Elementaire Bedrijfseconomische Modellen A.T.J. Vernooij en P. van der Aa Hoofdstuk 2 — Commerciële calculaties Opgave 2.1 De brutowinst en de nettowinst (1) a. Nacalculatorische brutowinst Nacalculatorische nettowinst in juli b. Voorcalculatorische brutowinst Voorcalculatorische nettowinst in juli De nacalculatorische nettowinst in juli was dus € 2.533,- hoger. c. Controleberekening De hogere nettowinst in de afgelopen maand is ontstaan door: • hogere afzet • hogere brutowinst per product • hogere inkoopkosten dan verwacht • hogere overheadkosten dan verwacht Verandering in de nettowinst + € 17.600,+ € 11.800,+ € 14.700,+ € 9.267,- + € 2.100,+ € 800,- € 60,- € 307,+ € 2.533,-. Opgave 2.2 De brutowinst en de nettowinst (2) a. Voorcalculatorische brutowinst + € 64.400,De voorcalculatorische nettowinst was begroot op + € 48.000,-. b. Nacalculatorische brutowinst + € 56.000,Nacalculatorische nettowinst in de afgelopen maand + € 41.000,-. De nettowinst in de afgelopen maand blijft dus € 7000 achter bij de gemaakte prognose. c. Uit figuur 2.9 volgt: Afzet € 240,- - afzet € 170,- - € 15.000,- = € 48.000,-, Dus: afzet vorige maand = € 63.000,- / € 70,- per stuk = 900 stuks. d. Analyse van de eenheden: (stuks/maand gld/stuk) - (stuks/maand gld/stuk) - (gld/maand) = (gld/maand) Dus: stuks/maand gld/stuk = gld/maand, dus: gld/maand / gld/stuk = stuks/maand) Opgave 2.4 De verkoopprijs via een brutowinstopslag (2) a. De verkoopprijs exclusief BTW is € 81,00 De verkoopprijs inclusief 19% BTW is € 96,39. Wiskundig alternatief: € 60,- per stuk 1,35 1,19 = y, dus y = € 96,39 per stuk. b. Verkoopprijs ex BTW = € 90,00 - 0,19 verkoopprijs ex BTW, dus verkoopprijs ex BTW = € 90,00 / 1,19 = € 75,63. Opslagpercentage brutowinst = € 15,63 = 26,1%. Wiskundig alternatief: € 60,- (1 + y) 1,19 = € 90,- dus y = 1,261 - 1 = 0,261, dus opslagpercentage brutowinst = 26,1%. c. De inkoopprijs moet dan gelijk zijn aan: € 56,02 per stuk. Wiskundig alternatief: y 1,35 1,19 = € 90,- per stuk, dus y = € 56,02 per stuk. Opgave 2.6 De verkoopprijs via een brutowinstopslag (4) Opmerking vooraf Studenten die bedrijfseconomie in het voortgezet onderwijs hebben gehad, hebben soms opgaven gemaakt waarin de opslag brutowinst over de som van inkoopprijs en de directe inkoopkosten wordt genomen. De indirecte inkoopkosten blijven in die opgaven onder tafel. Ook is er geen normatief karakter aan de directe inkoopkosten, terwijl dat aan de opslagen wel zit. Een systematische behandeling vindt in dit boek plaats in hoofdstuk 5, waar een model gebaseerd op de vaste verrekenprijs aan de orde komt. Inkoopprijs en inkoopkosten zijn dan beide gestandaardiseerd. a. b. c. De verkoopprijs exclusief BTW is € 104,- per stuk en de verkoopprijs inclusief BTW is € 110,24 per stuk. 70% van de verkoopprijs = € 80,-. Dus: de verkoopprijs inclusief BTW = € 121,14 per stuk. Opslagpercentage brutowinst: € 80,- + y% van € 80,- = € 100,-. y = 25%. Opgave 2.7 De afdracht van de omzetbelasting a. Doorberekende BTW in de afgelopen maand: € 21.320,Reeds verrekende BTW in de afgelopen maand: € 18.240,Af te dragen BTW in de komende maand € 3.080,b. Er was dan € 3800,- meer verrekend, zodat er een vordering van € 720,- zou overblijven. Opgave 2.8 De voorcalculatorische nettowinst a. Schatting van de voorcalculatorische winst in het komende jaar: Voorcalculatorische brutowinst: € 720.000,Verwachte totale bedrijfskosten € 618.000,- Voorcalculatorische nettowinst + € 102.000,b. De bedrijfskosten bedragen € 68,67 per eenheid product. c. De nettowinst per stuk is € 11,33. Dit is 6,0% van de verkoopprijs exclusief BTW. Opgave 2.10 De break-evenanalyse (2) a. Grafiek voor de berekening van de break-evenafzet: zie figuur 2.7 Verwachte constante kosten: € 36.000,- per jaar bij elke afzet. Verwachte dekkingsbijdrage: afzet x (€ 80,- - (€ 44,- + € 6,-)) per stuk. b. De break-evenomzet bedraagt dit jaar: € 960.000,-/jaar. c. Grafiek voor de berekening van de break-evenafzet en -omzet: €/jaar │ verwachte │ omzet │ 960.000 . inkoopwaarde omzet │ plus kosten │ │ 360.000 │ x────────────────────────────────────────── verlieszone break-even-afzet winstzone afzet in 12.000 stuks/jaar Verwachte omzet: afzet x € 80,- per stuk. Inkoopwaarde omzet plus kosten: € 360.000,- + afzet x (€ 44,- + € 6,-) per stuk. Opgave 2.12 Vaststellen van het verkoopplan (2) a. De dekkingsbijdrage dit jaar moet € 432.000,- zijn. Dit lukt bij een afzet van 14.400 stuks dit jaar. b. (1) De dekkingsbijdrage moet dit jaar € 504.000 zijn; (2) De dekkingsbijdrage per product moet dan € 35,- per stuk zijn; (3) De verkoopprijs moet dan € 85,- per stuk zijn. c. Dekkingsbijdrage = 12.000 stuks € 30,- per stuk = x + € 144.000,dus als x € 216.000,- dit jaar. Opgave 2.3 De verkoopprijs via een brutowinstopslag (1) — rekenblad Mogelijke uitwerking van rekenblad 2_3B.XLS. b. H A B C 1 2_3B.XLS: berekening 2 3 GEGEVENS 4 gem. inkoopprijs 5 opslag% brutowinst 6 opslag% BTW 7 8 9 10 BEREKENINGEN (1) 11 gew.verk.prijs ex. 12 gew.verk.prijs inc. .. ( C11: +C4*G5 ) ( C12: +C11*G6 ) D E F G verkoopprijs m.b.v. een brutowinstopslag EERSTE BEWERKINGEN 60.00 €/stuk 35.00 % 19.00 % factor brutowinst factor BTW 1.35 1.19 BEREKENINGEN (2) 81.00 €/stuk 96.39 €/stuk ( G5: (100+C5)/100 ) ( G6: (100+C6)/100 ) Rekenblad 2_3B.XLS voor de berekening van de verkoopprijs m.b.v. een brutowinstopslag c. Bij een inkoopprijs van 88,- €/stuk gelden: 118,80 en 141,37 in €/stuk. Bij een inkoopprijs van 300,- €/stuk gelden: 405,- en 481,95 in €/stuk. Opgave 2.5 De verkoopprijs via een brutowinstopslag (3) — rekenblad Mogelijke uitwerking van rekenblad 2_3C.XLS. a. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 .. A B C D E F G 2_3C.XLS: berekening verkoopprijs m.b.v. een brutowinstopslag GEGEVENS gem. inkoopprijs opslag% brutowinst opslag% BTW 60.00 €/stuk 35.00 % 19.00 % max.verk.prijs inc. 90.00 €/stuk BEREKENINGEN (1) gew.verk.prijs ex. gew.verk.prijs inc. 81.00 €/stuk 96.39 €/stuk ( G11: +C8/G6 ) ( G12: +G11-C4 ) H EERSTE BEWERKINGEN factor brutowinst factor BTW 1.35 1.19 BEREKENINGEN (2) max.verk.prijs ex. opslag brutowinst max.opsl%.brutow. 75.63 €/stuk 15.63 €/stuk 26.05 % max.inkoopprijs 56.02 €/stuk ( G13: +G12/C4*100 ) ( G15: +C8/G6/G5 ) Rekenblad 2_3C.XLS voor de berekening van het maximale brutowinstpercentage bij een gegeven verkoopprijs Opgave 2.9 De break-evenanalyse (1) — rekenblad Opmerking Afhankelijk van het gekozen spreadsheetprogramma kunnen er problemen ontstaan met de breedte van de kolom als er met twee cijfers achter de komma wordt gerekend. In dit hoofdstuk is er omwille van de eenvoud voor gekozen om standaard uit te gaan van kolommen waarin alle getallen twee cijfers achter de komma krijgen, ook als het natuurlijke getallen zijn. De reden is dat het aanbrengen van het aantal cijfers achter de komma per cel teveel tijd vraagt. Om dezelfde de reden (de eenvoud) is ervoor gekozen alle kolommen eenzelfde breedte te geven en acht kolommen tegelijk in beeld te brengen. Dat dwingt tot concessies elders, zoals afkortingen in de namen en kolommen die te smal zijn om grote bedragen op te nemen (dit mede door de twee cijfers achter de komma, die voor de BTW en de andere opslagen weer onontbeerlijk zijn). Gekozen is voor de inkorting van getallen door het `kilo'-begrip te hanteren: kiloguldens c.q. K€. Deze dimensieaanduiding komt veelvuldig voor in begrotingen in de niet-commerciële sector. Bewerking b. A B C H 1 2_6B.XLS: berekening break-evenafzet 2 3 GEGEVENS 4 inkoopprijs 44.00 €/stuk 5 verkoopprijs 80.00 €/stuk 6 variabele kosten 6.00 €/stuk 7 constante kosten 360.00 K€/jr 8 9 alternatieve afzet 12.00 K.st/jr 10 11 BEREKENINGEN (1) 12 break-evenafzet 12.00 K.st/jr 13 break-evenomzet 960.00 K€/jr 14 .. ( C12: +C7/G5 ) ( C13: +C12*C5 ) D E F G en -omzet EERSTE BEWERKINGEN opslag brutowinst dekkingsbijdrage BEREKENINGEN (2) voorc.brutowinst voorc.dekkingsb. voorc.nettowinst ( ( ( ( ( G4 : G5 : G12: G13: G14: 36.00 €/stuk 30.00 €/stuk 432.00 K€/jr 360.00 K€/jr 0.00 K€/jr +C5-C4 ) +G4-C6 ) +C9*G4 ) +G12-(C9*C6) ) +G13-C7 ) Rekenblad 2_6B.XLS voor de berekening van de break-evenafzet en -omzet Opgave 2.11 Vaststellen van het verkoopplan (1) — rekenblad b. A B C D E F H 1 2_7B.XLS: vaststellen van een verkoopplan 2 3 GEGEVENS EERSTE BEWERKINGEN 4 inkoopprijs 44.00 €/stuk opslag brutowinst 36.00 5 verkoopprijs 80.00 €/stuk dekkingsbijdrage 30.00 6 variabele kosten 6.00 €/stuk 7 constante kosten 360.00 K€/jr 8 gewenste nettowinst 72.00 K€/jr 9 alternatieve afzet 12.00 K.st/jr 10 11 BEREKENINGEN (1) BEREKENINGEN (2) 12 gewenste afzet 14.40 K.st/jr voorc.brutowinst 432.00 13 gewenste omzet 1152.00 K€/jr voorc.dekkingsb. 360.00 14 voorc.nettowinst 0.00 .. ( C12: (+C7+C8)/G5 ) ( G12: +C9*G4 ) ( C13: +C12*C5 ) ( G13: +G12-(C9*C6) ) ( G14: +G13-C7 ) Rekenblad 2_6B.XLS voor de vaststelling van het verkoopplan G €/stuk €/stuk K€/jr K€/jr K€/jr