`miskraam` gesteld is

Verloskundigenpraktijk “Doortje Uil”
Liesbeth Compagner
Mevy van Rooij
Andrea Stoop - Berends
Patiënteninformatie betreffende een miskraam of dreigende miskraam
Inhoudsopgave
1.
Inleiding ........................................................................................................................................ 2
2.
Wat is een miskraam? ............................................................................................................. 2
3.
Oorzaak van een miskraam ..................................................................................................... 2
4.
Kans op een miskraam .............................................................................................................. 2
5.
Verschijnselen bij een dreigende miskraam ...................................................................... 3
6.
Andere oorzaken van bloedverlies tijdens het begin van de zwangerschap........... 3
7.
Diagnose stellen ......................................................................................................................... 4
8.
Als de diagnose ‘miskraam’ gesteld is................................................................................. 4
8.1.
Afwachten ............................................................................................................................ 4
8.2.
Ingrijpen ............................................................................................................................... 5
8.3.
Wanneer contact opnemen?............................................................................................ 6
9.
Lichamelijk en emotioneel herstel ........................................................................................ 6
1
Verloskundigenpraktijk “Doortje Uil”
Liesbeth Compagner
Mevy van Rooij
Andrea Stoop - Berends
1. Inleiding
Deze folder is bedoeld voor zwangeren (en hun partners) die te maken hebben met bloedverlies bij een
jonge zwangerschap. Veel van deze informatie wordt ook telefonisch door ons gegeven of wordt besproken
tijdens een huisbezoek. Toch zal (in het geval van een bewezen miskraam) veel van deze informatie niet
goed overkomen, doordat je als aanstaande ouder(s) toch ineens geconfronteerd wordt met informatie waar
je geen rekening mee had gehouden. Daarom staat in deze informatiefolder alles nog eens duidelijk
uitgelegd. Aangezien de folder een vrij algemeen aspect heeft, kan het zijn dat sommige informatie niet op
deze zwangerschap van toepassing is, deze stukken kunnen dan dus ook overgeslagen worden.
In deze folder wordt uitgelegd wat een vroege miskraam is, wat de oorzaken van bloedverlies kunnen zijn,
hoe groot de kans op een miskraam is en wat de mogelijke verschijnselen zijn. Eventuele vervolgtrajecten
worden ook besproken. Ook andere oorzaken van bloedverlies in de eerste maanden van de zwangerschap
worden besproken.
2. Wat is een miskraam?
Een miskraam is het verlies van een niet-levensvatbare vrucht of een leeg vruchtzakje. Wanneer dit verlies
plaatsvindt in de eerste 3 maanden van de zwangerschap gaat het om een vroege miskraam.
Een van de eerste verschijnselen is meestal vaginaal bloedverlies, het kan echter ook zo zijn dat pas tijdens
het eerste echo-onderzoek wordt gezien dat de zwangerschap niet goed is. Bloedverlies hoeft overigens
niet altijd te betekenen dat het niet goed gaat met het kindje, bij circa 50 % van het bloedverlies heeft dit
een andere oorzaak.
3. Oorzaak van een miskraam
De oorzaak van een vroege miskraam is bijna altijd een aanlegstoornis. Het vruchtje is niet aangelegd zoals
dat hoort en je lichaam zoekt zelf naar een natuurlijke oplossing; het groeit niet verder en je lichaam stoot
het af. Een miskraam wordt dus niet veroorzaakt door vrijen, vallen of bijv. paardrijden.
Een normale zwangerschap bestaat uit een vruchtzak en een embryo. Het embryo ontwikkelt zich als alles
goed gaat tot een kindje. Bij een miskraam kan het voorkomen dat er helemaal geen embryo is aangelegd, we
spreken dan van een lege vruchtzak. Meestal is een chromosoomafwijking de oorzaak, die al ontstaan is
tijdens de bevruchting. Het gaat dan meestal niet om erfelijke afwijkingen, dus er is geen verhoogd risico
om dit nog een keer mee te maken bij een volgende zwangerschap.
4. Kans op een miskraam
Vroege miskramen komen regelmatig voor: 10% van de zwangerschappen eindigt in een miskraam.
De kans op een miskraam neemt toe naarmate de zwangere vrouw ouder wordt. Voor vrouwen beneden de 35
jaar is de kans dat een zwangerschap in een miskraam eindigt ongeveer 10%. Tussen de 35 en 40 jaar
eindigt 1 op de 5-6 zwangerschappen in een miskraam en boven de 40 zal dit rond de 1 op 3
zwangerschappen liggen.
Vrouwen die eenmaal een miskraam doorgemaakt hebben, hebben mogelijk een licht verhoogde kans om de
volgende zwangerschap wederom een miskram te krijgen. De kans op een normale zwangerschap blijft
echter wel het grootst.
2
Verloskundigenpraktijk “Doortje Uil”
Liesbeth Compagner
Mevy van Rooij
Andrea Stoop - Berends
Wanneer een vrouw na een miskraam opnieuw zwanger wil worden, is het verstandig zo gezond mogelijk te
leven. Dat betekent gezond en gevarieerd eten, niet roken en niet overmatig drinken. Een gezond
leefpatroon wordt natuurlijk ook voor de partner aanbevolen, jullie krijgen het kindje toch ook samen.
Tevens adviseren wij alle vrouwen die zwanger willen worden 0,4 mg foliumzuur per dag te gebruiken vanaf
het moment dat de zwangerschap gewenst is. Het niet gebruiken van foliumzuur zal niet leiden tot een
miskraam, maar het wel gebruiken reduceert de kans op het krijgen van een kindje met een open ruggetje.
Een en ander kan eventueel tijdens een preconceptioneel consult (= een consult bij de verloskundige of
gynaecoloog nog voordat je zwanger bent) besproken worden en er kunnen persoonlijke adviezen gegeven
worden.
Bovenstaande is natuurlijk geen garantie dat het de volgende keer goed zal gaan. Wel is het fijn als ouders
te weten dat jullie je best hebben gedaan de omstandigheden zo ideaal mogelijk te maken voor een gezonde
zwangerschap.
5. Verschijnselen bij een dreigende miskraam
Zwangerschapsverschijnselen zoals misselijkheid, gespannen borsten of extreme moeheid nemen soms af
wanneer een miskraam nadert (dit is zeker niet altijd het geval). Vaginaal bloedverlies en soms wat
menstruatieachtige buikpijn bij een jonge zwangerschap zouden het eerste teken kunnen zijn van een
dreigende miskraam. Bij de helft van de vrouwen die bloedverlies hebben of buikpijn ervaren is er gelukkig
niets aan de hand en verloopt de zwangerschap verder ongestoord.
6. Andere oorzaken van bloedverlies tijdens het begin van de zwangerschap
Bloedverlies in het begin van de zwangerschap wordt niet altijd veroorzaakt door een miskraam. Het
bloedverlies kan verschillende redenen hebben, zoals:



De baarmoedermond kan door verschillende redenen een beetje bloeden, bijvoorbeeld door vrijen of
bijvoorbeeld doordat de ontlasting wat harder is en wat meer druk van binnen veroorzaakt.
Het bloedverlies kan ook komen door aambeien, deze bevinden zich meestal aan de buitenkant van de
anus, maar kunnen zich ook aan de binnenzijde van de anus bevinden en een beetje bloeden onder invloed
van de zwangerschapshormonen. Dit is dus geen vaginaal bloedverlies.
Een enkele keer wordt het bloedverlies veroorzaakt door het innestelen van het vruchtje in de
baarmoeder of kan een 2e vruchtje van een tweeling afsterven en een bloeding veroorzaken. Bij
echoscopisch onderzoek vindt men dan een levende foetus met hiernaast soms nog de resten van een 2 e
vruchtzak.
3
Verloskundigenpraktijk “Doortje Uil”
Liesbeth Compagner
Mevy van Rooij
Andrea Stoop - Berends
7. Diagnose stellen
Om zeker te zijn of sprake is van een miskraam in gang of dat er sprake is van een andere oorzaak van het
bloedverlies, kan een echo verricht worden om zekerheid te verkrijgen. Het liefst wordt een echo niet
gedaan voor de 6 weken zwangerschap (we rekenen dan vanaf de 1e dag van de laatste menstruatie). Vanaf
dan kan in principe een foetus worden waargenomen met hartaktie. Voor deze termijn kan vaak al wel een
vruchtzak worden waargenomen, maar kan het embryo nog zo klein zijn dat deze nog niet goed te zien is.
Om zeker te zijn of de zwangerschap wel goed gaat, dient in een later stadium de echo herhaald te worden.
Vaak geeft de echo dus duidelijkheid, maar soms dus niet. Ook is het zo dat een kloppend hartje bij een
jonge zwangerschap niet de garantie geeft dat de zwangerschap ook goed blijft gaan. Vooral de eerste 10
weken zijn en blijven toch een spannende periode waarin nog veel kan gebeuren.
8. Als de diagnose ‘miskraam’ gesteld is
Wanneer de diagnose wordt gesteld tijdens een echo-onderzoek, worden wij als verloskundige altijd gebeld
door de echoscopist van het echocentrum. Soms gebeurd dit nog terwijl de zwangere nog op het
echospreekuur aanwezig is, soms gebeurd dit na het verlaten van het echocentrum. Zodra wij op de hoogte
zijn gebracht van de bevindingen van de echoscopist, zullen wij zo snel mogelijk contact met je opnemen. Je
mag ons natuurlijk ook zelf bellen.
Het kan natuurlijk ook zo zijn dat je ineens zoveel bloedverlies hebt, dat eigenlijk al duidelijk is dat de
zwangerschap niet goed gaat. In dat geval kan met ons gelijk telefonisch contact opgenomen worden.
Wanneer dit gewenst is zullen we thuis langskomen om e.e.a. met te bespreken en uit te leggen. Deze
informatie hebben wij dus ook op papier staan om dit later nog eens rustig door te kunnen lezen.
Bij een miskraam staat het vast dat het niet goed gaat met de zwangerschap. Er is dus geen behandeling
mogelijk om ervoor te zorgen dat het toch nog goed komt. Een miskraam ontstaat ook niet doordat de
zwangere iets ‘niet goed’ heeft gedaan.
Wanneer de diagnose is gesteld, staat de zwangere voor de meerdere keuzes. Besloten kan worden af te
wachten of actief in te grijpen om de miskraam te bespoedigen (bijv. een curettage). Deze opties worden
hierna uitgebreid besproken. De keuze die gemaakt wordt is voor iedere zwangere anders. Beide opties
zullen met de zwangere besproken worden, zolang dat dit ook medisch gezien verantwoord is.
8.1. Afwachten
Wanneer de miskraam begint met bloedverlies:
Over het algemeen zal binnen een aantal dagen dat het bloedverlies begonnen is, meestal ook buikpijn gaan
treden. Deze buikpijn wordt veroorzaakt door samentrekkingen van de baarmoeder die ervoor zorgen dat
de miskraam goed doorzet. Sommige vrouwen beschrijven deze buikpijn als menstruatieachtig of als lichte
weeën. Afhankelijk van de zwangerschapsduur kan de pijn als ernstiger worden ervaren. Zodra de vruchtzak
is afgekomen, zal de buikpijn over het algemeen snel afnemen en het bloedverlies snel minder worden. Dit
bloedverlies kan tot zo’n 7 dagen na de miskraam aanhouden. Wij adviseren de vruchtzak (of het weefsel
waarvan jullie denken dat dit de vruchtzak is) te bewaren zodat wij dit ook kunnen bekijken zodat we zeker
zijn dat de miskraam volledig is.
4
Verloskundigenpraktijk “Doortje Uil”
Liesbeth Compagner
Mevy van Rooij
Andrea Stoop - Berends
Een vruchtzak ziet eruit als een met vocht gevulde blaas met wat rozige vlokjes eraan vast. Je kan dit het
beste in een bakje bewaren. Vaak verlies je ook wat bloedstolsels (dit ziet er wat gladder uit).
Na de miskraam (of tijdens) mogen jullie altijd contact met ons opnemen, wij komen ook langs wanneer jullie
dit wensen. Als duidelijk is dat je inderdaad het vruchtje ben verloren, kan je dit eventueel begraven in de
tuin of op een plek die voor jullie goed voelt. Wegspoelen door het toilet mag natuurlijk ook, maar voelt voor
veel mensen toch niet helemaal prettig.
Wanneer het wachten te lang duurt voor je gevoel, of wanneer je je zorgen maakt, neem dan altijd contact
met ons op.
Wanneer de diagnose is gesteld met een echo, maar nog geen bloedverlies is opgetreden:
Als eerste is het belangrijk dit nieuws eerst op jullie in te laten werken. Waarschijnlijk komt dit nieuws als
een verrassing, waar je echt even van bij moet komen. Over het algemeen wordt door de echoscopiste
contact met ons opgenomen zodat wij ook op de hoogte zijn. Wij zullen dan in de loop van de dag contact
met jullie opnemen. Jullie mogen ons natuurlijk ook zelf al bellen.
Soms treedt een paar dagen na de echo vanzelf bloedverlies op, dan komt de miskraam vanzelf op gang. Een
enkele keer gebeurt er niets of is er een andere reden om niet langer af te wachten. In dat geval kan de
natuur een handje geholpen worden.
8.2. Ingrijpen
Soms is het wenselijk niet af te wachten, in dat geval kan de natuur een handje geholpen worden. Dat
gebeurt meestal door middel van een curettage, in sommige ziekenhuizen wordt ook wel met medicatie
gewerkt om de miskraam tot stand te laten komen.
Ook kan het zo zijn dat in eerste instantie werd gekozen voor afwachten, maar dat het lichaam geen
miskraam in gang zet. Een enkele keer is een curettage nodig wanneer het bloedverlies te ruim is of te lang
aanhoudt.
Voor een curettage wordt de vrouw naar de gynaecoloog verwezen van het ziekenhuis van jullie keuze. Vaak
wordt eerst nog een echo gedaan om de diagnose te bevestigen. Vervolgens zal een afspraak ingepland
worden voor een curettage. Dit is een korte opname waarbij meestal een lichte narcose wordt gebruikt
(onder plaatselijke verdoving gebeurd ook wel eens). Tijdens deze narcose wordt via de vagina een
zuigcurette ingebracht, die de binnenkant van de baarmoeder leegzuigt. Deze ingreep duurt zo’n 5-10
minuten. Het bloedverlies zal na zo’n ingreep dan ook wat minder zijn dan na een ‘natuurlijke’ miskraam. Na
bijkomen in de uitslaapkamer en goede controles, kan de vrouw meestal snel weer naar huis.
Belangrijk te weten is wel dat een curettage wel een operatie is met een kleine kans op complicaties. Een
enkele keer zou een verkleving kunnen ontstaan of kan een perforatie optreden. Een complicatie die wat
vaker optreedt, is een incomplete curettage, dit betekent dat toch niet al het weefsel gecuretteerd is en
dat het bloedverlies te ruim blijft. Dit weefsel kan natuurlijk altijd nog spontaan afkomen maar meestal zal
het noodzakelijk zijn de ingreep te herhalen.
5
Verloskundigenpraktijk “Doortje Uil”
Liesbeth Compagner
Mevy van Rooij
Andrea Stoop - Berends
8.3. Wanneer contact opnemen?
Bij ongerustheid of een en ander normaal verloopt, kan altijd contact met ons worden opgenomen. Ook bij
de volgende punten zouden wij graag zien dat jullie ons bellen.



Overmatig bloedverlies, hiermee wordt bedoeld ruimer dan een flinke menstruatie. Wanneer
klachten van sterretjes zien of bijv. flauwvallen optreedt gelijkt contact met ons opnemen.
Koorts, bij een aanhoudende temperatuur boven de 38°C tijdens of kort na de miskraam
Aanhoudende klachten anderszins
9. Lichamelijk en emotioneel herstel
Na het doormaken van een miskraam (spontaan of met een ingreep) kan een vrouw zich vaak heel leeg
voelen, zowel lichamelijk als geestelijk. De gewenste zwangerschap is niet verlopen zoals gedacht en
eigenlijk is het dan heel logisch om een soort rouwproces te doorlopen. Met name schuldgevoel, ongeloof,
boosheid en verdriet zijn emoties die in de komende tijd een plekje moeten krijgen. Graag willen we
nogmaals benadrukken dat een miskraam niet te voorkomen was en dat een schuldgevoel bijna nooit terecht
is. Een miskraam is een natuurlijke oplossing voor iets wat fout is gegaan bij de bevruchting.
Voor iedere vrouw zal het verwerkingsproces anders zijn. Ook voor de partner verloopt de verwerking
anders, mannen en vrouwen gaan nu eenmaal anders om met hun emoties. Belangrijk is vooral goed met
elkaar te praten over wat er gebeurd is, ook met bijvoorbeeld een moeder, vriend of vriendin. Vaak kom je
er dan pas achter dat anderen dit ook al eens hebben meegemaakt. Dat kan je misschien wel een beetje
steunen. Op internet is ook veel informatie te vinden en er bestaan diverse forums waar over dit onderwerp
wordt geschreven. Voor sommige vrouwen kan het tot steun zijn, daar hun gevoelens te delen.
Lichamelijk gaat het herstel van een miskraam over het algemeen vlot. Na een ruime week is het
bloedverlies meestal gestopt en binnen 2 weken zal weer een eisprong optreden (bij een normale cyclus).
In principe is de vrouw dan ook direct weer vruchtbaar. Geadviseerd wordt de 1 e cyclus na de miskraam het
liefst nog niet zwanger te worden, maar hierna is het lichamelijk prima om weer zwanger te raken. Het
belangrijkste is dat jullie er ook weer klaar voor zijn om een nieuwe zwangerschap aan te durven.
Bij een nieuwe zwangerschap kunnen jullie ook weer snel aanmelden bij de praktijk zodat we een ‘vroege’
echo kunnen regelen om al eerder zekerheid te hebben. Dit is dan geen garantie dat het goed blijft gaan,
maar je weet al wel eerder of het goed zit of niet op dat moment.
Voor vragen of overleg kunnen jullie contact met ons opnemen tijdens het telefonisch
spreekuur op het nummer 0168-324152 of op het nummer van de dienstdoende
verloskundige 06-22013323.
6