Voorlichting en preventie

Tine Samaey
1 BaO B2a
Empowerment
SEKSUELE GEZONDHEID, SEKSUELE RECHTEN EN SEKSUELE VOORLICHTING
Seksualiteit is gebaseerd op:
•
adequate kennis,
•
individueel zelfbewustzijn
•
acceptatie,
•
een overeenstemming tussen seksueel gedrag, persoonlijkheid en zelfbeeld, vaardigheden
om intieme relaties te kunnen aangaan.
Seksuele rechten verwijzen naar:
het recht van ieder individu op informatie en steun om zich te kunnen beschermen tegen
negatieve consequenties van seks, zoals misbruik, uitbuiting, discriminatie, ongewenste
zwangerschap, soa en hiv of aids.
Empowerment

Seksuele gezondheid =
Een met seksualiteit verbonden toestand van fysiek, emotioneel, mentaal en sociaal
welzijn. Het is dus meer dan de afwezigheid van ziekte, disfunctie of zwakte.
Seksuele gezondheid vereist een positieve en respectvolle benadering van
seksualiteit en seksuele relaties. Het vereist ook het mogen en kunnen aangaan van
plezierige en veilige seksuele ervaringen zonder dwang, discriminatie en geweld.
Om seksuele gezondheid te bereiken en te behouden, moeten de seksuele rechten
van alle personen worden gerespecteerd, beschermd en gerealiseerd.
GEZONDHEIDSVOORLICHTING EN –BEVORDERING:
DEFINITIES EN CONCEPTEN
Gezondheidsbevordering
Een combinatie van voorlichting en omgevingsveranderingen die (samen) gezond gedrag en
gezonde leefcondities stimuleren. Het gaat niet alleen om voorlichting, maar ook om sociale,
culturele, politieke, economische, organisatorische en wettelijke condities die gezond gedrag of
gezondheid kunnen beïnvloeden.
Seksuele rechten
De rechten van de mens die erkend worden in veel nationale wetten, internationale documenten
over de mensenrechten en andere consensusdocumenten.
Positieve gezondheid
Alle activiteiten die worden uitgevoerd om gezonde mensen gezond te houden en niet gericht
zijn op een bepaalde ziekte of categorie van aandoeningen. Bijvoorbeeld: Programma’s voor
de empowerment van vrouwen en jongeren, programma’s voor algemene seksuele en
relationele vorming.
Primaire preventie
Het proberen van gezondheidsproblemen te voorkomen. (Meestal één bepaald
gezondheidsprobleem of een categorie van aandoeningen). Is alleen mogelijk als de oorzaken
van het probleem voldoende bekend en te beïnvloeden zijn.
Empowerment
Secundaire preventie
zinvol wanneer er een goede test is om mensen in een vroeg stadium op te sporen en
wanneer de aandoening vroegtijdig kan worden behandeld. Bijvoorbeeld: oproepen aan
kinderen om seksueel misbruik te melden, oproepen aan prostituees om zich regelmatig op
hiv of soa’s te testen.
Tertiaire preventie
Richt zich op mensen met een ziekte op handicap met als doel om de handicap of ziekte te
beheersen en verdergaand invalideren te voorkomen. ( Medische cure, maar ook care!)
gezondheidsvoorlichting
Meer dan het overdragen van informatie over gezondheid en gezondheidsrisico’s. Het is
voorlichting die gericht is op het beïnvloeden van opvattingen en of gedrag. Ook is het
voorlichting die is gericht op het vergroten van het vermogen van personen om problemen
op te lossen, dus meestal meer vormend van aard en grijpt vaak aan op de vaardigheden
die mensen nodig hebben om van gedrag te kunnen veranderen.
Empowerment
PLANMATIGE VOORLICHTING
Planmatige voorlichting
Een proces waarin globaal tien stappen zijn te onderscheiden:
•
5 stappen ontwikkeling en uitvoering
•
5 stappen evaluatie
Gezondheid bevorderende interventies hebben meer kans op slagen:
•
•
naarmate men bij de ontwikkeling ervan systematisch te werk is gegaan.
Gezondheidsbevordering gebaseerd is op een zorgvuldige analyse van het
gezondheidsprobleem, de oorzaken en interventiemogelijkheden.
Empowerment
Proces van de ontwikkeling van een voorlichtingsprogramma:
Planning
Probleem – gedrag en omgeving – determinanten – interventie – implementatie
Evaluatie
Intervention mapping =


Protocol voor het systematisch gebruiken van empirische gegevens en theoretische inzichten bij
de ontwikkeling en implementatie van gezondheidszorg.
Protocol voor de voortdurende en intensieve samenwerking tussen programmaontwikkelaars en
onderzoekers enerzijds, en programmagebruikers en intermediairen anderzijds.
 IM vereist dat voorlichting in samenwerking met doelgroepen en de mensen die de voorlichting
moeten uitvoeren wordt ontwikkeld.
Intervention mapping beschrijft het proces van programmaontwikkeling
in 6 stappen:
•
Needs assessment
•
Veranderingsdoelen
•
Theoretische methodieken en praktische technieken
•
Programmaontwerp en productie
•
Plan programma-invoering en –gebruik
•
Plan programma-evaluatie
Transtheoretisch model
Mensen doorlopen een aantal stadia alvorens er sprake is van een blijvende
gedragsverandering.
Empowerment