Indigenous Peoples and Maroons in the context of the

Het traditioneel gezag en het
Decentralisatieprogramma in
Suriname
Presentatie voor het Decentralization and Local
Government Strengthening Programme
Door mr. dr. Ellen-Rose Kambel
28 mei 2007
Achtergrond



DLGP: versterking
van districts en
ressortraden
Traditioneel bestuur
niet opgenomen in
DLGP
Potentiele conflicten
tussen twee
bestuursorganen
binnen zelfde
jurisdictie.
December 2005: verzoek aan IDB
vanuit inheemse en marron
gezagsdragers om studie uit te
voeren.
Doel van de studie:

Overzicht van internationale juridische
verplichtingen van Suriname

Voorbeelden uit andere landen m.b.t.
zelfbestuur en autonomie

Aanbevelingen voor wettelijke erkenning
van traditioneel bestuur
Inhoud Concept Rapport:
1. Internationaal juridisch kader
2. Voorbeelden van inheems zelfbestuur en
autonomie uit andere landen
3. Conclusies en Aanbevelingen
 Voorstel voor model van inheemse en
marron districten
Internationaal
Juridisch Kader
Internationaal erkende rechten van
inheemse en tribale volkeren:
 Uitbanning van discriminatie (recht op speciale
maatregelen)
 Territoriale Rechten
 Recht op zelfbestuur en autonomie
 Recht op participatie in besluitvorming
Discriminatieverbod/recht op
speciale maatregelen

Inter-Amerikaans Hof (Yakye Axa vs Paraguay
zaak, 2005)
“Staten dienen effectieve bescherming aan
inheemse volken te verschaffen die hun
eigenheden, hun economische en sociale
kenmerken, en hun bijzonder kwetsbare situatie,
alsmede hun gewoonterecht, waarden, tradities
en normen in acht nemen”
Verbod van discriminatie

Negatieve verplichting van Staten: NIET
discrimineren

Positieve verplichting: maatregelen nemen (iets
DOEN) opdat inheemse en tribale volkeren hun
mensenrechten gelijkelijk kunnen beleven
Maatregelen nemen m.b.t. territoriale
rechten, zelfbestuur en participatie
Territoriale Rechten


Territoriale rechten: alle rechten met betrekking
tot totale milieu dat wordt bewoond en gebruikt
door inheemse en tribale volkeren.
Valt ook onder: spirituele binding met
voorouderlijk grondgebied
Territoriale Rechten (2)
Jurisprudentie Inter-Amerikaans Hof:
 Traditionele eigendom staat gelijk aan volle
eigendomstitel die is uitgegeven door de staat
(Sawhoyamaxa vs Paraguay zaak, 2006)
 Inheemse volken hebben recht om formele erkenning
en registratie van traditionele eigendom te eisen
(Sawhoyamaxa-zaak)
 Staten verplicht om: inheemse en tribale
eigendomsrechten op territoria juridisch te erkennen en
om traditionele territoria te identificeren, af te bakenen
en collectieve titel uit te reiken (Moiwana vs Surinamezaak, 2005)
Territoriale Rechten (3)
Maatregelen door de Staat te nemen:




Wetgeving maken waarin inheemse en tribale
traditionele grondeigendom wordt erkend
Gebieden in kwestie identificeren, afbakenen
Collectieve titel uitreiken als bewijs van
eigendom
Alles met participatie en toestemming van de
betrokken volkeren (Moiwana-zaak)
Recht op Zelfbestuur

Maakt onderdeel van recht op zelfbeschikking: vrijelijk
eigen politieke status bepalen, economische, sociale en
culturele ontwikkeling bepalen, recht om eigen zaken te
regelen; in overeenstemming met eigen instellingen en
eigen recht.

Intern zelfbeschikkingsrecht: geen recht op afscheiding
van nationale staat

Geaccepteerd door VN mensenrechtenorganen en VN
Human Rights Council
Recht op participatie in
besluitvorming
CERD General Recommendation (1997):
 Verdragspartijen dienen te verzekeren dat leden
van inheemse volken gelijke rechten hebben ten
aanzien van effectieve participatie in het
openbaar leven, en dat er geen beslissingen
worden genomen die direct betrekking hebben
op hun rechten en belangen, zonder hun
weloverwogen toestemming (informed consent).
Recht op participatie in
besluitvorming (2)
Inter-Amerikaans Hof (Yatama vs Nicaragua-zaak,
2005):
 Verdragspartijen moeten speciale maatregelen nemen
om te verzekeren dat inheemse volken op gelijke voet
kunnen participeren in besluitvorming over zaken die
hen aangaan of die van invloed kunnen zijn op hun
rechten en op de ontwikkeling van hun
gemeenschappen … en dat zij in staat zijn dit te doen
middels hun eigen instellingen en in overeenstemming
met hun waarden, gebruiken, tradities en eigen vormen
van organisatie.
Samenvatting internationale
juridische verplichtingen Suriname
1.
2.
3.
4.
Wettelijke erkenning van inheemse en tribale
eigendom van gronden, territoria en hulpbronnen
(inclusief afbakening en uitreiking van titel)
Wettelijke erkenning van inheemse en marron
bestuursvormen en gewoonterecht
Effectieve mechanismen creeren voor participatie van
inheemsen en marrons in besluitvorming
Alle maatregelen nemen met volledige participatie en
toestemming van inheemse volken en marrons.
Voorbeelden uit andere
landen
Canada, Panama, Colombia, Guyana &
India
Colombia (800.000 inheemsen)
Grondwet van 1991: “Territoriale Entiteiten”:
1)
Departementen
2)
Gemeenten
3)
inheemse gebieden
Inheemse gebieden bestuurd door raden en
regelgeving ‘in overeenstemming met de
gebruiken en tradities van hun
gemeenschappen”
“Resguardos”: collectieve inheemse
eigendomsgronden (titels) binnen inheemse
gebieden
Colombia (2)

Grondwet erkent ook eigendom van zwarte
gemeenschappen (marrrons) op hun
voorouderlijke bezittingen.

In de Grondwet zijn er twee zetels gereserveerd
voor inheemse vertegenwoordigers (participatie
in besluitvorming)
Guyana (60-70.000 inheemsen)




Amerindian Act (herzien 2005): erkent
zelfbestuur van inheemse gemeenschappen
Dorpsbestuur (village council): kapiteins en
raadsleden gekozen door de gemeenschap
Village Council houdt collectieve titel op grond
van de gemeenschap
Village council heeft bij wet de bevoegdheid om
bindende regels te maken voor dorpsbewoners;
regels moeten worden goedgekeurd door
tweederde van de gemeenschap.
Guyana (2)
Village council bevoegd om regels te maken
m.b.t.:
 Gebruik, beheer, occupatie en
bescherming van gronden en hulpbronnen
 Aanleg van wegen en bruggen
 Gedrag van niet-ingezetenen binnen
gemeenschapsgronden
 Toestemming om zaken te doen binnen
gemeenschapsgronden
Guyana (3)

Dorpsbestuur mag boetes opleggen bij
overtreding van regels

Dorpsbestuur tevens bevoegd om:
Belasting te innen van ingezetenen
Toestemming te verlenen/onthouden voor mijnbouw
binnen gemeenschapsgronden
Alle regels behoudens goedkeuring van de
Minister van Inheemse Zaken
Uitspraak CERD over Guyana (2006):

Ernstig bezorgd dat besluiten van dorpsraden
goedkeuring behoeven van de Minister

“doet beroep op de verdragspartij om de
instelling van dorpsbesturen of andere
toepasselijke instellingen in alle inheemse
gemeenschappen te erkennen en te
bevorderen, die de noodzakelijke bevoegdheden
hebben voor de zelf-administratie en de controle
over het gebruik, beheer en behoud van
traditionele gronden en hulpbronnen.
Guyana (4)
Nationale Dorpshoofden Raad (National Toushaos
Council)
 Formele adviesraad van Minister van Inheemse
zaken mbt ontwikkeling van inheemse volken en
wetgeving die hen aangaat.
 Draagt vertegenwoordigers voor voor
Constitutionele Commissie inzake Inheemse
Volken
 Richt zich op conflictbemiddeling dorpshoofden
en dorpsraden
Conclusies en
aanbevelingen

Wettelijke erkenning
territoriale rechten (inclusief
demarcatie en uitgifte
collectieve titel)

Wettelijke erkenning van
participatie rechten

Wettelijke erkenning van
zelfbestuur/autonomie
Nieuwe
wetgeving
maken
Bestaande
wetgeving
aanpassen
Met volledige
participatie/
instemming
inheemsen en
marrons
Zelfbestuur beperking van
souvereiniteit Suriname?



Souvereiniteit is geen carte blanche voor
staten
Souvereiniteit beperkt door
mensenrechten en andere internationale
afspraken (bijv. Internationaal milieurecht)
Suriname heeft zich vrijwillig
gecommiteerd aan deze beperkingen door
toetreding tot verdragen
Zelfbestuur & duurzame
ontwikkeling inheemsen en
marrons
Harvard studie: succesvolle economische
ontwikkeling van inheemse volken
afhankelijk van:
1. Zelfbestuur
2. Goed bestuur
3. Eigen bestuur (cultureel passend)
Zelfbestuur & individuele rechten




Inheems en tribaal zelfbestuur moeten volledige
eerbiediging van alle mensenrechten en
vrijheden verzekeren.
Inheemse en tribale gewoonterechten worden
beperkt door de wet, in overeenstemming met
internationale mensenrechten.
Gewoonterechten mogen dus geen inbreuk
maken op internationale mensenrechten van
personen.
Bij conflicten: procedures creeeren, bijv.
speciale tribunalen; Constitutioneel Hof, etc
Niet-juridische argumenten voor
erkenning recht op zelfbestuur




Vergroting saamhorigheidsgevoel en natievorming: toont
eerbied voor eeuwenoude bestuursvormen en erkenning
van strijd Marrons om zich te bevrijden uit slavernij
Positieve bijdrage aan duurzame economische, sociale
en culturele ontwikkeling van inheemse volken en
marrons (en dus aan nationale ontwikkeling)
Voorkomt conflicten tussen traditionele en regionale
bestuursorganen
Efficienter: in plaats van geld en energie te investeren in
nieuwe structuren, reeds bestaande structuren
versterken en verbeteren.
Aanbevelingen
Decentralisatieprogramma




Structuur opzetten voor formele participatie van
inheemsen en marrons binnen
Decentralisatieprogramma
Onderzoek naar traditionele structuren: wat zijn
sterke kanten, waar is verbetering nodig
(participatief onderzoek)
technische ondersteuning uit buitenland (wiel
niet opnieuw uitvinden; verdiep kennis over
bestaande modellen in andere landen middels
expert seminars)
Betrek alle relevante actoren binnen de
overheid: ministeries RO, ROGB, NH,
Presidentiele Grondenrechtencommissie, etc
Voorstel voor creatie van
inheemse en marron districten
Inheemse en marron districten:






Hebben zelfde juridische status als gewone districten
Grenzen op basis van traditionele occupatie en
gebruik (vast te stellen vlgs internationale normen)
Bestuur in overeenstemming met eigen
gewoonterecht en eigen traditionele structuren
(Districtsbesturen worden vervangen door trad
structuren)
Binnen district kunnen er lagere bestuursniveaus zijn
(dorpsbesturen).
Districten collectief eigendom van
inheemsen/marrons
Grenzen ressorten blijven ongewijzigd
Ressortraden
gewone
districten
Bestuurlijke
functie en functie
binnen
kiesstelsel blijft
gehandhaafd
Ressortraden
inheemse/marron
districten
Functie
kiesstelsel
handhaven
Bestuurlijke functie
verdwijnt; overgenomen
door traditionele
organen
Uitzonderingen

Voor inheemse/marron gemeenschappen binnen
stedelijk gebieden (Bernharddorp, Santigron, Pikin
Poika, Columbia, Gran Kreek, etc) andere oplossing
zoeken. Bijv. dorpsraden met vastgestelde
bevoegdheden binnen bepaald geografisch gebied

Voor stedelijke centra binnen inheemse of
marrongebieden (bijv. Albina, Moengo, Apura stad):
aparte administratieve status creeeren, bijv.
Stadsraad. Met formele samenwerkingsverbanden
tussen stadsraden en traditionele districts- en
dorpsbesturen.
Alle maatregelen: met
volledige participatie
van inheemsen en
marrons
Kali’na en
Lokono
Ndyuka
Kali’na en
Lokono
Kali’na en
Lokono
Lokono
Paramaka
Kwinti
Aluku
Ndyuka
Matawai
Saramaka
Wayana
Trio