Obstructief Slaap Apneu Syndroom (OSAS)

Obstructief Slaap Apneu
Syndroom (OSAS)
Sebastiaan Denker , longarts
Jan Swart, KNO-arts
OSAS wordt gekenmerkt door een herhaald
optreden van hogere luchtwegobstructie tijdens de
slaap, gewoonlijk geassocieerd met saturatiedaling
in het bloed.
Pathofysiologie van obstructie:
• Onderdruk in keelbuis bij inspiratie → ac"va"e
orofaryngeale dilaterende spieren voorkomen collaps in
waaktoestand;
• Tijdens slaap verminderde spierac"viteit → par"ële of
totale obstructie i.g.v. aanwezigheid factoren waardoor
bovenste luchtweg minder doorgankelijk is.
• Door ontwaakreac"e worden spieren weer geac"veerd→
collaps wordt opgeheven
Definitie OSAS
Combinatie van een afwijkende poly(somno)grafie én klachten: A of B + C
A: Overmatige slaperigheid overdag, niet anders verklaard
B: Twee of meer van onderstaande klachten welke niet verklaard door iets
anders
• stokkende ademhaling
• herhaald wakker schrikken
• niet verfrissende slaap
• vermoeidheid overdag
• concentratieverlies
C: Meer dan vijf respiratoire obstructieve events / uur nachtelijke slaap
American Association of Sleep medicine (AASM )/
NVALT richtlijn
Respiratoire obstructieve events / uur
Apneu/hypopneu index (AHI)
• Apneu :≥10 sec
Amplitude drop van ≥ 90% gedurende
>90% apneu-tijd
• Hypopneu :
Amplitude drop van ≥ 30% met
4% SaO2 ↓) en gedurende >90% hypopneu-tijd
Polygrafie
•
•
•
•
•
•
•
Nasale flow
Hartslag
Pulse oximeter (O2)
Buik excursie
Thorax excursie
Positie
Decibel : snurken (microfoon)
(Polysomnografie: bovengenoemde parameters + registratie
slaapstadia (EEG) en beenbewegingen.)
Onderverdeling slaapapneusyndroom
• obstructieve vorm
• centrale vorm
• overlap syndroom (OSAS en CSAS)
Obstructieve vorm: ademstilstand door afsluiting van de
bovenste luchtweg; ademhalingsinspanning blijft
aanwezig
Centrale vorm:ademstilstand door stilvallen van
adempomp door tijdelijke onderbreking van activering
door de hersenen
POSAS (positieafhankelijk OSAS)
• Wanneer AHI 2x zo hoog is in rugligging dan in zijligging
• Komt voor bij:
– 49% van de patiënten met een lichte OSAS (AHI 5-15)
– 19,4% van de patiënten met matig OSAS (AHI 15-30)
– 6,5% van de patiënten met een ernstige OSAS (AHI >30)
Mador MJ et al. Prevalence of positional sleep apnea in patients
undergoing polysomnography. Chest 2005;128(4):2130-7.
Indeling ernst OSAS:
AHI :
• 5-15 : licht
• 15-30 : matig
• >30 : ernstig
Slaapneiging in 3 categorieën :
• lichte slaperigheid optredend in monotone weinig aandacht
vragende situaties zoals televisie kijken, lezen of tijdens reizen als
passagier;
• matige slaperigheid optredend bij enige aandacht vragende situaties,
waarbij ook sociale druk aanwezig is om wakker te blijven, zoals
tijdens concerten, bioscoopbezoek, vergaderingen en bijeenkomsten;
• ernstige slaperigheid optredend tijdens activiteiten die duidelijk
aandacht vragen, zoals eten, gesprek, lopen of autorijden; hierbij
kunnen problemen op sociaal- of beroepsmatig terrein optreden.
Epworth sleepiness scale (ESS).
11-4-2017
Voettekst
14
Prevalentie
•
Onderzoek in Nederland (Knuitingh Neven et al. 1998):
– 0,45% > 35 jaar bij mannen
– Cijfers komen overeen met onderzoek in UK, Zweden
en Denemarken
• USA (Young (1993)
– 4% bij mannen, 2% bij vrouwen
– AHI > 5/uur zonderklachten bij 25% van mannen >
65jaar
11-4-2017
Voettekst
15
Symptomen
Paragraaf 7.3 van de Regeling eisen
geschiktheid 2000 van het CBR
11-4-2017
•
OSAS met AHI 15: negatief rijadvies
•
Na ten minste 2 opeenvolgende maanden adequate behandeling, wordt dit
•
•
•
opgeheven
Adequate behandeling: ahi< 15 en minder klachten
Reactie Vermogen duidelijk verminderd bij OSAS
AHI 50 en geen klachten??
Voettekst
17
Klachten/symptomen worden veroorzaakt
door:
• intermitterende hypoxemie
• gefragmenteerde slaap: niet normaal voltooien van
slaapstadia
Cardiovasculair risico bij OSAS
10 year Observational study
Fatal
Events
Non-Fatal
Events
Marin. Lancet 2005
Wanneer verwijzen?
Waar kan je nog meer aan
denken?
• Shift-work sleep disorder (chronic sleep
deprivation disorder )
• Circadian rhythm disorder
• Depressie / Angsten
• Hypothyroidie
• Obesitas hypoventilatie syndroom (OHS)
• Hartfalen (Cheyne-Stokes)
• Opiaat geinduceerde CSAS
Obesitas hypoventilatie syndroom
(OHS)
• BMI > 30 kg/m2
• Overdag PaCO2>45 mm Hg (6.0 kPa)
• Andere oorzaken van hypoventilatie zijn
uitgesloten
• Alveolaire hypoventilatie
• 10-20 % van OSAS heeft OHS
• 14% (168 of 1.227 patiënten)
hypercapnisch overdag
• 80-90% van OHS heeft OSAS
Kawata N et al Chest 2007;132:1832–38
Behandeling
• Conservatieve maatregelen
– Afvallen (+/- 1 kg afvallen is daling AHI van 1 ) , Alcohol vermijden,
Sederende medicatie vermijden, Neus doorgankelijkheid
optimaliseren
• Medicamenten?
– Mirtazepine/paroxetine (beïnvloeding luchtwegtonus : enige
daling AHI, klinisch niet relevant. Fluticason neusspray: enige
daling AHI, klinisch enige verbetering.
• MRA beugel en evt chirurgische ingrepen
– Zal straks worden besproken
Positie training
• Voorkomen van rugligging
• Kan worden overwogen bij mild OSAS
met evidente POSAS; met in nietrugligging AHI< 5
CPAP
• Continuous Positive Airway pressure
• Sinds 1981 als behandeling van OSAS
• CPAP zorgt voor een geringe overdruk, waardoor de
luchtwegen worden opengehouden.
• Druk 4-20 cm H2O
• Gemiddelde druk 8-10
• Is dus geen beademing en of zuurstof!
Maskers
• CPAP bewezen effectief in verbetering van
– Kwaliteit van leven
– Slaperigheid (ESS)
– Vasculaire morbiditeit en mortaliteit
– AHI
Verwijzing naar IJsselland; wat
gebeurt er dan?
• Patiënt verwezen naar poli Longziekten.
• PG wordt aangevraagd (wachttijd op dit moment +/- 1
maand)
• Week na PG voor uitslag op poli
• Indien MRA : verwijzing KNO
• Indien CPAP: verwijzing slaapverpleegkundige voor
uitleg en installatie van CPAP
• Na één maand retour slaapconsulente: AIRview: evt
aanpassingen
• Na twee maanden poli longarts : airview en
beoordelen negatief rijadvies.
• Indien stabiel : controle na 1 jaar.