Theater - podiumkunstenpkv

THEATER
THEATER OP LOCATIE
We kunnen spreken van theater op locatie wanneer een theatergezelschap bijvoorbeeld op
het Dussart plein in Hasselt gaat spelen. Het stuk wordt soms aangekondigd en soms niet.
Stukken die niet worden aangekondigd zijn soms het allermooist, ineens gebeurt er
onverwachts iets tussen een aantal personen, de mensen die op dat moment rondlopen zijn
de toeschouwers. Je kunt dit een beetje vergelijken met de T mobile dance. Een gewoon
centraal station waar ineens muziek begint te spelen en iemand begint te dansen, opeens
doet er nog iemand mee, en nog iemand, tot er zeker 50 mensen mee dansen. Alles is
natuurlijk op voorhand ingeoefend en afgesproken, maar de mensen die er gewoon
rondlopen staan natuurlijk versteld, en kijken met alle plezier toe. Nog een goed voorbeeld
van theater op locatie is wanneer er in een openbare plaats ineens 50 mensen stilstaan en
10 minuten niet meer bewegen. Ook hier is alles weer afgesproken maar de mensen rondom
kijken angstig, ze denken dat er een ziekte heerst, conciërges beginnen de hulpdiensten te
bellen enz. Tot na 10 minuten iedereen weer begint te bewegen en weer door gaat. De
mensen hebben ondertussen door dat het opgezet spel is en vonden het geweldig. Ook een
goed voorbeeld van zo’n theater op locatie is wanneer 16 mensen afgesproken een musical
beginnen over een burger tent in een winkelcentrum.
Deze bovenstaande besproken evenementen zijn terug te bekijken op de onderstaande links
http://www.youtube.com/watch?v=jwMj3PJDxuo (Frozen Central)
http://www.youtube.com/watch?v=VQ3d3KigPQM (T mobile Dance)
http://www.youtube.com/watch?v=dkYZ6rbPU2M (Napkin musical)
RECEPT VOOR EEN THEATER
INHOUD
We spreken over theater als er een speelplek is waar één of meerdere spelers voor een
publiek optreden. Er zijn verschillende vormen van theater:





Toneelspel
Mime
Dans
Zang
Combinatie van bovenstaande.
Als we over een combinatie van alle bovenstaande spreken dan noemen we dit
totaaltheater. Er zijn twee verschillende soorten theaters te onderscheiden, het
lijsttheater en het lijsttoneel vinden we meestal in de traditionele schouwburg. Het is
een duidelijk afgebakend hoog podium, vaak met een dik fluwelen voordoek en het
publiek zit hierbij op enige afstand in de zaal. Een tweede soort is het vlakke vloer
theater, deze heeft geen verhoogd podium en meestal geen omlijsting. De voorstelling
wordt gespeeld op een vloer en het publiek zit op een schuin oplopende tribune. Als
speelvlak en zaal één geheel vormen noemen we dit ook wel een open speelvlak. Er is
ook een soort theater dat op een locatie buiten wordt gespeeld, dit noemen we theater
op locatie. Theater is niet enkel bedoeld voor amusement. Soms wil theater ook een
boodschap meegeven aan het publiek.
OPBOUW
- De artistieke leider, deze stelt het repertoire vast en kiest de medewerkers
- De zakelijke leider, deze beheert de financiën
- De regisseur, dit is de vormgever van de voorstelling
- De dramaturg geeft regisseurs en acteurs informatie over de achtergrond van het stuk.
- De decor- en kostuumontwerper zorgen voor de aankleding van het stuk
- De lichtontwerper maakt een draaiboek voor de belichting
- De acteurs spelen het stuk
- De visagisten maken de spelers op voor hun rol
- De productieleider ziet toe op het hele proces
- De public relation medewerker zorgt voor reclame
THEATRALE MIDDELEN
Een theater draait niet enkel en alleen om de inhoud en de personages. Er komt veel meer
bij kijken. De onderstaande opsomming schept meer duidelijkheid.
Script
Een script is een blauwdruk van het hele theater gebeuren. Alles wat er op het podium
gebeurt, staat tot het kleinste detail omschreven in het script.
Acteurs
Een acteur of actrice is iemand die een
personage speelt in het theaterstuk.
Decor
Het decor is de theatrale omgeving waar de
personages het verhaal afspelen. Het decor kan
ook verschillende keren veranderen.
Bijvoorbeeld eerst ziet men een eetkamer, na
een tijdje wordt het donker en verschijnt er
ineens een tuin.
Staff
Staff is een Engels woord voor medewerkers. Deze staff helpen bijvoorbeeld met het
klaarzetten van de zaal of zitten aan de kassa, helpen met de opbouw enz.
Kostuums
De kostuums zijn ook een heel belangrijk deel van het
theater! Zonder kostuums zou alles er maar heel
gewoontjes uit zien. Als iemand in het stuk een politie
agent moet spelen, dan is daar ook een politie kostuum
voor nodig. In sommige gevallen worden de kostuums
nog zelf gemaakt, maar dat gebeurt niet veel meer.
Meestal heeft het theatergezelschap een eigen kostuum
verzameling die ze kunnen gebruiken.
Licht (personeel)
Zonder licht is er natuurlijk geen voorstelling. Diegene
die verantwoordelijk is voor het licht heeft natuurlijk
ook zijn werk. Het licht blijft immers nooit steeds
hetzelfde. Als er een tragisch moment voorkomt in het stuk, gaat het licht dimmen. Als het
tragisch moment voorbij is komt er weer meer licht.
Geluid (personeel)
Bij een theater hebben de acteurs meestal een kleine micro zodat het publiek deze beter kan
horen. Ook diegene die het stuk presenteert moet een inleiding geven met een microfoon.
Er is ook nood aan muziek in een theater, daar zorgen deze mensen dan ook voor.
Attributen
Om kort uitleggen wat attributen zijn geef ik het volgende voorbeeld. Het stuk begint met
een regenachtige dag. De actrice moet opkomen met een regenjas een paraplu. De paraplu
is hier het attribuut. Net zoals bij een moordscene het mes het attribuut is.
Regisseur
Een regisseur is diegene die het theater vormgeeft en ook organiseert. Hij schrijft het script
en voorziet alles acteurs van tekst.
Visagist
De visagist zorgt voor de make-up. Als alle acteurs ongeschminkt waren zou het hele toneel
er maar sober uit zien. Alle acteurs worden geschminkt, soms naturel of soms heel
overdreven.
Zaal
Uiteraard hebben we een zaal nodig om het theater te laten doorgaan. Bij een gewoon
dropstheater spreken we van een parochiezaal, maar bij een iets groter theater zoals
kunstminnende heren moeten we al aan zalen denken
zoals in het CCAH in Hasselt.
Kassa
Voor een theater moet je meestal betalen. Dus er moet
iemand aan de kassa zitten. Meestal worden er tickets op
voorhand verkocht. Maar deze moeten dan ook nog steeds worden afgestempeld aan de
kassa.
Tekst
Zonder tekst geen theater! De regisseur voorziet alle acteurs van een tekst die ze vanbuiten
moeten leren. De acteurs oefenen deze tekst in en spelen deze zeer overtuigend uit in het
theaterstuk.
BETEKENIS
MUSICAL
WAT IS NU PRECIES EEN MUSICAL
Een musical is een vorm van theater die muziek, liedjes, dans en dialoog combineert. Het
verhaal wordt nog steeds ondersteund door woorden en conversaties tussen de
verschillende personages. Het entertainment gedeelte van muziek, dans en liedjes voegt
alles samen tot een mooi spectaculair geheel. Sinds eind 19de eeuw worden deze muzikale
theaters gewoonweg ‘musicals’ genoemd.
GESCHIEDENIS VAN DE MUSICAL
De eerste oorspronkelijke musicals werden geproduceerd
en vertoond in New York, deze kwamen voort uit de
vaudeville en revuetraditie 1 voort. Er is één belangrijk
verschil tussen de musicals en de vaudeville en revue: de
musicals hebben een doorlopend verhaal. Eén van de
eerste musicals is: ‘Show Boat’ uit 1927. Deze musical was
gebaseerd op een boek van
Edna Ferber en was gebaseerd
op rassenvermenging,
alcoholisme en echtscheiding
en zorgde ervoor dat de
musical voortaan als serieus
genre gezien werd.. Vele
hedendaagse musicals zijn ook gebaseerd op boeken of films, zoals The sound of Music, The
Wizard of Oz enz. Zo ontstond het begrip musical, het werd toen wel anders gebracht dan de
hedendaagse musicals die wij kennen, maar dat wil niet zeggen dat ‘Show Boat’ geen succes
was. Integendeel! Enkele jaren later werd de musical verfilmd.
ENKELE FRAGMENTEN VAN MUSICALS
1
Vaudeville: populair muziektheater met liederen. Revuetraditie: amusementstheater bestaande uit dans en
zang.
ALS REACTIE OP DE AFRO-AMERIAANSE DANSEN ZIJN ER VERSCHILLENDE SOORTEN
DANS ONTSTAAN.
STIJLDANSEN
Stijldansen is een sport of ontspanning waar volgens strakke regels in paren
gedanst wordt, op de specifiek daarbij horende muziek. De dansstijlen
worden binnen het stijldansen verdeeld in Ballroom en Latijns-Amerikaanse
dansen. Enkele ballroomdansen zijn: de Engelse wals, tango, quickstep,
Weense wals. Enkele Latijns-Amerikaanse dansen zijn: chachacha, rumba,
samba enz. Stijldansen wordt ook internationaal als danssport
georganiseerd. Om te kunnen stijldansen heb je een goed maatgevoel nodig. Bij elke dans
hoort ook een unieke klederdracht. Voor ballroom dansen heeft de man steeds een smoking
aan, en de vrouw een avondkleed.
STREETDANCE
Street dance is de nieuwe rage op dansgebied die steeds
populairder wordt. Het is een mix tussen jazz, funk en hiphop,
die op moderne muziek gedanst wordt. Men niet afhankelijk
van een partner. Er wordt immers solo gedanst. Het is een
actieve manier van dansen die door zowel jongeren als
volwassen bijzonder gewaardeerd wordt. Mannen zowel als
vrouwen vinden het een heerlijke manier van dansen. Vaak
word zogenaamde club muziek gebruikt. Sommige noemen dit
dan ook club dance. Naast street club dance worden ook diverse
dansen gedaan die in video clips te zien zijn. Streetdance is
daardoor afwisselend en interessant. Nu aerobic op zijn retour
is wint streetdance steeds meer terrein. Het is meer dans, meer
beweging, meer afwisseling dus interessanter.
MODERNE DANS
Bij moderne dans grijpt men terug naar de primitieve principes,
het lichaam dient als expressie en communicatiemiddel.
Moderne dans is ontstaan in het begin van de 20ste eeuw, toen
men op zoek ging naar een andere bewegingsvorm dan het
klassiek ballet. Moderne dans is als het ware voortgekomen uit
het klassieke ballet dat wij kennen. Hierbij worden op
verantwoorde en veelzijdige wijze het lichaam en de geest
getraind. Concentratie, coördinatie en lichaamsbeheersing
vormen de basisingrediënten van de dans, maar altijd
toegepast in combinatie met aspecten als dynamiek,
ruimtegebruik, presentatie. Moderne dans kan zowel
individueel, als duo of als groep. Een goed voorbeeld van moderne dan komt uit de film
‘Center Stage 2’ met Rachel Brooke Smith.
Fragment: laatste scene van DVD center stage turn it up
BREAKDANCE
Breakdance wordt door wordt door jongens en meisjes gedaan. Een jongen
die aan breakdance doet heet een B-BOY en een meisje die aan breakdance
doet heet een B-GIRL. Er zijn ook verschillende tricks zoals six-step,
windmill, powermoves, handglide en ga zo maar door. Wanneer je aan
breakdance doet beweeg je voornamelijk met je lichaam dicht tegen de
grond. Een breakdancer maakt meestal deel uit van een grotere groep
breakdancers dit noemen we een crew. Deze komen samen op straat of
discotheken om te battlen. Twee groepen breakdancers strijden dan voor de overwinning
door om de beurt te dansen als groep of individueel. Door een jury wordt er dan beslist
welke groep er wint.
De eerste breakdancers zaten in de groepen Yoke City Mob, Young City Boys en de Rockwell
Association. Veel van de leden uit die groepen werden later leden van de welbekende
Rocksteady Crew. Deze groep ‘The RDocksteady
crew’ is bekend geworden met hun bekende hit
‘HEY YOU’ een nummer dat zeker bekend in de
oren klinkt. Breackdance is ontstaan in de zwarte
achterbuurten van New York in 1980.
Fragment: 1e scene van DVD: Center stage:
turn it up
HIP HOP
Hiphop (ook wel geschreven als hip hop of hip-hop) is een culturele beweging, vooral bekend als muziekstijl. Ze
is ontstaan in de jaren zeventig van de twintigste eeuw in New York, en dan voornamelijk in de arme wijk The
Bronx, die destijds bewoond werd door vooral Afro-Amerikanen en Latino's. Opvallende kenmerken zijn ook
opzichtige juwelen zoals piercing en grills (grillz) als mondjuweel.
ONTSTAAN
Hiphop is niet alleen maar een vorm van muziek maken, maar gaat veel dieper dan dat. Het is een manier om
de samenleving een spiegel voor te houden (maar niet altijd). De hiphopteksten gaan vaak over dingen die fout
gaan op onze aarde (en in de getto's), of over het leven van de hiphopper. Hiphop is een krachtige cultuur en
heeft er voor gezorgd dat de onderklasse uit de getto's en andere achterbuurten een eigen stem kregen.
Hiphop was onderdeel van een emancipatiebeweging van de bewoners van de getto's, en deze oorsprong heeft
een stempel gedrukt op hiphopcultuur in brede zin.
Veel mensen denken dat hiphop in de Verenigde Staten is begonnen, maar dat is het niet: in Brazilië werd de
basis voor Hiphop al gevormd; dat waaide over naar Jamaica en uiteindelijk naar de Verenigde Staten waar het
door pioniers zoals run DMC is overgebracht op tv. Dit heeft ook een grote invloed gehad op de rapmuziek,
voorbeelden zijn: Cyprus Hill, Beastie Boys, Wu-Tang Clan, Ice T (bodycount)en Jay-Z.
Op zogeheten 'block parties' (wijkfeesten) in de jaren 1970 mixen dj's, zoals DJ Kool Herc, met twee kopieën
van eenzelfde funk of electro-plaat de drumsolo's (of breakdowns) aan elkaar. Als de breakdown (of break) op
de eerste plaat eindigt, mixen ze de tweede kopie erdoor enzovoort. Op deze manier ontstaat een nieuw
nummer met enkel drums, waar de dj overheen scratcht.
De MC (Master of Ceremonies) of rapper is de uitvoerende artiest. Veel artiestennamen van rappers beginnen
met "MC" (spreek uit: em-sie). De oorsprong van rappen ligt in het toasten, wat een soort of half zingende
praten of alleen praten maar dan in rijmachtige manier opspreken, is over een nummer heen.
Bij turntableisme zijn strakke overgangen niet voldoende (zoals bij beatmixen). De technieken (zoals cutting,
scratching, spinnen en juggling) zijn hier veel belangrijker. Een vertaling van Turntablism is: ‘one who uses the
turntable in the spirit of a musical instrument’ ofwel; ‘iemand die een draaitafel gebruikt in de geest van een
muziekinstrument’. De huidige dj-generatie: Mix Master Mike, Jean, Erick-E, DCS, Marco V., Hyped Hendriks en
DJ Garry die in de DMC mix tijd zijn begonnen zijn met de acrobatiek op de draaitafel.
MICHAEL JACKSON
Niet alleen op gebied van muziek had Michael Jackson een serieuze invloed maar ook op het dansgebied. Zo
waren zijn video clips één van de eerste waar dans echt een meerwaarde had. De choreografie nam hij voor
een groot deel zelf in handen en zijn inzicht qua dans in videoclips was revolutionair. Tal van artiesten
inspireerde zich op de zijn werk om dit ook bij hun toe te passen.
Jackson veranderde de videoclip in een kunstwerk door verhalen,
danspasjes, special effects en bekende mensen toe te voegen. De
populariteit van clips voor bijvoorbeeld Beat It en Billie Jean
zorgden voor de opkomst van muziekzender MTV. De relatief
jonge zender kon met Jackson niet meer om het succes van R&B
heen, en begon meer clips uit dat genre uit te zenden. Van een
videoclip een korte film maken, zoals gebeurde met onder meer
Thriller, werd een handelsmerk van Jackson, terwijl het dansen
met een grote groep, zoals in Beat It veelvuldig werd geïmiteerd.
De dans uit Thriller is bekend over de hele wereld.
MICHAEL JACKSON
Michael Joseph Jackson (Gary (Indiana), 29 augustus 1958 – Los
Angeles (Californië), 25 juni 2009), bekend als The King of Pop,
was een Amerikaans popzanger, danser en componist. Hij geldt
als een van de succesvolste artiesten van de 20e eeuw. Jackson onderscheidde zich door zijn herkenbare hoge
stem en zijn typische dansbewegingen..Jackson stond al op zeer jeugdige leeftijd als lid van The Jackson 5 op
het podium en startte als tiener een solocarrière. In het begin van de jaren '80 was hij internationaal één van
de grootste popsterren. Hij bereikte zijn grootste succes met het album Thriller, dat met 110 miljoen verkochte
exemplaren geldt als het best verkochte album aller tijden. Jackson heeft wereldwijd meer dan 750 miljoen
albums verkocht.
Jackson versterkte zijn muziek en imago met opvallende videoclips, waarin zijn ritmische dansstijl duidelijk tot
uitdrukking komt. Een van de bekendste videoclips, die van Thriller, duurt maar liefst 14 minuten. De clip voor
zijn hitsingle 'Scream', een duet met zijn zus Janet Jackson, kostte vijf miljoen dollar. Deze clip houdt sinds 1995
het record voor duurste muziekvideo. Die video, geregisseerd door Mark Romanek, kreeg een MTV Video
Music Award in de categorie dance en een Grammy Award voor beste korte video. Karakteristiek voor de
muziek van Michael Jackson is zijn stem en de in bijna alle nummers aanwezige sterke baslijn.
Naarmate de ster van Jackson rees, begon zijn populariteit echter te dalen. Mede als gevolg daarvan verschoof
de aandacht in de media van zijn muziek naar het nogal excentrieke karakter van Jackson en zijn privéleven. Hij
werd dikwijls afgeschilderd als iemand die totaal afgezonderd leefde van de 'grotemensenwereld' en zijn tijd
liever met kinderen en dieren doorbracht (het Peter Pan-syndroom). Om die redenen werd Jackson in de media
vaak Wacko Jacko genoemd, een naam die hij verafschuwde.
Jackson overleed op donderdag 25 juni 2009, nadat hij rond het middaguur in zijn woning in Los Angeles door
een hartstilstand werd getroffen.
Fragmenten clips michael jackson, madonna, britney spears.
CABARET
Cabaret (oorspronkelijk van het Middelnederlands: camret) is oorspronkelijk een term ter
aanduiding van een 'kroeg' die echter geleidelijk een gunstigere klank kreeg. In 1881 opende
de literair-muzikale Club des Hydropathes op Montmartre de sociëteit Le Chat Noir, Dit was
de geboorte van het cabaret litéraire of -artistique.
De leden exposeerden eigen werk of droegen het voor en discussieerden. Grote aandacht
trokken vooral de chansons van en door Aristide Bruant, Jouy, Macnab en anderen - meestal
doortrokken van spot en aanklacht.
In essentie was het hedendaagse cabaret daar al aanwezig. Cabaret is creatiefondernemend; het zoekt naar nieuwe (of vergeten oude) uitingsvormen en technieken.
Verder is het fragmentarisch: het werkt als puntdichten en aforismen. Het vereist nauw
contact met het publiek, waarvan het veel eist: aandacht, gevoel voor humor, een lenige
intelligentie. Voorts dient het boven zijn stof te staan; ideaal cabaret is beschouwelijk,
ironisch. Naar de vorm wijzigde het zich in de loop der jaren tot cabaret-theater.
De tweede bloei van het Franse cabaret brak door na 1945 dankzij een weelde aan talent,
schrijvend en uitvoerend. Saint-Germain-des-Prés was het centrum. Tot de grootste
verschijningen behoren het gezelschap Grenier-Hussenot (theater), de Frères Jacques (zang
en mime) en de groep van Yves Joly (spel van voorwerpen).
Cabaret valt grofweg in de volgende acht soorten te scheiden. Dit zijn echter gekunstelde
scheidslijnen; cabaretvoorstellingen zijn dikwijls een samenstelling van elementen uit de
verschillende soorten.
LITERAIR SATIRISCH
 de cabaretier speelt met taal, soms is dat poëtisch, maar soms is hij/zij
keihard en hatelijk.
Voorbeeld: Wim Sonneveld, Herman Finkers.
MAATSCHAPPIJKRITISCH
 de cabaretier analyseert op eigenzinnige wijze actuele, maatschappelijk en
politieke gebeurtenissen.
Voorbeeld: Wim Kan, Freek de Jonge, Geert Hoste
VERHALEND
 de cabaretier vertelt een, meestal licht absurd, verhaal met een moraal erin
verpakt.
Voorbeeld: Joep van 't Hek, Harrie Jekkers
MUZIKAAL
 de cabaretier speelt met muziek, bijvoorbeeld door bekende melodieën te
verdraaien of te combineren.
Voorbeeld: Hans Liberg, Kees Torn
NONSENS
 de cabaretier vertelt (schijnbaar) onzinnige en absurde verhaaltjes en speelt
idiote typetjes.
Voorbeeld: Hans Teeuwen, Urbanus.
FYSIEK
 in de voorstelling ligt de nadruk minder op tekst, maar meer op acrobatische
stunts en grappen met voorwerpen en apparaten.
Voorbeeld: Waardenberg en De Jong, Schudden en de Ashton Brothers.
STAND-UPCOMEDY
 vergeleken met het Nederlandse cabaret is het theatrale element bij stand-up
comedy beperkt. In plaats van langere nummers en muzikale onderdelen
bestaat het slechts uit korte humoristische anekdotes.
Voorbeeld: Raoul Heertje, Jörgen Raymann.
ZAP-CABARET
 er wordt binnen een voorstelling snel geschakeld tussen diverse vormen van
cabaret, typetjes of liedjes.
Voorbeeld: Els de Schepper, Jochem Meyer.
CABARET OP MAAT
 de cabaretier is te gast bij een overheid, instelling, of bedrijf en richt zijn
satire op het onderwerp ter plekke.
Voorbeeld: Gemeentereiniging.
MIME
Als we de term ‘Mime’ horen gaan we onmiddellijk denken aan bewegelijke typetjes met de
kleuren zwart en wit. Ook word deze kunst wel de kunst van stilte genoemd.
WAT IS HET EIGENLIJK?
Mime, komt vanuit het Grieks en betekend ‘beweging’. Het is bekend
geworden als ‘art of silence’. In deze theatervorm waarin acteurs en actrices
spelen beelden zij een situatie of verhaal uit waar geen spraak aan te pas
komt. De eigenlijke definitie van mime is: ‘kunst waarin mensen, dieren,
dingen en gebeurtenissen zonder woorden en alleen door gebaren, mimiek
ofwel gezichtsexpressie en lichaamstaal worden uitgebeeld.’
GESCHIEDENIS
Tijdens de middeleeuwen verboden de autoriteiten en de kerk deze vorm van theater. Het
naspelen van Bijbelverhalen zonder gebruik te maken van taal werd wel toegestaan op
markten en straten. Ook bekend werd het ‘tableau vivant’: een levend schilderij. Hierin
stelden gekostumeerde spelers zich op in een stilstaande houding om een situatie te laten
zien. In het begin van de 19e eeuw ontwikkelde Jean-Gaspard Debreau de eerste bekende
Pierrot in Parijs. Het is een clown met een wit geschminkt gezicht, aangezette zwarte
wenkbrauwen en soms een zwarte traan in een ooghoek. Na een tijd verwaterde de
populariteit van deze kunst maar na de komst van een eerste film kwam deze weer terug.
Charlie Chaplin, Buster Keaton en Stan Laurel werden populair dankzij hun zwijgende,
mimische spel.
FRANSE MIME
Naast Jean-Gaspard Debureau hebben vier andere Franse mimespelers grote invloed gehad
op de huidige mime. Etienne Decroux (1898-1991) is grondlegger van corporale mime. Hij
was op zoek naar pure beweging, het lichaam als essentie van theater in plaats van grote,
holle gebaren. Hij richtte zijn eigen school op. Jean-Louis Barrault (1910-1994) heeft in meer
dan 50 mime-films gespeeld waaronder o.a. is Les Enfants Du Paradis (children of paradise).
Hij vond dat de simpele dingen het moeilijkst waren om uit te beelden. Jacques Lecoq (19211999) stichtte in 1956 een eigen theaterschool die vele namen onder zijn ex-leerlingen kent.
Marcel Marceau (1923-2007) was leerling van Decroux en maakte mime populair door zijn
personage ‘Monsieur Bip’. Hij richt zijn eigen ‘mimedrama’ school op.
MIME SPELEN
In mime is het lichaam een instrument dat word gebruikt in het spel. Een aantal aspecten
van mime zijn:












Verschillende lichaamsdelen apart van elkaar te bewegen
Voet- en handposities,
Standbeelden en houdingen
Verschillende karakters en typetjes creëren met je hele lichaam
Emoties uitbeelden
Ritmes
Gewicht en object identificatie
Gebruik van adem
Illusies
Verhalen vertellen
Improvisatie
Dans en drama als onderdeel of ondersteuning
Veel mimespelers dragen witte handschoenen om focus op de handen te leggen. Een wit
geschminkt gezicht is om expressies op het gezicht beter te kunnen zien. Een voordeel van
mime is dat het niet taalgebonden is, waardoor een bepaald stuk over de hele wereld
gespeeld kan worden. In mime word het lichaam gebruikt om iets te zeggen, iets uit te
drukken wat woorden niet altijd kunnen zeggen
JAZZ
nationale jazz museum
Met jazz wordt een op improvisatie gebaseerde muziekstijl bedoeld die ontstaan is in New
Orleans uit een kruisbestuiving van folk, blues, negrospiritual, ragtime, en klassieke muziek.
(Het woord jazz heeft daarbij nog de bijbetekenis zeer energieke dans.).
Ook als hoofdingrediënt van de rock and roll en hedendaagse rock- en popmuziek speelt jazz
een interessante Muziek van het moment. De jazz wordt door sommigen beschouwd als
Amerika’s belangrijkste bijdrage aan de muziekgeschiedenis. Samen met de Blues,voorvader
van de Jazz,is het een van de eerste echte oorspronkelijk Amerikaanse muziekstijlen. Van
oorsprong is de jazz,evenals de blues,een versmelting van Afrikaanse en Europese
muziekstijlen die plaats vond in Amerika.
In eerste instantie is jazz een vorm van geïmproviseerd muziek maken. Ze kan echter ook
gecomponeerd, gearrangeerd en opgeschreven worden. Het ritme van jazz is een samenspel
van samenstel van ´swingende´ maat en veelvuldige tegen-ritmen.
Het ontstaan
De aanleiding tot het ontstaan van de jazz is de
afschaffing van de slavernij in Amerika in 1863 geweest.
Na de opheffing van de slavernij trok de zwarte bevolking
weg van de plantages, richting steden. New Orleans werd
al snel overspoeld door de ongeschoolde zwarten, waar
spoedig geen werk meer voor was. Er bleef niets anders
over dan bedelen of straatmuziek te gaan maken. Vaak
stonden de werkloze zwarten in groepjes op de hoeken
van de straten te zingen. Het geluid was een succes en al
snel gingen ze optreden in cafe´s. Met het verdiende geld
werden instrumenten zoals drum, trompet, klarinet en
tuba gekocht. De muziek die gemaakt werd ontsprong
onder verschillende invloeden. De voornaamste stijlen
die uiteindelijk tezamen de jazz zouden vormen, waren:
de ´spirituals´ van de Amerikaanse negerkerken, de
´Blues´, de arbeidsliederen en de marsmuziek van de negerfanfares uit New Orleans.
De manier van musiceren berustte vooral op gemeenschappelijk improviseren, waarbij de
trombone en de klarinet tegenstemmen waren voor de trompet, die de melodie speelde. De
eerste jazz bands waren geboren. Een legendarische figuur uit de vroegste New-Orleans
periode was cornetspeler Buddy Bolden.
SOORTEN JAZZ (1940-1950)
BEBOP OF BOP
Bebop of Bop genoemd is een muziekstijl in de jazz die complexe ritmes en harmonieen
bevat die vaak een dominante positie innemen. In veel Bebop word een thema gespeeld,
waarna alle instrumentalisten de kans krijgen te soleren en met het thematisch materiaal
‘aan de slag te gaan’ iets dat alleen tot leven komt bij een dynamische samenwerking met de
andere muzikanten. Doorgaans keert het thema weer terug, soms in gewijzigde vorm. De
traditionele bezetting van een bebopband bestaat uit een saxofonist en of trompettist,een
pianist,een drummer en een bassist. De nadruk ligt hier op virtuositeit,harmonische
complexiteit en tempowisselingen meestal worden er veel voorslagen en verschillende
andere versieringen gebruikt.
De ontwikkeling van de bebop vond tijdens en na de Tweede wereldoorlog plaats in New
York en Los Angeles. Tot ongeveer 1960 was een bebop een toonaangevende jazzstijl,daarna
werd het opgenomen in het academische canon en daardoor statischer.
De belangrijkste bebopmuzikanten zijn onder meer: Charlie Parker, Dizzy Gillespie, Miles
Davis.
HARD BOP
Hard Bop is een jazzstijl die in het verlengde ligt van Bebop (of”Bop”)muziek. Hard Bop
vermengt invloeden uit rhythm and blues, gospelmuziek, en blues, vooral dan in de saxofoon
en pianopartijen.
Als gevolg van de rol die virtuozen zoals Charles Mingus en Ray Brown speelden in de
ontwikkeling van dit genre, werden de baspartijen meer gevarieerd dan in de bebop. De
bedoeling van Hard Bop was deels om toegankelijker te zijn voor een publiek dat bebop niet
kende,of hier niet echt open voor stond. Uit Hard bop is later ook Soul jazz ontstaan.
Bekende voorbeelden van Hard Bop muzikanten: Lou Donaldson, Miles Francis
FREE JAZZ
Enerzijds werd in de souljazz jazz toegankelijk gemaakt,anderzijds warden grenzen van
harmonie en ritmiek onderzocht en overgestoken (John Coltrane,Pharoah Sanders).Het
resultaat was vrijere en expressievere geïmproviseerde muziek,soms met een bijna
religieuze extase.
SOORTEN JAZZ(1950-1980)
SOUL JAZZ
Soul-jazz komt voort uit bebop. Het is een vorm van jazz waarbij het accent ligt op ritme en
groovy bas en niet op het voor bebop kenmerkende basloopje. Soul-Jazz kent invloeden uit
de gospel en de blues en het is ontstaan in de jaren vijftig. Veel pianisten, zoals Horace
Silver ,Les McCann, Groove Holmes en Ramsey Lewis speelden Soul-jazz, maar ook had je
orgelcombo’s die razend populair waren.
JAZZ FUSION
De muziekstijl Jazzrock of Jazz Fusion is een samengaan van de stijlen Rock en Jazz en is (in
bredere zin) daarom een vorm van Fusion-muziek. Jazzrock ontstond eind jaren zestig, toen
een aantal jazzmusici elementen van de (destijds nog nieuwe) muziekstroming rock-'n-roll
gingen combineren met jazz.
Het aandeel jazz in jazzrock zit vooral in het raffinement van de uitvoering en in de
geavanceerde muzikale structuren. De invloed van rock is met name hoorbaar in de kracht
en de intensiteit van de muziek. Er worden vrijelijk elektrische en elektronische
instrumenten gebruikt zoals elektrische (bas)gitaar en synthesizers. De rol van de drums is
ook een andere dan in de jazzmuziek; er is een sterk ritmische basis die eerder aan rock- en
funkmuziek doet denken dan aan jazz.
jazzrock als genre nog altijd springlevend en blijft zich ontwikkelen in substijlen als Heavy
Fusion, Jazzcore, Loungemuziek en natuurlijk de jazzdance-stijlen zoals die in de jaren '90
van de vorige eeuw ontstonden.
Bekende jazz fusion artiesten zijn Charlie Parker en Miles Davis
SOORTEN JAZZ (1980-2000)
FUSION
het einde van de jaren zestig slaat Miles Davis een nieuwe weg in. Hij gaat met zijn groep
jazz mengen met populaire muziek,voornamelijk rock. Vandaar dat fusion ook wel word
jazzrock genoemd. Het album Bitches Brew van Miles Davis wordt vaak beschouwd als het
startsein van deze stroming. Muzikanten als John McLaughlin, Herbie Hancock, Chick Corea,
Joe Zawinul, Tony Williams die allen met Miles Davis speelden beginnen met hun eigen
fusion groepen: Lifetime, Mahavishnu Orchestra, Weather Report. Anderen beschouwen
Larry Coryell als de eerste die reeds in 1966 met een 'fusion' tussen jazz, rock en blues
experimenteerde, eerst in 1966 bij Chico Hamilton, in 1967 bij de Free Spirits en in 1968 bij
Gary Burton. Fusion als stijl blijft populair gedurende de jaren zeventig. De Nederlander Rob
Franken is te horen op meer dan 400 opnamen, met name op de Fender Rhodes Piano.
NEOBOP
Eind jaren 80 volgt na het streven naar maximale expressie en vrijheid -wellicht gelijk de
minimal muziek (Steve Reich,Arvo Pärt), neoklassiek (Samuel Barber) en meer esthetische
muziek (Ton de Leeuw) in klassieke muziek, zelfs als dit geen harmonische of melodische
klanken zijn (Sofia Goebaidoelina)- de behoefte naar een andere intensiteit gebaseerd op
het versterken van de beleving door uitvergroten van verschillen en klanken.
Dit gebeurt derhalve op een meer ingetogen wijze met gebruik van enige dynamiek
(verschillen). De muziek is doorgaans overzichtelijk en lijkt enkele melodische en
harmonische componenten te willen benadrukken in plaats van er veel te spelen. Hiervoor is
een zeker evenwicht nodig tussen het decor en het muzikale verhaal. Deze muziek klinkt
soms traag- bezwerend. Voorbeelden zijn James Carter op 'The Real Quiet Storm' en Joshua
Redman op 'Moodswing'. Het is overeenkomstige beweging met Free jazz.
Joshua Redman
Het heden en de toekomst
De jazzmuziek mengde zich van af de jaren zestig langzamerhand met populaire muziek,en
ook bebop- en swing- jazz evolueert, waarbij te denken valt aan stijlen als neo- bop,De term
jazz staat nu voor een veel breder scala aan muziekgenres dan in de jaren dertig en veertig
het geval was. Muziek evolueert,de jazzmuziek dus ook. Steeds nieuwe stijlen van jazz
dienen zich aan,evenals ontelbare soorten van mengvormen met pop,soul,funk en rock en
wereldmuziek. Jazz- fusion en latin- jazz zijn daar voorbeelden van. In de jazz- werelmuziek
combineert Renaud Garcia- fons familieleden van de tango met jazz. Vooral de verschillen in
de aan- en afwezigheid van expressie.
LEVENDE MUZIEK
Sinds de komst van beheersbaarheid en toegankelijkheid van digitale geluidsproductie
worden de opgenomen stukjes jazz verwerkt in popmuziek(lounge en jazz- dance). Ook
worden er compilaties gemaakt op cd met onder andere jazz uit verschillende stromingen
die gezamenlijk een uitgaans-sfeer opwekken,zoals de Blue Note Trip- serie samengesteld
door DJ Maestro,voortgekomen uit het live kiezen van muziek op geluidsdragers door
discjockeys in uitgaansgelegenheden.
Hoewel meestal deze compilaties en fragmentarische toepassingen doorgaans minder
expressief zijn komen op deze wijze de jongere generaties ook in contact met(afgeleiden
van) de jazz.
JAZZ IN DE WERELD.
De jazz wordt door sommigen beschouwd als Amerika´s belangrijkste bijdrage aan de
muziekgeschiedenis. Samen met de Blues, voorvader van de Jazz, is het een van de eerste
echte oorspronkelijk Amerikaanse muziekstijlen. Van oorsprong is de jazz, evenals de blues,
een versmelting van Afrikaanse en Europese muziekstijlen die plaats vond in Amerika.
In eerste instantie is jazz een vorm van geimproviseerd muziek maken. Ze kan echter ook
gecomponeerd, gearrangeerd en opgeschreven worden. Het ritme van jazz is een samenstel
van ´swingende´ maat en veelvuldige tegen- ritmen.
JAZZBALLET
Jazzballet is een vrije manier van dansen die gebaseerd is op het gewone ballet, maar dan
gebaseerd is op de jazzmuziek. De bewegingen op de muziek zijn veel losser (jazzy).
Jazzballet kennen wij vooral van grote show's op
tv, uit de revue en theatervoorstellingen. De
choreografieën van Jazzballet zijn zo gevarieerd
omdat alle moderne muziek zich ervoor leent, en
iedere choreograaf weer iets anders wil doen
dan de ander. Het is een steeds in ontwikkeling
waarbij tegenwoordig invloeden komen uit de
streetdance.
Hoe de geschiedenis en het ontstaan van het
woord 'Jazzballet' precies luiden is onbekend.
Waarschijnlijk stamt de benaming gewoon uit de
verwarring met de originele 'Jazz dance', wat
altijd al een moderne variant van klassiek ballet
was. In de jaren 70 kwam de disco op en kwam er een splitsing in de 'moderne' muziek.
Enerzijds waren er de groovy, funky (jazz-)muziek, Blues en Soul, en aan de andere kan
kwam de (digitalere) Disco- sound op, die een compleet andere dansstijl met zich
meebracht. Met name de jongere generatie voelde zich aangetrokken tot de disco en
creëerde zijn eigen manier van dansen.Er zijn in Nederland en België diverse Jazzballetgroepen, en bij veel dansscholen is de mogelijkheid om deel te nemen aan een Jazzballetklas. Het dansen is heel afwisselend en je kunt veel kanten op, het is verrassend en
onvoorspelbaar omdat de bewegingen geen vaste volgorde hebben. Vereisten zijn wel: een
goede conditie, ritme, beweging, dynamiek.
JAZZDANCE
De jazzdans leent uit verschillende stijlen en heeft veel aanknopingspunten met populaire
dansvormen. Jazzdans kiest bewegingselementen uit andere danstechnieken en -stijlen.
Deze elementen worden in de danstraining en choreografie gecombineerd met de
kenmerkende authentieke jazzelementen. Bijvoorbeeld de toepassing van etnische thema's
van Afrikaanse en Caribische origine.
Zwarte dansers gingen tegen het einde van de jaren twintig op zoek naar een nieuwe
artistieke inhoud voor hun dans. Ze grepen terug op verschillende historische elementen van
de zwarte cultuur. Hemseley Winfield was een pionier in de
jazzdanschoreografie.
Ondertussen waren er twee andere persoonlijkheden die
zich in Nederland sterk maakten om de jazzdans van
nieuwe impulsen te voorzien. Dit waren Helen de Clerq en
Felix White. Hun invloed op de ontwikkeling van de
jazzdans in de jaren zestig en daarna heeft vele dansers
gestimuleerd en geïnspireerd. De twee zijn te beschouwen
als de trendsetters en voorlopers van de daarop volgende
nieuwe generatie jazzdansers, jazzdans pedagogen en
choreografen.
In de zeventiger jaren vond er een versnelling plaats.
Samen met andere nieuwe ontwikkelingen op het gebied
van de dans begon er een ander klimaat en interesse te
ontstaan bij een breder publiek voor jazzdans, moderne
dans, tapdans en theaterdans. Uiteenlopende dansers en
pedagogen begonnen zich te profileren.