De psychologie van veilig werken

De psychologie van veilig werken
Marius de Bruin
Eerlijk zeggen, appt u weleens in de auto?
Menig verkeersongeval wordt veroorzaakt door telefoongebruik in de auto en iedereen weet dat het
onveilig is. Toch blijkt uit cijfers van het CBS dat 1 op de 8 bestuurders regelmatig appt en niet
handsfree belt. Van de bestuurders tussen 18 tot 25 jaar is dit percentage zelfs 25%. Een veelgehoorde
uitleg hierbij: ‘Ik let uiteraard wel goed op en app op momenten dat het kan’. Puur cognitieve dissonantie.
Aangezien het vaak net goed gaat, is er ook geen trigger om het anders te doen. Sterker nog: de
drempel wordt steeds lager en de risico´s worden verder onderschat.
Dat principe zien we ook terug op de werkvloer. De Inspectie SZW heeft stevig aan de bel getrokken.
Onderzoek laat zien dat het aantal arbeidsongevallen in 2016 met 14% is toegenomen. En met name de
toename van het aantal dodelijke ongevallen is zorgelijk: 70 in totaal, een toename van 19 slachtoffers!
Veilig werken op nummer 1
Veiligheid staat hoog op de agenda (al dan niet op nummer 1) bij veel organisaties, in het bijzonder bij
hoog risico-sectoren als industrie, bouw, handel en afvalbeheer. Iedereen is het erover eens dat
incidenten voorkomen moeten worden. Maar alleen kennisoverdracht (trainingen en cursussen) van
regelgeving en protocollen, lijkt simpelweg niet voldoende.
The Human Factor in Safety
Om risico’s goed in te kunnen schatten, is het van belang dat betrokkenen de risico’s ook daadwerkelijk
kennen en zich ervan bewust zijn. Er zijn legio voorbeelden waar door een gebrek aan kennis, een
ongeval plaatsvindt: tijdelijke werknemers krijgen onvoldoende instructies of zijn bijvoorbeeld de taal
onvoldoende machtig. Maar ook als het goed zit met de kennis van regels en risico’s, gaat het bij het
inschatten van deze risico’s soms mis.
Niet handsfree bellen en appen in de auto is daar een voorbeeld van. Mensen verschillen in hoe zij
omgaan met risico’s. Sommigen zullen eerder de grenzen van het toelaatbare opzoeken dan anderen.
Bij de één leidt routine eerder tot gemakzucht dan bij de ander. Daarmee speelt de ‘human factor’
zonder twijfel een rol als het gaat om het vertonen van veilig gedrag. En het mooie is: gedrag kun je in
kaart brengen én voorspellen.
Selecteer op Veiligheid en Persoonlijkheid
Waar gewerkt wordt, worden fouten gemaakt. Lang niet altijd loopt alles perfect. We verwachten nogal
wat van mensen die in risicovolle omstandigheden werken. Ze staan onder druk en moeten zich aan
regels houden, maar ook kunnen improviseren.
Medewerkers komen nu nog vaak in dienst op basis van hun CV, een aantal interviews en eventueel
een medische keuring. Echter, informeren of iemand iets kan op basis van een CV biedt geen garantie
dat diegene dit ook daadwerkelijk kan en doet. Bovendien: is iemand in staat het gewenste gedrag ook
onder verschillende omstandigheden (bijvoorbeeld grote operationele druk en stress) te blijven
vertonen? Naast het standaard selectieproces wordt daarom steeds vaker een veiligheidsassessment
ingezet.
De Veiligheidsfactor™ als voorspeller van veilig gedrag
De Veiligheidsfactor™ is een online assessment dat persoonskenmerken in kaart brengt die van belang
zijn bij veiligheidskritische functies. Met als belangrijkste conclusie: de mate waarin sprake is van risico’s
in het kader van veiligheid (laag risico / enig risico / hoog risico).
De volgende persoonskenmerken worden in kaart gebracht:
 Informatieverwerking. Weet iemand balans aan te brengen tussen snelheid en nauwkeurigheid?
 Stressbestendig. Is iemand in staat om het hoofd koel te houden, zonder door te schieten in
overmoedigheid?
 Plichtsgetrouw. Houdt iemand vast aan de geldende regels of laat hij/zij zich verleiden tot het ruimer
opvatten van protocollen en/of steekt gemakzucht de kop op?
 Onafhankelijk. Durft iemand een eigen koers te varen? Spreekt iemand zich duidelijk uit en spreekt
hij/zij anderen aan op ongewenst gedrag?
 Risicobereid. Zoekt iemand naar prikkels en reuring (de bekende ‘thrillseekers’) en daarmee naar de
grenzen van het toelaatbare?
 Kwaliteitsgericht. Heeft iemand oog voor kwaliteit en zet hij/zij zich in om kwaliteit te leveren?
 Besluitvaardig. Is iemand in staat om snel (de juiste) beslissingen te nemen, zonder door te schieten
in impulsief gedrag?
Uitsluiten van incidenten is een utopie, de kans op incidenten verkleinen niet!
Een online veiligheidsassessment zoals ‘De Veiligheidsfactor’ helpt u daarbij. TestNed is marktleider op
het gebied van veiligheidsassessments voor mensen in veiligheidskritische functies. Meer weten?
U vindt meer informatie over De Veiligheidsfactor™ op TestNed.nl
Of neem contact op met Marius de Bruin: [email protected] / 06 – 50 52 50 21