SENSE, seksuele gezondheid van jongeren

Seksuele Gezondheid
Jongeren <25:
GGD MAKES SENSE
Anne-Marie Niekamp, arts M&G - antropoloog
Coördinator SOA en Seksuele Gezondheid
GGD Zuid-Limburg
Inhoud
1. “Seks onder je 25e”
2. Seksuele gezondheid jongeren?
3. Simone- Aida- Paula
4. Start Sense Centrum voor Seksuele
Gezondheid Limburg
Seks onder je 25e
2005:
• Onderzoek seksuele gezondheid
• Leeftijd: 12 - 25 jaar
• Reden:- verslechtering seksuele
gezondheid
- gebrek aan onderzoek
• Rutgers Nisso and SOAIDS
H. De Graaf, S. Meijer, J. Poelman, I. Vanwesenbeeck
Seks < 25e
Definitie seksuele gezondheid
Brede definitie, vooral afwezigheid van:
• SOA/HIV
• Ongewenste zwngerschap
• Dwang of gedwongen seks
• emotionele barriers, schaamte of
gevoelens van schuld
• seksuele dysfuncties
Vooral prettig respectvol seksleven!
Schets seksuele gezondheid
Gebaseerd op:
•
•
•
•
•
Seks onder je 25e landelijk (2005, Rutgers Nisso)
Seks onder je 25e Zuid-Limburg (2005, GGD ZL)
Studie op ROC (2008-2009, GGD ZL)
Trends in seksualiteit in Nederland (2008 Rutgers Nisso)
Een jaar Sense poli Limburg
Simone
• 13 jaar, kinderlijk uiterlijk
• Nederlands, ouders gescheiden
• Verwijzing door JGZ: SOA-test
• Verschillende seksuele contacten afgelopen
maanden:
– 1 vast vriendje
Seksueel gedrag Limburg 1
• Eerste seksuele ervaring:
– gem. 16,4 jr
(NL: 16,6 jr)
– 70% condoom gebruik
(NL: 76%)
– < 14 jr: v 48%, m 28%
(NL: 45%, 26%)
• Ervaring met anale seks:
– 18-20 jr: 22%,
– 21-24 jr: 33%
(NL: 16%, 27%)
Jongeren en seks
Gr afiek 2: Jong er en m et er var ing m et
ge slachts gem e enschap
Grafiek 2: Aantal sekspartners van
jongeren (12-25) die seks hebben (%)
100
50,00
80
40,00
60
30,00
%
%
40
20,00
20
10,00
0
0,00
12-14
15-17
Zuid-Limburg
18-20
21-24
Nederland
1
2-5
Zuid-Limburg
6-9
10 of
meer
Nederland
Zelfbeeld jongeren
• 1/ jongeren ( 39% (m) en 33% (v)) vindt
zichzelf aantrekkelijk
• 1/3 jongens en 2/3 meisjes onzeker over
eigen lichaam
• Kennis en interactie competenties.
• Seksuele identiteit
Terug naar Simone
• Vrienden groep jongens rond 19
• Met 5 jongens seks
• Niet alle seks even vrijwillig, 1 jongen niet leuk
• Geen condooms - geen anticonceptie
• Kennis beperkt: zwanger?
• SOA? Zwanger? Seksueel geweld?
Seksueel gedrag Limburg 2
Meer risicogedrag in Limburg:
•
•
•
•
jongeren starten iets vroeger
vaker onveilige seks
kennis beperkt
seksuele competenties
(16,4)
• risicogroepen: lager opgeleid en/of allochtoon
Zwangerschap en anticonceptie
• jongere groep (<15) 30% (m) en 15 % (v) geen
anticonceptie
• Meisjes (12-19): 3,5% afgelopen jaar morning-afterpil
• ROC: 3% zwanger, 49% risico ongewenste
zwangerschap
• 4 Limburgse gemeenten in landelijke top 10
tienerzwangerschappen
Aida
• Marrokaans, 15 jaar
• Verwijzing school-maatschappelijk werk +
schoolpolitie
• Enkele weken geleden verkracht (loverboy?)
• Thuis niet bespreekbaar (eerwraak)
• Angst voor zwangerschap
• Nu vriendje
Seksueel geweld
Ervaring ongewenste seks / seks tegen hun zin:
• Meisjes 12-19: 13% ervaring ongewenste
seksuele handelingen
• Jongens: 4% (Homoseksuele jongens 26%)
• ROC 5% seks tegen hun zin
• loverboy problematiek (16 ZL 202 NL) - poli
Signalen loverboy
•
•
•
•
•
•
•
Meer interesse in seks.
Ziek zijn, spijbelen en weglopen.
Nieuwe kleren, mobiele telefoon.
Afzetten tegen ouders en school.
Ziet er anders / uitdagender uit.
Huilbuien en woedeaanvallen.
Internet en GSM gebruik
(sugababes, Partypeeps).
• Gaat veel op stap.
Loverboys?
• 20-30 jaar
• Vaak NL met
allochtone
achtergrond
• Laag
opleidingsniveau
• Jong crimineel
• Bekend bij Politie
• Uit op macht en
geld!
• Weinig respect voor
vrouwen
• Geen schuldgevoel
• Gewetenloos
• Weten kwetsbare
meisje goed te
vinden
De 4 processen
• Grooming:
Ontmoeting, indruk maken, romantisch, relatievorming.
• Inlijving:
Seksueel contact, isolement en afhankelijkheid, grenzen
verleggen.
• Aanzet tot Prostitutie:
Geweld, chantage, verslaving, controle, exploitatie.
• Beëindiging:
Terugvalrisico, psychische problematiek, trauma.
Vervolg Aida
• Niet zwanger -- anticonceptie?
• Verhaal vriendje geeft indruk loverboy circuit
• Aida: Lovergirl?
• Multi-problematiek
Paula
• 16 jaar komt samen met haar vriendje (17)
• Eerste vriendje sinds 6 maanden
• Vriendje heeft wel ander vriendin gehad.
• Paula gebruikt anticonceptiepil
• Paula komt voor SOA test, vriendje ook. Bij
uitvragen pijn bij het vrijen.
SOA bij jongeren 1
• 65 % schat de kans dat de kans
dat ze een soa kunnen krijgen te
laag in
• 12 % SOA-test
• Vindpercentage: 12,5%
• Chlamydia belangrijkste SOA
• Chlamydia Screening Limburg:
5,1%
Jongeren op vakantie
Grafiek 3: Aantal soa cliënten per m aand op
de GGD (2004)
•15-17 jr: 20% gebruikt
condooms vakantie
45
•18-20 jr: 34% gebruikt
condoms
35
30
•40% heeft geen condoom
als het nodig is
25
maand
Zuid-Limburg
ok
t
no
v
de
c
au
g
se
p
ju
l
fe
b
m
rt
ap
r
m
ei
ju
n
20
ja
n
aantal per 100000
Nazomer piek
40
•50% gebruiken geen
condooms
Paula vervolg A
A:
• Soa-test: geen celmateriaal op zelf-swab???
• Ze komt terug voor nieuw swab
• Afnemen besproken.
• Kennis eigen lichaam?
• Uitleg
• Geen SOA
• Wel pijn bij penetratie.
• Bespreken seks
Paula vervolg B
B:
• Soa-test: geen soa
• Verder vragen over seks:
– Wel zin in seks
– Penetratie nooit gelukt
– Tampons gebruiken ook niet
Seksuele problemen/
disfuncties
Seksuele problemen:
Meisje:
• 37% meisjes (<25) pijn bij vrijen
• 26% meisjes (<18) niet klaarkomen
• 16% jongens (<18) te snel klaarkomen
• ROC: 31% vrouwen 15% mannen seksuele
problemen
Seksuele Gezondheid
Lange termijn consequenties: niet alleen
seksueel of medisch, ook sociaal-economisch
Seksuele Gezondheid: Hulp
Hulpvraag:
• veel jongeren ervaren vragen en problemen
seksuele gezondheid
• gaan liever niet naar hun huisarts
• jongeren geven aan seksuele voorlichting
belangrijk te vinden
• scholen vragen GGD om hulp, seksuele
voorlichting is moeilijk
Een nieuwe start: Sense
VWS:
– Verbeteren seksuele hulpverlening
– Laagdrempelig voor jongeren
– Aanvullend aan huisarts
–
–
–
–
–
–
Per 1 januari 2008
Samen met 8 SOA-Centra
8 Public Health Centra voor seksuele gezondheid
Alleen poli
1 naam: Sense
1 website: www.sense.info
Sense: doel
Preventie seksuele problemen:
- Ongewenste zwangerschap
- Seksueel geweld
- seksuele dysfuncties
Verbeteren seksuele gezondheid
Alleen individuele consulten - geen primaire preventie
GGD Centrum voor
Seksuele Gezondheid Limburg
- gratis voor jongeren<25
- per hulpvraag 2 consulten per
persoon per jaar
- hulpvragen: alles mbt seksuele
gezondheid
-ruim 1700 consulten per jaar
Sense spreekuren
• Afspraakspreekuur (Heerlen, Geleen,
Maastricht, Roermond, Venlo)
•
•
•
•
Inloop spreekuren (gemeentehuis, JIP)
Spreekuren op scholen
Voorlichting
Outreach
De praktijk
Elke vraag over seksualiteit:
- Ik ben bang dat ik zwanger ben.
- We willen seks hebben, hoe kan ik een zwangerschap
voorkomen?
- Mijn vriendje zet me onder druk om seks te hebben, maar ik
wil nog niet !
- Ik heb pijn bij het vrijen.
- Ik kom te snel klaar.
- Hoe krijg je een SOA?
- Ik vind mijn schaamlippen te
groot/lang - mijn penis te klein.
Leeftijd: 12-25
Verwijzen? Overleggen?
• Neem contact op met een verpleegkundige of
arts van Sense (kan via callcenter, maar
buiten tijden callcenter via secretariaat)
• Overleggen kan altijd!
www.sense.info