Het ontwikkelen van een Milieubeleid voor theaters

Theaters kunnen toch niet groen?!
Het ontwikkelen van een Milieubeleid voor theaters
Rekening houdend met de doelstelling van het convenant en de principes van MVO
Theaters kunnen toch niet groen?!
Natuurlijk zijn er beperkingen binnen de theatersector om helemaal groen te worden, maar er zijn
ook veel mogelijkheden. Dat komt mede door nieuwe ontwikkelingen waardoor techniek steeds
milieuvriendelijker kan, maar ook door het grote bereik dat een theater heeft. De theaters in
Rotterdam ontvangen elk jaarlijks tot enkele honderdduizenden bezoekers en kunnen deze
beïnvloeden met hun gedrag. Om theaters op een makkelijke manier effectief groener te krijgen is er
vanuit het Groen Theater Project een interessant project ontstaan. Het uitgangspunt hierbij is dat
alle theaters een bijdrage kunnen leveren aan een groener theater. Daarnaast kunnen zij hiermee
een beter milieu en leefomgeving voor onszelf en de volgende generaties creëren. In samenwerking
met theaters is uitgebreid onderzocht waar het milieuvriendelijker maken van theaters mogelijk is,
en wat blijkt? Er zijn ongekend veel mogelijkheden om een bijdrage te leveren aan het milieu in deze
sector. Door het stappenplan dat in dit artikel wordt besproken, te volgen, kan elk theater werken
aan een milieuvriendelijkere organisatie. Eén van de voordelen ervan is dat het vaak geld oplevert en
het niet ten koste hoeft te gaan van de theaterervaring. Integendeel zelfs, want de beleving door de
bezoeker wordt er alleen maar beter op. Bovendien nemen zij de ervaring mee naar huis en heeft
een theater een veel grotere invloed op het milieu dan werd voorgesteld.
Milieubeleid
Een milieubeleid wordt door de onderzoekers ervaren als een essentieel onderdeel binnen de
bedrijfsvoering. Omdat ieder theater uniek is zal een milieubeleid voor elk theater anders
vormgegeven worden. Het milieu wordt vaak gezien als een trend en er wordt veel aandacht aan
besteed. Het milieu wordt door de Gemeente Rotterdam gezien als meer dan alleen een trend; het
vormt een belangrijk onderdeel binnen de gemeente. Hierdoor is het convenant tot stand gekomen.
Om het convenant na te komen zijn diverse afstudeerstages voldaan, waarbij de samenwerking met
diverse partijen, waaronder BouwerBouwer VOF en diverse theaters centraal heeft gestaan. Uit één
van deze stages is het milieubeleid ontwikkeld. Het milieubeleid is geschreven door Sharifa Abdoel en
Xaviera Hegie, twee studenten Facility Management te Hogeschool Rotterdam die hierop reeds zijn
afgestudeerd. Een belangrijke factor die tijdens het onderzoek een rol heeft gespeeld is het
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (verder te noemen MVO). Dit is een breed begrip, dat
kan worden ingedeeld aan de hand van de drie ‘p’s; people, profit en planet. Om theaters verder te
kunnen helpen met het verduurzamen van hun bedrijfsvoering wordt in dit artikel beschreven hoe
theaters zelf een milieubeleid kunnen opstellen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de
onderzoeksresultaten uit de afstudeerscriptie en daarbij toegelicht met diverse voorbeelden.
Stappenplan
Het milieubeleid van een theater wordt gezien als een richtlijn waarin aangegeven kan worden op
welke wijze zij de afspraken die gemaakt zijn in het convenant na denken te komen. Een belangrijke
richtlijn hierbij is de doelstelling die beschreven is in het convenant. Het milieubeleid zal uit de
volgende onderdelen behoren te bestaan.
1. Milieumissie: Deze missie beantwoordt hierbij de vraag: “Waarvoor staan wij als theater, als het
gaat om het milieu”?
Een voorbeeld hiervan kan zijn: Theater X wil als vervolg op de ondertekening van het convenant een
bijdrage leveren aan het milieu, waarmee het een onderdeel van de bedrijfsvoering wordt. Daarnaast
kan het als voorbeeldfunctie dienen voor het personeel en de bezoekers van het theater.
2. Milieuvisie: Deze visie beantwoordt hierbij de vraag: “Waarvoor gáán wij als het gaat om milieu”?
Een voorbeeld hiervan kan zijn: Theater X zorgt waar mogelijk ervoor dat alle benodigde faciliteiten
om het milieu te stimuleren aanwezig zijn. Dit wordt gedaan om het milieu uiteindelijk als onderdeel
binnen de bedrijfsvoering alsmede de identiteit van Theater X te laten gelden, waarmee de
milieudoelstelling gerealiseerd wordt.
3. Milieudoelstelling: Hierbij wordt geformuleerd wat u als theater wilt bereiken met het
milieubeleid? Sta bij het formuleren hiervan stil wat voor u specifiek, meetbaar, acceptabel,
realistisch en tijdsgebonden (SMART) is.
Een stukje toelichting hierop: Als theater X wilt u graag een bijdrage leveren op het gebied van de
co2-reductie. Echter, er zijn geen concrete gegevens beschikbaar om het co2-verbruik in 1990 (welke
het convenant als pijljaar neemt) te berekenen. Hierbij is het advies om eerst een nulmeting te
bepalen voor uw theater vanaf het moment dat u alle gegevens wel had. Deze kunt u bepalen
middels de QuickScan die eerder binnen het Groen Theater Project zijn uitgevoerd. Stel vervolgens
een haalbaar doel vast binnen vijf jaar, waarbij u kunt aantonen dat u co2-reductie ten opzichte van
het jaar dat nu is vastgesteld als basisjaar, pijljaar heeft bereikt.
Een voorbeeld hiervan kan zijn:
Theater X wil binnen vijf jaar een co2-reductie aanleveren van tenminste X % ten opzichte van de
nulmeting jaar X (waarvan het co2-verbruik door middel van QuickScans bepaald zijn) met als richtlijn
MVO, waardoor het milieu geïntrigeerd wordt binnen de bedrijfsvoering en daarmee gericht wordt
op co2-reductie.
Het beleid is tot dusver op de helft. Als het bovenstaande geformuleerd is voor uw eigen
bedrijfsvoering rest het u als theater nog om hier een aanpak voor op te stellen. U als theater bent al
enige tijd bezig met verduurzaming aan de hand van het convenant, maar ook individueel. Deze
ontwikkeling hebben de onderzoekers tijdens de vergaderingen van het Groen Theater Project
opgemerkt. Om hierbij uw reeds ondernomen acties te belonen wordt het volgende aanbevolen
voordat u overgaat tot het doorvoeren van nieuwe acties.
Formulier eerst de huidige milieusituatie van uw theater. Stel u de vraag wat er tot nu toe is gedaan.
Welke acties heeft u al verricht en van welke aard zijn deze. Vergelijk deze uitkomsten nu met de
nulmeting (die beschreven is in uw doelstelling). Als het al mogelijk is om een co2 besparing te
meten, kunt u deze hierin opnemen. Vervolgens schetst u de gewenste situatie van uw theater, zoals
u het zou willen hebben. Houd hierbij nog geen rekening met de eventuele beperkingen
(bijvoorbeeld van gebouwgebonden-, tijdsgebonden- en/of financiële aard).
Vervolgens bekijkt u welke maatregelen voor u haalbaar zijn. Bespreek dit samen met de directie
maar ook met het personeel, zodat u tot een gezamenlijke oplossing komt waar iedereen bij is
betrokken.
4. Acties: Formuleer hierbij de acties die voor u haalbaar zijn. Koppel deze terug met uw doelstelling.
Hoeveel co2 bespaart u? Denkt u eraan dat MVO op elk van de gebieden planet, people én profit
co2-reductie op kan leveren. De acties hoeven niet alleen co2 besparing in tastbare cijfers uit te
drukken. U helpt het milieu al mee door bewustwording te creëren. U kunt de acties koppelen aan
doelen met de Balanced Scorecard.
Implementatie
De wijze waarop het plan geïmplementeerd kan worden kan per theater verschillend zijn. Dit verschil
wordt bepaald door verschil in omvang, cultuur en gebouw. In ieder theater zullen er
verantwoordelijken moeten worden gesteld. De rol die de verantwoordelijke(n) voor het
milieubeleid speelt/spelen heeft te maken met de bedrijfscultuur. Het gaat om verbeteringen en/of
veranderingen en het kan daardoor lastig zijn om de juiste handvaten te vinden om dit op een
gestructureerde manier door te voeren. Aangeraden wordt om eerst te bepalen wat voor uw
organisatie de meest succesvolle manier kan zijn. Hiervoor moet eerst de cultuur van de organisatie
worden bepaald. Dit kan bijvoorbeeld met behulp van de Kleurentheorie. De aanpak die het meest
succesvol zal kunnen zijn, hangt af van de bepaalde organisatiecultuur en grootte. De aanpak kan er
bijvoorbeeld als volgt uitzien: Het ontwikkelen van nieuwe maatregelen ligt onder verantwoording
van de afdelingshoofden. Nadat deze ontwikkeld zijn worden deze voorgelegd aan het hoofd
Facilitaire zaken. Deze probeert op zijn beurt de input te gebruiken voor het formuleren van de acties
en draagt zorg voor het coördineren van het milieubeleid. De directie verzorgt de jaarlijkse
beoordeling op het milieubeleid. Deze levert weer input voor het hoofd Facilitaire zaken voor het
eventueel herformuleren van acties en doorvoeren van overige maatregelen.
Continue Verbetering
Uit het voorgaande stappenplan is op te maken dat met het milieubeleid gestreefd wordt naar
continue verbetering. De bijsturing die steeds aanwezig is wordt gebruikt om steeds opnieuw kritisch
naar de eigen resultaten te kijken. Hierdoor blijft het theater zich ontwikkelen op dit gebied en blijft
het altijd waar mogelijk voor uw theater, om in te spelen op het milieu.
Tot Slot
Wij, als onderzoekers van het milieubeleid, willen alle theaters succes wensen met het formuleren
van hun eigen Milieubeleid. Daarnaast willen wij als schrijvers hierbij de gelegenheid nemen om het
Groen Theater Project te bedanken voor het begeleiden en adviseren tijdens de afstudeerstage. Wij
vonden het een genoegen om deel te mogen nemen aan het Groen Theater Project en zetten dit
graag voort door middel van dit ingekorte stappenplan. Voor inzage in het volledige verslag en/of bij
vragen kan contact opgenomen worden met Femke Bouwer.
Sharifa Abdoel en Xaviera Hegie