Thoraxdrain

onbewaakte kopie
Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen
Heelkunde en overige handelingen 58
Thoraxdrain
Een thoraxdrain is een drain die ingebracht is in de thoraxholte (borstkas) om lucht of vocht
tussen de pleurabladen af te voeren. De drain is via een afloopslang verbonden aan
opvangmateriaal.
In de pleuraholte bestaat een negatieve druk. Deze is nodig voor een goede ontplooiing van de
longen. Door een operatie of ander trauma in de thoraxholte, of door een pneumothorax
(ophoping van lucht) valt deze negatieve druk weg. Door middel van thoraxdrainage kan de
negatieve druk zich herstellen.
Een thoraxdrain wordt bij operaties altijd onder narcose ingebracht. Bij een pneumothorax of
vanwege andere redenen, gebeurt dit onder lokale verdoving.
Locaties van de thoraxdrain
Er zijn twee locaties mogelijk van de thoraxdrain.
„
Tussen de pleurabladen: pleuradrain.
Een pleuradrain voor het afzuigen van lucht ligt zo hoog mogelijk in de pleuraholte, terwijl een
pleuradrain voor het afzuigen van vocht zo laag mogelijk in de pleuraholte ligt.
„
In het midden van de thoraxholte: centrale drain.
Deze ligt in het midden van de thoraxholte, achter het sternum en voert bloed en wondvocht
af na een hartoperatie.
Een thoraxdrain die alleen lucht afvoert is vaak dunner dan een drain voor vocht.
Vormen van thoraxdrainage
Thoraxdrainage kan op twee manieren plaatsvinden.
„
„
Passief (op 'waterslot'): voor de drainage dient de zwaartekracht en er is een open verbinding
met de buitenlucht. Een voordeel is dat eventuele overdruk in de thoraxholte zo kan
ontsnappen. Het waterslot voorkomt dat lucht en/of vocht terugloopt naar de cliënt, mits het
opvangsysteem lager staat dan de cliënt. Het waterslot wordt bereikt door het uiteinde van de
waterslotbuis onder het wateroppervlak in de waterslotfles te laten eindigen. Over het
algemeen wordt hiervoor een lengte van 10 cm. onder het wateroppervlak gehanteerd.
Deze manier verdient meestal de voorkeur. Er kunnen 1 of 2 drains aanwezig zijn.
Actief: het opvangsysteem wordt aangesloten op een vacuümpomp waarna actief aan de
drain wordt gezogen. De kracht en mate waarin eventuele overdruk kan ontsnappen, is
afhankelijk van de ingestelde zuigkracht.
Thoraxdrainagesystemen
Een thoraxdrainagesysteem bestaat uit:
„
drain
„
afloopslang: verbinding tussen drain en opvangmateriaal
„
opvangmateriaal: zak, fles of- pot
Er zijn verschillende systemen en materialen in omloop. De voorkeur gaat uit naar een
disposable systeem, omdat dit de minste kans op lekkage heeft en een groot opvangreservoir.
Hierdoor blijft het aantal benodigde handelingen aan het systeem beperkt en het systeem
© Vilans 31-08-2012
Achtergrondinformatie
Thoraxdrain: 1 (van 2)
onbewaakte kopie
Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen
Heelkunde en overige handelingen 59
zoveel mogelijk gesloten. Daarnaast zijn disposable systemen vanuit technisch oogpunt te
verkiezen omdat ze meer beveiligingen kennen dan systemen voor meermalig gebruik 1 .
Er kan gebruik worden gemaakt van (disposable) flessen (een opvangfles en een waterslotfles),
maar ook kunnen potten of zakken met verschillende kolommen worden gebruikt. Het systeem
met disposable flessen wordt hier uitgewerkt.
Om lekkage zoveel mogelijk te beperken, wordt zo min mogelijk gebruik gemaakt van
verbindingsstukken1. Drain en opvangfles/-zak vormen een gesloten systeem1.
Verzorgen insteekopening thoraxdrain
De insteekopening wordt iedere 24 uur gecontroleerd, gedesinfecteerd met alcohol 70% en
weer afgedekt met steriel splitgaas.
Bij luchtlekkage via de insteekopening wordt steriele vaseline aseptisch opgebracht om de
lekkage te verminderen.
Verwisselen van het opvangsysteem thoraxdrainage
Het opvangsysteem wordt verwisseld wanneer dit vol is of wanneer het systeem niet meer
functioneert. Wanneer het systeem geopend moet worden, wordt aseptisch gehandeld.
Bij het wisselen van het systeem worden (niet-steriele) handschoenen gedragen en worden
aansluitpunten gedesinfecteerd met alcohol 70%.
Het opvangsysteem wordt op aseptische wijze gevuld met steriel water.
Verwijderen van een thoraxdrain
Een thoraxdrain wordt altijd door de arts verwijderd. Deze wordt verwijderd als er geen
luchtlekkage (bij hoesten) meer bestaat en als de totale vochtproductie < 400 ml/24 uur is.
Drains worden zodanig verwijderd dat het vocht uit de drain niet in het drainkanaal achterblijft.
Dit kan worden bereikt door de drain zuigend te verwijderen1. Voordat de drain wordt
verwijderd, wordt de insteekopening gedesinfecteerd met bijvoorbeeld alcohol 70%.
Bij het verwijderen bestaat de kans op spatten van bloed, neem daarom beschermende
maatregelen1.
De drain kan ook niet-zuigend verwijderd worden, dan wordt de slang afgeklemd en het vacuüm
er afgehaald.
Om aanzuigen van buitenlucht te voorkomen is het goed om de drain vlot te verwijderen, terwijl
de cliënt rustig doorademt of uitademt.
Tijdens het verwijderen van vastgehechte wonddrains worden niet-steriele handschoenen
gedragen. Voor het afplakken met pleisters kunnen de handschoenen worden uitgetrokken.
Bron
„
Beveren, I. van. Onder druk van de onderdruk, Nursing, oktober 2004
„
Sesink, E. Pleuradrain verwijderen, Verpleegkunde Nieuws, nummer 17, 2001
„
Rosier, J. De long uit vorm, Nursing, oktober 2000
„
www.wip.nl (externe link) april 2012, Ziekenhuizen, Module Drains, december 2003
„
Richtlijn Thoraxdrainage 2011, NVALT en NVH
„
Werkgroep Infectiepreventie. Ziekenhuizen. Module Drains. December 2003
1
© Vilans 31-08-2012
Werkgroep Infectiepreventie. Ziekenhuizen. Module Drains. December 2003
Achtergrondinformatie
Thoraxdrain: 2 (van 2)