Slokdarm- kanker

Informatie van de Maag Lever Darm Stichting en de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
Slokdarmkanker
Inhoud
Deze brochure is ontwikkeld door de Maag Lever Darm Stichting
en de N
­ ederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen.
Slokdarmkanker
De Maag Lever Darm Stichting is een onafhankelijke
­organisatie die zich inzet om maag-, darm- en leverziekten te
voorkomen en te bestrijden en patiënten een betere kwaliteit
Een verhaal uit de praktijk
4
zoals patiëntenorganisaties, vrijwilligers, verenigingen van specialisten en zorg-
Wat is slokdarmkanker?
5
professionals, overheden en het bedrijfsleven.
De spijsvertering
5
Hoe ontstaat kanker?
6
Wat is slokdarmkanker?
8
van leven te kunnen bieden. De stichting werkt intensief samen met organisaties
en personen die een bijdrage kunnen leveren aan het realiseren van deze missie,
De Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen is de
­wetenschappelijke beroepsvereniging van maag-darm-leverartsen.
De vereniging wil onder andere de kennis over ziekten van de
spijsverterings­organen bevorderen. Hieronder vallen slokdarm, maag, dunne
darm, dikke darm, alvleesklier, lever en galwegen, en het anale gebied.
mei 2009
Redactie • Maag Lever Darm Stichting
Ontwerp en opmaak • Oranje Vormgevers
Illustraties • Van der Zon – Visueel
Drukwerk • Dunnebier Print
Artikelcode 5029
Wat zijn de klachten?
9
Wat is de oorzaak?
10
Wat kan de arts doen?
11
11
Onderzoek
Wat is de behandeling?
15
Operatie
15
Bestraling of radiotherapie
17
Wat kunt u zelf doen?
19
Hoe verder?
19
Extra informatie of vragen?
20
Een verhaal
uit de praktijk
Wat is
slokdarmkanker?
‘Het gebeurde toen we op vakantie in Frankrijk waren. Ik kreeg steeds vaker
Om te begrijpen wat slokdarmkanker is, wordt eerst de werking van de
het gevoel dat mijn eten niet wilde zakken. Ik dacht eerst dat het door het
spijsvertering uitgelegd. Daarna wordt uitgelegd hoe kanker ontstaat.
stokbrood kwam. Maar toen we weer thuis waren, ging het niet over. Ik ben
Vervolgens krijgt u informatie over de diagnose en de verschillende
toen direct naar mijn huisarts gegaan. De huisarts stuurde me door naar
behandelingen.
het ziekenhuis. Daar was ik toen nogal verbaasd over. Nu weet ik beter. In
het ziekenhuis kreeg ik allerlei onderzoeken. Ik bleek slokdarmkanker te
hebben. Daar schrok ik natuurlijk vreselijk van. Gelukkig bleek de tumor
> De spijsvertering
niet door de wand van de slokdarm heen te zijn gegroeid. Ik ben vrij snel
Het verteren van voedsel wordt ook
geopereerd. Volgens de chirurg lijkt de ziekte nu onder controle. Voor zover
wel spijsvertering genoemd. Alle
je dat natuurlijk bij kanker kunt zeggen. Het is nu drie jaar geleden dat ik
organen die samen zorgen voor de
geopereerd ben. Ik voel me eigenlijk vrij goed. Wel een beetje moe zo nu en
spijsvertering noemen we het spijs-
dan, maar wie is dat niet...?’
verteringsstelsel.
In deze brochure krijgt u meer informatie over slokdarmkanker. U kunt lezen wat
De spijsvertering begint in de mond.
de mogelijke oorzaken zijn, wat de klachten zijn en wat er eventueel aan te doen is.
Het voedsel wordt hier fijngekauwd en
01
02
11
10
03
09
vermengd met speeksel. Het speeksel
04
zorgt ervoor dat u het voedsel makkelijk
05
door kunt slikken. In het speeksel zitten
stoffen die het voedsel helpen verteren.
06
Als u het voedsel hebt doorgeslikt
07
08
komt het in de slokdarm. De slokdarm
is in feite een soort transportkanaal.
het voedsel naar de maag. Op de
overgang van slokdarm naar maag zit
een sluitspiertje. Het gaat open als er
voedsel vanuit de slokdarm naar de
Slokdarmkanker
4
5
Het spijsverteringskanaal
01 Mond 02 Slokdarm 03 Maag
04 Dunne darm 05 Dikke darm
06 Blinde darm 07 Endeldarm 08 Anus
09 Alvleesklier 10 Galblaas 11 Lever
Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
© Van der Zon – Visueel
De spieren in de slokdarmwand duwen
maag gaat. Daarna gaat het weer dicht. Hierdoor stroomt voedsel en maagsap
tot in het omringende weefsel en veel schade veroorzaken. Kwaadaardige cellen
uit de maag niet voortdurend terug in de slokdarm. Zo zorgt het sluitspiertje voor
kunnen losraken van de tumor. Deze losgeraakte cellen kunnen in de bloedbaan
eenrichtingsverkeer.
of het lymfestelsel terechtkomen. Via het bloed of de lymfe kunnen ze zich
verspreiden door het hele lichaam. Zo kunnen losgeraakte cellen van een tumor
In de maag wordt voedsel gekneed en vermengd met maagsap. Dit maagsap
uit de slokdarm zich nestelen in bijvoorbeeld de lever of de longen. In de lever of
wordt door de maag aangemaakt en het bevat onder andere zoutzuur. Het zure
longen kunnen vervolgens door celdeling weer nieuwe tumoren ontstaan. Deze
maagsap bevordert de verdere vertering van het voedsel in de maag. Daarnaast
tumoren, die ontstaan zijn door het verplaatsen van kwaadaardige cellen, noemen
vormt het zoutzuur een barrière tegen eventuele ziekmakende bacteriën die u
we uitzaaiingen of metastasen.
met het eten binnenkrijgt. Daarna gaat de voedselbrij via de maaguitgang in kleine porties door naar de dunne darm. In de dunne darm vindt het grootste deel
van de voedselvertering plaats. Belangrijke voedingsstoffen worden via de wand
van de dunne darm door het lichaam opgenomen. De dunne darm gaat over in de
dikke darm. De dikke darm onttrekt water en zouten aan deze dunne brij. Wat
daarna overblijft is de normale vaste ontlasting. De ontlasting wordt door de dikke darm naar de endeldarm geduwd. Als er ontlasting in de endeldarm komt
voelt u aandrang. De spijsvertering is voltooid als de ontlasting via de anus het lichaam verlaat.
03
01
> Hoe ontstaat kanker?
Ons lichaam bestaat uit miljarden cellen. Die cellen zijn niet allemaal hetzelfde.
Een slokdarmcel ziet er bijvoorbeeld heel anders uit dan een huidcel of een
bloedcel. Cellen verouderen of raken beschadigd. Ze moeten daarom constant
vervangen worden. Nieuwe cellen ontstaan door celdeling: uit één cel ontstaan
twee nieuwe cellen. Die twee nieuwe cellen gaan zich ook weer delen, waarna de
vier nieuwe cellen zich weer gaan delen, enzovoort.
Bij kanker is deze celdeling verstoord. Cellen blijven zich in snel tempo delen,
02
04
ook al is het niet nodig om verouderde of beschadigde cellen te vervangen. De
spronkelijke cel. Ze zijn anders van structuur en hebben geen nuttige functie. Het
zijn kwaadaardige cellen. Na verloop van tijd ontstaat een opeenhoping van
01 Kankercel tussen gezonde cellen 02 Verstoorde (ongecontroleerde) deling van kankercellen:
een kwaadaardige tumor 03 Kankercellen groeien in een bloedvat of lymfevat en verspreiden
kwaadaardige cellen. Dit wordt een kwaadaardig gezwel of ook wel kanker
zich door het lichaam 04 Via een bloedvat of lymfevat komt een kankercel ergens anders in het
genoemd. Deze tumor kan steeds groter worden. De tumor kan zich uitbreiden
Slokdarmkanker
Ontstaan van kanker
lichaam terecht. Hier ontstaat een uitzaaiing.
6
7
Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
© Van der Zon – Visueel
cellen die door deze verstoorde celdeling ontstaan, zijn niet hetzelfde als de oor-
> Wat is slokdarmkanker?
Slokdarmkanker is een ernstige ziekte die de laatste jaren steeds vaker voor-
Bij slokdarmkanker is er een kwaadaardige tumor in de slokdarm ontstaan.
komt. Slokdarmkanker gaat vaak gepaard met uitzaaiingen.
Er zijn verschillende typen slokdarmkanker. De meest voorkomende typen zijn:
Per jaar wordt de ziekte in Nederland bij ongeveer 1.500 mensen vastgesteld.
> het plaveiselcelcarcinoom
Slokdarmkanker komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. De meeste
Deze tumor ontstaat meestal boven in de slokdarm, in het slijmvlies dat de
mensen zijn tussen 50 en 70 jaar oud.
binnenkant van de slokdarm bekleedt.
> het adenocarcinoom
Deze tumor ontstaat meestal in het slijmvlies onder in de slokdarm.
Wat zijn de klachten?
Een tumor in de slokdarm kan op verschillende manieren groeien:
• langs de wand van de slokdarm van boven naar beneden of andersom;
• dwars door de slokdarmwand heen in aangrenzende weefsels en organen.
Slokdarmkanker veroorzaakt in het begin meestal nog geen klachten. De
klachten ontstaan vaak pas als de tumor zich flink heeft uitgebreid.
Hierdoor wordt slokdarmkanker meestal pas laat ontdekt.
De klachten die kunnen ontstaan zijn:
01
• het gevoel dat voedsel niet goed zakt in de slokdarm. Dit worden
passageklachten genoemd;
• verminderde eetlust;
• onverklaarbaar gewichtsverlies;
• een pijnlijk en/of vol gevoel in de buurt van het borstbeen;
01 De doorgang voor voedsel is vernauwd,
vanwege de tumor in de slokdarm
© Van der Zon – Visueel
Tumor in de slokdarm
• duizeligheid en vermoeidheid; dit zijn klachten die kunnen ontstaan
door bloedarmoede. Bloedarmoede kan ontstaan door langdurig
bloedverlies uit de beschadigde slokdarm;
• een teerachtige, pikzwarte ontlasting door bloedverlies uit een
beschadigde slokdarm;
Bij slokdarmkanker is er een grote kans op uitzaaiingen naar andere delen van
• het braken van bloed.
het lichaam. Uitzaaiingen van slokdarmkanker komen vooral voor in de lymfeklieren, de longen en de lever.
Als u last heeft van één of meerdere van deze klachten, is het verstandig om naar
de huisarts te gaan. De huisarts zal u doorverwijzen voor verder onderzoek. Deze
Slokdarmkanker
8
9
Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
klachten hoeven lang niet altijd op slokdarmkanker te wijzen. Ze kunnen ook
­veroorzaakt worden door andere aandoeningen van de slokdarm of van de maag.
Wat is de oorzaak?
Wat kan de
arts doen?
Als u last hebt van één of meer van de genoemde klachten is het verstandig
dat u meteen naar uw huisarts gaat. Uw huisarts kan beoordelen of verder
onderzoek noodzakelijk is. Waarschijnlijk verwijst hij u direct door naar een
De precieze oorzaak van slokdarmkanker is onduidelijk. Wel zijn er een
internist of maag-darm-leverarts (MDL-arts). Deze arts bespreekt met u
aantal risicofactoren bekend, die de kans op slokdarmkanker vergroten.
welke klachten u precies hebt. Ook wordt u uitgebreid lichamelijk onderzocht.
Deze risicofactoren zijn:
Daarna is verder onderzoek nodig om de juiste diagnose te stellen.
> Roken en overmatig alcoholgebruik
Vooral de combinatie van deze twee factoren verhoogt het risico. Dit geldt
>Onderzoek
vooral voor het type slokdarmkanker dat plaveiselcelcarcinoom heet.
Om afwijkingen aan de slokdarm aan te tonen, zijn er verschillende onderzoeken
> Terugstromen van maagzuur in de slokdarm
mogelijk. Dit wil echter niet zeggen dat deze onderzoeken bij u allemaal nodig
zijn. Uw arts bepaalt welke onderzoeken in uw geval het meest geschikt zijn.
Als er regelmatig maagzuur vanuit de maag terugvloeit naar de slokdarm
raakt het slijmvlies van de slokdarm beschadigd. Dit terugstromen van
maagzuur in de slokdarm wordt ook wel reflux genoemd. Na verloop van tijd
Om de diagnose te stellen wordt er allereerst bloedonderzoek en een
raakt het slijmvlies van de slokdarm chronisch ontstoken. Door de chronische
­endoscopie uitgevoerd.
ontsteking veranderen de cellen in het slijmvlies van de slokdarm. We noemen
dit een Barrett-slokdarm, naar de arts die dit verschijnsel voor het eerst
> Bloedonderzoek
heeft beschreven. Patiënten met een Barrett-slokdarm hebben een verhoogde
Met bloedonderzoek kan onder andere bloedarmoede worden vastgesteld. De
kans op slokdarmkanker. Dit gaat dan met name om het adenocarcinoom.
uitslag van het bloedonderzoek geeft de arts belangrijke informatie over uw
Een adenocarcinoom ontstaat vrijwel altijd uit een Barrett-slokdarm.
­lichamelijke conditie. Bloedonderzoek kan geen slokdarmkanker aantonen.
> Ongezonde en eenzijdige voeding
Het eten van weinig groente en fruit lijkt de kans op slokdarmkanker te
> Endoscopie
­vergroten.
Een endoscopie is een kijkonderzoek. Bij een endoscopie van de slokdarm wordt
> Overgewicht
de binnenkant van de slokdarm bekeken met behulp van een endo­scoop. De
­endoscoop is een dunne, flexibele slang die via de mond in de slokdarm wordt
geschoven. Aan het uiteinde van de slang zit een lampje en een camera. Het
lampje zorgt ervoor dat de arts de binnenkant van de slokdarm goed kan bekijken.
Slokdarmkanker
10
11
Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
De camerabeelden van de slokdarm worden op een beeldscherm weergegeven.
> Echogeleide punctie
Deze beelden kunnen ook worden bewaard. Dit maakt het mogelijk om ook na de
Met behulp van een echografie kan afwijkend weefsel zichtbaar worden. Het is
endoscopie alles nog eens rustig te bekijken. Tijdens een endoscopie kan de arts
dan mogelijk om tijdens de echografie een stukje van dit afwijkende weefsel weg
een stukje weefsel uit de slokdarm wegnemen. Dit heet een biopsie. Bij een biop-
te halen. Dit is een zogenoemde echogeleide punctie. Het wegnemen van weefsel
sie schuift de arts een instrument door de holle buis naar beneden. Met dit instru-
wordt een punctie of biopsie genoemd.
ment wordt een stukje weefsel (biopt) uit de wand van de slokdarm weggehaald.
Bij een echogeleide punctie wordt eerst met behulp van de echo de exacte plaats
Dit weefsel wordt onder de microscoop bekeken.
van de afwijking bepaald. Daarna prikt de arts met een speciale naald van
buiten­af door de huid in het afwijkende weefsel. Van dit afwijkende weefsel wordt
Als uit de endoscopie blijkt dat u slokdarmkanker hebt, wordt er extra
een stukje weggehaald en samen met de naald naar buiten gebracht. Dit stukje
­onder­zoek gedaan. Verder onderzoek is nodig om te bekijken hoe ver de t­ umor
weefsel (biopt) wordt onderzocht onder de microscoop.
zich in de slokdarm heeft uitgebreid. Ook moet worden onderzocht of de tumor
Een punctie kan heel even pijnlijk zijn.
zich al heeft uitgezaaid naar andere organen, zoals bijvoorbeeld de lymfeklieren,
longen of lever. Mogelijke vervolgonderzoeken zijn: een echografie, een echo-
> CT-scan of computertomografie
geleide punctie, een CT-scan of een endo-echografie.
Dit is een onderzoek waarbij gebruik gemaakt wordt van röntgenstralen. T
­ ijdens
Op basis van de resultaten van deze onderzoeken kan de arts de beste
het onderzoek wordt u heel langzaam door een kokervormige scanner bewogen.
­behandeling kiezen.
De scanner maakt een hele serie gedetailleerde foto’s van de slokdarm. Vaak krijgt
u van tevoren een contrastvloeistof ingespoten. Hierdoor worden de afbeeldingen
> Echografie
duidelijker. Op de foto’s is te zien of er een tumor is en hoe groot de tumor is. Ook
Meestal wordt er een echografie gemaakt van het halsgebied en in sommige
is te zien of de tumor is doorgegroeid in borst- of buikholte en of er uitzaaiingen
­gevallen ook van de bovenbuik.
zijn naar andere delen van het lichaam.
Bij een echografie wordt gebruik gemaakt van geluidsgolven. Tijdens het onder­­­­
zoek ligt u op een onderzoekstafel. Uw huid wordt voor dit onderzoek ingesmeerd
> Endo-echografie
met een gel die geluidsgolven goed geleidt. De arts beweegt het echoapparaat
Met een endo-echo kan de grootte van de tumor worden bepaald. Dit onderzoek
over de huid van uw hals en/of buik. Het echoapparaat is een instrument dat
is een combinatie van een endoscopie met een echografie. Aan het eind van de
­geluidsgolven uitzendt en de teruggekaatste geluidsgolven opvangt. De terug­
flexibele slang (endoscoop) die via de mond in de slokdarm wordt g
­ ebracht zit
gekaatste geluidsgolven worden weergegeven op een beeldscherm. Meestal kunt
een echo-apparaat. Met dit instrument wordt de slokdarm en de omgeving van
u tijdens het onderzoek zelf meekijken op het beeldscherm. Een echografie is
de slokdarm van binnenuit zichtbaar gemaakt. De echografie-beelden worden
een eenvoudig en pijnloos onderzoek.
getoond op een beeldscherm. Het is ook mogelijk om tijdens de endo-echo een
punctie te doen. De arts neemt dan uit afwijkend weefsel een klein hapje weg. Dit
weefsel wordt onder de microscoop verder onderzocht. Voor een endo-echografie
moet u nuchter zijn. Het onderzoek gebeurt onder lichte narcose. U merkt er
daarom heel weinig van. De punctie doet ook vrijwel geen pijn.
Slokdarmkanker
12
13
Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
Soms is nog extra onderzoek nodig. Er kan dan een bronchoscopie of een
­kijkoperatie worden uitgevoerd.
> Bronchoscopie
Een bronchoscopie is een endoscopisch onderzoek. Het onderzoek wordt g
­ edaan
Wat is de
behandeling?
met een bronchoscoop. Dit is een flexibele slang die via de mond tot in de luchtwegen wordt geschoven. De arts kan zo de luchtwegen (bronchiën) goed bekijken.
Aan de hand van de uitslagen van alle onderzoeken bepaalt de arts welke
Dit onderzoek wordt gedaan om te bepalen of de tumor is doorgegroeid tot in de
­behandeling mogelijk is.
luchtwegen. Tijdens een bronchoscopie kan de arts ook kleine stukjes weefsel
Afhankelijk van de ernst van de slokdarmkanker krijgt u een:
weghalen. (biopsie). Dit stukje weefsel (biopt) wordt onder de microscoop onder-
> een curatieve behandeling
zocht.
Een curatieve behandeling is een behandeling die gericht is op genezing. Bij
slokdarmkanker is een curatieve behandeling alleen mogelijk als de ziekte
Om te zorgen dat u van een bronchoscopie weinig last hebt, krijgt u meestal een
in een vroeg stadium wordt ontdekt.
‘roesje’.
> een palliatieve behandeling
> Kijkoperatie (Laparoscopie)
Slokdarmkanker geeft meestal pas klachten als de tumor zich al behoorlijk
Soms is het na allerlei onderzoeken toch nog niet zeker hoe groot de tumor is en
heeft uitgebreid. Genezen van slokdarmkanker is dan vaak niet meer mogelijk.
of de tumor in andere organen is doorgegroeid. In dat geval wordt een kijkoperatie
In dat geval krijgt u een palliatieve behandeling. Een palliatieve behandeling
uitgevoerd. Deze kijkoperatie gebeurt onder algehele narcose.
is bedoeld om de ziekte zoveel mogelijk af te remmen en de klachten te
Door middel van een paar kleine sneetjes brengt de chirurg kijkinstrumenten in
­verminderen.
de bovenbuik. Op die manier kan hij de slokdarm en de omgeving van uw slokDe meest voorkomende behandelingen bij slokdarmkanker zijn: een operatie,
darm goed bekijken.
bestraling, chemotherapie of het plaatsen van een stent.
>Operatie
Een operatie is alleen mogelijk als de tumor niet door de slokdarmwand tot in
het omringende weefsel is doorgegroeid. Ook mogen er geen uitzaaiingen zijn
naar andere delen van het lichaam. Helaas is dit niet altijd van te voren met zekerheid vast te stellen. Soms blijkt dit pas tijdens de operatie. De chirurg kan de
tumor dan niet in zijn geheel verwijderen of hij ziet dat er toch uitzaaiingen zijn.
Op dat moment moet hij soms besluiten om niet verder te opereren.
Een operatie is een ingrijpende behandeling. Zorg daarom dat u in een zo goed
Slokdarmkanker
14
15
Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
mogelijke conditie verkeert. U kunt dan goed voorbereid de operatie ondergaan.
> Als de tumor tegen de maag aanzit, wordt vaak ook een stuk van de maag
Als u niet voldoende kunt eten, krijgt u sondevoeding. Deze vloeibare voeding komt
verwijderd. Voor het maken van een verbinding tussen slokdarm en maag
via een dun slangetje (sonde) rechtstreeks in de maag of darm terecht. Is sonde-
kan een stuk van de dikke darm worden gebruikt.
voeding niet mogelijk, dan krijgt u via een infuus in een ader de noodzakelijke
> Als de tumor in het bovenste deel van de slokdarm zit, gebruikt de chirurg
voedingsstoffen toegediend.
soms een stuk dunne darm voor een nieuwe verbinding.
Om bij de tumor te komen, maakt de chirurg een opening in uw buik en in de
hals. Soms is ook nog een opening in uw borstkas nodig. Daarna wordt de tumor
Na de operatie ligt u een paar dagen op de afdeling Intensive Care. Daarna gaat u
verwijderd samen met een deel van het omringende weefsel. Ook worden de lym-
naar de verpleegafdeling om verder te herstellen. De eerste tijd na de operatie
feklieren in de omgeving van de tumor weggehaald. Nadat het stuk slokdarm sa-
krijgt u sondevoeding via een opening in uw buikwand (voedingsstoma). Dit is no-
men met de tumor is verwijderd, wordt het overgebleven deel van de slokdarm
dig om de littekens in de slokdarm goed te laten genezen. Als sondevoeding niet
weer aan de maag vastgehecht. Dit kan op verschillende manieren:
mogelijk is, krijgt u een voedingsinfuus. Dit is een speciaal infuus, waarbij de
voeding direct in de bloedbaan wordt toegediend. Na verloop van tijd mag u vloei-
> Als het onderste deel van de slokdarm is verwijderd, wordt het bovenste deel
bare voeding. Daarna gaat u voorzichtig over op vaste voeding. Voor een deskun-
van de slokdarm weer met de maag verbonden. Om dit mogelijk te maken
dig voedingsadvies verwijst de specialist u door naar een diëtist.
wordt van de maag een soort buis gemaakt. Dit deel van de maag wordt
Meer informatie over sondevoeding vindt u in de brochure ‘Sondevoeding via een
daarna naar boven verplaatst en aan het overgebleven stuk slokdarm vast-
voedingsstoma’.
gemaakt. Dit heet een buismaag. Deze operatie wordt het meest toegepast.
> Bestraling of radiotherapie
Kankercellen gaan kapot door bestraling met radioactieve stoffen. Bestraling is
mogelijk op twee manieren:
04
> Uitwendige bestraling
Hierbij wordt de tumor van buitenaf bestraald. De straling moet door de huid
heen de tumor bereiken. Deze uitwendige bestraling duurt een paar minuten en
01
03
wordt vier à vijf keer per week herhaald. Hoe lang de totale periode is dat u
bestraald wordt, hangt van uw persoonlijke situatie af.
02
> Inwendige bestraling
© Van der Zon – Visueel
Hierbij wordt de tumor van binnenuit bestraald. Dit gebeurt via een slangetje dat
Buismaag
in de slokdarm wordt gebracht, tot dichtbij de tumor. De bestraling kan in totaal
01 Tumor in de slokdarm 02 Maag 03 Buismaag 04 Overgebleven stuk slokdarm
enkele minuten tot een uur duren. Het voordeel van inwendige bestraling is dat
Slokdarmkanker
16
17
Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
er zo min mogelijk gezond weefsel wordt beschadigd. Inwendige bestraling wordt
ook wel brachytherapie genoemd.
Wat kunt u zelf doen?
Bij de bestraling worden niet alleen de kankercellen, maar ook gezonde cellen
beschadigd. Dit kan bijwerkingen veroorzaken, zoals vermoeidheid, misselijkheid,
een zere keel en een pijnlijke slokdarm. Door irritatie van het slijmvlies van de
U kunt uw conditie zo goed mogelijk op peil houden door:
slokdarm worden de passageklachten soms tijdelijk iets erger.
• gezond en gevarieerd te eten. Eet vooral veel groente, fruit en volkoren
producten;
> Chemotherapie
• te zorgen dat u goed en voldoende slaapt;
Bij chemotherapie worden via een infuus medicijnen toegediend. Deze medicijnen
• niet te roken;
worden ook wel cytostatica genoemd. Chemotherapie remt de celdeling, waar-
• weinig of geen alcohol te drinken;
door ook de groei van de tumor wordt afgeremd. Chemotherapie wordt meestal
• zo veel mogelijk te bewegen, bij voorkeur in de buitenlucht;
geadviseerd als er uitzaaiingen zijn. De arts stelt van te voren vast hoe lang en
• dingen te doen die u leuk vindt;
welke dosis cytostatica u krijgt. Chemotherapie wordt vaak in combinatie met
• niet te veel te piekeren.
een andere behandeling gegeven. Bijvoorbeeld vóór of na een operatie of in
­combinatie met bestraling.
Chemotherapie veroorzaakt bij veel mensen bijwerkingen. De bijwerkingen zijn:
vermoeidheid, misselijkheid, haaruitval en aften in de mond. Deze bijwerkingen
zijn voor veel mensen erg belastend. Bespreek van tevoren met uw arts of
­verpleegkundige wat u kunt verwachten en wat u er het beste tegen kunt doen.
Hoe verder?
> Een stent of endoprothese
Als slokdarmkanker niet geopereerd kan worden, kunt u steeds meer last krijgen
Na een slokdarmoperatie hebben veel mensen last van vermoeidheid en pijn. Na
van passageklachten. Eten is daardoor vaak een groot probleem. Om te zorgen
verloop van tijd worden de klachten in het algemeen wat minder. Soms ontstaan
dat u weer beter kunt eten, krijgt u een stent in de slokdarm geplaatst. Een stent
er opnieuw passageproblemen. Dit wordt veroorzaakt doordat de verbinding tussen
is een buisje dat met behulp van een endoscopie in de slokdarm wordt geschoven.
de buismaag en het restant van de slokdarm te nauw is geworden. Dit kan ook
Op de hoogte van de tumor wordt de ‘ingeklapte’ stent losgelaten. Daar ontplooit
optreden bij de verbinding tussen het stuk dikke darm en het restant van de slok-
de stent zich en zet zich vast in de slokdarmwand. Op deze manier zorgt een
darm. Deze vernauwing wordt behandeld door de slokdarm op te rekken. Door
stent ervoor dat de vernauwde slokdarm opgerekt wordt. Het voedsel kan dan
dit oprekken wordt de slokdarm weer wat wijder. Soms moet deze behandeling
beter door de slokdarm heen, waardoor u weer makkelijker kunt eten. Een stent
na enige tijd worden herhaald. Het oprekken van de slokdarm gebeurt tijdens
wordt geplaatst onder een ‘roesje’. Daardoor merkt u er nauwelijks iets van. Een
een endoscopie.
andere naam voor een stent is voedingsbuisje of endoprothese.
Slokdarmkanker
18
19
Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
Voedingsproblemen komen na een slokdarmoperatie regelmatig voor. Het is dan
Hebt u na het lezen van deze brochure nog vragen over ander onderwerpen die
belangrijk om een diëtist om advies te vragen. Een diëtist kan goed beoordelen of
ter sprake zijn gekomen? Kijk dan in het brochureoverzicht op pagina 22 voor
uw voeding alle noodzakelijke voedingsstoffen bevat. De diëtist geeft een
­extra informatie.
­persoonlijk voedingsadvies dat is aangepast aan uw eigen situatie.
> Stichting Doorgang
Slokdarmkanker is een ernstige ziekte. De ziekte zorgt ervoor dat uw leven en
p/a Nederlandse Federatie Kankerpatiënten Verenigingen (NFK)
dat van uw naasten plotseling erg verandert. U krijgt te maken met angst,
Postbus 8152, 3503 RD Utrecht
­onzekerheid en verdriet. Het is onzeker of u wel behandeld kunt worden, want
Telefoon: 088 – 00 29 775
slokdarmkanker wordt vaak pas in een laat stadium ontdekt. Het is misschien
Internet: www.stichtingdoorgang.nl
ook nog onzeker of u wel behandeld wilt worden. Praat hierover met uw arts. Hij
E-mail: [email protected]
kan u veel informatie en advies geven.
Deze patiëntenvereniging behartigt de belangen van patiënten, geeft
Zorg goed voor uzelf en probeer de adviezen van uw arts en diëtist op te volgen.
­informatie en biedt lotgenotencontact aan.
Zo zorgt u ervoor dat u zo lang mogelijk fit blijft en zo aangenaam mogelijk kunt
leven.
Bent u op zoek naar een deskundige diëtist, neem dan contact op met:
> de Nederlandse Vereniging van Diëtisten
Extra informatie
of vragen?
Telefoon: 030 – 63 46 222
Internet: www.nvdietist.nl
Op deze website kunt u een lijst downloaden met adressen van diëtisten bij u
in de buurt.
Wilt u meer informatie over kanker, neem dan contact op met:
> KWF Kankerbestrijding (KWF)
Delflandlaan 17
Hebt u nog vragen over uw klachten, neem dan contact op met uw arts.
1602 EA Amsterdam
U kunt ook met de Infolijn van de Maag Lever Darm Stichting bellen of mailen.
Informatielijn 0800 - 022 66 22
De Infolijn 0900 - 20 25 625 (€ 0,15 pm) op werkdagen van 10.00 tot 14.00 uur
Internet www.kwfkankerbestrijding.nl
E-mail
[email protected]
Internet
www.mlds.nl
Kijk voor uitgebreide informatie en een forum over slokdarmkanker op
www.slokdarmkanker.info
Slokdarmkanker
20
21
Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
Overzicht brochures
Slokdarm- en
Maagbrochures
Lever- gal- en
alvleesklierbrochures
Brandend
maagzuur
Alvleesklier­
ontsteking
Maagkanker
Galstenen
Darmbrochures
Aambeien
Voeding
en spijsvertering
Spijsvertering
bij 50+ ers
Coeliakie
Darmflora
Maagklachten
Hepatitis
Maagzweer
Kanker in de lever
Slokdarmkanker
Leveraandoeningen
door alcohol­
gebruik
Diarree
Deze brochures kunt u bestellen in de webshop op onze website www.mlds.nl,
of via onze Infolijn, telefoon 0900 – 20 25 625 (€ 0,15 per minuut).
Onderzoek
Kinderen
Sondevoeding
Colonoscopie
Buikpijn bij
­kinderen
Sondevoeding ­
bij u thuis
Diarree bij kinderen
Sondevoeding via
een neussonde
Corporate brochure
ERCP
Voeding bij leveraandoeningen
Gastroscopie
Voeding bij MDLaandoeningen
Sigmoïdoscopie
Dikkedarmkanker
Rottige buiken
boekje
Verstopping bij
­kinderen
Preventiebrochure
Sondevoeding via
een voedings­
stoma
Dikke darmpoliep
Divertikels
Preventie van
spijsverterings­
aandoeningen
Levercirrose
Levertransplantatie
Algemene
brochures
Ontlastings­
incontinentie
Pouch
Prikkelbare Darm
Syndroom
Verstopping
Ziekte van Crohn en
colitis ulcerosa
Slokdarmkanker
22
23
Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen