren, loopt u meer risico op besmetting. Niet iedereen die besmet is, wordt ook
daadwerkelijk ziek.
De kans om ernstig ziek te worden na besmetting is groter voor zwangere vrouwen en hartpatiënten. Ook
mensen met een afweerstoornis lopen extra risico.
Welke maatregelen kun je nemen om Q-koorts te voorkomen?
U kunt besmetting niet voorkomen. U kunt de bacterie namelijk via de lucht inademen. Bent u zwanger of
een hartpatiënt? Of heeft u een afweerstoornis? Vermijd dan in ieder geval direct contact met melkgeiten en
melkschapen. Woont u in een gebied waar Q-koorts voorkomt of bent u daar geweest? Wees dan extra alert
op klachten die passen bij Q-koorts, zoals koorts met hoofdpijn of hoesten. Ga tijdig naar de huisarts.
Vermijd consumptie van rauwe melk of rauwe melkproducten. De bacterie wordt inactief door pasteurisatie of
koken. Er is in Nederland alleen een vaccin voor dieren beschikbaar.
Is Q-koorts te behandelen?
Als bij u Q-koorts is vastgesteld en u heeft klachten, dan krijgt u een antibioticumkuur. Let wel, ook na de Qkoorts kunt u lang last houden van vermoeidheid. Die vermoeidheid is niet te behandelen maar zal
uiteindelijk wel verdwijnen. Bij chronische Q-koorts is vaak jarenlang behandeling met antibiotica nodig.
Na een besmetting ontstaat een langdurige bescherming tegen de ziekte.
Kan iemand met Q-koorts naar kindercentrum, school of werk?
Iemand met Q-koorts of mensen die contact hebben gehad met een patiënt met Q-koorts mogen gewoon
naar kindercentrum, werk of school. Q-koorts is immers niet van mens op mens overdraagbaar.
Wat doet de GGD?
Als bij iemand Q-koorts is vastgesteld, neemt een medewerker van de GGD contact op met de patiënt. Dit
om te onderzoeken op welke wijze en waar de besmetting heeft plaatsgevonden, en om voorlichting te
geven.
Nog vragen?
Mocht u nog vragen hebben over dit onderwerp, dan kunt u tijdens kantooruren contact opnemen met de
GGD Zeeland, Team Infectieziektebestrijding. Het telefoonnummer is: 0113-249456.
U kunt ons ook per email bereiken: [email protected].
·2·
Uitgave GGD Zeeland
Januari 2014
·3·