Mythe of wetenschap: 13 stellingen van Pascale Naessens tegen

Ik schrijf dit niet om de polemiek aan te wakkeren, maar om mijn lezers en lezeressen
die op mijn manier koken, stof te geven om zich te verdedigen. Want de kritiek die ik
krijg, krijgen zij ook. Jammer maar helaas…
Ready?
De conclusie van de Bodytalk deskundigen luidt: focus op de recepten, die zijn lekker en
gezond. Vergeet de theorie, die is wankel en misleidend. De boeken kunnen perfect zonder.
Enerzijds vind ik dat een compliment, anderzijds is het alsof je tegen een vliegtuigbouwer zou
zeggen: u bent een slechte vliegtuigbouwer en kent er werkelijk niets van, maar we moeten wel
toegeven dat uw vliegtuigen heel goed vliegen.
Hoe kun je gezonde recepten maken als de theorie helemaal fout zit?
Graag wil ik even de kritiek van de deskundigen van Bodytalk onder de loep nemen en er een
paar bedenkingen bij maken.
De kookboeken van Pascale Naessens zetten mensen aan om meer groenten te eten en dat is
toe te juichen. De voedingstheorie die ze daarbij verkondigt, zorgt echter voor verwarring.
Daarom legde Bodytalk de belangrijkste ideeën uit Pure Keuken voor aan wetenschappers die
voedingsleer aan toekomstige diëtisten onderwijzen. Wat is mythe en wat is wetenschappelijk
onderbouwd?
Mythe of wetenschap:
13 stellingen van Pascale Naessens tegen het licht
Stelling 1: 'De belangrijkste regel is: meng geen koolhydraten met eiwitten.'
Volgens Bodytalk:
Er is geen enkele grond om dat te beweren. Integendeel. Een volwaardige maaltijd bestaat
ongeveer uit 50% groenten (koolhydraten); 25% vis, vlees of vleesvervanger (eiwit) en 25%
pasta/brood/rijst... (koolhydraten). De aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad van België
zijn: 55 energiepercent koolhydraten, 30 energiepercent vetten en 15 energiepercent eiwitten. Er
is geen enkele melding in de aanbevelingen om dit gedissocieerd te eten. Meer nog, dit is
onmogelijk: vlees bevat zowel eiwitten als vetten, brood en ook havermout bevat eiwitten én
koolhydraten, ...
Mijn visie:
Volgens Harvard-professor Walter Willett is er geen enkele wetenschappelijke basis te vinden
die aantoont dat we 55 energieprocent uit koolhydraten, 30 energieprocent uit vetten en 15
energieprocent uit eiwitten zouden moeten eten.
Hierover heb ik Walter Willett onlangs geïnterviewd en hem onze voedingsdriehoek voorgelegd.
Willett: “Ja, jammer genoeg hebben veel landen onze voedingsdriehoek overgenomen, die
dateert van 1992, ik heb die ook gezien in Iran, die is eigenlijk heel de wereld rond gegaan. Er is
dus nooit een enkel bewijs geweest dat het eten van zo’n grote hoeveelheden koolhydraten
goed zou zijn voor ons. Dat is enkel ontstaan omdat vet zogezegd slecht was.”
Over het niet combineren van bepaalde voedingsgroepen kom ik terug bij mijn opmerkingen
over stelling 2.
Stelling 2: 'Elke voedingsgroep heeft zijn specifieke enzym nodig om te worden afgebroken. Eet
je alles door elkaar, dan stuur je het hele systeem in de war. Houd je maaltijden eenvoudig. Kies
voor één soort voedsel, bijvoorbeeld vis, en combineer dat met groenten of ga voor vlees, of
voor kaas, of voor aardappelen en combineer deze met groenten.'
Volgens Bodytalk:
Dit spreekt de eerste stelling tegen: vis combineren met groenten, dat is eiwit combineren met
koolhydraten. Kaas bestaat uit vet en eiwit. Er bestaan enzymen die vet afbreken, andere breken
suikers af en nog andere eiwitten. Maar die werken perfect naast elkaar; ze hoeven niet af te
wisselen. Je lichaam wordt écht niet in de war gestuurd wanneer je vetten met koolhydraten en
eiwit combineert. Dat zou zowat de hele bevolking constant ziek rondlopen. Deze enzymen
werken trouwens op verschillende niveaus om alles efficiënt te kunnen afbreken:
koolhydraatvertering start in de mond, eiwitten in de maag, en vetten in de dunne darm door
pancreaslipasen. Anderzijds verdwijnt er weinig in de stoelgang, of je nu een ei eet of een
maaltijd.
Mijn visie:
Wat het niet combineren van voedingsmiddelen betreft heb ik het over geconcentreerde
koolhydraten met geconcentreerde eiwitten. Dus koolhydraten met een hoge glycemische
index/lading. Daar is wel degelijk onderzoek naar gedaan, hierover heb ik professor Dariush
Mozaffarian geïnterviewd. Hij is cardioloog en voorheen professor aan Harvard, nu hoofd van
Tufts University - School of Medicine in Boston.
Mozaffarian: “Het uitganspunt van de studie was, wat gebeurt er wanneer je de proteïnen zoals
kaas, kip, vis combineert met elkaar en wat gebeurt er als je ze combineert met koolhydraten? Is
er een interactie? En we vonden effectief bewijs, dat het niet alleen de voeding is die je eet, maar
met wat je het samen eet. Bijvoorbeeld kaas, eieren en vis zijn vrij neutraal wat betreft
gewichtstoename maar als je ze samen eet met geraffineerde koolhydraten dan worden niet
alleen de geraffineerde koolhydraten geassocieerd met gewichtstoename maar ook de kaas en
de eieren, los van de koolhydraten. We weten bijvoorbeeld dat vlees gelinkt is aan
gewichtstoename, maar wanneer je het samen eet met geraffineerde koolhydraten is het veel
erger. We vonden het bewijs dat het niet alleen de voeding is die je eet, maar ook waarmee je ze
samen eet. Het was zelfs beter om vlees te eten in plaats van de geraffineerde koolhydraten. Als
je dus vlees eet, ja, het is veel beter om vlees samen te eten met groenten en met gezonde
plantaardige oliën dan vlees te eten met aardappelen of brood, omdat dit de schadelijke
effecten, zoals gewichtstoename zou verergeren. Trouwens, volgens alle bewijzen die ik ken, is
de aardappel slechter dan vlees. Dan heb ik het wel over vers natuurlijk vlees, geen bewerkt
vlees zoals worst.”
De link naar de studie: ‘Changes in intake of protein foods, carbohydrate amount and quality,
and long-term weight change: results from 3 prospective cohorts. Smith J.D., Hou T., Ludwig
D.S., Rimm E.B., Willett W., Hu F.B. and Mozaffarian D.’
Stelling 3: 'De oermens was jager/verzamelaar en at het voedsel dat hij tegenkwam op zijn pad.
Dat was meestal maar één soort voedsel tegelijk.'
Volgens Bodytalk:
Dat weten we dus helemaal niet. In feite weten we zeer weinig over het paleodieet, het is riskant
om conclusies te trekken aan de hand van een honderdtal gebitten. De paleomens was
hoogstwaarschijnlijk een opportunist uit noodzaak, met een vrij beperkte levensverwachting.
Mijn visie:
Dit is voor discussie vatbaar. Archeologische vondsten leveren inderdaad maar een aanwijzing,
maar ik wil het werk van archeologen die de oermens onderzoeken toch liever niet zomaar
onder de mat vegen. Ook het bestuderen van de nog levende geïsoleerde volkeren in
stamverband levert heel wat informatie op. Voorbeeld Aborigines, Maasai, Azteken… Dokter
Remko Kuipers leefde tussen de Hadzabe in Tanzania. Hij heeft zelf vastgesteld dat terwijl
mannen op jacht zijn, ze eten wat ze tegenkomen. Klein wild werd ter plekke geroosterd en
opgegeten. Eieren, honing, bessen…wat ze tegenkomen eten ze direct op. Grote universiteiten
bestuderen de laatste jager/verzamelaars en dat levert heel veel nuttige informatie op:
levenswijze, eetgewoonten, ziekten en ook de afwezigheid van bepaalde westerse ziekten.
Stelling 4: 'Wees zuinig met zaken als brood, pasta, aardappelen en zuivel.'
Volgens Bodytalk:
Er is niets mis met bruinbrood: het bevat veel vezels en vitamine B. Zuivel is een belangrijke bron
van calcium. Met pasta en aardappelen is niks mis: dat zijn bronnen van koolhydraten. Niet
overdrijven, dat is correcter, maar dat geldt voor alle voedingsproducten. Zonder
koolhydraatbron geraak je nooit aan de aanbeveling van de Hoge Gezondheidsraad, namelijk
minstens 50% koolhydraten. Daarenboven zijn deze bronnen van energie meer ecologisch dan
eiwitten. Atleten gaan tot 60-70 energiepercent aan koolhydraten, juist om meer energie te
hebben.'
Mijn visie:
Er is geen enkele wetenschappelijk bewijs te vinden dat we zoveel energie uit koolhydraten
zouden moeten halen. Ook voor sporters is dat niet bewezen. Graag verwijs ik naar professor
Tim Noakes, die topsporters begeleidt met een dieet laag aan koolhydraten en hoog aan vetten.
Mooi voorbeeld is Chris Froome, hij eet geen pasta, brood of rijst, maar heeft toch al een paar
keer de ronde van Frankrijk gewonnen.
Waarom ik zuinig ben met aardappelen, kunt u lezen op de site van Harvard University. De
vertaling van het artikel staat op mijn website.
Ik ben zuinig met melk, niet met kaas en yoghurt. Wat melk betreft volg ik de visie van Walter
Willett.
Willett: “Melk stimuleert duidelijk de groei, voor kinderen is dat goed, maar niet voor
volwassenen, dan wil je de groei juist afremmen. Er zijn heel veel culturen die geen melk drinken.
Ze zijn wat kleiner, maar voor de rest perfect gezond.”
En melk is zeker niet de enige bron van calcium.
Stelling 5: 'Vroeger was het vlees van veel betere kwaliteit, het was afkomstig van wilde dieren
die veel beweging hadden en leefden van onder meer wilde planten. Het vlees was niet zo vet en
het bevatte zelfs omega 3. Het vlees dat nu verkocht wordt, is vaak van obese beesten die niet
eens meer buiten lopen en worden vetgemest met granen. Het is vet vlees dat bijna uitsluitend
uit verzadigd vet bestaat.'
Volgens Bodytalk:
Vlees bevat veel verzadigde vetten, dat klopt. We zouden minder (rood) vlees moeten eten,
omdat dit het risico op darmkanker verhoogt. Was het vlees vroeger van betere kwaliteit? Zowel
voor varkens als voor runderen heeft men door natuurlijke selectie rassen ontwikkeld waarvan
het vlees magerder is dan vroeger. De voeding die de dieren krijgen heeft inderdaad een invloed
op de vetzuursamenstelling maar de resultaten zijn niet eenduidig voor wat betreft verzadigd vet.
Biovlees is alvast zeer goed van kwaliteit. En vroeger werd vlees gepekeld omdat er geen frigo's
bestonden (veel zout dus, niet echt oké) en het bevatte meer eitjes van lintwormen, waardoor
mensen ziek werden. Slachtvee moet vandaag aan strenge kwaliteitsnormen voldoen en de
kwaliteit wordt veel meer dan vroeger gecontroleerd. Overigens zijn er geen vergelijkende
studies tussen vlees van vroeger en vlees van nu.
Er is vet vlees en mager vlees, ongeacht de voeding van dieren. Vlees bevat verzadigde
vetzuren, en de Hoge Gezondheidsraad van België blijft een beperking aangeraden.
Mijn visie:
Ik zie hier geen tegenstellig tussen wat ik in mijn boeken schrijf en wat Bodytalk schrijft.
Stelling 6: 'Volgens vele wetenschappers zijn granen toxisch en hebben we niet de nodige
enzymen om granen te verteren. Het feit dat een groot deel van de bevolking allergisch is aan
gluten, is daar een bewijs van.'
Volgens Bodytalk:
Volgens het overgrote deel van de wetenschappers zijn granen helemaal niet toxisch. Een zeer
klein deel van de bevolking, 1 op 100 tot 1 op 300, kan inderdaad geen gluten verdragen (zij
hebben de ziekte coeliakie). Deze ziekte is de voorbije jaren, door het gehypete boek
'Broodbuik' en het glutenvrije receptenboek van Gwyneth Paltrow, populair geworden.
Resultaat: veel meer mensen eten nu glutenvrij terwijl dat helemaal niet nodig is. De voorkoop
van glutenvrije producten, die duurder zijn dan de gangbare, vaart er natuurlijk wel bij.
Mijn visie:
Wanneer ik professor Walter Willett onze voedingsdriehoek voorlegde, was zijn reactie: “Waar
hebben ze gezeten de laatste 30 jaar, zou ik zeggen (lacht) Blijkbaar lezen ze niets over de
nieuwe wetenschap die de laatste decennia is opgekomen? Een dieet met veel aardappelen en
brood, is zeker geen optimaal dieet. Je moet weten dat er geen enkele vereiste is voor
koolhydraten. We kunnen perfect zonder.”
Wat ik wel eerlijk en heel interessant vond is het volgende wat Walter Willett omtrent ‘granen’ zei
Willett: “We hebben helemaal geen granen nodig om gezond te zijn of te blijven. Wie ze wil eten,
moet er zich van bewust zijn dat enkel volle granen iets te bieden hebben op het vlak van
gezondheid, maar als we de hele wereld willen blijven voeden, zullen we wel met granen moeten
werken.”
Het gaat hier dus eerder om een maatschappelijk probleem en niet zozeer over het al dan niet
gezond zijn van granen. Dat ik granen zou verbieden is een loopje nemen met de waarheid. In
mijn laatste boek staat een broodrecept. Maar ik pleit wel voor het gebruik van volle granen. Ik
promoot ook geen ‘glutenvrije producten’, zoals glutenvrij brood of koekjes, maar wel het
gebruik van natuurlijke ingrediënten, dan kom je automatisch uit bij een glutenarme manier van
eten, omdat gluten vooral in bewerkte voedingswaren zitten, die ik sowieso niet gebruik. Ik neem
dus geen deel aan deze discussie, omdat mijn manier van eten zo goed als glutenvrij is op een
natuurlijke manier.
Stelling 7: 'Sinds de industriële revolutie gebruiken we efficiëntere molens waardoor enkel nog
het witte meel - puur zetmeel - overblijft. De zemelen en de kiemen, waar juist de meeste
proteïnen, vitaminen, mineralen en vezels inzitten, gooien we weg. Wat overblijft, is het witte
meel, lege calorieën, bij wijze van spreken bijna een soort pap, klaar om te eten. Dat heeft een
negatieve invloed op onze bloedsuikerspiegel, werkt verslavend en vooral: we verdikken ervan.'
Volgens Bodytalk:
Er is niets mis met de verwerking van graan tot brood. Wel waar is dat we beter geen wit brood
eten, omdat daar veel gezonde substanties uitgehaald werden. Maar bruinbrood, volkorenbrood
en alle variaties met graantjes bevatten vezels en zijn perfect gezond. Overigens toont geen
enkele studie aan dat wit brood verslavend werkt, en verdikken hangt vooral ook af van de
geconsumeerde hoeveelheden.
Mijn visie:
Wit brood werkt wel degelijk verslavend en dan spreek ik uit ondervinding, bovendien is het wel
al aangetoond dat snelle koolhydraten verslavend kunnen werken. Hierbij een stukje uit mijn
interview met professor David Ludwig (onderzoeker aan Harvard en medewerker in het
kinderhospitaal van Boston, zijn researchveld is net obesitas).
Ik informeerde naar hoe hij in zijn boek schrijft over ‘eetverslaving’, want veel wetenschappers
ontkennen dat het zelfs bestaat ‘verslaafd zijn aan voeding’.
David Ludwig: “Er is veel wetenschappelijke literatuur te vinden dat geraffineerde voeding en in
het bijzonder geraffineerde koolhydraten dezelfde hersengebieden prikkelen die te maken
hebben met beloning en verslaving, net zoals bij de klassieke verslavingen zoals alcohol, cocaïne
en heroïne. Vooral de nucleus accumbens, het centrum van het genot- en beloningsysteem, licht
op na het eten van geraffineerde koolhydraten. We hebben daar ook zelf onderzoek naar gedaan
en interessant is dat dit gebied pas werd geactiveerd na 4 uur. Wat er op wijst dat niet zozeer
‘de smaak’ van het eten verslavend werkt maar wel ‘het effect’ van dat soort eten op ons
lichaam, wat het teweeg brengt, zoals de hormonen die vrijgekomen na het eten van bepaalde
voeding, dat alles bepaalt of we 4 uur later honger zullen hebben of niet, of we zullen hunkeren
naar eten of niet of ons metabolisme geactiveerd wordt of dat we in een dip geraken en moe
worden.”
Bovendien hebben volgens Walter Willett enkel volle granen gezondheidsvoordelen.
Over het probleem met brood had ik het ook met Walter Willett, professor aan Harvard.
Willett: “Wat heel belangrijk is het type koolhydraat. Ik weet dat brood een basisproduct is voor
vele culturen, maar het is geen optimale voeding. Het is veel beter om de volle granen te
nuttigen, vóór ze worden gemalen, dan zien we toch wel gezondheidsvoordelen. Maar
nogmaals, je hebt ze niet nodig. Als je granen eet zijn er twee zaken belangrijk, één dat er niets is
weggehaald, ook de zemelen, de kiem moet aanwezig zijn, daar zitten de vezels, de
voedingsstoffen en de fytochemicaliën, in het meellichaam zitten vooral de koolhydraten en ten
tweede, dat de granen niet zijn gemalen tot meel.”
Stelling 8: 'Tarwe heeft een reeks manipulatieve technieken ondergaan, zoals groeiregulering,
zaden die bespoten worden met insecticiden, versnelde maalprocessen, ... al deze stoffen
belasten het lichaam en kunnen allergische reacties uitlokken.'
Volgens Bodytalk:
Er worden inderdaad pesticiden gebruikt in de graanteelt, maar zo weinig, dat de sporen die
men daarvan terugvindt in graanproducten, zoals brood, onder de toegelaten grenswaarden
liggen. Daarover bestaat degelijk onderzoek, onder andere van de Universiteit Gent. Wie twijfelt
kan nog altijd biobrood kopen: voor de kweek en teelt van producten met biogarantielabel
worden namelijk geen pesticiden gebruikt.
Het gebruik van groeiverbeteraars zorgt er ook voor dat de opbrengst per hectare hoger ligt, en
dat voeding goedkoper wordt. Er worden trouwens eveneens gelijkaardige producten gebruikt in
de vleesindustrie.
Mijn visie:
Ik zie geen tegenstelling tussen wat ik in mijn boeken schrijf en wat Bodytalk schrijft.
Stelling 9: 'Graansoorten zoals rogge, gerst en haver zijn minder gekweekt en worden vaak nog
op traditionele manier verwerkt, waardoor ze minder allergische reacties uitlokken.'
Volgens Bodytalk:
De teelwijze van andere graansoorten is vergelijkbaar met verbouwen van tarwe. Andere granen
zijn niet voedzamer dan tarwe. Intoleranties komen niet minder voor met kamut of spelt,... En
spelt bevat overigens wel wat gluten, maar minder dan tarwe. Speltbrood is wel duurder. Terwijl
meer dan 90% van de mensen perfect gluten verteert. Wie graag afwisselt met granen, doet dat
best gewoon voor de smaak. De reden waarom deze producten minder geteeld worden is louter
ecologisch: lagere opbrengst per hectare. Als iedereen spelt begint te eten, dan zijn er straks
geen bossen meer.
Mijn visie:
Hier zie ik weer geen tegenstelling tussen wat ik in mijn boeken schrijf en de zogezegde
weerlegging van Bodytalk.
Stelling 10: 'Wees spaarzaam met aardappelen, want het zijn snelle koolhydraten die
glucosepieken veroorzaken in ons bloed. Het zijn net die pieken en dalen die zeer ongezond
zijn.'
Volgens Bodytalk:
Er is niks mis met de koolhydraten uit aardappelen. De snelle suikers of koolhydraten die te
mijden zijn en die voor de glucose- en vervolgens de insulinepieken zorgen in ons bloed zijn de
geraffineerde suikers uit frisdrank, snoep, gebak,...: dat zijn producten waar we zuinig mee
moeten zijn, maar niet de koolhydraten uit aardappelen, groenten en fruit. Over het algemeen is
de glycemische index (die voor de pieken zorgt) van gekookte aardappelen oké. Puree, frieten
en gebakken aardappelen hebben wel een hogere glycemische index (te vergelijken met suiker).
Binnen een gezonde voeding raden we aan het gebruik van deze laatsten te beperken. Dus niets
nieuws onder de zon. Overigens eten we nooit aardappelen alleen, de glycemische index (die
voor de pieken zorgt) wordt verlaagd door de aanwezigheid van vetten en eiwitten in de voeding,
behalve natuurlijk in dissociatiediëten, waar zuivere bronnen van aardappelen sneller opgenomen
worden.
Mijn visie:
Blijkbaar zeggen de deskundigen die Bodytalk raadpleegde toch ook om zuinig te zijn met
aardappelen. Net zoals ik. Waarom ik zuinig ben met aardappelen, kunt u lezen op de site van
Harvard University. De vertaling van het artikel staat op mijn website.
Ik wil hier nog een stukje uit mijn interview met Professor Walter Willett van Harvard aanhalen:
Willett: “In onze studies zien we dat de aardappel gelinkt is aan hoger risico op diabetes, meer
gewichtstoename en cardiovasculaire ziekten. Wie voor een optimale gezonde manier van eten
gaat, kan best de aardappelen met mate eten. De trieste realiteit is dat de meerderheid van onze
populatie koolhydraten niet goed metaboliseert en helemaal niet mager is. Er is ook een mooie
studie van Arne Astrup in Denemarken die aantoont dat aardappelen één van de
voedingsmiddelen is die gelinkt wordt aan gewichtstoename, omdat ze ons insuline-peil doen
stijgen en hoge insuline waarden stimuleert de vetcellen om vet op te slaan.”
Stelling 11: 'Ik eet zelden brood, aardappelen, rijst of pasta, ik haal voldoende koolhydraten uit
mijn fruitontbijt met zaden en mijn dagelijkse porties gevarieerde groenten.'
Volgens Bodytalk:
Dit is onzin: 100 g fruit bevat 10 g koolhydraten. Een persoon met een behoefte van 2000 kcal,
moet 50% uit koolhydraten halen, dus 1000 kcal. Dit betekent 250 g koolhydraten, of 2,5 kg fruit
per dag.
Mijn visie:
Er is geen enkele wetenschappelijke studie die aantoont hoeveel koolhydraten we zouden
moeten eten. Zie hierover ook de uitspraak van professor Walter Willett bij stelling 1.
Koolhydraten zijn niet essentieel, er kan dus ook niet worden gesproken over een
koolhydraattekort, dat bestaat niet in wetenschappelijke termen. Dat is de visie van heel wat
professoren waaronder: David Ludwig, Walter Willett en Dariush Mozaffarian (interviews met hen
te lezen op mijn website).
Bovendien vind je in mijn boeken nog andere bronnen van koolhydraten: havermout, linzen,
boekweitnoedels, bonen, groenten, fruit en in mijn laatste boek zelfs volle granen…allemaal
leveranciers van gezonde koolhydraten. En zelfs dessert met suiker sluit ik niet uit, ook dat hoort
bij een gezonde houding ten opzichte van gezonde voeding.
Ik ben dus niet tegen koolhydraten, maar ik ben wel koolhydraatselectief, ik kies vooral
koolhydraten die traag hun suikers afgeven, brood en aardappelen behoren daar niet bij.
Daarentegen fruit, groenten, linzen, bonen, quinoa, haver en volle granen (volle rijst, boekweit,
haver, …) wel.
Mag ik ook even spreken als ervaringsdeskundige? Ik ben, zoals intussen zovelen, er het
levende bewijs van dat je niet zoveel koolhydraten ‘moet’ eten. Meer nog, ik voel mij veel beter,
energieker en gezonder. Hiermee doe ik ook een oproep aan alle wetenschappers om mij niet te
verplichten om zoveel energie te halen uit koolhydraatleveranciers als brood en aardappelen
want ik reageer daar niet goed op. En dat geldt voor veel vrouwen. Waarom blijven veel
wetenschappers zo halsstarrig gefixeerd op hun theorieën in plaats van te kijken naar het echte
leven. Waarom willen ze niet horen dat veel vrouwen zich beter voelen door minder snelle
koolhydraten te eten zoals brood en aardappelen? Daar is trouwens ook al wetenschappelijk
bewijs voor geleverd. Vooral vrouwen blijken heel gevoelig te zijn voor koolhydraten met een
hoge GL, zij reageren er slechter op dan mannen. (Mirrahimi A, deSouza RJ,Chiavaroli L,
Sievenpiper JL, Beyene J, Hanley AJ, Augustin LS, Kendall CW, Jenkins DJ - Associations of
glycemic index and load with coronary heart disease events: a systematic review and metaanalysis of prospective cohorts.)
Stelling 12: 'Je eet beter aardappelen, brood en rijst, maar met mate, en combineer ze met
groenten. Stap af van het klassieke trio: vlees of vis met groenten en aardappelen.'
Volgens Bodytalk:
Apart vlees of vis eten, dat is niet gebruikelijk en absoluut nergens voor nodig. Het effect op de
gezondheid is nihil. Wie eiwit achterwege laat, of koolhydraten, of vet, krijgt vroeg of laat wel
gezondheidsproblemen.
Mijn visie:
Ik sluit geen enkel voedingsgroep, zelfs geen enkel voedingsmiddel uit, dus deze stelling slaat
niet op mij.
Ik wil de redenering even omkeren: er is ook geen enkel wetenschappelijk bewijs te vinden
waarom we wèl bepaalde voedingsmiddelen samen zouden moeten eten, dat is louter cultureel
bepaald. Zie ook hierboven het interview met professor Mozaffarian.
Veel studies evenwel laten zien dat je bijvoorbeeld vlees beter samen eet met groenten. Ook
professor Hanno Pijl uit Leiden raadt aan om aardappelen te vervangen door groenten.
Hierbij een quote van Dariush Mozaffarian uit mijn interview met hem:
Mozaffarian: “Ja, het is veel beter om vlees samen te eten met groenten en met gezonde
plantaardige oliën dan vlees te eten met aardappelen of brood, omdat dit de schadelijke
effecten, zoals gewichtstoename zou verergeren. Trouwens, volgens alle bewijzen die ik ken, is
de aardappel slechter dan vlees. Dan heb ik het wel over vers natuurlijk vlees, geen bewerkt
vlees zoals worst.”
Ik sluit geen koolhydraten uit (er staan zelfs desserts in mijn boeken). Zoals ik zo vaak zeg, ik ben
wel koolhydraat-selectief.
En tenslotte hoef ik geen wetenschappelijk bewijs voor het niet combineren van bepaalde
voedingsgroepen. In mijn boeken stel ik het voor als een ‘methode’ om meer groenten te eten.
Daarom vervang ik in mijn recepten aardappelen door groenten. Ook omdat ik het lekkerder
vind.
Stelling 13: 'Voedsel dat goed verteert, stimuleert het metabolisme. Je eet veel minder
dikmakende snelle koolhydraten. De combinatie eiwit + groenten is het meest verzadigend.'
Volgens Bodytalk:
Als je veel groenten eet, eet je minder, omdat je maag gevuld raakt met calorie-arme producten
(groente). Je bent dan sneller verzadigd met minder calorieën. Eiwitrijke maaltijden werken
inderdaad het meest verzadigend. Dat verklaart meteen het succes van proteïnediëten. Maar, al
het voedsel verteert goed, anders geef je over. Verteren heeft niets met metabolische gevolgen
te maken. Verteren gebeurt in de maag, metabolisme begint in de dunne darm.
Mijn visie:
Stelling 13 zoals Bodytalk ze formuleert is niet wat ik beweer: in mijn boeken staat dat de
combinatie groenten + eiwitten + vet het meest verzadigend is. Eiwitten verzadigen snel en
vetten verzadigen op lange termijn. Ik eet groenten niet omdat ze laag in calorieën zouden zijn,
calorieën tellen heeft geen nut, dat is achterhaald. Ik eet groenten omdat op de eerste plaats
omdat ze lekker zijn en in de tweede omdat ze gezond zijn.
Ik wil wel nog even het volgende kwijt over calorieën tellen. Samen met de voedingsdriehoek
hebben we calorieën leren tellen, daarop is heel de voedingsdriehoek trouwens gebaseerd. Ik
denk dat dit aan de grondslag ligt van heel veel ellende en als er een link moet worden gezocht
naar eetstoornissen, is het niet zozeer met mijn boeken maar wel het feit dat de klassieke
voedingsleer ons calorieën heeft doen tellen, daardoor maak je de verkeerde keuzes.
Ik geef nog even mee wat Dariush Mozaffarian hierover te zeggen had:
Mozaffarian: “Ik denk dat de calorie-focus nu het volgende debat wordt. Maar ook dat zal
verdwijnen binnen 5 à 10 jaar. We zijn zo gericht op obesitas en op calorieën, waardoor we de
werkelijke reden van overgewicht uit het oog zijn verloren. Calorieën in een testbuis zijn natuurlijk
gelijk, dat klopt, als je een calorie neemt van een aardappel, van een suikervrije drank of van een
appel, dan krijg je dezelfde thermogene output. Maar wie zijn geen testbuizen, het menselijk
lichaam is geen emmer met een gat aan de bovenkant waar je calorieën in giet en een gat aan
de onderkant waar calorieën uitkomen. We zijn zeer complexe organismen met zeer een
complexe fysiologie en het soort voedsel dat we eten heeft een ontzettend grote invloed op alle
mechanismen die ons gewicht reguleren, denk maar aan onze hersenen – het
beloningscentrum, onze vetcellen, de interactie met onze darmbacteriën … al die zaken bepalen
hoe je lichaam calorieën absorbeert. Er zijn onderzoeken gedaan bij mensen en dieren, waarbij
het soort voedsel dat je eet, onafhankelijk van het aantal calorieën, je stofwisseling verandert en
bepaalt hoe je calorieën verbrandt. Dus het idee dat het gewoon om een balans gaat en dat alle
calorieën dezelfde zijn is volgens mij verkeerd, zelfs schadelijk en storend. Heel het beleid is
gericht op het reduceren van calorieën: vetarme zuivelproducten, vetarm broodbeleg, vetmenulabeling… Duizend calorieën van lekker natuurlijk eten zijn veel beter voor je gezondheid,
waaronder obesitas dan zevenhonderd tot achthonderd calorieën van slecht voedsel.”
Conclusie = Focus op de recepten: die zijn lekker en gezond. Vergeet de theorie, die is wankel
en misleidend. De boeken kunnen perfect zonder.
Mijn visie:
Hoe kan je gezonde en lekkere recepten maken als de theorie helemaal fout zit?
Maar op één punt zijn we het helemaal eens, ook in mijn boeken staat: je hoeft de theorie niet te
lezen, je kunt meteen aan de slag met de recepten. Daar wil ik nog aan toevoegen dat ‘vrijheid’
voor mij heel belangrijk is, iedereen mag eten hoe zij of hij wilt, aan iedereen de vrije keuze.
Mijn conclusie?
Tenslotte meen ik te weten waarom Bodytalk zoveel energie stopt in het weerleggen van wat het
blad ‘mythes’ noemt. Wie zich in Vlaanderen niet schikt naar de klassieke voedingsdriehoek
moet eraan geloven. De wetenschap wordt daarvoor mijns inziens misbruikt, of op zijn minst
heel selectief gebruikt. Ik voel me gesteund door heel veel mensen, onder wie ook
wetenschappers en deskundigen, maar ook door duizenden lezers. Dit leeft bij de mensen.
Ik ben het er ook niet mee eens dat ik voor verwarring zou zorgen, integendeel. Het zijn vaak de
wetenschappers zelf die voor verwarring zorgen. Er is geen consensus, dagelijks verschijnen er
persartikelen over wetenschappelijke studies die elkaar tegenspreken.
Ik volg internationaal gerenommeerde wetenschappers als Walter Willett, Dariush Mozaffarian,
David Ludwig, Hanno Pijl, …en ik kan zo nog even doorgaan. Zoals Dariush Mozaffarian zegt:
“Voeding is wetenschap en wetenschap is in evolutie, je wilt toch ook geen pillen van 10 jaar
terug?”.
Het enige wat ik hier nog wil aan toevoegen: het staat iedereen vrij om te eten zoals hij of zij wilt.
De vrije keuze vind ik heel belangrijk en moet te allen tijde worden gerespecteerd.