Burenhinder veroorzaakt door de overheid

Burenhinder veroorzaakt door de overheid
Lijdt u schade als gevolg van werken die worden uitgevoerd door uw gemeente? Heeft uw
gemeente bijvoorbeeld beslist om het dorpsplein her aan te leggen of wordt er een nieuw
fietspad aangelegd én is de hinder dewelke u hierdoor dient te ondergaan bovenmatig,
weet dat u in dat geval zowel de aannemer die de werken uitvoert als de gemeente zelf
aansprakelijk kan stellen.
Het eigendomsrecht betreft het recht om over een zaak naar eigen goeddunken te beschikken en er
het genot van te hebben. Desalniettemin dient men bij de uitoefening van het recht toch rekening te
houden met anderen. Van buren wordt verwacht dat zij hierbij een zekere tolerantie aan de dag te
leggen. De grenzen van dit gedogen zijn echter niet eindeloos, zodat er hinder uit nabuurschap kan
ontstaan.
Niet alleen uw buurman of buurvrouw kan echter aanleiding geven tot "abnormale burenhinder", maar
ook de overheid is hiertoe in staat. Dit betekent dat indien u schade lijdt door toedoen van uw
gemeente of stad, u uw schade, net zoals indien uw buurman of buurvrouw schade veroorzaakt, kan
trachten terug te vorderen.
Teneinde de geleden schade terug te vorderen, kan men zich enerzijds beroepen op artikel 1382 BW
en anderzijds op artikel 544 BW.
Artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek zegt dat eenieder die door zijn eigen daden schade berokkent
aan een ander, verplicht is om deze schade te vergoeden. Concreet betekent dit het slachtoffer zal
dienen aan te tonen dat de eigenaar van het hinderverwekkend perceel een fout heeft begaan,
dewelke bovendien eveneens in oorzakelijk verband dient te staan met de geleden schade. Dit
impliceert uiteraard een zwaardere bewijslast in hoofde van het slachtoffer dewelke dient aan te tonen
dat zijn ‘buurman’ hem schade berokkende door een foutief feit. Indien men slaagt in zijn bewijslast
om aan te tonen dat de schadeveroorzaker een fout beging, heeft men recht op een integrale
schadevergoeding. In de praktijk blijkt deze zware bewijslast echter niet steeds een haalbare kaart te
zijn.
Men kan zich in dat geval echter tevens beroepen op artikel 544 van het Burgerlijk Wetboek wegens
bovenmatige burenhinder. Dit artikel bepaalt dat eigendom het recht inhoudt om op de meest
volstrekte wijze van een zaak het genot te hebben en daarover te beschikken, mits men er geen gebruik
van maakt dat strijdig is met de wetten of met de verordeningen.
Het verschil met artikel 1382 BW situeert zich hierin dat men, indien men zich beroept op artikel 544
BW, geen fout dient aan te tonen. Concreet betekent dit dat men de eigenaar van een onroerend goed
die, door een niet-foutieve gedraging dewelke hem toerekenbaar is, het evenwicht tussen aanpalende
eigendommen verbreekt en hierdoor de buurman opzadelt met een stoornis dewelke de normale
ongemakken van het nabuurschap overschrijdt, kan aanspreken op grond van artikel 544 BW.
In het kader van hinder veroorzaakt door de overheid, dient men er echter rekening mee te houden
dat elke burger bepaalde lasten dient te dulden in het belang van een hoger doel, het algemeen belang.
Bij de beoordeling van de vraag of er aldus al dan niet sprake is van een bovenmatige burenhinder
veroorzaakt door de overheid en wat de concrete omvang is van de hinder, moet de rechter aldus
rekening houden met het feit dat er van iedere burger verwacht wordt dat men bepaalde lasten dient
te dulden in het voordeel van dit algemeen belang. Dit heeft uiteraard de nodige implicaties, niet enkel
april ’17 | www.adlex.be
1/2
op de vraag of er al dan niet sprake is van bovenmatige burenhinder, doch tevens op de mogelijke
vergoeding in het kader van bovenmatige burenhinder veroorzaakt door de overheid.
Indien men zich bovendien beroept op artikel 544 BW, heeft men in tegenstelling tot hetgeen het geval
is op grond van artikel 1382 BW, geen recht op een integrale schadevergoeding, doch enkel op
passende en billijke compensatie, teneinde het evenwicht tussen de verschillende percelen te
herstellen. In het geval van burenhinder veroorzaakt door de overheid zal dit tot gevolg hebben dat de
burger enkel recht zal hebben op compensatie van de schade dewelke de grens van ongemakken,
dewelke elke burger dient te dulden, overschrijdt.
Tot slot kan men er tevens voor opteren om de aannemer dewelke beopdracht is met de
aannemingswerken, dewelke tot de nodige schade lijden, aan te spreken. De aannemer kan niet
worden aangesproken op basis van bovenmatige burenhinder, doch kan enkel worden aangesproken
als hij een fout heeft begaan in de zin van artikel 1382 BW. De overheid kan in dat geval echter wel
eveneens nog worden aangesproken op grond van de theorie van de bovenmatige burenhinder (artikel
544 BW). De fout van de aannemer sluit de aansprakelijkheid van de overheid immers niet uit.
Besluit
Net zoals uw buurman en -vrouw, dient de overheid bij het uitoefenen van zijn eigendomsrecht
bepaalde grenzen te respecteren teneinde bovenmatige burenhinder te vermijden. In het kader van
het algemeen belang, wordt er een bepaald gedogen vereist van de burgers, doch dit gedogen is
uiteraard niet eindeloos. Bent u als zelfstandige bijvoorbeeld het slachtoffer van wegenwerken ten
gevolge waarvan uw handelspand niet of slecht bereikbaar is, dan heeft u mogelijks recht op een
schadevergoeding vanwege de overheid. U kan zelfs de aannemer aansprakelijk stellen indien deze
een fout beging bij de uitoefening van zijn werkzaamheden, dan wel de overheid én de aannemer.
Het is nuttig in dat geval beroep te doen op een advocaat teneinde na te gaan of er al dan niet sprake
is van bovenmatige burenhinder en na te gaan op welke schadevergoeding u mogelijks recht heeft.
T: +32 89 32 23 00
F: +32 89 35 66 01
Grotestraat 122
B - 3600 Genk
Vicky Spiridakis
Associate
[email protected]
Voorkeurmateries
 Bouwrecht en onroerend goed
 Familierecht
 Strafrecht (algemeen)
april ’17 | www.adlex.be
2/2