Bloed en bloedwaarden - Ziekenhuis St Jansdal

Patiënteninformatiedossier (PID)
(Non) Hodgkin
onderdeel
BLOED EN BLOEDWAARDEN
(NON) HODGKIN
Bloed(waarden)
PID (Non) Hodgkin
2
Bloed(waarden)
Inhoud
Waaruit bestaat bloed?.....................................................4
Rode bloedcellen..............................................................4
Witte bloedcellen .............................................................5
Bloedplaatjes....................................................................5
Invloed van chemotherapie op bloed ...............................5
Normaalwaarden ..............................................................6
De ‘dip’ ............................................................................6
Direct contact opnemen ...................................................7
PID (Non) Hodgkin
3
Bloed(waarden)
Bloed en bloedwaarden
Waaruit bestaat bloed?
Bloed is een vloeistof die door het hart wordt rond
gepompt en onafgebroken door het lichaam stroomt. Het
heeft de functie van vervoermiddel: het transporteert
stoffen door het lichaam naar plaatsen waar deze stoffen
nodig zijn.
Er zijn drie soorten bloedcellen:
• rode bloedcellen (erytrocyten)
• witte bloedcellen (leukocyten)
• bloedplaatjes (trombocyten)
Bloedcellen ontstaan in het beenmerg uit de bloedstamcellen. Ze ontwikkelen zich geleidelijk en specialiseren
zich tijdens hun groei.
Rode bloedcellen
De belangrijkste taak van de rode bloedcellen is het
vervoer van zuurstof van de longen naar de weefsels en
organen die zuurstof nodig hebben. Ook zorgen ze voor
de afvoer van koolstofmonoxide, een afvalproduct dat ze
mee terug nemen naar de longen en dat door uitademing
uit het lichaam verdwijnt. Rode bloedcellen bevatten een
stof die het bloed rood kleurt, vandaar de naam. De
medische term voor rode bloedcel komt uit het Grieks en
is erythrocyt.
PID (Non) Hodgkin
4
Bloed(waarden)
Witte bloedcellen
Witte bloedcellen zijn de grootste bloedcellen. De term
‘witte bloedcel’ is in feite een verzamelnaam voor cellen
met een verschillende taak en oorsprong. Over het
algemeen geldt dat witte bloedcellen verantwoordelijk
zijn voor de afweer tegen ziekten, bacteriën, virussen en
andere schadelijke cellen die in het lichaam ontstaan of
van buitenaf in het lichaam doordringen. Daarnaast
helpen ze bij het opruimen van cellen die in het lichaam
zijn afgestorven. Witte bloedcellen worden ook wel
leukocyten genoemd.
Bloedplaatjes
De kleinste bloedcellen zijn de bloedplaatjes of in
medische termen de trombocyten. Bloedplaatjes spelen
een belangrijke rol bij het stollen van het bloed. Als een
wondje ontstaat, worden de bloedplaatjes groter en
stroperig. Rondom het wondje produceren ze een stof die
andere bloedplaatjes aantrekt. Samen vormen ze een prop
en zorgen ze ervoor dat het wondje stopt met bloeden en
er een korstje op verschijnt.
Invloed van chemotherapie op bloed
Door de chemokuur worden er tijdelijk te weinig
bloedcellen aangemaakt. Dit noemen we ook wel
beenmergsuppressie. Hierdoor kunnen verschillende
klachten ontstaan:
• Klachten die kunnen ontstaan door het tekort aan
rode bloedcellen: bloedarmoede met bleekheid,
vermoeidheid, kortademigheid of duizeligheid.
•
•
Klachten die kunnen ontstaan door het tekort aan
gezonde, witte bloedcellen: een grotere kans op
koorts en infecties in bijvoorbeeld de keel of in de
lucht- of urinewegen.
Klachten die kunnen ontstaan door het tekort aan
bloedplaatjes: wondjes die blijven bloeden,
onderhuidse bloedingen of inwendige bloedingen.
Normaalwaarden
Hieronder staan de aantallen bloedwaarden van een
gezonde volwassene op een rijtje, de zogenaamde
‘normaalwaarden’.
Rode bloedcellen (HB)
8,7-11 mmol/liter bij mannen versus
7,5-10 mmol/liter bij vrouwen
Witte bloedcellen (leuco’s)
4,0-10,0 x 109 /liter (= miljard per liter)
Bloedplaatjes (THR)
150-400 x 109 /liter (= miljard per liter)
Door uw ziekte en de behandeling zijn bij u de ‘normaalwaarden’ verstoord. In de meeste gevallen zijn de
getallen lager dan de normaalwaarden.
De ‘dip’
De periode die aanbreekt na de chemotherapie (of de
transplantatie) wordt ook wel de ‘dip’ genoemd. Deze
periode valt tussen de 7 á 10 dagen na de kuur. In deze
periode heeft u een sterk verminderde weerstand en
bloedstelping door het tekort aan bloedcellen in het
lichaam. Hoe lang het duurt voordat de cellen weer tot
PID (Non) Hodgkin
6
Bloed(waarden)
normale waarden zijn gestegen, valt niet precies te
zeggen.
Direct contact opnemen
In de volgende gevallen dient u direct contact op te
nemen met het ziekenhuis:
•
•
•
•
•
•
•
•
Koorts vanaf 38° Celsius
Koude rillingen
Kortademigheid
Langdurige bloedneuzen (langer dan dertig minuten)
Blauwe plekken die spontaan ontstaan
Opvallend grote blauwe plekken nadat u zich heeft
gestoten of bent gevallen
Aanhoudend bloeden van een wondje (langer dan 30
minuten)
Bloed in de ontlasting of urine
Bij onderstaande klachten dient u na een etmaal (12 uur)
te waarschuwen:
•
•
•
•
•
Bij ernstig braken langer dan 24 uur, aanhoudend na
de toediening van cytostatica
Bij plotseling optredende huiduitslag
Diarree 5 tot 6 keer per dag, of langer dan 48 uur
Pijnlijk branderig gevoel bij het plassen
Obstipatie langer dan 3 dagen
PID (Non) Hodgkin
7
Bloed(waarden)
PID (Non) Hodgkin
8
CAZ IN 59.08.08
Uitgave:
Patiënteninformatie en -communicatie
Harderwijk, augustus 2008
Internet: www.stjansdal.nl
Bloed(waarden)