Linear A

Linear A
Het Lineair A is een schrift dat ontwikkeld is door de Kretenzische beschaving (3000 - 1400
v. Chr.). Het is het eerste Europese schrift. Het is nog steeds onontcijferd.
Aanvankelijk bestond het schrift uit ideogrammen. Hierbij stelt elk teken een voorwerp,
handeling of persoon voor; het doet denken aan Egyptische hiërogliefen. De tekens werden in
klei gedrukt met stempels.
In de loop der tijd werden deze tekens vereenvoudigd en uiteindelijk blijven er alleen lijnen
over: zogenoemd lineair schrift. Niet enkel werden de tekens vereenvoudigd tot lijnen, ze
stellen ook geen begrippen meer voor maar lettergrepen van een woord (syllabisch schrift).
Het lineair lettergrepenschrift van de Kretenzers heet "Lineair A" om het te onderscheiden
van dat van de Myceners of Achaeërs, dat behalve op Kreta ook op het Griekse vasteland
werd gebruikt, "Lineair B". Het Lineair B ontwikkelde zich, na de vestiging van de Myceners
op Kreta, uit het Lineair A. De taal van het Lineair B is Grieks.
De Kretenzers maakten gebruik van het Lineair A om de administratie van het paleis bij te
houden. Van veel van de ca. 90 schrifttekens is wel de uitspraak bekend, omdat de vorm van
die tekens bijna hetzelfde is als in het latere Lineair B, maar de taal is geen Grieks (maar
Prehelleens) en nog steeds een raadsel.
Een van de meer serieuze mogelijkheden is dat de taal van het Lineair A tot de (West)semitische taalgroep behoort. Deze stelling is vooral door Cyrus H. Gordon verdedigd, in een
reeks publicaties sinds 1956. Een feit is dat een aantal woorden waarvan we zowel de
uitspraak, als uit de context de betekenis kennen, overeen lijken te komen met gebruikelijke
woorden in talen als het Hebreeuws of Fenicisch. Gordon claimde voor zo'n twee dozijn
woorden semitische parallellen te kunnen aanwijzen.
Een voorbeeld is het woord "ku-lo" waarmee totalen van inventarisaties worden aangeduid:
dit correspondeert met Semitisch "kull" ("kul", "kol") = "totaliteit, geheel". Maar zoals ons
woord "totaal" ontleend is aan het latijn, zo zou ook in het Lineair A het woord "ku-lo" een
leenwoord kunnen zijn. Het gebruik van het woord "ku-lo" bewijst dus niet dat de taal van het
Lineair A semitisch is, en de meeste deskundigen staan sceptisch tegenover Gordons
hypothese.
Notable features
 Linear A was used between about 1800 and 1450 BC.
 Linear A is mixed script consisting of 60 phonetic symbols representing syllables and
60 sematographic symbols representing sounds and concrete objects or abstract ideas.
 Many of the symbols resemble those used in Linear B and have been assigned the
same pronunciation.
 Linear A was written in horizontal lines running from left to right on clay tablets
which were probably used for keeping records of transactions.
There is no concensus on how to transliterate the Linear A symbols - the method shown
below is one possible transliteration.
http://people.ku.edu/~jyounger/LinearA/
Semitische talen:
De Semitische talen vormen een noordoostelijke subfamilie van de Afro-Aziatische talen. De
meest voorkomende Semitische talen zijn Arabisch, Amhaars, Hebreeuws en Tigrinya. Ook
het Maltees is een Semitische taal.
Gedeelde kenmerken
Deze talen laten allemaal een patroon van woorden bestaande uit drie medeklinkers zien, met
klinkerveranderingen, voorvoegsels en achtervoegsel om ze te verbuigen. Bij voorbeeld, in
het Hebreeuws:
gdl betekent "groot" geen woordklasse of woord, enkel een stam
gadol betekent "groot" en is een mannelijk bijvoeglijk naamwoord
gdola betekent "groot" (vrouwelijk bijvoeglijk naamwoord)
giddel betekent "hij groeide" (overgankelijk werkwoord)
gadal betekent "hij groeide" (onovergankelijk werkwoord)
higdil betekent "hij vergrootte" (overgankelijk werkwoord)
magdelet betekent "vergroter" (lens)
spr is de stam voor "tellen" of "vertellen"
sefer betekent "boek" (bevat verhalen die verteld worden) (' f ' en ' p ' worden in het
Hebreeuws door dezelfde letter weergegeven)
sofer betekent "schrijver" (Masoretische schrijvers vertelden verzen) of "hij telt"
mispar betekent "getal".
Vele stammen worden gedeeld door meer dan een Semitische taal. Bijvoorbeeld, de stam ktb,
een stam die "schrijven" betekent, bestaat zowel in het Hebreeuws als in het Arabisch ("hij
schreef" wordt katav in het Hebreeuws en kataba in Klassiek Arabisch) (ook hier: ' v ' en ' b '
worden door dezelfde letter weergegeven in het Hebreeuws).
De volgende lijst laat een aantal equivalente woorden zien in Semitische talen.
Akkadisch Aramees Arabisch Hebreeuws Nederlandse vertaling
zikaru
dikrā
ḏakar
zåḵår
Mannelijk
maliku
malkā
malik
mĕlĕḵ
Koning
imêru
ḥamarā
ḥimār
ḥămōr
Ezel
erṣetu
ʔarʿā
ʔarḍ
ʔĕrĕṣ
Land
Andere Afro-Aziatische talen laten vergelijkbare patronen zien, maar meestal met stammen
bestaande uit slechts twee medeklinkers. In bijvoorbeeld het Kabylisch betekent afeg "vlieg!",
terwijk affug "vlucht" betekent, en yufeg "hij vloog".
Verschillende kenmerken
 Sommige stammen variëren tussen de verschillende Semitische talen. De stam b-y-ḍ
betekent bijvoorbeeld zowel "wit" als "ei" in het Arabisch, terwijl het in het
Hebreeuws alleen "ei" betekent. De stam l-b-n betekent "melk" in het Arabisch, maar
"wit" in het Hebreeuws.
 Vanzelfsprekend is er soms geen relatie tussen de stammen. Bijvoorbeeld, "kennis"'
wordt in het Hebreeuws gepresenteerd met de stam y-d-ʿ maar in het Arabisch met de
stammen ʿ-r-f en ʿ-l-m.
 De oud-semitische klank [p] bleef behouden in de noordelijke groep, in de zuidelijke
groep evolueerde deze klank tot [f].
 In de Noord-Semitische talen worden gezonde meervouden gebruikt, dat wil zeggen
dat de structuur van het woord behouden blijft, en dat het meervoud gevormd wordt
door het toevoegen van een achtervoegsel. In de Zuid-Semitische talen daarentegen
overheersen de gebroken (interne) meervouden. Hierbij verandert de interne
klankstructuur van het woord wel bij het vormen van een meervoud, daarom wordt er
geen achtervoegsel meer aan toegevoegd.
 De [w] in het Zuid-Semitisch is in het Noord-Semitisch een [y]. Bv.: "jongen":
[walad] (Arabisch) en [yeled] (Hebreeuws).
Overzicht van talen binnen de taalfamilie
Oost-Semitische talen
 Akkadisch -- uitgestorven
 Eblaïtisch -- uitgestorven, is ofwel Oost-Semitisch ofwel Noordwest-Semitisch.
Centraal-Semitische talen
Noordwest-Semitische talen
 Kanaänitische talen
o Hebreeuws
o Moabitisch -- uitgestorven
o Edomitisch -- uitgestorven
o Ammonitisch -- uitgestorven



o Fenicisch (en het jongere Punisch) -- uitgestorven
Aramees
o Syrisch
o Mandees
Ugaritisch -- uitgestorven
Amoritisch -- uitgestorven
Tot zover. Wordt vervolgd!