Barok Reformatie & Contra-reformatie Burgerlijke cultuur in Nederland, Amsterdam Rome – centrum van de Katholieke kerk Frankrijk – Lodewijk XIV als absolute vorst Caravaggio De vereniging van aarde en water, 1618 Borromini Fontane te Rome, 1665-1667 Johannes Vermeer Het melkmeisje, 1658 Genrestuk Caravaggio De kruisiging van Petrus,1601 Rembrandt De nachtwacht, 1642 Reformatie De uitdrukking: ‘Het lijkt hier wel een huishouden van Jan Steen’, wordt vaak gebruikt wanneer er een rommelig, chaotisch, gezellig huishouden is. Deze uitdrukking bestaat al sinds de 17e eeuw en heeft te maken met de bekende Nederlandse schilder Jan Steen, die leefde van 1625 tot 1679. Bekijk de afbeelding hiernaast. A. Geef aan waarom de schilderkunst in de Republiek der Nederlanden veranderde tijdens de 17e eeuw en in welk opzicht. B. Noem nog drie andere schildergenres die ontstonden tijdens deze verandering C. Genrestuk is een weergave van een alledaags tafereel. Benoem één kenmerk van de voorstelling en twee kenmerken van de vormgeving waardoor deze indruk ontstaat. D. Welke functie veranderde er voor de schilderkunst in de Noordelijke Nederlanden. Betrek in je antwoord wat Jan Steen met het schilderij beoogt. Jan Steen, ‘Comme les vieux chantent, les enfants piaillent’ (vers 1665) Antwoorden A. Doordat de kerk als grote opdrachtgever wegvalt in Noord-Nederland veranderen ook de onderwerpen van de schilderijen. De nieuwe opdrachtgever is de rijke burgerij, of kooplieden, die behoefte hebben aan niet-religieuze onderwerpen. B. Historieschilderkunst o Landschap o Zeegezicht o Portret (groepsportretten en individueel) o Schuttersstuk o Stilleven (verschillende soorten, zoals bloemstilleven, vanitasstilleven, ontbijtje) o Genrestuk (alledaagse leven) o Stadsgezicht C. Bij genrestuk worden alledaagse taferelen weergegeven, wat ook te zien is in het schilderij. (Inhoud) Er vindt geen speciale gebeurtenis plaats, maar de personen zijn gewone burgers en verrichten alledaagse handelingen in een huiselijke omgeving. Vormgeving: o De bewegelijke compositie: de personen verrichten handelingen en kijken naar elkaar of naar de voorwerpen en hebben geen oogcontact met de toeschouwer. Hierdoor lijkt het alsof je als toeschouwer een Hollands gezelschapsleven in een huiselijke tafereel observeert. o Weergave van kleding; eenvoudige stoffen zonder opsmuk. Stofuitdrukking realistisch weergegeven o Diffuus licht; geen sterk licht/donkercontrast waardoor het aandoet als een gewone, alledaagse gebeurtenis o Realistische kleurweergave door pastel de zachtheid van stoffen en huid weer te geven. Geen groot kleurcontrast, waardoor elk onderwerp dezelfde aandacht krijgt. D. De functie van de schilderkunst krijgt een moralistisch inhoud door protestants-christelijk denken, gericht op eeuwige leven. Levensles; ter lering en vermaak. In schilderij wil Jan Steen weergeven hoe het huishoudelijke leven moet gebeuren. Rococo Versieringen overdadiger Nadruk op ‘geneugten’ van het leven: picknick, wandelingen, romantische landschapjes