Bloedverlies en miskraam

Bloedverliesinde
eerstemaandenvande
zwangerschapen
miskraam
DitdocumentbevatvertrouwelijkeinformatievanJijWij.Hetkopiërenen/ofverspreidenvanditdocumentzondervoorgaandschriftelijke
toestemmingvanJijWijisverboden.©JijWijoktober2015.
Inleiding
Indeeerstemaandenvandezwangerschapkanhetvoorkomendatje
vaginaalbloedverlieskrijgt.Dezefoldergeeftinformatieovermogelijke
oorzakenvanhetbloedverliesenoverdeverschijnselen,beloop,
onderzoekenenbehandelingenherstelvaneenmiskraam.
Oorzakenvanvaginaalbloedverliesinhetbeginvande
zwangerschapandersdaneenmiskraam
Bloedverliesinhetbeginvandezwangerschapduidtnietaltijdop
eenmiskraam.
Mogelijkeoorzakenzijn:
• Innestelingvandebevruchteeicelindebaarmoeder.
• Eenafwijkingvandebaarmoedermond,zoalseenpoliepofeen
ontsteking.Hetbloedverliestreedtdanvooralopna
gemeenschapofna(harde)ontlasting.
• Toegenomendoorbloedingvanhetslijmvliesopde
baarmoedermonddoordezwangerschapshormonen(netalsje
alandereslijmvliezen,zoalshettandvleesenjeneus).
• Eenbuitenbaarmoederlijkezwangerschap,ookwelextrauterienezwangerschapofEUGgenoemd.Ditiseenzeldzame
oorzaakvanbloedverlies.DekansopeenEUGisverhoogdbij
eenzwangerschapmeteennogaanwezigspiraaltjeofna
sterilisatie,maarooknaeeneileiderontstekingof
buikoperatie.IndienersprakeisvaneenEUGgaatditmeestal
gepaardmethevigebuikpijn.
• Hetverlorengaanvaneentweedevruchtzakje.Ditiseenvrij
zeldzameoorzaak.
2
Watiseenmiskraam?
Eenmiskraamishetverliesvaneenvroegezwangerschap.Een
miskraamindeeerste4maandenvandezwangerschapnoemenwe
eenvroegemiskraam.1vandeeersteverschijnselenisvaakvaginaal
bloedverlies.Slechtsindehelftvandegevallentreedtereenmiskraam
op,indeanderegevallenheefthetbloedverlieseenandereoorzaak.
Alsdezwangerschapmislooptna4maandenzwangerschapspreken
wevaneenlatemiskraamofdoodgeboorte.Meerinformatiehierover
vindjeindefolder‘Verliesvanjekindtijdensdezwangerschap’.
Demedischetermvoormiskraamisabortus.
Oorzaakvaneenmiskraam
Indemeerderheidvandegevalleniseenaanlegstoornisdeoorzaak.
Hetvruchtjeisnietinordeendenatuurgrijptin.Hetvruchtjegroeit
nietverderenjelichaamstoothetaf.Normaalontwikkelterzicheen
embryoineenvruchtzaktotkind.Alserheelvroeggeenembryotot
ontwikkelingisgekomen,maarweleenvruchtzak,wordtditeenlege
vruchtzakof‘windei’genoemd.Hetgaatmeestalnietomerfelijke
aanlegstoornissenenisergeengevolgvooreenvolgende
zwangerschap.Erwordtdanookgeenverderonderzoekgeadviseerd
naeeneerstemiskraam.Wanneerdemiskramenzichherhalen,wordt
verderonderzoeksomswelaangeraden,ondanksdathetvaakgeen
verklaringoplevert.
3
Watisdekansopeenmiskraam?
Eenmiskraamiseennatuurlijkverschijnsel:bijminimaal1opde10
zwangerschappentreedteenmiskraamop.Naarschattingkrijgteen
kwartvanallevrouwenooitmeteenmiskraamtemaken.
Dekansopeenmiskraamneemttoemetdeleeftijd.Voorvrouwen
jongerdan35jaarisdekansopeenmiskraamongeveer1opde10.
Tussende35en40jaareindigt1opde5-6zwangerschappenineen
miskraamentussende40en45jaarzelfs1opde3.
Vrouwendieeenkeereenmiskraamhebbendoorgemaakt,hebben
mogelijkeenietsverhoogdekansopeenvolgendemiskraam,maarde
kansdathetwelgoedgaatisgelukkighetgrootste.
Eenvolgendemiskraamisookniettevoorkomen.Natuurlijkgeldthet
adviesgezondtelevenenbijvoorbeeldgevarieerdteeten,niette
rokenennietovermatigalcoholdrinken,maarookdaniseen
miskraamniettevoorkomen.
Mogelijkeklachtenbijeenmiskraam
Vaginaalbloedverliesenlichtemenstruatieachtigepijnkunnenhet
eerstetekenvaneenmiskraamzijn.Bijzekerdehelftvandevrouwen
iserdangelukkigniksmisenverlooptdezwangerschapverder
normaal.Zwangerschapsverschijnselenzoalsgespannenborstenen
misselijkheidnemensomsafvlakvooreenmiskraam.
Bijeenvroegemiskraamhebjemeestalweinigklachten.Wanneerhet
zwangerschapsweefselwordtuitgedrevendoorsamentrekkingenvan
debaarmoederkrijgjeweeënachtigepijnenhelderroodbloedverlies,
zoalsbijeenmenstruatie.Wanneerdebaarmoedergeheelleegis,
nemendeklachtennormaalgesprokenweeraf.
4
Onderzoekbijbloedverliesinhetbeginvande
zwangerschap
Inwendigonderzoek
Deverloskundigeofgynaecoloogzalbijbloedverliesofbuikpijneerst
eenaantalvragenstellen.Afhankelijkvanjeklachtenenhoeveelheid
bloedverlieskunnenadviezengegevenworden.
Somswordtmeteeneendebek/speculuminwendiggekekennaarde
baarmoedermondenbeoordeeldofhetbloedverliesuitde
baarmoederkomtofvanhetslijmvliesvandebaarmoedermond.
Echoscopischonderzoek
Ditonderzoekkaninwendigofuitwendigplaatsvinden,afhankelijkvan
dezwangerschapsduur.Debaarmoederwordtmetgeluidsgolven
zichtbaargemaakt.Wanneerjeminderdan2wekenovertijdbent,
geefthetonderzoekvaaknoggeenduidelijkheid.Deechozaldan1-2
wekenlaterherhaaldworden.Alsereenvruchtzakindebaarmoeder
meteenembryometeenkloppendhartjewordtgezien,wordtde
kansopeenmiskraamminderdan5%.Eenlegevruchtzakofeen
embryozonderhartactiebetekentdatdezwangerschaphelaasniet
goedisgelopen.Alserindebaarmoedergeenzwangerschapzichtbaar
is,wordterookgoednaardeeierstokkengekeken.
Echoscopischonderzoekverandertnietsaandeuitkomstvande
zwangerschap.Erwordtoverhetalgemeeneenafwachtendehouding
aangenomen.Alshetmisgaat,wordthetvanzelfduidelijk.
5
Watalseenmiskraamisvastgesteld?
Jekuntzelfnietsdoenomtevoorkomendatdemiskraamoptreedt.Er
isgeenbehandelingmogelijk.
Medicijnenofmaatregelenzoalsbedrustofstoppenmetwerkenzijn
zinloos.
Erzijn3mogelijkheden:
• Erisdemogelijkheidomhetspontanebeloopaftewachten.
• Eenmiskraamkanwordenopgewektmetmedicijnen.
• Erkaneencurettagewordenverricht,het
zwangerschapsweefselwordtoperatiefverwijderd.
Dekeuzeisafhankelijkvandesituatieenpersoonlijkevoorkeur.Alle
mogelijkhedenhebbenvoor-ennadelen.
Afwachten
Meestalkomteenmiskraamnaheteerstebloedverliesbinneneen
aantaldagenopgang,maarsomsduurtditnogeenweekofzelfseen
paarweken.Afwachtenisveilig.
Geleidelijkontstaaterkrampendepijnindebaarmoederwaardoor
hetzwangerschapsweefseluitdebaarmoederwordtgedreven.Hierbij
neemthetbloedverliestoe.Devruchtzakisherkenbaaralseenmet
vochtgevuldblaasjemeteenvliezigomhulseldatgedeeltelijkmet
rozevlokkenisbekleed.Vaakkomenerookbloedstolselsmee,die
meerdonkerroodengladzijn.Bijtwijfel:eenstolselkunjeuitelkaar
trekkentoternietsvanoverblijft.Depijnverdwijntmeestalmeteen
naeenmiskraamdienormaalverloopt.Ookhetbloedverliesneemt
dansnelafenisvergelijkbaarmetdelaatstedagenvaneen
menstruatie.
Opsturenvanhetweefselvoormicroscopischonderzoekisnietzinvol.
Hetgeeftgeeninformatieoverdeoorzaakofoverhetgeslacht.
6
• Voordelenvanafwachten:
Eenspontanemiskraamgeefteenmeernatuurlijkbeloop.Het
verdrietkanthuisbeleefdwordeneneventuelecomplicatiesvaneen
curettagewordenvermeden.
• Nadelenvanafwachten:
Alsjebesluitomeenspontanemiskraamaftewachten,ishet
verstandigtebedenkenhoelangjewiltafwachten.Hetkan
onzekerheidgevenenemotioneelzwaarzijn.Eriseenkleinekansdat
dezwangerschapnietinzijngeheelnaarbuitenkomt(incomplete
miskraam).Hetbloedverliesblijftaanhoudenendankanalsnogeen
curettagenodigzijn.Zwangerschapsverschijnselenkunnenblijven
bestaanzolangerzwangerschapsweefselindebaarmoederaanwezig
is.
Regelmatigwordtergekozenvooreentussenoplossing:eenbepaalde
tijdafwachten,bijvoorbeeldeenweek,endanalsnogcurettageof
medicamenteuzebehandeling.
Medicatie
Hetismogelijkeenmiskraamoptewekkenmetbehulpvan
2soortenmedicijnen.
HeteerstemedicijnisMifegyne.Dezetabletneemjemeteenbeetje
waterin.Ditzorgtervoordathethormoondatnodigisomde
zwangerschaptelatenbestaan(progesteron)wordtgeblokkeerd.Het
zorgterookvoordatdebaarmoedermondalzachtwordtenbeetje
opengaat.Erkunnenhiermeesomsalbuikkrampenenwat
bloedverliesoptreden.
7
Medicatie–vervolg-
Ongeveer36uurnahetinnemenvanMifegynemoetje4tabletten
Cytotec(Misoprostol)zodiepmogelijkindevaginainbrengen.Indien
nodigworden24uurhiernaweer4tablettenCytotecingebracht.Dit
medicijnzorgtvoorbaarmoederkrampen.Erontstaatbuikpijnen
bloedverlies,meestalna2-6uur.Vaakalseenhevigemenstruatie.
Ookkunjestolselsensomseenherkenbaarvruchtzakjeverliezen.
Gemiddeldhoudthethevigebloedverlies1-4uuraanenwordt
gevolgddooreenperiodevan2wekenofsomslangermetlicht
bloedverlies.Debuikpijnhoudtmeestalenkeleurenaan.
Afhankelijkvandezwangerschapstermijnheeft60-99%vande
vrouwennadebehandelingeenvolledigemiskraameniseen
curettagenietmeernodig.Hetisveilig,maarwelverstandigom
iemandbijjeindebuurttehebbenterondersteuneneningevalvan
aanhoudendzeerhevigbloedverlies.
Deartsmaakteenweeknahetinnemenvandemedicijneneen
controleafspraakomhetbelooptecontroleren.Meteenechoishet
doorbloedindebaarmoedersomslastigomtezienofdemiskraam
compleetis.Hetkanzijndateennieuwecontrolewordtafgesproken.
• VoordelenvanCytotec:
Goedetussenoplossingalsjelieverniethetspontanebeloopwilt
afwachten,maarooklievergeencurettageondergaat.Demiskraam
treedtineenverwachteperiodeop.
Dezeldzamecomplicatiesvaneencurettagekunnenworden
vermeden.
8
• NadelenvanCytotec:
Sommigevrouwenhebbenlastvanbijwerkingenalsmisselijkheid,
diarree.Somsiserhuiduitslag,duizeligheidoflichte
temperatuursverhoging.
Eenandernadeelisdatdebuikpijnenhetbloedverliesheviger
kunnenzijndanbijeenmenstruatie.Detijdsduurtotreactiena
innamevandemedicijnenendehevigheidvandebuikkrampenen
hoeveelheidbloedverliesverschillenperpersoon.Jemagpijnstillers
innemen.
SomsisdemiskraamnahetgebruikvanMisoprostolnietcompleet
enisalsnogeencurettagenodig.Inzeldzamegevallenishetmogelijk
datnahetinnemenvandeMisoprostoltéhevigbloedverlies
ontstaat,waarvoormetspoedeencurettagenoodzakelijkis.
Nadebehandelingstaatdebaarmoedermondnogenigetijdopen.
Daarommagje,zolangerbloedverliesis,geentamponsgebruiken,
nietinbad,geengeslachtsgemeenschaphebbenennietzwemmen.
Contactopnemen
- Bijbloedverlieswattehevigisomgoedoptekunnenvangen
metmaandverbandenenkeleureninhevigheidaanhoudt.Of
indienjejenietlekkervoeltdoorhetbloedverlies.
- Bijpijndieondankspijnstillingenbveenwarmekruikniette
dragenis.
- Bijkoortsofanderetekenenvaninfectie.
- Bijongerustheidofvragen.
Tijdenskantoorurenbeljenaardepolikliniekgynaecologieenbuiten
kantoorurennaardeverloskamers.
9
Curettage
Bijeencurettageverwijdertdegynaecoloogviaeenzuigbuis
ofeensoortlepeltje(curette)hetzwangerschapsweefseluit debaarmoeder.Ditgebeurtonderalgehelenarcose,met
slaapmedicatieofmeteenruggenprik.Deingreepduurtongeveer5-10
minutenenvindtindagbehandelingplaats.
• Voordelenvancurettage:
Minderonzekerheiddanbijafwachten.Jekuntsnellerdoormetje
“normale”leven.
Geenhevigbloedverliesenbuikkrampenthuis.
• Nadelenvancurettage:
Eenzeldzaamvoorkomendecomplicatieishetontstaanvan
verklevingenaandebinnenkantvandebaarmoeder.Dezekunnende
vruchtbaarheidnadeligbeïnvloedenenmoetenindatgevalworden
verwijderd.Zeldenkomteenperforatievoor:hetzuigbuisjeofde
curettegaatdoordewandvandebaarmoeder.Meestalheeftdit
geengevolgen,maarsomswordteenextranachtobservatieinhet
ziekenhuisaangeraden.
Eenlaatstecomplicatieiseenincompletecurettage,waarbijeenrest
vandemiskraamachterblijft.Ditgedeeltekanalsnogspontaannaar
buitenkomen,maarhetkannodigzijnhiervooreentweedeingreep
teverrichtenofhetrestmeteenpoliklinischebehandelingte
verwijderen(hysteroscopie).
10
Anti-Dimmunoglobuline
Alsjeeenrhesusnegatievebloedgroephebt,krijgjebijeenspontane
miskraamna10wekenofnaeencurettage,anti-Dimmunoglobuline
(Anti-D)perinjectie.Ditisomdevormingvanrhesusantistoffente
voorkomendieineenvolgendezwangerschapproblemenzouden
kunnenveroorzaken.
Nademiskraam
Hetisverstandigomindevolgendesituatiesjeverloskundigeof
gynaecoloogtewaarschuwen:
• Bijaanhoudendeklachten
Alsjekrampendepijnen/ofhevigbloedverliesblijfthoudenkandit
wijzenopeenincompletemiskraam.
• Bijkoorts
Eentemperatuurvan38°Cofhogerkanwijzenopeenontstekingin
debaarmoeder,dieeventueelbehandeldmoetwordenmet
antibiotica.
• Bijhevigbloedverlies
Langdurigveelmeerdaneenforsemenstruatie.Zekerbijklachten
vanduizeligheidofsterretjeszien,moetjemedischehulpinroepen.
• Bijongerustheidoverhetbeloop
11
Lichamelijkherstel
Hetlichamelijkherstelnaeenmiskraamofcurettageismeestalvlot.
Gedurende1-2wekenkunjewathelderroodbloedverlieshebben.
Daarnakunjenogbruineafscheidingverwachten.Gebruik
maandverbandomhetbloedverliesoptevangeninplaatsvan
tampons.Ookishetverstandigmetseksueelcontacttewachtentot
hetbloedverliesvoorbijis.
Hetzwangerwordenopzichwordtdooreenmiskraamnietbemoeilijkt
enhetisnietnodigeenbepaaldeperiodetewachtenmetopnieuw
proberenzwangerteraken.Devolgendemenstruatietreedtna
ongeveerviertotzeswekenop.
Emotioneelherstel
Voorveelvrouweniseenbloedinginhetbeginvandezwangerschap
moeilijk,omdatdezeveelonzekerheidmetzichmeebrengtoverde
zwangerschap.Wanneereenmiskraamontstaatkanhetverdriet
diepgaandzijn.Verdriet,schuldgevoelens,ongeloof,boosheideneen
gevoelvanleegtezijnvaakvoorkomendeemoties.Hetismoeilijkaan
tegevenhoeveeltijdhiervoornodigis.Iedereenverwerkthetopeen
eigenmanier.Hetisverstandigtepratenoverjegevoelensmetje
partner,familie,vrienden,verloskundigeofarts.Voordeomgevingis
hetsomsnietduidelijkwatjedoormaakt.Zowelreactiesdiesteun
geven,alsreactiesdiekwetsenkomenvoor.
12
Eenvolgendezwangerschap
Eenvolgendezwangerschapverlooptindemeestegevallengoed,ook
bijvrouwendiemeerdanéénmiskraamhebbendoorgemaakt.Hetkan
wenselijkzijnombijeennieuwezwangerschapswenseengesprekte
hebbenmeteenhuisarts,verloskundigeofgynaecoloog.Hetisinieder
gevalverstandigomgezondteleven,informatiehieroverkunjevinden
indefolder“Zwanger!”vanhetRIVM.
Eenmiskraamisniettevoorkomen,welkanhetprettigzijnombijeen
nieuwezwangerschapaftesprekendatvroegerindezwangerschap
een(inwendige)echowordtgemaakt.
Hulporganisaties
Voorvrouwenenhunpartnersdienogextrabehoeftehebbenaan
steunofinformatie,noemenwehierenkelehulporganisaties.
LandelijkSteunpuntRouw(LSR)
http://www.landelijksteunpuntrouw.nl/
VerenigingOudersvaneenOverledenKind,o.a.
http://www.vook.nl/
http://www.oudersoverledenkind.nl/
Freya,patiëntenverenigingvoorvruchtbaarheidsproblematiek
http://www.freya.nl/
13
Verderlezen
•
•
•
•
•
http://www.nvog.nl/(rubriekvoorlichting).
http://www.knov.nl/
http://www.rivm.nl/
Folder‘Bloedgroep,rhesusfactorenirregulaireantistoffen’
Folder‘Zwanger
Totstandkoming
Dezefolderistotstandgekomeninsamenspraakmetalle
zorgverlenersaangeslotenbijJijWij.
http://www.jijwij.nl/
Elkerliekziekenhuis
PolikliniekGynaecologen
T:0492–595957
Verloskamers
T:0492-595642
14