Overheid moet minder sturen bij innovatie

Het Financieele Dagblad
16 oktober 2013
Overheid moet minder sturen bij innovatie
Net zoals het ter ziele gegane Nederlandse innovatieplatform, dreigt het huidige topsectorenbeleid af te
stevenen op een fiasco met veel goede bedoelingen maar weinig concrete resultaten. Een verschuiving
naar een alternatief innovatiebeleid, waarbij de overheid niet langer stuurt, maar eerder ondersteunt,
kan voor een belangrijke kentering zorgen in deze neerwaartse spiraal.
Het innovatiebeleid van het kabinet oogst niet echt veel applaus. Zowel grote ondernemingen als
partijen uit het mkb en kennisinstellingen uiten regelmatig hun ongenoegen over de onduidelijkheid,
traagheid, en bureaucratisering van het paradepaardje van het huidige innovatiebeleid, het
topsectorenbeleid.
Een belangrijke reden voor deze onvrede is het sturende karakter van het innovatiebeleid. De overheid
bepaalt waar en hoe geïnnoveerd moet worden. De oplossing ligt in een meer ondersteunend beleid
waarbij niet de overheid, maar ondernemingen en kennisinstellingen zelf het initiatief kunnen nemen in
het bepalen en uitvoeren van de innovatieagenda.
Een verschuiving dus van een sturend naar een ondersteunend innovatiebeleid. Hierbij is de
voornaamste taak van de overheid niet langer het bepalen van wat bedrijven en kennisinstellingen al
dan niet moeten doen, maar eerder het identificeren en aanpakken van innovatiegerelateerde
knelpunten op domeinen zoals onderwijs, zorg en tewerkstelling. Wanneer de overheid
innovatieactiviteiten financieel wil blijven ondersteunen, moet vermeden worden dat zij te sterk de
inhoud van deze activiteiten gaat bepalen.
De bestaande Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk (WBSO) is een mooi voorbeeld van
ondersteunend innovatiebeleid. Via de WBSO kunnen bedrijven de financiële lasten van R&D-projecten
verlagen. Dit systeem brengt relatief weinig bureaucratie met zich mee en geeft bedrijven veel vrijheid
in het zelfstandig bepalen hoe en met wie ze willen innoveren. Een verdere uitbreiding van de WBSO
naar niet-technologische innovatie zou een eerste mooie stap zijn naar het opzetten van een meer
ondersteunend innovatiebeleid.
Dries Faems, hoogleraar Innovatie en Organisatie