Nut en Doelmatigheid van Begrotingsregels en onafhankelijke

Beknopte Commentaar bij:
Nut en Doelmatigheid van Begrotingsregels en
onafhankelijke Begrotingsinstellingen
door Luc Van Meensel (NBB)
Paul Van Rompuy (K.U.Leuven)
BIOF-Studiedag “Begroting 2009” 5-12-08
1. Rules vs Discretion.
-Historiek : Kydland & Prescott (1977; Nobelprijs 2004);
Barro (1984)… e.a..
-Rules : a priori engagement ( commitment =bindend contract)
evt. geconditioneerd door exogene gebeurtenissen
(cyclische en andere schokken..) met evt. sancties.
-Discretion : “belofte”… geen engagement en sancties.
-Regels ook nuttig voor “ benevolente overheden” en
uiteraard in de benadering van de politieke economie
van het beleid ( coalitieregeringen-disproportionele
macht van kleine partners)=> deficit bias en
tijdsinconsistentie van het budgettair beleid=>Kydland &
Prescott..
2. Geen ruimte voor discretionair
Budgettair Beleid?
Regels :geen absolute “must”: bijv.VS in de jaren
’90; Japan sinds 1975: Duitsland door reputatie :
1970-2002;
 Discretionair beleid : aangewezen voor lange
termijn structurele objectieven : sociale
zekerheid, fiscaal beleid, intergenerationele
rechtvaardigheid , micro-efficiëntie van het
overheidsapparaat en van de groeistimulerende
uitgaven (infrastructuur, onderwijs , R&D… etc.:
vereisen ruim maatschappelijk draagvlak.

3 a.SGP: pro-cyclisch budgettair beleid
3.b. Is het SGP immuun voor electorale cycli?
4. Electorale Budgettaire Cycli voor de Belgische
federale Overheid?
 Aan
de zijde van de primaire uitgaven : (zie
grafiek 3 p.78): 1999, 2003 en vooral in
2007: reële groei meer dan 4%,BBP groei
3%;
 Aan
de ontvangstenzijde : moeilijker te
detecteren ( grafiek 2, p. 77):
5. Begrotingsregels in Federale Staten.
5.a : Algemeen.

Disciplinerend effect van financiële markten op
deelsten is niet overtuigend : bijv. Berlijn en
Thüringen ontleenden in 2006 aan +/- 3.75 %
(debt per capita in Berlijn is +/- 2.5 keer groter).

Bailing-out kan (grond)wettelijk onmogelijk
worden gemaakt (VS: “insolvency wet voor
lokale overheden”: Canada : geen federale
waarborg voor subfederale leningen)
5.b:Budgettaire Coördinatie
– Objectieven-
Grondslag- Sancties.
In Federale Landen op het vlak van de deelstaten.
.
Land
Canada
% sub-fed. Uitg*.
56.5
Coördinatie
geen
Objectieven
Grondslag
Sancties
Wet
J.
budg. evenw.
VS
40.0
geen
budg. evenw.
Grondw.
J
Duitsland
36.1
Ja , ISP
golden rule
Grondw.
J.
België
34.0
Ja, ISP
evenwicht (2010)
Oostenrijk
28.5
Ja, ISP
evenwicht of +
Denemarken
57.8
Ja.
Schuldlimiet +
Golden rule L.O.
Wet
Wet
Wet
wet
F.
F.
jaar 2001;
ISP = Intern Stabiliteitspact; J= juridisch verbod/ herstel ; F= financiële sanctie
*
Bron: Kopits,G. 2001,IMF Working Paper, n° 1/45,59-83 en CESifo Dice Report,2004,n°1,p.57
6. Budgettaire Regels in België:
a.realisaties (aanvulling)
 Entiteit
I : 1994- 2003:
 Gemeenschappen
en Gewesten : ’94-03
6.b. Budgettaire Regels in België :
vragen

1. Beperkingen op de primaire uitgaven niet
geloofwaardig (reële groei):
 ’99 : 1.5 % voor GO
 00 : 1.5 % voor FO + SZ
 01 : 1.5 % voor FO
 03 : 1.2 % voor FO excl. herinvesteringen in
overheidsbedrijven
SP 08-11: 1.9 % .
Grafiek 3: naleving in 2000 en 2002; “overshooting”
vooral in jaren met hoge BBP-groei ( 04,06,07)
6.b. Budgettaire Regels in België:
vragen

2.Vermits schuldratio>60 % + reservevorming voor
vergrijzing : middellange termijn toenemende
overschotten1% in2011 ; quid “automatische
stabilisatoren” in 08-09….

3.Toepasselijk op België ? vereist asymmetrie tussen
tekorten bij recessie en grotere overschotten bij
oplevende conjunctuur (dan strikte
uitgavenbeheersing)  recente ervaringen!

4.“golden rule” denkbaar voor Gewesten? (=> Duitsland
en kritiek op deze regel).
6.b. Budgettaire Regels in België:
vragen
5.Is het niet wenselijk en noodzakelijk in
aanvulling van de saldonorm een
minimumpeil (conjunctuurgezuiverd en
structureel) voor het primair saldo in te
voeren voor de GO en specifiek voor
Entiteit I vermijdt het volledig gebruik
van rentebesparingen en noodzaakt
uitgavenbeheersing bij stijgende
rentelasten (in % BBP).
6.b.Primair Saldo en Rentelasten
12
10
% BBP
8
prim.saldo
6
rentlelasten
4
2
0
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
7. Coördinatie en Monitoring: HRF*
*Bezorgdheid voor “nieuwe instellingen”
inspireerde blijkbaar de wetgever om de
“Afdeling …” in de bestaande HRF te situeren
i.p.v. een nieuw wettelijk orgaan te creëren.
 Logistiek, administratief ( voogdij-instantie)
gesitueerd in S.E.D. van FOD Financiën: ideaal
qua onafhankelijkheid???
 Quasi continue “monitoring” en gegevensuitwisseling/overleg vereist een permanente
kern van hooggekwalificeerd personeel
analoog statuut met Rekenhof ondenkbaar??

7. Coördinatie en Monitoring: HRF

Consolidatie rekeningen LO en Gewesten reeds
aanbevolen door HRF: wenselijk en
noodzakelijk.

Zoals in andere Eurolanden worden fiscale
ontvangsten & BBP- groei gemiddeld te
optimistisch ingeschat kan met deze
systematische voorspellingsfouten ( if any) in de
SP’s rekening worden gehouden i.p.v. de
gebruikelijke sensitiviteitsanalyse?