Darmstoma (een kunstmatige uitgang)

Darmstoma (een kunstmatige uitgang)
Deze folder geeft u informatie over de procedure
rond het aanleggen van een darmstoma
(een kunstmatige uitgang). Het is goed u te realiseren dat
voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan beschreven.
Een stoma
U heeft van uw arts gehoord dat er bij u een stoma moet worden aangelegd of dat
de kans op een stoma bij uw operatie aanwezig is.
Een stoma is een kunstmatige uitgang voor ontlasting of urine. In deze folder zal alleen het
stoma voor de ontlasting aan de orde komen. Een darmstoma is een kunstmatige opening
van de darm die vastgehecht wordt in de huid van de buikwand. Een stoma wordt aangelegd
wanneer de ontlasting het lichaam niet langs de natuurlijke weg kan verlaten. Ook kan een
stoma nodig zijn om een deel van de darm rust te geven.
Onder normale omstandigheden is het mogelijk de ontlasting op te houden dankzij de
kringspier van de anus. Met een stoma kan dat niet meer. De ontlasting die het stoma
verlaat, moet worden opgevangen. Daar zijn speciale opvangmaterialen voor en methoden
om het opvangen van de ontlasting te regelen.
Een stoma kan
• aangelegd worden op de dunne darm (ileostoma) of op de dikke darm (colostoma).
• tijdelijk of blijvend zijn. Een tijdelijk stoma wordt bijvoorbeeld aangelegd om een darmdeel
rust te geven, een blijvend stoma wordt aangelegd bijvoorbeeld wanneer de hele dikke
darm verwijderd wordt.
• eindstanding zijn of dubbelloops. Een eindstanding stoma heeft één opening, een
dubbelloops stoma heeft twee openingen naast elkaar. Uit de ene opening komt de
ontlasting, uit de andere alleen slijm (afkomstig van het slijmvlies van de darm). Een
tijdelijk stoma is vaak dubbelloops.
Wanneer een deel van de darm wordt uitgeschakeld - er komt dan tijdelijk of blijvend geen
ontlasting meer langs - kan dat darmdeel nog steeds ‘ontlasting’ produceren. Het slijmvlies
in dat darmdeel blijft namelijk slijm vormen.
De plaats van het stoma
De plaats waar het stoma aangelegd zal worden, hangt af van een aantal factoren. Voor de
operatie komt er meestal een stomaverpleegkundige bij u langs. Deze verpleegkundige heeft
zich op dit gebied gespecialiseerd en kan u veel vertellen over het stoma en de gevolgen
daarvan. Tevens bepaalt deze verpleegkundige in overleg met u de voorkeursplaats voor het
stoma. Die plaatsbepaling hangt af van de vorm en de plooien van de buik en van de kleding
SPECIALISTEN IN MENSENWERK
die gedragen wordt. Toch zal dit slechts een aanduiding
aanduiding kunnen zijn, want de arts, die u
opereert, is natuurlijk afhankelijk van de omstandigheden in de buik.
In geval van een spoedoperatie is die plaatsbepaling veel moeilijker. De plaats hangt dan
helemaal af van de bevindingen tijdens de operatie. De meest voorkomende plaats voor een
stoma is de rechter- of linkeronderbuik.
De operatie
Voor het aanleggen van een stoma is een opname in het ziekenhuis noodzakelijk. De
operatie vindt plaats onder algehele anesthesie (narcose). De anesthesist geeft u hierover
nadere informatie. De duur van de operatie is sterk afhankelijk van het soort operatie
waarbij het stoma wordt aangelegd.
Bij het aanleggen van het stoma brengt de arts het darmdeel dat het stoma moet gaan
vormen door een opening ter grootte van een euro door de buikwand naar buiten. De darm
wordt vervolgens vastgehecht aan de huid. De binnenzijde van de darm (het slijmvlies)
vormt dus het zichtbare stoma. Na de operatie wordt er een opvangzakje geplaatst over het
stoma.
Voor een beeldverslag over
er een stoma op de dikke darm en een stoma op de dunne darm
kunt u terecht op www.heelmeester.nl
Mogelijke complicaties
Geen enkele operatie is zonder risico’s. Zo is ook bij deze operatie de normale kans op
complicaties aanwezig die bij een operatie altijd
altijd bestaan, zoals nabloeding, wondinfectie,
trombose of longontsteking.
Daarnaast zijn er nog enkele specifieke complicaties mogelijk.
• Zo kan het darmdeel dat door de buikwand verloopt problemen met de doorbloeding
krijgen. De kleur van het stoma verandert dan (donker rood – blauw). Wanneer de
doorbloeding erg slecht wordt, moet het stoma opnieuw worden aangelegd.
• Ook kan er stuwing optreden van het stoma. Het stoma ziet er dan bleek en gezwollen uit.
Dit gaat meestal na een paar dagen vanzelf over.
• Het slijmvlies van de darm is goed doorbloed en kwetsbaar. Het kan daarom vrij makkelijk
bloeden, hetgeen in het algemeen niet verontrustend is.
Er zijn ook complicaties
ies op langere termijn mogelijk
• Er kan door de opening in de buikwand een zwelling naast
naast het stoma ontstaan. Dat is dan
waarschijnlijk een buikwandbreuk (hernia). Door het gat in de buikwand komt dan meer
buikinhoud naar voren dan alleen het darmdeel dat het stoma vormt. Geeft dit veel
klachten dan wordt deze breuk operatief hersteld als het technisch mogelijk is. Het kan zijn
dat het stoma dan verplaatst moet worden.
• Soms treedt er op de lange duur een vernauwing op van het stoma. Oprekken kan dan nog
wel eens helpen, soms is een nieuwe operatie nodig.
• Ook kan er meer slijmvlies uit het stoma
stoma puilen (prolaps). Dat komt doordat de darm als
het ware naar buiten gedrukt wordt. Bij klachten kan een nieuwe operatie nodig zijn.
Na de behandeling
Na de operatie zal de aandacht gericht zijn op uw herstel en het leren omgaan met het
stoma. Hierbij zal de stomaverpleegkundige een steun zijn.
Darmstoma (een kunstmatige uitgang) | pagina 2
Ook zal er aandacht zijn voor de voeding. Bepaalde voedingstoffen kunnen dunnere
ontlasting geven, waardoor een snellere darmpassage of meer gasvorming optreedt. Dat kan
bij een stoma hinderlijk zijn.
Na een ileostoma
leostoma verliest u in het begin veel vocht en zout, eventuele tekorten zullen
moeten worden aangevuld.
Ontslag uit het ziekenhuis
Als alles goed gaat kunt u in het algemeen binnen tien tot veertien dagen na de operatie het
ziekenhuis verlaten. Bij ontslag
ontslag krijgt u een afspraak mee voor de poliklinische controle.
Wanneer speciale thuishulp (gezinszorg of wijkverpleging) nodig is, wordt die vanuit het
ziekenhuis geregeld.
Wanneer u weer helemaal van de operatie hersteld zal zijn, is moeilijk aan te geven.
geven Dat zal
afhangen van de grootte van de operatie, de aard van de aandoening en hoe u zich op dat
moment voelt.
Meer informatie
Het zal duidelijk zijn dat een stoma altijd een grote verandering in het leven geeft, die met
veel vragen en onzekerheden gepaard
gepaard gaat. Deze folder kan u daarbij van nut zijn, maar u
heeft wellicht behoefte aan meer informatie. Bij de Nederlandse Stomavereniging 'Harry
Bacon' ( 0346 – 26 22 86) en de Stoma Stichting Nederland ( 0182 – 63 15 07) kunt u
terecht voor lotgenotencontact
lotgenotencontact en informatie over bijvoorbeeld voeding, seksualiteit en
sporten.
Vragen
Heeft u nog vragen, stel ze gerust aan uw behandelend arts of huisarts.
Bij dringende vragen of problemen vóór uw behandeling kunt u zich het beste wenden tot de
afdeling waar de
e behandeling plaats moet vinden. Wanneer zich thuis na de operatie
problemen voordoen, neem dan contact op met de huisarts of het ziekenhuis.
Tot slot
Bent u van mening dat bepaalde informatie ontbreekt of onduidelijk is, dan vernemen wij dat
graag van u.
Algemene adresgegevens Spaarne Ziekenhuis:
Algemeen nummer: (023) 890 89 00
Postadres: Postbus 770, 2130 AT Hoofddorp
Internet: www.spaarneziekenhuis.nl
E-mail: [email protected]
Locatie Hoofddorp
Spaarnepoort 1, 2134 TM Hoofddorp
Alle voorzieningen
Locatie Heemstede
Händellaan 2A, 2102 CW Heemstede
Dagbehandeling en poliklinieken
© Spaarne Ziekenhuis | eindredactie:
ndredactie: Patiëntenvoorlichting | Publicatie NVVH 2005 |februari 2001
Darmstoma (een kunstmatige uitgang) | pagina 3