10 Jaargang 39 December 2012 Uitgave van MMV Na haar man vindt ook Diewertje Verschoor zelf baat bij Moermantherapie • ‘Keizer’ die niet op reguliere wijze van voetstuk gestoten zal worden • Moolenburgh heeft nieuwe leden aan zijn voeten • Jochem (11) overleefde kanker met hulp van vader Waar het werkelijk om “draait” in de darmen Simplisme om Coli + opbouw Het duurde even, zeker een paar decennia, maar toen de overheid eenmaal in de gaten kreeg dat roken slecht is voor de mens, wist ze van wanten. De anti-rook­ lobby kreeg royale subsidies, de belasting op tabak ging drastisch omhoog (een niet onplezierig bijverschijnsel voor de schatkist) en op zeker moment werd het verplicht om op pakjes sigaretten, shag en andere rookartikelen de waarschuwing te plaatsen dat roken dodelijk kan zijn. Dat leidde ertoe dat het ‘tabak zuigen’ steeds meer in een kwade reuk kwam te staan. Het gebruik van probiotica voor de opbouw van de darmflora en ter bevordering van het natuurlijke afweersysteem wint nog altijd aan populariteit. In onze darmen “wonen” miljarden bacteriën (1014). De gezondheid van de darmen en van de mens als totaal wordt in grote mate bepaald door deze bacteriën en de mate waarop zij met elkaar in evenwicht verkeren. In perioden van stress, tijdens de vakantie (o.a. zuidelijke landen) en tijdens ziekte, maar ook door veranderingen in het voedingspatroon en/of door het gebruik van antibiotica kan dit evenwicht verstoord raken. Dan is het gebruik van probiotica aan te bevelen. Deksel met spiraal Speciaal ontworpen om beschadiging van de capsules tijdens transport en opslag te voorkomen. Eenvoudig te openen Het deksel is eenvoudig te openen en weer goed te sluiten wat vochtvorming voorkomt. Speciale “drooglaag” Een speciale laag aan de binnenzijde voorkomt het vochtig worden van de capsules en daarmee kwaliteitsverlies na opening. Vochtig bestendig plastic Voor alle verpakkingen gebruiken we hoogwaardig plastic vanwege superieure eigenschappen om de capsules te beschermen tegen licht en vocht. In de maag (normale pH 1.4) lossen de capsules binnen 5-15 minuten op Zuurbestendige bacteriën De bacteriën in deze drie preparaten zijn gevriesdroogd opgenomen en omringt door een zuurstabiele polysacharide-matrix. De gel die ontstaat na het oplossen van de capsule en blootstelling aan de omgeving beschermt de bacteriën tegen de zure condities in de maag. Deze speciale matrix verhoogt de overlevingskans van de bacteriën in de maag met een factor 50. Acidophilus Extra 4 en 10, die respectievelijk 4x109 en 10x109 levende bacteriën bevatten, helpen de darmflora op te bouwen en bevorderen het natuurlijke afweersysteem. Zij verhogen de weerstand tegen ongunstige bacteriën en schimmels in de darm, helpen de darmflora te versterken en bevorderen de darmperistaltiek. Probioguard bevat 4 miljard (4x109) levende bacteriën en kan dankzij de twee extra stammen bovendien worden gebruikt tijdens het reizen en op vakantie en/of na het gebruik van antibiotica. Minimaal 1 miljard kiemen Als de capsules zijn opgelost, wordt de zuurstabiele matrix blootgesteld aan de omgevingsvloeistof en vormt zich een gel die de bacteriën beschermt tegen het maagzuur De overlevingskans van de bacteriën tijdens de maagpassage is hierdoor 50x hoger. In het duodenum (pH 6,5) lost de gel op, waarna de bacteriën kunnen vrijkomen om hun positieve taken te kunnen volbrengen In alle drie de preparaten zijn de Lactobacillus acidophilus La-5 en Bifidumbacterium lactis BB-12 aanwezig. Probioguard bevat naast deze twee stammen bovendien ook de Streptococcus thermophilus STY-31 en Lactobacillus delbrueckii ssp. bulgaricus LBY-27. De eigenschappen van al deze bacteriestammen zijn eenvoudig na te zoeken en uitvoerig beschreven in de literatuur. Acidophilus Extra 4 of 10 en Probioguard zijn verder melkvrij. De verpakking van de drie preparaten is speciaal ontwikkeld om ervoor te zorgen dat er geen vocht van buitenaf bij de capsules kan komen. Bovendien hoeven de preparaten niet in de koelkast bewaard te worden. Daardoor wordt het veel gemakkelijker om de preparaten te bewaren en/of mee te nemen op reis. De volledige naam Het darmslijmvlies gezond Ook een intact darmslijmvlies is belangrijk voor de gezondheid van het totale lichaam. Met een promucoticum als Colibiogen is er maximale ondersteuning. Voor verdere informatie kunt u de gratis folder aanvragen via onderstaand adres. Voor informatie zie www.hb08.nl tel 088-0075700 mail [email protected] Nu deze strijd een heel eind gewonnen lijkt, wordt het de hoogste tijd om ook andere bedreigingen van de volksgezondheid met eenzelfde slagvaardigheid aan te pakken. Neem het gigantische probleem van overgewicht. Net als roken heeft dat te maken met slechte gewoontes, bijvoorbeeld om fastfood te eten, veel te veel suiker te consumeren en veel te weinig te bewegen. Het bestuur van MMV en de redactie van Uitzicht wensen u fijne feestdagen en een mooi 2013! Het stuitende is echter dat de overheid juist op dit punt geen enkel gevoel van urgentie aan de dag legt. Er lijkt slechts één echt gevaar te zijn: roken! Er is zelfs al gepleit om het voorbeeld van Australië te volgen. Daar worden op pakjes sigaretten niet alleen waarschuwingen geplaatst maar ook misselijkmakende beelden van ontbindende lichaamsdelen, en kinderen die ziek zijn geworden door het roken van hun ouders. Zo, dat is pas echt duidelijke (beeld)taal! O ja? Het is een voorbeeld van veront­ rustend simplisme waarbij een gemeenschappelijke vijand is gevonden en we elkaar wijsmaken dat we heel goed bezig zijn als we dat ene probleem maar weten te tackelen. Schemadenken, heet dat. Het is een berucht verschijnsel, dat het goed doet bij beleidsmakers. Neem hun denken over geneeskunde. Regulier is wit, complementair is zwart. De wereld wordt er een stuk overzichtelijker door maar je laat dan wel enorme velden braak liggen. Dat is niet eens ‘jammer’ te noemen, het is verwijtbaar! Cor van Groningen eindredacteur Uitzicht 3 Dieuwertje Verschoor: ‘Ik geloof in de opdracht om te bidden en te werken’ Wat doe je als je hoort dat je kanker hebt en je kent iemand die genezen is met het Moermandieet? Dan ga je dat zelf ook volgen. Voor Dieuwertje Verschoor stond het als een paal boven water dat ze met gezonde voeding wilde werken aan haar eigen herstel. Het bewijs dat het werkt zit immers elke dag bij haar op de bank: haar man Dick. Vijftien jaar geleden opgegeven en nu kerngezond. “We gaan ervoor!” Tekst: Petra Pronk Foto: Jaco Klamer I n het huis van de familie Verschoor in Rijnsburg doet Dieuwertje de deur open. Vorige keren kwam de journalist van Uitzicht hier voor haar man Dick, die genezen is van kanker. Deze keer doet zij haar verhaal. Omdat ze zelf kanker heeft en omdat haar man als gevolg van een herseninfarct niet meer kan praten. In 2008 kreeg het echtpaar Verschoor een ernstig auto-ongeluk. De auto was total loss, Dieuwertje en Dick Verschoor ook. In de nasleep van het ongeluk werd duidelijk dat Dick een aneurisma had in zijn hoofd. De arts drong aan op een operatie en het plaatsen van een stent. Ze hadden er geen goed gevoel over maar lieten zich toch overhalen. De operatie ging niet goed. Dick kwam eruit met een zwaar herseninfarct, hij kon niet meer praten en moest naar een revalidatiecentrum. “Dat was een hele zware periode”, vertelt Dieuwertje. “Ik was druk met hem en maakte me veel zorgen. Ik verwaarloosde mezelf, werd mager en moe en zag er slecht uit. Ook kreeg ik last van een dikke buik omdat de milt ging opzetten. Ik besteedde daar geen aandacht aan. Dacht dat het een reactie was op het feit dat het zo slecht ging met Dick. We zaten nu eenmaal in een nare periode. Ik was verdrietig en opstandig dat we toegestemd hadden in die operatie. Achteraf denk ik dat de ziekte in die periode heeft toegeslagen omdat ik me zo ontzettend down voelde en steeds maar doorging ondanks de moeheid.” Non-Hodgkin Op een gegeven moment ging het niet meer. Ze maakte een afspraak met de dokter. Die liet bloed afnemen, waarna onmiddellijk de alarmbel ging rinkelen. Er werd gedacht aan leukemie, vandaar dat ze direct werd opgenomen voor een bloedtransfusie. Al snel bleek dat ze nonHodgkin Lymfomen had in het laatste stadium. Dat betekende dat de kanker ook uitgezaaid was naar het beenmerg. “Vreemd genoeg was ik ergens ook op­ gelucht dat ik nu in het ziekenhuis lag”, vertelt ze. “Dat betekende dat ik mocht 4 ophouden met rennen. Ik kón niet meer van de moeheid. Ik mocht eindelijk ziek zijn.” Hoewel ze eigenlijk opgegeven was, was er geen haar op haar hoofd die erover peinsde die boodschap serieus te nemen. Ze trok zich op aan de ziekte­ geschiedenis van haar man. Die had ruim 10 jaar eerder ook kanker gekregen met uitzaaiingen en was door de Moerman­ therapie helemaal genezen. Het was direct duidelijk dat zij diezelfde weg zou volgen. Bij Dick werd destijds maagkanker geconstateerd met uitzaaiingen in de milt, de slokdarm en de 12-vingerige darm. In het ziekenhuis zeiden ze dat hij uitbehandeld was. “We hebben gesmeekt om chemo of bestraling maar de dokter zei: ‘Ik zou niet weten waar ik dat op moet richten. Ik heb een halve emmer bij je weggesneden’. Hij werd naar huis gestuurd om te sterven. Dat konden we niet accepteren. Dick was pas 58, nog veel te jong. Vrienden hebben ons toen op het spoor gezet van dokter Houtsmuller.” Daar heeft Dieuwertje nog een aardige anekdote over. “In die eerste tijd wisten we helemaal niet hoe het zat. We hadden nog maar weinig informatie over het dieet, maar we hadden wel gehoord dat taxusknoppen een kankerremmende werking hadden. Toen we op een dag met vrienden in het bos liepen te wandelen braken we knopjes van taxusbomen af en gaven die Dick te eten. Hij vertrouwde het niet helemaal, dus de meeste heeft hij na het kauwen uitgespuugd. Toen we dat verhaal later aan Houtsmuller vertelden, zei hij dat we heel veel geluk hadden gehad, omdat taxus vreselijk giftig is…! Bij de assistente van dr. Houtsmuller waren we sinds die tijd ‘die mensen van de taxus’.” Ze had haar man daarna op zien knappen, dus toen ze zelf kanker kreeg was het niet meer dan logisch om naast de reguliere behandeling ook de Moermantherapie te gaan volgen. Niet kaal De oncoloog zette in op acht chemokuren. “Je ligt daar dan een hele dag in het ziekenhuis met allemaal andere mensen die ook zoiets hebben. Natuurlijk raak je dan aan de praat, want je ziet elkaar gedurende langere tijd regelmatig. Het viel op dat alle patiënten kaal werden, behalve ik. In het gesprek met de oncologisch verpleegkundige had zij mij het adres van een pruikenwinkel gegeven en me aangeraden maar vast een pruik uit te zoeken omdat ik door de kuren zeker kaal zou worden. Dat is dus nooit gebeurd. Het was wel heel zwaar, maar in vergelijking met de andere patiënten ben ik dankzij de Moermantherapie de kuren toch heel goed doorgekomen.” Ze vond het zwaar om in die moeilijke tijd haar man niet om zich heen te hebben. Toen die tussen haar vierde en vijfde chemokuur naar een verpleeghuis moest omdat de maximale termijn in het revalidatiecentrum verstreken was, zette ze alles op alles om hem naar huis te laten komen. Hoewel ze fysiek niet in staat was voor hem te zorgen omdat ze zelf zo ziek was, fleurden ze beiden op en met hulp van vrienden zijn ze die zware periode doorgekomen. Intussen sloeg de behandeling aan en tot verbazing van de oncoloog bleek bij een bloedcontrole dat Dieuwertjes bloed zo goed was dat de achtste chemokuur niet meer nodig was. Fatale griepprik Het ging een poos heel goed, totdat Dieuwertje zwichtte voor de druk om een griepprik te halen tegen de Mexicaanse griep. Toen ging het in snel tempo bergafwaarts. De milt zwol opnieuw enorm op en ze moest aan de chemopillen. “Ik begon met vijf pillen per dag. Dat was geen pretje want het is toch enorme rommel. Langzamerhand werd het afgebouwd en sinds een paar maanden zit ik nu af en toe zelfs weer zonder. Ik moet wel elke acht weken op controle, want de kanker zit nog steeds in mijn beenmerg. Maar de situatie is wel stabiel. Al met al gaat het heel goed. Zeker als ik het afzet tegen de patiënten met wie ik de chemokuren heb gevolgd. Zo langzamerhand ben ik de enige overlevende en dat heb ik echt te danken aan het Moermandieet met de daarbij behorende pillen.” 5 Het volgen van het dieet kost haar niet veel moeite. Doordat ze jarenlang voor haar man volgens de Moerman richt­ lijnen had gekookt en meeat, wist ze precies waar ze aan toe was. “Ik vind het niet zo moeilijk om het vol te houden. We houden van groente en vis en daar kun je lekker mee variëren. Het enige wat ik lastig vind is dat ik eigenlijk geen chocola mag, behalve die 85% puur. Ik ben een echte zoetekauw, dus dat blijft een beetje een strijd. Dr. Houtsmuller heeft mijn man ooit het advies gegeven om één ding uit te kiezen waar je dol op bent en dat je eigenlijk niet mag – en dat af en toe te nemen om het jezelf iets makkelijker te maken. Voor mij zijn dat bonbons. Maar verder houd ik me heel trouw aan het dieet. Toen ik chemo kreeg waren er wel patiënten die zeiden: ‘Ik ga nog liever dood dan dat ik dat dieet moet volgen’. Nou, ik niet! Er is niks mis met het Moermandieet. Het gaat me heel gemakkelijk af. We volgen het al vijftien jaar en we genieten er elke dag van.” Het enige dat ze lastig vond toen ze de chemokuren volgde, was dat ze eigenlijk geen energie had om te koken. “Dan val je terug op recepten die je lekker vindt en die niet te ingewikkeld zijn. Zo maak ik bijvoorbeeld graag een heerlijk linzengerecht met noten en gedroogde abrikozen.” Positief en dankbaar Afgezien van het dieet leeft de familie Verschoor ook verder heel gezond. Het echtpaar gaat elke dag een stukje wandelen of fietsen om aan de noodzakelijke beweging te komen. Ook positiviteit is volgens Dieuwertje een belangrijk element voor gezond leven. “Positief blijven, blijven lachen en vertrouwen houden, dat houdt mij op de been. Ik heb gelukkig een fijne oncoloog in het ziekenhuis. Die is als het ware een coach, daar heb ik veel aan. Ik heb geleerd om me aan te passen aan de omstandigheden. Zo ben ik vrij snel moe. Als ik iets in de tuin doe of met boodschappen doen iets vergeten ben waardoor ik terugmoet naar de supermarkt, ben ik echt afgeknapt. Maar je leert ermee leven. Ik ga gewoon ’s middags een uurtje naar bed en ’s avonds liggen we er heel vroeg in. Als dat is wat nodig is om het vol te houden, dan doen we dat gewoon. We wonen op een prachtig plekje met uitzicht op de Oude Rijn. De schepen komen op een paar meter afstand voorbij. Dat is elke dag weer genieten. Ik probeer bewust een positieve levenshouding te hebben en dankbaar te zijn voor al het goede. Natuurlijk, Dick is 6 ‘De wereld is veel kleiner geworden, maar we genieten met volle teugen’ patiënt en kan niet meer praten. Dat is zwaar, zeker voor hemzelf. Maar we zijn er nog en nu vechten we samen voor onze gezondheid. Het feit dat we allebei zo ziek zijn geweest heeft ons leven verdiept en het een extra dimensie gegeven. We genieten nu veel meer van de kleine dingen. Er is veel dankbaarheid.” Daarbij horen ook de vele lieve mensen om hen heen die altijd klaarstaan. Engelen, noemt Dieuwertje ze. Hulptroepen van de Heer. Dat heeft ze geleerd van haar man toen die ziek was. “Hij heeft nooit gezegd ‘waarom ik?’ Hij zei altijd: ‘Waarom een ander wel en ik niet?’ Hij heeft ook nooit gezeten met de vraag waar God was in moeilijke situaties. Daar had hij een duidelijke mening over: God zit in de hulpvaardige buurvrouw die met een bloemetje op de stoep staat. Dat zijn Gods engelen en daar hebben we er gelukkig heel veel van. Goede vrienden dragen je door het dal heen.” Bidden en werken Ze kan zich erg opwinden over mensen die de Moermantherapie kwakzalverij noemen. Twaalf jaar geleden zat ze samen met haar man bij Sonja, om dokter Houtsmuller te steunen die in gesprek ging met Cees Renckens, toen voorman van de antikwakzalversbeweging. “Een hele nare man”, herinnert ze zich. “Ik zat me op te winden over wat hij zei en ging er tegenin. Toen zei hij ijskoud tegen mij: ‘Mens maak je niet dik. Die man van jou gaat toch dood!” Ik heb echt mijn handen op mijn rug moeten houden om hem niet aan te vliegen. Zo’n man weet echt niet waar hij over praat.” Gelukkig zijn er ook genoeg dingen waar ze steun uit haalt. Zoals uit de verhalen in Uitzicht over patiënten. “Ik herkende veel in het verhaal van Gerda Van Dijk, een paar maanden geleden in Uizicht. Net als zij heb ik ook op mijn knieën gelegen en gebeden om vijftien jaar extra, net als koning Hizkia in de Bijbel. En wij hebben het ook gekregen. Dit jaar is het vijftien jaar geleden dat Dick kanker kreeg. ik geloof heel erg in de opdracht om te bidden en te werken. Vertrouwen is goed en belangrijk, maar je moet ook zelf aan de slag. Doen wat je kunt en verder mag je vertrouwen op de Heer. Dat is iets anders dan lijdzaam zijn. Ik ben wel actief met mijn gezondheid bezig en doe alles wat in mijn vermogen ligt. Ik moet altijd denken aan het verhaal dat mijn man wel eens vertelde over de watersnood in 1953. Een man stond op het dak van zijn huis. Het water kwam hoger en hoger en hij dreigde te verdrinken. Boten voeren langs, mensen maanden hem om in te stappen. Maar hij weigerde, want God zou hem redden. Het water kwam hoger en ten slotte verdronk hij. Toen hij in de hemel kwam vroeg hij aan God: waarom hebt u mij niet geholpen? Waarop de Heer zei: ‘Heb je al die boten dan niet gezien die ik gestuurd heb…?’” ‘Nu uitrusten’ In plaats van op de slechte dingen te letten, is het volgens Dieuwertje veel gezonder je te richten op de positieve dingen in het leven. Natuurlijk, het leven is dramatisch veranderd sinds ze kanker kreeg maar het is niet alleen maar slecht. “Ik had een heel druk leven. Ik had van huis uit meegekregen dat je iets voor anderen moet betekenen, altijd klaar moet staan en helpen. Dus zat ik in allerlei clubjes en besturen, het CDA, de Zonnebloem…Toen ik ziek werd zei de dokter: “Dat is nu afgelopen! Voortaan ben je er alleen nog voor je man’. Ergens gaf dat ook enorm veel rust. Een nieuwe fase. Ik mag nu uitrusten. Mijn enige opdracht is nu: goed voor mezelf en mijn man zorgen. De wereld is veel kleiner geworden maar we genieten met volle teugen. We gaan naar concerten en exposities, iets waar we nooit de tijd voor hadden. Binnen de fysieke beperkingen doen we wat mogelijk is. Ondanks de kanker hebben we een heel fijn leven en we hopen dat het zo nog een poosje mag blijven. We gaan ervoor!” Kruiden natuurlijke heelmeesters Informatie: Marry Foelkel Tekst: Petra Pronk Amandelen: altijd feestelijk D e feestdagen komen weer in zicht. Dat zijn bij uitstek dagen om eens iets anders dan anders op tafel te zetten. Wat dacht u van uw eigen amandelspijs? Maar ook op ‘gewone’ dagen is de amandel een feestelijk en gezond hapje. Daarnaast wordt er ook meel van gemaakt. Amandelmeel is heel geschikt voor mensen die weinig zetmeel mogen, zoals diabetici. Ook voor baby’s die geen moedermelk verdragen is amandelmelk een uitkomst, omdat het beter verdragen wordt dan koemelk.” In veel talen heeft de betekenis van het woord amandel iets te maken met ‘ontwaken’. “Dat is niet zo vreemd”, zegt Marry, “want de amandeltakken zijn de eerste bomen die uit hun winterslaap ontwaken. In Israel bloeien ze al in januari. Reden waarom ze geassocieerd worden met nieuw leven. Volgens verhalen uit de Bijbel werd het plotselinge uitbloeien van een amandelhouten staf gezien als een teken van God om de nieuwe hogepriester aan te wijzen. De amandelbloesem prijkt ook op de bekende joodse zevenarmige kandelaar.” Zoet en bitter De amandel is bezig aan een opmars, aangezien de voedingsindustrie aan steeds meer producten amandel toevoegt. “Uit gezondheidsoogpunt is dat een goede zaak, stelt Marry, “want amandelen bevatten alle essentiële aminozuren die het lichaam niet zelf aan kan maken. Ze vormen ook een rijke bron van eiwit, zink, magnesium, vitamine E en lecithine. Dat maakt dat de amandel een positieve uitwerking heeft op hart- en vaatziekten, diabetes, ontstekingen en op de hersenen. In tegenstelling tot andere noten werkt hij niet verzurend in het lichaam. Heel goed gekauwd helpen ze tegen brandend maagzuur en reflux als gevolg van chemotherapie. De geperste olie wordt gebruikt als schoonheidsproduct voor de huid. In de schil van amandelen zit Amigdaline (vitamine B17)), een bittere stof die kankerremmende eigenschappen heeft, ook bekend onder de naam laetrile. Dit zit in kleine hoeveelheden in de schil van zoete amandelen en in veel ruimere mate in bittere amandelen. De amandel is een zusje van de appelpitten en de bittere pitten van abrikozen, waar dus ook laetrile in zit. Sommige mensen eten bittere amandelen uit een oogpunt van preventie. Laetrile bevat cyanide, een stof die in grote hoeveelheden giftig is. Vandaar dat u er nooit meer dan een paar per dag van moet eten. Inhoud: Marry Foelkel Tekst: Petra Pronk Recept amandelspijs Amandelspijs is een belangrijk ingrediënt tijdens de kerstdagen. Een goede patissier maakt amandelspijs met een paar bittere mandelen erin, om een fijne smaak te krijgen. U kunt er ook zelf mee aan de slag. Het is buitengewoon eenvoudig, maar aangezien het een poosje moet ‘rijpen’ is het wel van belang dat u er op tijd mee begint! Ingrediënten: 100 g ontvelde amandelen • citroenrasp en sap van 1 citroen • honing, rijstsiroop of ahornsiroop naar behoefte, zodat een smeuïge massa ontstaat • 1 ei (optioneel) Bereiding: Maal de amandelen fijn of stamp ze fijn in een vijzel. Doe de citroenrasp en het sap erdoor. Voeg de honing (of siroop) en het ei toe om de massa smeuïg te maken. Waneer u van iets steviger houdt, kan het ei ook achterwege blijven. Leg de amandelspijs afgedekt weg in de koelkast en laat het ruim een week rijpen. Door toevoeging van stukjes gedroogde vruchten en kruiden kunt u er een lang houdbare en vooral energierijke supersnack van maken. Tip: amandelen een nacht in water zetten. Daardoor krijgen ze het dubbele volume en smaken ze als vers. 7 ‘De keizer aller ziektes, een biografie van kanker’ heet het boek dat voor me ligt. Een prima gekozen titel. Kanker is een ‘keizer’ van wie niet gewonnen kan worden. Maar ook een keizer die niet van zijn voetstuk gestoten zal kunnen worden op de manier die de reguliere geneeskunde nastreeft. Tekst: Dr. Hans Stoop Weinig te vinden over natuurlijke preventie in fascinerend boek ‘De keizer aller ziektes, een biografie van kanker’, Siddhartha Mukherjee – Uitgave: Bezige Bij – ISBN: 978 90 234 2698 1 – 591 pagina's – € 29,90. Kanker, een ‘keizer’ van wie niet te winnen valt D e auteur is Siddhartha Mukherjee, gepromoveerd aan de universiteit van Oxford. Als oncoloog en onderzoeker is hij verbonden aan het Massachusetts General Hospital en als docent aan de universiteit van Harvard. Hij schrijft regelmatig artikelen voor prestigieuze tijdschriften zoals The New England Journal of Medicine en onlangs is zijn nieuwe boek uitgeroepen tot Best American Science Writing, een onderscheiding die jaarlijks wordt uitgereikt voor populair wetenschappelijk werk van de hoogste kwaliteit. pioniers en behandelaars uit de natuurgeneeskunde zoals Max Gerson, Samuel Hahnemann, Rudolf Steiner, Bircher Benner, Otto Warburg, Cornelis Moerman, Johanna Budwig, Richard Passwater, Franz Xavier Mayr, Stanislaw Burzynski en Nicholas Gonzales. Goed doorgespit Maar nu over het boek ‘De keizer aller ziekten’. De schrijver draagt dit boek op aan zijn eigen leukemiepatiënt Carla. Tijdens zijn opleiding tot oncoloog ontmoette hij haar en dacht Als een roman hij na over de eerste keer dat men met deze vorm van leukeWat doet dit boek van een reguliere oncoloog in Uitzicht? Wel, mie te maken had en hoe de behandeling toen gebeurde. Op het werd onder mijn aandacht gebracht door iemand die wist deze manier brengt de schrijver de gehele geschiedenis van van mijn interesse voor kanker in het algemeen. Daarbij doe de kankergeneeskunde onder de aandacht. Carla kwam in ik biologisch onderzoek naar het ontstaan van kankercellen, een complete remissie. Ze overleeft de acute lymfatische in het bijzonder zaadbalkanker. Ik moet zeggen dat ik direct leukemie nu al vijf jaar. door het boek werd geboeid. De manier waarop de auteur, met De auteur heeft de geschiedenis van kanker goed doorgespit. afgrijzen vaak, over de lange zoektocht naar de overwinning Het is een verhaal over vindingrijkheid, veerkracht en doorzetvan kanker vertelt, maakt dat je het boek leest als een roman. tingsvermogen maar ook over paternalisme, overmoed en onJammer is dat in dit boek weinig is terug te begrip. Tijdens zijn zoektocht passeren beroemvinden over de meer natuurlijke behandede chirurgen, de ontdekking en toepassing ling van kanker en de rol van een van de röntgenstraling, de intrede van natuurlijke preventie. de cytostatica en de tumor­celbiologie U hoeft niet geïnteresseerd te zijn in de Op huidige wijze zal met zijn veel minder belastende anti­ geschiedenis van de reguliere (convenhormoonbehandelingen bij borst- en kanker niet van voetstuk prostaatkanker de revue. Maar ook tionele) aanpak van kanker om geboeid een kijkje te nemen in de keuken van schroomt de schrijver niet om softenon worden gestoten wat geleid heeft tot de hedendaagse en DES onder de aandacht te brengen. kankergeneeskunde. En dit bezoek is Alles werd ingezet om de oorlog tegen zeker niet fraaier gemaakt dan het in kanker te kunnen winnen. werkelijkheid was of is. Bovendien kan de De geschiedenis die de schrijver in kaart informatie bijdragen aan inzicht, begrip en brengt, staat bol van de experimenten op paonbegrip. Het is een boeiend, helder en duidelijk relaas van tiënten (dus niet evidence based). Neem de eerste radicale een ziekte waar de mensheid al meer dan vijfduizend jaar borstamputaties, waarbij zoveel mogelijk werd weggesneden. mee leeft en aan sterft. Een volgende fase is de invoering van de chemotherapie zo Dit boek dient zeker navolging te krijgen, maar dan uit de rond de jaren vijftig, waarbij simpelweg allerlei combinaties andere hoek. Een biografie waarin de geschiedenis van de werden uitgeprobeerd en losgelaten op de patiënten, die daarnatuurgeneeskunde en vervolgens de niet-toxische tumordoor op het randje van de dood balanceerden. Het laat zien dat therapie net zo inzichtelijk beschreven wordt. Een biografie kankerbehandelingen, ook nu nog, onmenselijk kunnen zijn. die ons meeneemt naar een totaal andere wereld met een totaal andere benadering om van kanker te kunnen winnen. Met name de kennis van de biologische processen heeft, vaak Een biografie die de namen laat passeren van belangrijke binnen enkele decennia, enorme sprongen vooruit en de 8 behandelingen wat meer gericht gemaakt. Te denken valt aan de antihormoon kuren. Toch geldt nog steeds dat er weinig is veranderd in de overleving van kanker. Sterker nog, ondanks alle behandelingen, experimenten en miljoenen aan geld is kanker alleen maar toegenomen. Met andere woorden: intensieve inspanningen op het gebied van het behandelen kunnen als mislukt worden beschouwd. De onderzoekers Bailer en Smith publiceerden daarover in 1986. Dit deed de oncologische wereld op zijn grondvesten schudden. Tabakslobby Voor een aantal kankerspecialisten is wel duidelijk dat de enige interventie die tot nu toe geleid heeft tot een vermindering van de totale sterfte aan een ziekte, preventie is. Er moest dus een verschuiving komen van therapeutisch naar preventief onderzoek. Elimineer de kankerverwekkende stoffen! De schrijver neemt het jaar 1775 als vertrekpunt van zijn verkenning naar preventie. Toen werd scrotumkanker benoemd als een beroepsziekte bij schoorsteenvegers. Opmerkelijk is dat ook in die tijd de gevaren van tabak(snuiven) al onder de aandacht werden gebracht. Maar ook op dit gebied blijkt hoe de enorme politieke belangen ontkrachtend werken. Al in 1954 drong een wetenschapper aan op de stopzetting van de verspreiding van tabak. De tabakslobby ging in de tegenaanval door een geneticus, Clarence Little, in de arm te nemen die alle ziekten als erfelijk beschouwt. Ook de ontwikkeling, invoering en toepassing van de meer recente behandelingen als allogene en autologe beenmergtransplantaties worden aan de lezer voorgesteld. De auteur tekent erbij aan dat het onderzoek miljarden dollars heeft gekost en dat een overgroot deel van de positieve resultaten verzonnen bleek. Kortom, een fascinerend boek, min of meer geschreven als een thriller, met prominenten uit de medische geschiedenis als spelers. Bekende namen uit de geneeskunde zoals Curie en Papanicolaou, de Griek die de screening voor baarmoederhalskanker mogelijk gemaakt heeft, krijgen in dit boek een gezicht. De laatste ontwikkelingen (ontdekkingen) in het kanker­ onderzoeksveld kunt u hier nalezen, alsof u er zelf bij bent. Een ervan is de behandeling van kanker met antilichamen en moleculen gericht tegen routes uit de signaalpaden die een cel volgt, waardoor deze zich gedraagt als een kankercel. Nog recenter is de ontdekking van een kankerstamcel die verklaart waarom de kanker steeds weer terugkomt en ongevoelig is voor behandeling. Deze kennis en therapieën leiden niet tot genezing maar een langere overlevingstijd bij ziekten als borst- en prostaatkanker, leukemie en lymfomen. Experimenten vinden nu niet meer plaats óp patiënten maar mét patiënten. Echte preventie Op dit moment is er een verandering te zien in de wereld van kanker. Niet wat betreft het ontstaan van kanker maar, zoals eerder vermeld, wat de sterftekans (de mortaliteit) betreft. Kanker is steeds meer een chronische ziekte geworden waaraan men niet hoeft te overlijden. Helaas wordt aan preventie verder weinig aandacht geschonken. Asbest is verboden, roken wordt zoveel mogelijk ontmoedigd en bevolkingsonderzoeken moeten vroegtijdig ontstaan van kanker opsporen maar waar blijft de promotie van de échte preventie? Preventie die ervoor zorgt dat schadelijke invloeden weinig tot geen kans krijgen om echte schade te berokkenen. Virchow zei al dat de fysiologische omstandig­ heden van grote invloed zijn op het ontstaan van kanker. Hij doelde hier op het micromilieu van de cel, maar we moeten het ruimer, groter bekijken. De omgeving van de mens, onze voeding, ons milieu verdient aandacht. Mogelijk ligt juist hier de kracht van preventie! Wat zich tussen de blootstelling aan kankerverwekkende stoffen en de uitkomst (kanker) bevindt, is niet bekend. Zolang we dat nog niet weten, is misschien het vermijden van zoveel mogelijk carcinogene stoffen en het lichaam in een optimale conditie houden, wel het beste wat we kunnen doen. Later zullen we vast begrijpen waarom. Net als dat we later zullen begrijpen dat de strijd tegen kanker op deze conventionele manier niet zal leiden tot een overwinning. Veel wordt nu verwacht van preventie, maar niet zoals de natuurgeneeskunde die kent. Mogelijk is dit de volgende stap, als de preventie door middel van vroege opsporing ook nog niet het gewenste resultaat oplevert. Ik denk niet dat we moeten wachten op de wetenschappelijke grondslag ervan. In de media lezen we tenslotte dat er dagelijks nog ontdekkingen worden gedaan binnen gevestigde behandelmethoden in de reguliere geneeskunde. 9 Welkomstdag voor nieuwe leden In de media Arts Moolenburgh heeft zaal opnieuw aan zijn voeten De donkere dagen voor kerst lenen zich bij uitstek voor fondsenwerving. De kerstgedachte maakt vrijgevig en januari staat voor de deur. Maand van de goede voornemens. Ter voorbereiding op de zwerm fondsenwervers die dezer dagen op uw portefeuille azen, is het wellicht dienstig de uitzending van Argos over namaak goede doelen te beluisteren. “Heel inspirerend”, zegt een bezoekster na afloop van de kennismakingsdag voor nieuwe MMV-leden op zaterdag 24 november in Baarn. Ze zegt haar voedingswijze de laatste jaren te hebben laten versloffen, maar is nu vast van plan de draad weer op te pakken. Ook bij anderen blijkt de vonk te zijn overgeslagen. “Goed om elkaar zo op te scherpen.” Foute doelen Dat zoveel mensen willen bijdragen aan het uit de wereld helpen van vreselijke ziekten is een bemoedigende wetenschap. Aan de andere kant: waar veel te halen valt daar duiken ook de parasieten op. Hoogleraar filantropie aan de VU Kees Schuyt, wil in de Argosuitzending van 27 oktober niet zeggen dat het de spuigaten uitloopt maar: “De sector is in principe fraudegevoelig.” Reden te meer de rotte appels zo snel mogelijk uit de mand te gooien, zegt Joop Daalmeijer, tot vorig jaar voorzitter van de Vereniging van Fondsenwervende Instellingen (VFI). Naar aanleiding van een eerdere uitzending over het Wereld Kanker Onderzoeksfonds (WKOF) in april reageerde Daalmeijer op de Argossite: “Binnen de goede doelen­ sector is het zelfreinigend vermogen nul.” Daalmeijer kan het weten. Als voorzitter van de VFI kon hij zijn leden er niet toe bewegen meer transparantie te betrachten omtrent hun bestedingen. “Op vergaderingen kwam nauwelijks iemand opdagen. Behalve als transparantie op de agenda stond. Dan was iedereen aanwezig om tegen te stemmen.” Al te zeer aandringen, dat wilde het VFI ook niet. “Ze waren bang dat leden zouden weglopen. De directeur moet zijn salaris wel blijven vangen.” Overigens laat de huidige voorzitter van de VFI, de voormalig directeur van Natuurmonumenten Jan Jaap de Graeff, weten “zich niet te herkennen in het beeld dat Daalmeijer schetst.” Hoe het werkt Aan de hand van het WKOF legt Argos uit hoe de meest rotte appels te werk gaan. Stap één: zorg dat je een keurmerk van het Centraal Bureau Fondsenwerving krijgt. Stap twee: tuig een website op met geknipte en geplakte informatie. Leg de hand op een adressenbestand en begin als een dolle acceptgiro’s rond te sturen. Liefst via je eigen direct mailbedrijf en bij voorkeur in dezelfde week als het KWF. Des te meer kans dat argeloze ontvangers aan de verkeerde club doneren. Eén van de oprichters van WKOF heeft een eigen mailbedrijf, Euro DM. Oud-medewerkers van het WKOF verklaren: “Het WKOF is één grote direct mailmachine. ls voorzitter Dave Schut rond de klok van tien het spits afbijt, kan hij zo’n tachtig nieuwe leden verwelkomen. Hun aantal zal nog groeien want vanwege de mist zijn reizen vertraagd. Veel indruk maken de verhalen van moeder Jeannette en dochter Denise. Bij Jeanette werd in 2005 een uitgezaaide borstkanker vastgesteld. Ze wilde een eigen weg gaan, wat een van de behandelende artsen de opmerking ontlokte dat ze het alleen door een wonder zou redden. “Dan ga ik voor het wonder”, reageerde Jeannette, die daardoor in het ziekenhuis al snel als een rebel te boek stond. Zonder CBF keurmerk lukt het trouwens ook. De Stichting Kankerbehandeling en -preventie heeft alleen een anbi-status (algemeen nut beogende instelling) en harkt tonnen binnen. Vorig jaar berichtte Uitzicht (nummer 10) al over deze club. Oprichter Arnout Sietsema (25) boert goed. Hij zit inmiddels ook in het bestuur van het uiterst verdachte MS Anders – omzet € 2,25 miljoen. Argos probeert hem te pakken te krijgen, maar komt niet verder dan de telefoniste: “Ik moet eerlijk zeggen, ik heb ze nog nooit gezien. Ik ken die hele mensen niet”, zegt ze met een vet Westlands accent. Fondsenwerven onder de dekmantel van preventie en voorlichting. Dit soort clubs zijn bepaald geen reclame voor de organisaties die deze boodschap in alle ernst uit­ dragen. “Geef kanker geen kans”, kopt de WKOF op de homepage. Ze hebben zelfs de slogan van de Moermanvereniging gestolen. Tips? [email protected] http://weblogs.vpro.nl/argos www.kankerbehandelingenpreventie.nl www.wcrf.nl 10 A Ze verdienen aan de kosten. Het is pure zelfverrijking.” Immuunsysteem Met supplementen en een gezonde voedingswijze werkte ze actief aan versterking van haar immuunsysteem. Ook haar leefstijl paste ze drastisch aan, waardoor ze haar overgewicht en de stress tot een aanvaardbaar niveau kon terugdringen. Het resultaat was verbluffend. In 2009 wees een PET-scan uit dat alle kanker uit haar lichaam was verdwenen. Tekst: Arjan van Laar E en gemiddelde winkelstraat op zaterdagmiddag vormt de ideale fuik voor donateurs in spe. Vroeger werd je handtekening gevraagd tegen apartheid, dierproeven of atoomwapens. Tegenwoordig teken je meteen voor een bedrag van tientallen euro’s op jaarbasis. Heb je net met goed fatsoen het donateurschap van Kika weten te ontlopen (“Natuurlijk moet kinderkanker de wereld uit, maar ik ben al lid van de Moermanvereniging. Kent u de Moermanvereniging?”), valt vrouwlief voor de Blokker ten prooi aan een stel enthousiaste jongelui van Fight Cancer! De jeugdbeweging van het KWF. Verklaring: “Ik had gewoon zin om iets goeds te doen.” Ook voor dochter Denise had de ziekte ingrijpende gevolgen. “Eerst sloot ik me helemaal af voor het slechte nieuws. Ik had mijn moeder nog steeds en ik leefde alsof er niets was veranderd.” Nadat ze de waarheid had toegelaten, veranderde de relatie met haar moeder ingrijpend. Het contact werd veel hechter. Net als Jeannette begon zich ze voor gezonde voeding te interesseren, zelfs in die mate dat het nu deel uitmaakt van haar studie aan de universiteit van Wageningen. Tussendoor praat diëtist Riëtte Janssen de zaal bij over de nieuwe inzichten op voedingsgebied. Soja kunnen we beter vermijden behalve als het gefermenteerd is, vlozaad zorgt voor een soepele ontlasting, veel water drinken bij het eten is niet aan te raden en kleine vissen zijn gezonder dan grotere omdat ze minder zware metalen bevatten. Onvermoeibaar ’s Middags is de vloer voor dokter Moolenburgh, ondanks zijn 87 jaar nog steeds onvermoeibaar. Net als tijdens de vorige kennismakingsdag in maart heeft hij de zaal aan zijn voeten. Zijn ervaringen tijdens een langdurige praktijk als Moermanarts, zijn vermogen om ontwikkelingen scherp te analyseren, zijn brede belangstelling, zijn grote belezenheid en zijn gevoel voor fijnzinnige humor leveren een boeiende anderhalf uur op. Het is zijn vurige wens dat er nog eens een verbinding ontstaat tussen regulier en complementair. Hier en daar ziet hij een eerste aanzet in die richting ontstaan. Verder heeft hij nog een belangwekkend advies voor de verzamelde MMV’ers: Geloof nooit iets totdat het door de autoriteiten ten stelligste is ontkend! Tot slot bedankt hij een ieder “dat u zo lang moest luisteren naar zo’n oude man.” De staande ovatie die volgt, is meer dan verdiend. Tekst en foto’s: Jan van Klinken Voor interviews met: Jeannette Moors (Uitzicht 2011/10); dochter Denise (Uitzicht 2012/3) en arts Hans Moolenburgh (Uitzicht 2011/9). Bewijs Als beiden hun verhaal hebben verteld, worden ze meteen door bezoekers gecomplimenteerd en bevraagd. Het verhaal van Jeannette krijgt daarna extra betekenis als de Haarlemse arts Hans Moolenburgh tijdens het middaggedeelte over onderzoek vertelt waaruit naar voren komt dat rebelse patiënten een grotere kans hebben om kanker te overleven. “Daar zit het bewijs”, wijst een bezoeker naar Jeannette. Een overtuigender voorbeeld is op dat moment nauwelijks denkbaar. Riette Janssen en Hans Moolenb urgh beantwoorden vragen van uit de zaal. Op de voorste rij in het midden Jeannette Moors en dochter Den ise. 11 Acht heftige maanden uit het leven van Marieke, Klaas en Jochem Riepma (deel 1) Het was nu of nooit, een tweede kans was er niet Jochem Riepma uit Valkenburg is tien en de levenslust spat van hem af. Dat was acht jaar geleden wel anders. Bij de peuter was neuroblastoom vastgesteld in stadium IV. De overlevingskans met deze kankersoort werd geschat op 5 tot 10 procent. Het ene na het andere kind om hem heen stierf. Intussen deed zijn vader, een apotheker met veel kennis van complementaire (genees-)middelen, er alles aan om de kansen van de kleine Jochem te keren. Tekst: Jan van Klinken – Foto's: Jean-Pierre Geusens en Jan van Klinken H et begon met pijn in zijn beentje en andere klachten. Alleen als de kleine Jochem pijnstillers had gekregen, kon hij slapen. Bezorgd zaten zijn ouders aan zijn bed. Na enkele doktersconsulten volgde de diagnose in het academisch ziekenhuis van Utrecht. Die sloeg in als een granaat. Neuroblastoom, een van die kankersoorten waarmee nog niet veel vooruitgang is geboekt de afgelopen jaren. De tumor aan de bijnierschors verkeerde in een vergevorderd stadium en was uitgezaaid naar beenmerg en andere organen. In het jonge lijfje was bijna geen plek zonder kankercellen. Nu of nooit Jochem onderging bestralingen, zware chemokuren, operaties en een beenmergtransplantatie. Het was nu of nooit. Met deze ziekte is er geen tweede kans. Als de tumor terug zou keren, was de kans op genezing nul. “Het was een bizarre tijd”, blikt vader Klaas Riepma terug. “Het leek wel alsof om Jochem heen het ene kind na het andere stierf. Maar Jochem bleef leven. De behandeling sloeg aan!” Acht maanden lang woonden zijn ouders Marieke en Klaas in het ziekenhuis. Ze hadden besloten er hun tijdelijke thuis van te maken. Afwisselend sliep de een in het Ronald McDonald huis, de ander bij Jochem. Diens zusje verbleef op logeeradressen, dan weer hier en dan weer daar. Wat de ziektegeschiedenis van Jochem bijzonder maakt, is dat vader Klaas zich actief met de behandeling bemoeide. Hij is als apotheker gespecialiseerd in het zelf bereiden van geneesmiddelen. Hij gebruikte al zijn kennis om met complementaire middelen Jochem te ondersteunen. In eerste instantie richtte hij zich op het verminderen van de bijwerkingen van de chemokuren. Hij maakte gebruik van de bestaande literatuur en kennis, daarnaast van zijn netwerk met collega’s en contacten. 12 Verbazing Tot zijn verbazing werd er wel veel aangeboden voor kankerpatiënten, maar kon het niet zijn toets der kritiek doorstaan. Het voldeed niet aan het door hem gewenste kwaliteitsniveau. Ook terugvallen op therapeuten en artsen op complementair gebied leverde vaak teleurstellingen op. “Ik vond de middelen die zij adviseerden niet altijd adequaat en kwalitatief vaak onder de maat. Ik meende veel betere preparaten te kennen,” zegt hij. Ook ontbrak het veelal aan visie hoe je een patiënt als Jochem moet begeleiden. “Er wordt veel aan symptoombehandeling gedaan, maar hoe je een patiënt moet ondersteunen in de verschillende stadia van de ziekte is een ander verhaal.” Het probleem is volgens hem dat de vakkennis op het gebied van preparaten van veel therapeuten en artsen doorgaans niet veel verder reikt dan de bestaande merken en producten. “Die middelen kennen hun beperkingen. Ze worden in grote partijen in fabrieken geproduceerd.” Hem moet daarbij van het hart dat de meeste commerciële producten “zwaar onder gedoseerd en onbeschoft duur” zijn. Prijzen gaan soms twintig keer over de kop. Om de prijs dan maar te drukken, wordt er ter compensatie minder werkzame stof ingestopt. “Alsof 5 mg paracetamol in plaats van 500 je ook van je hoofdpijn afhelpt.” Wat ook ontbreekt, is een mogelijkheid om middelen op individuele leest te schoeien. “Een kankerpatiënt moet soms veel gebruiken om zijn conditie op peil te houden, maar slikt geen tien verschillende tabletten als hij erg ziek is, zeker niet als hij sondevoeding krijgt. Hoe krijg je ze dan door een sonde heen zonder dat deze verstopt raakt?” Magere oogst Vandaar dat Klaas voor Jochem veel zelf maakt. Hij keert zijn hele farmaceutische boekenkast om en speurt langdurig 13 Recepten voor Kerst en Nieuwjaar laten een spectaculair herstel zien. Na acht maanden is hij kankervrij. Maar nog niet beter. Jochem is vaak doodmoe, snel ziek en zijn afweer is te zwak. Klaas verdiept zich in de wereld van vitaminen en mineralen, met name in en een goede en hoge dosering hiervan. Ook dat vergt veel meer studie dan hij heeft gedacht.Aansterken staat niet in het woordenboek van de artsen. “De kanker was onder controle en daar ging het om.” De volgende uitdaging is te voorkomen dat de kanker terugkeert. Een van de lastigste trajecten, noemt Klaas dat. Elke tumor is anders en kan in agressiviteit verschillen. Hij past diverse kruidenpreparaten toe om de vage klachten weg te nemen. Het lichaam moet snel aansterken en de kans op recidive verkleind worden. Naast silymarin voor leverbescherming bij alle kuren, kiest hij hier weer voor paddenstoelenextracten en een Indiaas middel: Chyavanprash, een kruidenpreparaat voor aansterken van het lichaam. “Dit soort preparaten wordt al duizenden jaren gebruikt voor lichaamsopbouw en ondersteuning. Ik vind het wondermiddelen die ten onrechte helaas nog steeds geen plek hebben in het therapeutisch arsenaal. Ze zijn eerder aangewezen dan vitaminetabletten. Ze laten het lichaam zelf beter functioneren en maken het niet ‘lui’ door allerlei vitamines aan te voeren.” Bij het voorkomen van recidive gaat het Klaas er vooral om dat de resten van de cytostatica en andere geneesmiddelen uit het lichaam worden verwijderd. Ontgiften beschouwt hij als een essentiële bijdrage aan het herstel van Jochems body. Stukje bij beetje verdwijnt de kanker uit zijn lichaam internet af om een succesvol alternatief te vinden voor de bestrijding van de neuroblastoom mocht de reguliere therapie falen. Daarbij is hij vooral gespitst op succesverhalen. Ook wil hij graag in contact komen met kinderen die genezen zijn zonder de klassieke behandelingen te hebben gevolgd. Maar hoe hij ook zoekt, de oogst is erg mager. Er blijkt geen goed gedocumenteerd succesverhaal van een complementair middel buiten de reguliere behandeling. Zodoende is deze in zijn ogen de enige mogelijkheid. Wel komt Klaas voldoende middelen op het spoor om de verwoestende werking van de chemokuren te dempen. Hij gebruikt paddenstoelenextracten zoals Reishi, Coriolus versicolor en in het bijzonder Chaga. “In Zuid Oost Azië is het heel normaal om deze middelen in te zetten. Zij bevatten veel werkzame stoffen die de patiënt kunnen ondersteunen bij het vechten tegen de kanker. Je moet ze alleen wel op het juiste moment gebruiken. Op internet is verbazingwekkend veel te vinden aan onderzoeksresultaten.” In Duitsland stuit Klaas op een therapeut die is gespecialiseerd in biologische sondevoeding. Het lijkt alsof Jochem daar minder op spuugt. Hij krijgt nu eindelijk iets natuurlijks binnen. De oncoloog vindt het maar niks, die alternatieve potten en pilletjes maar Klaas weet hem te overtuigen van zijn vakkennis. Geduldig legt hij uit dat ook een groot deel van diens cytostatica afkomstig is uit planten.“Hoezo alternatief en regulier?”, houdt hij hem voor. De man zwicht en staat de complementaire inbreng toe, maar van harte gaat het niet. Spectaculair Langzaam maar zeker krabbelt Jochem op. Stukje bij beetje verdwijnt de kanker uit zijn lichaam. De opeenvolgende foto's 14 Nachtmerries Als het meeste stof is neergedwarreld, besluit Klaas om de ervaringen van hem en zijn vrouw om te zetten in nuttige adviezen voor anderen. Hij ontwikkelt een 5-stappenplan om anderen te helpen. Behalve het verminderen van de bijwerkingen, het versterken van de constitutie, het voorkomen van recidive en het herstel van het lichaam onderscheidt hij als vijfde belangrijke stap de psychologische ondersteuning. Bij Jochem gaat het herstel gepaard met nachtmerries en woedeaanvallen. Van anderen hoorde hij soortgelijke verhalen. Marieke: “Wij hadden onze handen vol om de heftige acht maanden die we achter de rug hadden, te verwerken. We zochten hulp maar vonden die in eerste instantie nergens. Verschillende diagnoses kwamen langs maar we konden er niks mee. Pas toen we met het Helen Dowling Instituut in Utrecht in contact kwamen, viel het kwartje. Een psycholoog legde ons precies uit wat we hadden doorgemaakt, waar we ons bevonden en welke weg we nog hadden te gaan. Plotseling voelden we ons helemaal begrepen. Er viel een last van onze schouders. Het lag dus niet aan ons. We konden ineens heel veel plaatsen. Dat had al wel een lange weg langs allerlei gezinstherapeuten en psychologen gekost, die zagen dat hun standaardoplossingen bij een kind als Jochem met zulke ingrijpende ervaringen niet werkten.” Nog steeds wordt Jochem jaarlijks gecontroleerd op mogelijke recidives. Tot nu zijn de artsen erg tevreden. Het leven lijkt Jochem toe te lachen. Maar er is meer dan het oog kan waarnemen. Hij is veranderd, vinden zijn ouders. Ze vergelijken hem met mensen die een bijna-doodervaring hebben gehad, het fenomeen waarover de arts Paul van Lommel schrijft. “Jochem ervaart dingen waarvan wij geen weet hebben en spreekt daar soms over. Het liefst trekt hij op met oudere jongens. De levenservaring die hij heeft, vindt hij niet terug bij leeftijdgenootjes.” In het volgende nummer van Uitzicht deel 2. Kerstbrood met amandelspijs Amandelspijs Ingrediënten: 200 g amandelen (4 uur geweekt) ✴ 1 ei ✴ rasp van een biologische citroenschil Bereiding: Breng de amandelen met 2 dl water aan de kook, giet ze af en pel ze. Was het ei met warm water af en droog het af. Maal de amandelen en kneed deze grondig met de honing, het ei en de citroenrasp. Doe de spij s in een goed afsluitbaar bakje en laat dit enig e dagen in de koelkast op smaak komen. Kerstbrood Ingrediënten: 300 g volkoren of spelt meel ✴ 250 g havervlokken de avond tevoren weken in 1½ dl water ✴ 1 tl zout ✴ 35 g gist ✴ 150 g gewassen rozijnen ✴ rasp van een biologische sinaasappel ✴ 2 el honing ✴ 50 g zonnebloempitten ✴ 75 g roo mboter ✴ 1 tl vitamine C poeder ✴ 2 dl mel k ✴ 50 g sesamzaad Bereidingswijze: Vermeng het zout met het volkoren (of spelt) meel en de geweekte havervlokken. Maak een kuiltje in het midden. Verwarm de melk lauwwarm. Los de gist op in de helft van de melk en voeg de hon ing toe. Giet dit in het kuiltje. Smelt ondertu ssen in de rest van de melk de boter, mag niet te warm worden. Giet dit erbij en kneed het dee g 10 minuten goed door. Zorg dat het deeg stev ig is omdat het op de bakplaat gebakken wordt. Voeg de sinaasappelrasp, zonnebloempitten, vitamine C en rozijnen toe en kneed nog eens doo r. Laat het deeg in de kom 1½ uur op een warme plaats rijzen met een schone vochtige doe k erover. Kneed het deeg daarna nogmaa ls door. Vet een bakplaat in en rol het deeg uit tot een platte ronde koek. Rol van de amandelspijs een roll etje dat bijna net zo lang is als de doorsnede van de ronde koek. Leg het rolletje iets over de helft neer en klap het deeg dubbel, zodat het onderste gedeelte iets groter is. Druk de rozi jnen die uitsteken voorzichtig in het deeg om verbranden te voorkomen. Zet de bakplaat op een warme plaats met een vochtige doek erov er en laat nog 1 uur narijzen. Bestrijk de bovenkant met wat er en strooi het sesamzaad er over. Schuif de bak plaat in het midden van de oven en zet dez e op 200° hete lucht. De baktijd van 35-40 min uten gaat in als de oven op temperatuur is. Zet een kommetje water in de oven. Bestrijk het brood met water als het klaar is. Zet de oven uit en laat het er nog even instaan. Bind om het brood als het afgekoeld is een rood Kerstlint en steek er een hulsttakje onder. 15 Recepten voor Kerst en Nieuwjaar Zuurkoolschotel met paddenstoelen Maïs-pompoensoep Ingrediënten: 500 g zuurkool ✴ 750 g zoete aardappel of bataten ✴ 250 g kastanjechampignons, in plakjes gesneden ✴ 50 g gemengde gedroogde paddenstoelen ✴ 1 ui, fijngesnipperd ✴ 4 el milde olijfolie ✴ 3 teentjes knoflook, fijngesneden ✴ 1 tl kurkuma ✴ zwarte peper ✴ 1/2 tl karwijzaad ✴ 1 dl volle biogarde of yoghurt ✴ 1 el bio-shoyu Ingrediënten: 1½ ui, grof gesneden ✴ 600 g oranje pompoen zonder zaad ✴ 3 el milde olijfolie ✴ 3 tl versgemalen korianderzaad ✴ 1 tl kurkuma ✴ ½ tl zwarte peper ✴ 5 dl kokend water ✴ 1 el bio-shoyu ✴ 2 blaadjes lava ✴ 2 tenen knoflook, geplet en fijngehakt ✴ 2 el bouillonpoeder ✴ 2 maïskolven of 300 gram diepvriesmaïs* ✴ mespuntje cayennepeper ✴ 5 dl sojamelk of volle melk ✴ 4 el fijngeknipt selderijblad, bieslook of peterselie Bereidingswijze: De pompoen wassen, kurkachtige stukjes en steel eraf snijden. Snijd de pompoen in blokken, haal het zaad eruit. Maïskolven van de bladen en baard ontdoen. Verwarm de olie in een soeppan en smoor de ui, knoflook, kurkuma, zwarte peper, cayennepeper met de koriander. Voeg kokend water, bouillonpoeder, lava, pompoen en maïskolven toe en kook dit ± 10 minuten zachtjes gaar. Schep de maïskolven eruit en mix de soep fijn. Snijd de maïskorrels van de kolven. Tip: Rooster in de koekenpan de pompoenzaden met schil met een beetje Keltisch zout en geef dat erbij. *Voeg de maïs en de (soja)melk toe, warm alles door maar laat het niet meer koken. Proef en maak op smaak met bio-shoyu. Voeg de groene kruiden toe. Gevulde nori zakjes met rijst en avocado (± 12 stuks) Ingrediënten: 200 g zilvervliesrijst ✴ 3,6 dl water ✴ 2 el appelazijn ✴ 1 el honing, oerzoet of 4 druppels stevia ✴ mespunt Keltisch zout ✴ 6 doorgeknipte noribladen ✴ 2 rijpe avocado’s, geschild, in plakjes gesneden ✴ 100 g alfalfa kiemen ✴ 1 geweekt stuk wakamé in dunne reepjes gesneden ✴ sap van 1 limoen of citroen ✴ bio-shoyu Bereidingswijze: Was de rijst en stoom deze gaar. Of: breng de rijst met water aan de kook, laat tien minuten koken en wikkel de pan in een warme doek zodat deze vanzelf gaar wordt (hooikist). Proef na 50 minuten of hij gaar is. De rijst mag niet klef worden. Meng de appelazijn met het zoet en zout en schep dit voorzichtig door de rijst. Wapper intussen met een waaier de warmte weg. Spreid de rijst uit en laat deze afkoelen. Maak van ½ noriblad een puntzakje en vul dit ¾ met rijst. Leg daarop reepjes wakamé, plakjes avocado met een paar druppels limoen en garneer met kiemen. Zet er een bakje bio-shoyu bij voor de liefhebber. Dit gerecht is geschikt als voor- of lunchgerecht maar ook als snack. 16 Bereidingswijze: Week eerst de gedroogde paddenstoelen in wat water; zorg dat ze net onder staan. Schil de zoete aardappelen, snijd ze in gelijke stukken en zet op met weinig kokend water. Kook ze gaar in ± 15 min. Fruit intussen in een pan ¾ deel van de ui en 1 teen knoflook in olijfolie, roer daar de kurkuma, peper en het karwijzaad door. Voeg daarbij de zuurkool, roer goed door en laat even zacht stoven. Als de zoete aardappelen gaar zijn, giet dan wat water af maar bewaar dit. Stamp ze fijn met een pureestamper en roer er 1 dl biogarde of yoghurt door. Voeg zonodig wat kookwater toe. Laat de rest van de ui en knoflook zachtjes glazig worden in een pan met de gesneden champignons en bio-shoyu. Voeg de geweekte paddenstoelen toe en smoor deze al roerend. Doe in een vuurvaste schaal: zuurkool, paddenstoelen mengsel er bovenop, dek af met de zoete aardappelpuree. Zet het geheel nog 20-30 min in een matig hete oven ± 150° C. Ontdek de verrassing van kruidige zuurkool, aardse paddenstoelen en het contrast met de puree van zoete aardappel. Verwarmende compôte Ingrediënten: 250 g cranberries ✴ 150 g gedroogde zwarte pruimen (geweekt) ✴ 100 g fijngesneden abrikozen (geweekt) ✴ 250 g grof gesneden appel ✴ mespunt vanillepoeder (1 cm binnenste vanillestokje) ✴ 2 kardemon zaden (in de vijzel fijngemaakt, sch illetjes ver­ wijderd) ✴ 1 tl kaneel ✴ rasp en sap van 1 bio­logische sinaasappel ✴ 1 dl water ✴ 100 g lichtgeroosterde pompoe npitten Bereidingswijze: Rasp met een dunschiller de schil van de sinaasappel. Pers de sinaasappel uit. Zet de cranberries, zwarte pruimen, abrikozen, appel, vanillepoeder, gem alen kardemon en kaneel op met water, rasp en het sinaasappelsap. Laat dit zachtjes ½ uurtje gaarkoken en indikken. Roer zo nu en dan met een houten lepel. Geef de gero osterde pompoenpitten erbij in een bakje. Dit gerecht is zowel als toetje of als bijgerecht geschikt. Ook heerlijk in de hav ermoutpap of het Budwigpapje. toomde Salade met witlof, ananas en ges makreel Salade ¼ verse ananas in Ingrediënten: 400 g witlof ✴ blokjes ✴ 200 g in il, sch blokjes ✴ 1 appel met reel ✴ kiemen mak de toom ges schoongemaakte Dressing el biogarde ✴ Ingrediënten: 1 tl kerrie ✴ 4 l ✴ zwarte peper ppe asa sina 1 sap en rasp van t bieslook ✴ ✴ bio-shoyu ✴ 2 el fijngeknip 2 druppels stevia . Maak de makreel heel door alle ingrediënten te mengen sing dres de t eers k Maa e: Bereidingswijz d de witlof zeer fijn en meng eens na op kleine graatjes. Snij nog dan e dez kijk en oon sch zorgvuldig salade in een bolle vorm en kiep blokjes appel en ananas. Doe de de met sing dres de r doo een met kiemen. dom de makreel en garneer met die om op een schaal. Leg ron 17 Recepten voor Kerst en Nieuwjaar Bananen/chocolade ijs Ingrediënten: 3 in schijfjes (bevroren) rijpe bananen ✴ 40 g cacaopoeder ✴ mespunt kaneel ✴ 4 druppels stevia ✴ 4 muntblaadjes Eerste bereidingswijze: Voor deze bereidingswijze is een hele goede blender met stamper nodig. Maak dit gerecht als je het serveert. Zet vier coupes klaar. Doe de bananenschijfjes, cacao, kaneel en stevia in een blender. Blend dit kort, zodat het smeuïg is maar wel nog bevroren. Verdeel over vier coupes en garneer met een muntblaadje. nkaas Gestoomde broccoli met kruide li, niet te groot ✴ Ingrediënten: 4 stuks brocco s kaa ✴ nootmuskaat iden kru 8 plakjes jonge aan de kook in de Bereidingswijze: Breng water van te mabroccoli en bewaar die om soep de van en stoompan. Snijd de stel nootmuskaat alen gem vers wat oi Stro r. uten gaa ken. Stoom de broccoli in ± 8 min er 2 plakjes leg i, d in het midden een stuk broccol over de broccoli. Leg op elk bor dom de ron sjes jroo hoefijzervorm knolselderi kruidenkaas overheen. Spuit in en in amm erzw oest de Leg . gril . onder de hete broccoli. Schuif de borden 3 min eer met kiemen. het gat van het hoefijzer en garn Tweede bereidingswijze: Mix met de staafmixer de banaan, cacao, kaneel en stevia romig. Doe dit mengsel in een ijsbakje en zet het in de diepvries, roer het na iedere 20 minuten door met een vork. Na 1-1½ uur is het hard genoeg, neem het uit de diepvries, roer smeuïg en serveer meteen in vier coupes. Garneer met een muntblaadje. Knolselderijpuree g) ✴ ¾ liter derij ca. 1kg (geschild ± 750 Ingrediënten: 1 grote knolsel dl volle melk er oter ✴ ½ tl zwarte pep ✴ 1 kruiden­bouillon ✴ 30 g roomb oier eido 1 1 tl tamari ✴ at ½ tl versgemalen nootmuska ✴ Bereidingswijze: Week de amandelen vier uur en gooi het weekwater weg. De schil kan blijv en zitten. Doe de amandelen, een liter gefilterd water en een snufje Keltisch zout in de blender en zet deze op de hoo gste stand. Zo ontstaat een soort mel k. Hang een stukje kaasdoek in een zeef en giet de amandelmelk erdoor. Knijp het doekje goed uit. De pulp kan gebruik t worden in broodsmeersels of pap. Deze amandelmelk kan als basis van pap, milkshakes of chocolademelk dienen. Een fijne vervanging voor men sen die geen melk verdragen en voor diabetes patiënten. Warme chocoladedrank aan de kook. Snijd kruidenbouillon en breng deze Bereidingswijze: Maak ¾ liter plakken knolselde Doe . schil deze zo dun mogelijk de knolselderij in plakken en ep ze uit de Sch r. gaa uten min kook ze in ± 10 derij in de kokende bouillon en boter, tamari, eidooiin de keukenmachine de room bouillon en drink deze op. Doe knolselderij toe en deze even draaien. Voeg de gare er, peper, nootmuskaat en laat even draaien. Proef nog t Laa melk en voeg die toe. maak er puree van. Verwarm de de puree nog even nootmuskaat en tamari. Warm en maak op smaak met peper, spuit er roosjes spuitzak met brede spuitstuk en goed door. Doe de puree in een mde borden. war er de grill en serveer op voorver van. Schuif deze 3 minuten ond ✴ Bereidingswijze: Klop de ingr ediënten met de staafmixer schuimig. Maa k het warm genoeg om te drinken en smullen maar. Warme pittige chocoladedrank Ingrediënten: ½ l water ✴ 1 mespunt vanillepoeder ✴ 1 tl kaneel ✴ 1 tl gemberpoeder ✴ 3 kruidnage ls ✴ 4 kardemon zaden ✴ 1 l ama ndelmelk ✴ 6 afgestreken el rau we cacao ✴ (stevia) Gebakken oesterzwammen 18 Amandelmelk Ingrediënten: 100 g rauwe ong epelde amandelen (4 uur geweekt) ✴ 1 liter gefilterd water ✴ snufje Kel tisch zout Ingrediënten: 1 l amandelme lk ✴ 4 afgestreken el rauwe cacao 10 druppels stevia ✴ 2 tenen men ✴ 4 sjalotjes, fijngehakt ✴ Ingrediënten: 250 g oesterzwam oter ✴ 100 mb roo g 25 er zwarte pep ✴ knoflook, geplet en fijngehakt ✴ ) of andere g kiemen (fenegriek, alfalfa dbruin. Borstel otjes en knoflook zachtjes gou Bereidingswijze: Smoor de sjal n. Voeg ze bij dde rmi doo e snijd alleen de grot de oesterzwammen schoon en beide zijden. aan tjes zach ze bak en peper toe de sjalotjes en knoflook, voeg en. kiem ee en broccoli en garneer met Serveer bij de knolselderijpur Chocoladedranken op basis van amandelmelk Maatjessnack haringmaatjes ✴ Ingrediënten: 4 verse 1 fijngesnipperde t 1 gekookte rode bie ✴ 8 prikkers n ui ✴ handvol kieme ✴ lveer de maatjes in de Bereidingswijze: Ha of met een dunschiller lengte. Schil de biet de ijd Sn af. en nd ha je wrijf de schil er met 1 cm. staafjes van 1 cm bij biet in langwerpige atje ma lve ha t . Leg op he Maak de ui heel fijn rol en n me kie en t uitjes het bietenstaafje, wa zet en n ee orh do er kk dit op. Steek er een pri aal. het rechtop op een sch Bereidingswijze: Verpulver in de vijzel de kardemon zaden met de kru idnagels. Neem 1 cm vanillestokje, snijd dat open en krap de vanillepoeder eruit. Breng het water aan de kook met de vanillepoeder, kardemon, kaneel en gem berpoeder en laat dit zachtjes trek ken en even doorkoken. Verwarm de ama ndelmelk zachtjes, giet de kruiden drank door een zeef en klop er de caca o door. Voeg naar smaak stevia toe. 19 In deze rubriek gaat arts drs. Bob Hornstra in op de meest uiteenlopende medische vragen. Schriftelijk gestelde vragen worden uitsluitend in deze rubriek beantwoord en niet in een persoonlijk schrijven. Vragen met een algemene strekking zijn altijd welkom. Voor dringende persoonlijke vragen: bel met Patiëntenvoor­ lichting 088-2424240. Vraag Opvliegers Migraine en B15 Bronchitis ‘Kunt u mij advies geven over hoe ik niet meer zo’n last heb van opvliegers? Ik ben een vrouw van 58 jaar. Als er weer zo’n hitte van binnenuit komt dan neemt mijn energie helemaal af. Daar word ik op dat moment zo moe van…’. ‘In de Uitzichtnummers 2 en 8 van 2012 kwamen wij artikelen over migraine tegen. Ik heb van jongs af aan ook behoorlijk last gehad van migraine. U kent het wel, bijna ieder weekend en ook wel door de week een aanval met braken etcetera. Ik heb zetpillen gekregen van de huisarts en later ook migrilpillen waar ik helemaal dizzy van werd’, schrijft een lezer van Uitzicht mij. ‘Ik ben een man van 72 jaar, heb altijd veel gerookt maar dat doe ik de laatste 10 jaar niet meer. Ik heb nogal snel last van bronchitis. Misschien heeft dat wat met mijn roken van vroeger te maken, dat weet ik niet. Ik voel er niet veel voor om steeds antibiotica te slikken en vraag me af of er een homeopathische aanpak mogelijk is. Daar heb ik in ieder geval een voorkeur voor. Ik stel het op prijs als u deze vraag kunt beantwoorden.’ Deze mevrouw schrijft verder: ‘Als ik buiten ben en ik er toevallig een heb en er komt een vlaagje wind, dan is dat lekker verkoelend. Maar dan ben ik gelijk daarna ook verkouden, vooral in het najaar. Ik ben altijd veel buiten: tuinwerk en wandelen. Ik heb nu al twee jaar last van die opvliegers. Ik kan zomaar wel een supplement gaan slikken, maar de vraag is of het helpt. Ik heb al verschillende dingen geprobeerd, bijvoorbeeld Famosan van Vogel, de oude formule. Ik ben al heel lang lid van uw vereniging, preventief lid, probeer zo gezond mogelijk te leven en slik geen enkel medicijn. Misschien moet ik vaker preventief iets eten of drinken of toch een ander preparaat nemen? Zo ja, welk? Ik bestel wel eens multivitaminen en mineralen, dat is het enige wat ik meestal inneem.’ Het verstandigst is een bij u passende homeopathische remedie. Maar daarvoor heb ik meer informatie van u nodig; homeopathie stoelt immers op individuele symptomen. In het algemeen zie ik goede resultaten van Punica granatum C30 (van VSM), één tot driemaal in de week 2 korrels onder de tong. Dit vrij nieuwe middel is via de reformwinkel, drogist of apotheek te bestellen. Preparaten met rode klaver of cimicifuga kunnen vaak verlichting geven; cimicifuga (zilverkaars) extract van Bonusan of Orthica kan via de Roode Roos besteld worden. Een andere combinatie van zilverkaars en rode klaver is Menopauze Protect van Orthica, tweemaal daags één capsule. Het best echter kunt u eerst een afspraak maken met een homeopathisch werkend arts. 20 Antwoord Hij vervolgt: ‘Via via kwam ik bij een drogist die mij B15 aanraadde om te slikken. Ik ben er in de loop der jaren van opgeknapt en heb zelden nog last van migraine. Helaas is B15 niet meer verkrijgbaar. Mijn eigen analyse is dat door stress, in combinatie met stoffen in het hedendaagse (gemanipuleerde) voedsel, de spijsvertering niet naar behoren verloopt en dat heeft dan zijn weerslag op braken. Als dat braken voorbij is treedt herstel in. B15 neutraliseert de stoffen in de maag en zorgt voor een betere spijsvertering en stoelgang. B15 is gebaseerd op onder andere zilvervliesrijst.’ B15 (eigenlijk noemde men dat vroeger vitamine B15 of pangamic acid of pangaamzuur) werd ingezet omdat men de indruk had dat het de bloedcirculatie kon verbeteren. Vandaar dat het middel werd gebruikt bij angina pectoris, arteriosclerose en verstopping in de bloedvaten van het been. Sommigen gaven het ook bij longaandoeningen als emfyseem. Mogelijk dat uw migraine is verminderd door de gunstige werking van B15 op bloedvaten met name de circulatie naar het hoofd. Het gebruik van antibiotica kan leiden tot vermin­ dering van de werking van je immuunsysteem. De weerstand neemt af en dat merk je omdat je steeds vaker gebruik moet maken van antibiotica om over infecties heen te komen. Vooral bij ouderen kan dat leiden tot een volledige collaps van het immuun­ systeem. Ik adviseer, om te beginnen, tijdens anti­ bioticagebruik tegenwoordig Colibiogen-oral ieder ochtend (en eventueel ook ’s avonds) een dessert­ lepel. Dit preparaat bevat stofwisselingsproducten van gezonde darmbacteriën die het darmslijmvlies beschermen en het immuunsysteem aldaar op peil houden. zo’n 70 tot 80% van onze weerstand ligt opgeslagen in ons darmgebied! Trouwens, niet alleen dat is belangrijk, wetenschappers hebben ontdekt dat onze darmen ook ‘meedenken’ en een soort tweede hersengebied vormen. De meeste serotonine (een belangrijke neurotransmitter) bevindt zich in ons darmgebied. Verschuivingen in de balans van de darmflora door het veelvuldig gebruik van anti­ biotica kunnen ook daar ongunstig werken. Pro, Probiotica-weerstand en nog vele andere varianten van gezonde darmbacteriën als supplement. Ook met preparaten als Bronchi-norm (AOV) kan preventief gewerkt worden, het bevat onder andere n-acetylcysteïne dat het sputum dun maakt. Astragalus stimuleert het immuunsyteem evenals Mycelent (Springfield), een flacon met een extract van het mycelium (ondergronds netwerk) van de Shi-itake paddestoel. Homeopathische remedies dienen op de persoon te worden voorgeschreven willen ze maximaal effect hebben. Enkele veel voorgeschreven homeopathische middelen zijn bijvoorbeeld: Antimonium tartaricum (D6) bij slijm rochelen, waarbij de indruk bestaat dat er geen kracht is om het slijm uit de longen op te hoesten zoals bij kleine kinderen maar ook bij ouderen nogal eens voorkomt. Een ander middel is Senega (D6). Deze remedie is werkzaam indien er taai tot zeer kleverig sputum moeilijk opgehoest kan worden. Het is vooral werkzaam bij ‘old, fat en flabby people’, zeggen de Engelsen; dus bij gezette, adipeuze oudere mensen. Ten slotte, als ik moet kiezen uit de lange rij homeopathische remedies die zeer goed kunnen helpen bij bronchitis, nog één plantje, de myosotis (D6) ofwel het vergeet-me-nietje. Toepasselijke naam omdat het middel goed kan werken bij chronische COPDers die, min of meer vergeten, met zuurstof achter het raam moeten zitten. Kokhalzen en braakneiging bij het hoesten met gekleurd sputum, opgezette buik met veel gasvorming, zweten ’s nachts en toegenomen vermoeidheid zijn symptomen die bij dit beeld horen. Om op uw vraag terug te komen. Orthomoleculair zou ik wat extra vitamine D3 nemen, bijvoorbeeld in de vorm van levertraan of vitamine D3 capsules. Ook visolie en GLA (gammalinoleenzuur) is aan te bevelen om te voorkomen dat de bronchitis weer toeslaat. Pro- en prebiotica zijn sterk aan te bevelen; denk aan bijvoorbeeld Orthiflor plus, Darmocare 21 Lijf & Leden Advertenties Gezond leven Gezond blijven 10% kort i Rood ng bij de e Ro os Een leven lang vitaal! Squalene is een bijzondere stof die zowel in het menselijk lichaam als in de natuur wordt aangemaakt. Het behoort tot een speciale groep antioxidanten, de zogenaamde isoprenoïden en wordt uit de levertraan van de diepzee dogfish verkregen. Squalene heeft het vermogen om zuurstof toe te voegen aan de menselijke cel. Hierdoor beschermt het de cellen waardoor het lichaam wordt behoed voor de ziekmakende moleculen. Issho Genki® Squalene iP6 is een veelzijdig, natuurlijk en zuiver voedingssupplement dat uw lichaam weer in balans brengt. Versnelt herstel Toename energie, vitaliteit en uithoudingsvermogen Leden van de Moermanvereniging vertellen hoe ze persoonlijk invulling geven aan het thema ‘gezond eten – gezond leven’. Beschermt tegen vroegtijdige veroudering van de huid Beschermt tijdens chemotherapie en bestraling Beschermt cellen en weefsels Fyto-Life van Hogendorpplein 28 5051 SR Goirle T: +31 (0) 13 534 6437 F: +31 (0) 13 530 2247 E: [email protected] W: www.fyto-life.nl www.isshogenki.com ‘In al die jaren slechts 3,5 dag ziekteverzuim’ Z odra Dicky Laman de naam van dokter Cornelis Moerman hoort, moet ze denken aan de tv-programma's die ze in haar jonge jaren zag. Ze herinnert zich een moedige eenling die behartenswaardige ideeën uitdroeg. "Wat me er na al die jaren vooral van bij is gebleven, is dat het een bijzondere man was." Uit welk jaar die tv-uitzendingen dateren, weet ze niet meer maar het moet uit de begintijd van de televisie zijn geweest. Haar ouders waren er namelijk vroeg bij. Vooral haar vader was gecharmeerd van de buis. "Mijn vader was tuinder maar zijn belangstelling was veel en veel breder. Politiek, geschiedenis maar ook gezondheid waren interessegebieden waar hij graag mee bezig was." Door kennis te nemen van velerlei inzichten, was Dicky’s vader zijn tijd ver vooruit. Zo was hij al vrij vroeg huiverig voor het gebruik van pesticiden. "Hij begreep dat het nooit goed voor je kon zijn," licht ze toe. Moderne mensen Ook haar moeder leefde heel bewust. Je eigen gezondheid bewaken vond ze vanzelfsprekend. “Eet maar want dat is goed voor je”, is een advies dat Dicky vaak hoorde. Haar moeder voegde er dan aan toe: "Nu vind je het misschien niet nodig maar later zul je er spijt van krijgen dat je het niet hebt gedaan." Nog zo’n advies was om veel aan beweging te doen. Veel mensen zagen er in die tijd het belang niet zo van in maar haar ouders wel. Dicky: “Vaak liepen mensen krom van het harde werken. Bovendien was ik ook toen al vrij lang en mijn vader had gelezen dat je daardoor rugproblemen kon verwachten. Daarom werd ik naar 22 bewegingsleer gestuurd. In die zin waren mijn ouders hele moderne mensen." Zodoende hoefde Dicky later nooit overtuigd te worden van het belang van gezonde voeding en van een gezonde leefstijl. Wel ontstond bij haar op zeker moment de behoefte om zich verder op dit terrein te verdiepen. Zo volgde ze een aantal cursussen natuurgenees­ kunde. Ook besloot ze lid te worden van de Moermanvereniging. Bij de voorbereiding van het gesprek heeft ze nog eens diep nagedacht welke directe aanleiding er was om tot de vereniging toe te treden maar ze zou het werkelijk niet meer weten. Spijt ervan heeft ze nooit gekregen. Behalve dat ze een trouwe lezer van Uitzicht werd, nam ze ook deel aan allerlei activiteiten. In de tijd dat ze nog in Leiden woonde, bezocht ze de regioavonden in Den Haag en werd ze lid van het bestuur aldaar. Lezingen sloeg ze zelden over. Indrukwekkend Een avond die ze met name wil noemen, is die met de eindredacteur van dit blad, Cor van Groningen, die in haar regio een lezing hield over Moerman. “Vooral wat hij vertelde over zijn ontmoetingen met Moerman, vond ik indrukwekkend. Van zulke avonden kon ik echt genieten. Jammer dat het regiowerk hier in Zeeland een beetje stil ligt." Hoewel ze dankzij de cursussen het nodige van natuurgeneeskunde afweet, heeft ze de opgedane kennis voor zichzelf zelden nodig gehad. Ze werkte tientallen jaren aan de universiteit van Leiden en hoefde vrijwel nooit te verzuimen. "Bij mijn afscheid werd gememoreerd dat ik in al die tijd slechts drie en Naam: Dicky Laman Woonplaats: ’s Heer Arendskerke Leeftijd: 71 jaar een halve dag vanwege ziekte thuis had moeten blijven. Dat ligt natuurlijk niet alleen aan gezonde voeding en mijn gezonde manier van leven maar het droeg er wel toe bij. Dat staat voor mij vast." Mensen die er voor openstaan, wijst ze dan ook graag op het belang van gezonde voeding en natuurlijke ziektebestrijding. “Het is alleen zo jammer dat velen de adviezen pas serieus nemen als ze zijn uitgedokterd.” Rauwkost Aan het eind van het gesprek toont ze met gepaste trots de moestuin achter de woning. Haar vriend Ko, met wie ze samenwoont, is een fervent tuinier en dat is te zien. Het is eind september maar er groeien nog volop gewassen en ze staan er picobello bij. En alles is uiteraard onbespoten. Dicky zegt te begrijpen dat het met het oog op de portemonnee voor veel mensen niet haalbaar is, dagelijks biologische groenten eten. "Wel zou ik iedereen op het hart willen binden om toch vooral de groenten die je voor rauwkost gebruikt, onbespoten te kopen. Bij het koken verdwijnen er de nodige restanten van bestrijdingsmiddelen maar bij de bereiding van rauwkost veel minder. Daarom lijkt me dat een erg nuttig advies.” 23 ‘Voedingsvoorlichting’ Voedingscentrum versluiert Van tijd tot tijd ontvang ik post van Nederlanders die zich kwaad maken over de voedingsvoorlichting in ons land. Een mevrouw schrijft dat ze in een consultatiebureau de folder ‘Smeer je groot’ aantrof, die ze als ‘margarinepropaganda’ kwalificeert. In de folder werden vijf redenen opgesomd om je kind vooral margarine te geven. Briefschrijfster klaagt dat hier wel erg vroeg aan klantenbinding wordt gedaan. Reden om eens op internet te kijken. Ik begin bij het Voorlichtingsbureau Margarine, Vetten en Oliën (MVO), de afzender van de folder. Het blijkt dat de folder al een paar jaartjes oud is. Maar het zet me wel op het spoor van het succesvolle ‘smeerdiploma’, met dezelfde MVO-doelstelling: peuters, ouders en leidsters ervan bewust maken dat het gezond is om boterhammen te besmeren met margarine. Erg succesvol! Zo reikte toenmalig minister Verburg van Landbouw, Natuur en Voedsel­ kwaliteit in 2009 het 400.000-ste 'smeerdiploma' uit aan een van de peuters van kinderdagverblijf Petje Pitamientje... Breng kleur in gezondheid met bioactieve curcumine en ar-turmeron Bij MVO lezen we: ‘Het MVO is een gezamenlijk initiatief van het Productschap Margarine, Vetten en Oliën en de Bond van Nederlandse Margarinefabrikanten. De voorlichting is op wetenschappelijke inzichten en richtlijnen gebaseerd, en volgt de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad en de aanbevelingen van het Voedingscentrum.’ Dat konden we ook al lezen in de folder: ‘Deze folder is tot stand gekomen met advies van het Voedingscentrum. Het Voedingscentrum is een onafhankelijke organisatie….’ etc. Hiermee staat het Voedingscentrum toe dat goede sier wordt gemaakt met haar naam en gebruikgemaakt van haar schijn van onafhankelijkheid. Scholen en consultatiebureaus blijken meer op hun hoede te zijn, maar commerciële kinderdagverblijven zeker niet zodat de smeercampagne hier gewoon doorgaat. Inmiddels blijkt het ‘smeerdiploma’ te zijn over­ genomen door Blue Band (Unilever). Wat opvalt zijn de spelers in deze propaganda, gericht op kinderen met argeloze ouders: MVO, Voedingscentrum, Unilever en nog wel een minister. Vooral de rol van het Voedings­ centrum – dat zich in het verleden ook al op vergelijkbare manier manifesteerde met McDonald’s – valt op. Curmaxell - curcuminoïden & ar-turmeron, vluchtige olie uit kurkuma Krachtig antioxidant en fysiologisch werkzaam 6x beter o p n e e m ba a BETER OPNEEMBAAR Een stap vooruit waarbij de traditionele kennis van toen wordt gekoppeld aan de innovatieve ontwikkelingen van nu. Door toevoeging van de vluchtige olie uit curcuma – Ar-turmeron – wordt de opneembaarheid sterk verbeterd. Uit onderzoek is gebleken dat bioactieve curcumine met Ar-turmeron tot 6 x beter opgenomen wordt en langer actief blijft dan gangbare curcumine. Ook is aangetoond dat met minder capsules Curmaxell uiteindelijk meer curcumine in het lichaam wordt opgenomen. Het Voedingscentrum laat ook nu weer van zich spreken met de ‘vertaling’ van het recente Gezondheidsraadadvies betreffende vitamine D. In haar voorlichtingsfolder stelt ze: “Mensen die extra vitamine D moeten gebruiken zijn: kinderen, ouderen, zwangere vrouwen en mensen met een getinte huid. Maar ook mensen die onvoldoende zonlicht op hun huid krijgen, omdat ze bijvoorbeeld ploegendiensten draaien of een hoofddoek of sluier dragen.” Zo geformuleerd versluiert het Voedingscentrum het advies van de Gezondheidsraad door groepen te noemen die niet bepaald het overgrote deel van de Nederlandse bevolking vertegenwoordigen. Helderder, zonder de kern van de boodschap geweld aan te doen en meer conform de realiteit zou een formulering als volgt geweest zijn: “Alle Nederlanders wordt geadviseerd dagelijks een voedingssupplement te nemen met 10 mcg vitamine D en vanaf een leeftijd van 70 jaar een supplement met 20 mcg.” Want dat komt beter overeen met wat staat in het rapport van de Gezondheidsraad. Overigens vinden internationale vitamine D experts deze aanbeveling nog veel te laag. Zij adviseren dagelijks 2000 IE (50 mcg), zeker in de winter. r CURMAXELL MET AR-TURMERON 250 mg bioactieve curcumine geeft een betere opname dan twee capsules met elk 600 mg curcumine 95% in poedervorm. CURMAXELL • Ondersteunt de reinigende werking van de lever en is goed voor de galfunctie • Beschermt als krachtig antioxidant tegen vrije radicalen • Helpt bij de verlaging van het cholesterolgehalte • Beschermt de maag- en darmwand Curmaxell met (per softgel): - 250 mg bioactieve curcumine en - 250 mg lijnzaadolie 60 softgels € 29,95 / 180 softgels € 84,95 Springfield Nutraceuticals, T 0186 626173 E [email protected] www.ortho.nl Health through nature, science and innovation Dr. Gert Schuitemaker 25 Oplossing De prijzen gaan naar de volgende winnaars: 1e prijs: dhr. de Haan, St.Pancras 2e prijs: mevr. Ogier, Den Haag 3e prijs: dhr. Kolkman, Purmerend. De inzenddatum voor de puzzel in Uitzicht 2012/10 sluit 15 februari 2013. LET OP! Het inzenden van de oplossing is alleen mogelijk door: overschrijving van tenminste € 1,- op ING rekening 6189, t.n.v. Moermanvereniging te Alphen aan den Rijn. Vermeld uw oplossing onder mededelingen. Gert Tretmans Tuinvaas 16 7609 ZT Almelo tel. (0546) 56 94 11. E-mail: [email protected] 26 1 2 13 1 3 4 14 1 15 19 1 31 32 38 1 39 45 1 1 1 1 16 1 1 1 17 21 1 22 26 27 1 46 47 1 63 70 76 71 1 83 77 1 89 1 94 53 57 1 65 1 72 78 1 84 1 9 29 1 35 41 1 48 64 8 28 40 52 1 7 10 1 1 18 1 42 49 1 1 1 43 50 54 58 66 1 59 1 60 67 68 1 69 74 1 79 81 82 80 1 86 87 1 88 1 1 1 91 92 1 1 1 1 1 1 96 90 12 30 36 73 85 11 23 34 56 62 63 1 33 51 55 75 1 25 44 1 6 20 24 37 5 1 95 34 16 87 10 29 47 82 68 65 57 80 66 48 89 27 42 76 73 63 7 3 59 72 85 88 54 58 84 61 97 81 79 29 28 65 10 Verantwoording De redactie van Uitzicht en het bestuur van MMV brengen de inhoud ter kennis en beoordeling; zij aanvaarden geen verantwoordelijkheid voor de toepassing ervan. Overname van artikelen door derden is uitsluitend toegestaan met schriftelijke toestemming vooraf. Redactie en bestuur behouden zich het recht voor zonder opgave van redenen teksten, advertenties en te beantwoorden vragen te weigeren. Eindredactie Cor van Groningen 93 1 Uitzicht is het tijdschrift van MMV Natuurlijke kankerpreventie en Ondersteunende therapieën. Het verschijnt tien keer per jaar en wordt gratis aan de leden van de vereniging beschikbaar gesteld. – Wanneer u zich wilt inzetten voor de belangen van de MMV en daarmee voor u en uw medeleden, dan kunt u zich aanmelden voor de leden­ adviesraad (LAR). U wordt dan uitgenodigd voor een kennismakings­ gesprek met de selectiecommissie. Het werk van de LAR kost ongeveer 2 uur per week. Deze tijd besteed u aan het onderhouden van contact met leden, het inlezen van bestuursdocumentatie en het adviseren van het Bestuur. De LAR komt frequent bij elkaar volgens een te voren vastgesteld vergaderschema. Dit is tenminste 1 maal per 2 maanden. Fotografie Stef Breukel e.a. Horizontaal: 1. stannum 3. grote bijl 7. Londense mist 11. soort onderwijs 13. vrouwelijk schaap 15. veelkleurig 17. niet hoog 18. ondergang 19. halfaap 20. langzaam 22. uitgespreide vloeistof 23. Indonesisch eiland 24. spoedig 25. droog 26. grondsoort 28. Israëliet 30. Advertures in Education 31. maatstaf 33. schaden 35. mestvocht 37. meisjesnaam 39. ferrum 40. deel van een auto 42. in memoriam 43. sine anno 44. deel van een boom 46. uitgebakken stukje vet 48. doelpunt 50. autokeuring 51. titel 52. dikwijls 53. kledingstuk 54. lof 55. jongensnaam 56. jongensnaam 58. venster 60. snijwerktuig 62. bijwoord 63. geluid van een ezel 64. de maaltijd gebruiken 67. errore excepto 69. bijbeldeel 70. lariks 72. vertrouwd 73. drietal 75. Verenigde Staten 77. mak 79. gelofte 80. eveneens 81. springerig insect 83. koraaleiland 84. oever 86. droogoven 88. marihuana 89. plaats in Frankrijk 90. vreemde munt 91. uurwerk 93. Nederlandse Onderneming voor Afbouwbedrijven 94. Engelse ontkenning 95. smal band 96. berggeel 97. not known. Verticaal: 1. militair 2. Europeaan 4. als boven 5. zuil 6. knevel 7. vervelend 8. grote hoeveelheid 9. opgenomen geld 11. land in Afrika 14. land in Azië 16. tegenover 17. laatstleden 18. vaat 21. op bout passende ring 22. groente 25. modder 27. delfstof 29. spoorstaaf 32. voegwoord 33. gift 34. met de nek aankijken 36. lumen 38. dichterbij 40. rijdier 41. lang verdicht prozaverhaal 43. dop op zuigfles 45. omroepvereniging 47. groet (Latijn) 49. gravin van Holland 50. behoertig 55. kamhagedis 56. jongensnaam 57. overwinning 59. kenteken 61. rieten dak 63. geliefde van Zeus 65. ontkenning 66. toespraak 68. kiem 70. land in Azië 71. kokhalzen 73. volbloed Hollander 74. bakplaats 76. gedorste halmen 78. deel van een schip 80. stad in Noorwegen 82. Spaanse provincie 85. Engelse ontkenning 87. maanstand 90. onmeetbaar getal 92. kosteneenheid. Als u de hele puzzel hebt ingevuld, kunt u ook de rest van de puzzel oplossen. U leest dan tevens de uiteindelijke oplossing. 1.Wat bieden wij u: • De mogelijkheid om ontwikkelingen in de organisatie van nabij te volgen. • De mogelijkheid om invloed uit te oefenen op deze ontwikkelingen en de stem van de leden te laten horen. • Een betrokken en positieve houding van het Bestuur t.o.v. de LAR. • Onkostenvergoeding. Redactiecommissie Truus Hartsink Dr. Hans Stoop Cor van Groningen Redactieadres Redactie Uitzicht Hof van Azuur 30 2614 TB Delft Advertenties Advertentiemogelijkheden en tarieven kunnen worden aangevraagd bij: J.P.H. Geraats Louis Regoutstraat 36 6006 LL Weert Telefoon (0495) 53 22 20 Inschrijving Uitzicht ISSN 0169-9938 Uitzicht op internet www.moermanvereniging.nl E-mail: [email protected] Kopij volgend nummer: Magazine 1/2013 vóór xx januari 2013 Natuu rrijk leven, Moerman. Profiel leden Ledenadviesraad (LAR) Medewerkers aan dit nummer: Drs. Bob Hornstra, arts Riëtte Janssen Jan van Klinken Arjan van Laar Hans Nieuwstad Petra Pronk Dr. Gert Schuitemaker Dr. Hans Stoop c o l o f o n ‘Interesse voor relatie voeding en kanker groeit.’ Dat is de oplossing van de puzzel in Uitzicht 2012/08. Natuurlijk gaat het in de eerste plaats om goede voeding, de Moerman voedingswijze. Maar daarnaast zijn er al meerdere geneesmiddelen tegen kanker die niet of nauwelijks in het nieuws komen. Op internet wordt al geruime tijd gesproken over een miraculeus geneesmiddel tegen kanker. Men weet al enkele jaren dat het middel bestaat. Waarom wordt het niet op grote schaal toegepast? DCA (dichloorazijnzuur) is een veelbelovend anti-kankergeneesmiddel dat aangrijpt op een belangrijk en algemeen kankercelmechanisme. Het eenvoudige molecuul DCA activeert de energiecentrales in de kankercel zodat de cel weer op een effectieve energievoorziening kan overschakelen en de cel daardoor gevoeliger maakt voor signalen uit de omgevingdie die voor de vernietiging van de kankercel zorgen. Maar er zijn ook negatieve geluiden wat de bijwerkingen betreft van het gebruik van DCA. Er is uitgebreid klinisch onderzoek nodig voordat definitief duidelijk is of en welke plaats DCA kan innemen bij de kankertherapie. DCA is een goedkoop, simpel molecuul is dat niet mogelijk is om te patenteren. Daarom is het voor de farmaceutische industrie niet zo interessant om er onderzoek naar te doen. Een ander middel is 3-broompyruvaat. Op mensen experimenteel getest, en met succes, door een plantencelbioloog. Echter ook hier zijn de bijwerkingen niet gering en dient verder uitgebreid onderzoek plaats te vinden voordat het ingezet wordt voor behandeling. In de wetenschappelijke literatuur kunnen we, wanneer we goed zoeken, lezen dat er studies gaande zijn naar deze anti-kankermiddelen. Kruiswoordraadsel 2.Van de leden van de LAR wordt verwacht: • Gemotiveerd en in staat zijn om gemeenschappelijke belangen van de leden van de MMV te behartigen. • Langer dan een jaar lid zijn van MMV. • Bekend zijn met niet-toxische tumortherapie en met de Moermantherapie. • Bereid zijn om gemiddeld 10 tot 20 uur maand te besteden aan activiteiten van de LAR, het onderhouden van contacten, het voorbereiden van adviezen en het uitvoeren van de voorkomende taken van de LAR. •G eïnteresseerd zijn in de ontwikkelingen in- en verhouding tussen voeding en kanker. • Het kunnen vertalen van wensen en ontwikkelingen in beleid. • Regelmatig met de andere leden van de LAR te overleggen. 3.Vaardigheden • Zich kunnen inleven in de belangen van de leden, maar ook voldoende afstand kunnen nemen van persoonlijke belangen. • In staat zijn beleidsstukken te lezen, zich hierover een visie te vormen, met name uit het perspectief van de leden. • Kunnen omgaan met vertrouwelijke informatie. • Een kritische en positieve houding hebben. • In teamverband kunnen functioneren. 4.Lid worden • Meldt u aan bij het Centraal Bureau. 27 Advertentie Deze keer een andere selectie van producten, welke door “De Roode Roos B.V.” geleverd kunnen worden. Hierdoor krijgt u een inzicht van ons ruime assortiment, van meer dan 3500 producten en 80 leveranciers. Bestellen bij De Roode Roos B.V. Alle producten worden in principe geleverd met een korting van max. 25% ten opzichte van de adviesprijs. Om te bestellen kunt u gebruik maken van de lijst die hiernaast is afgedrukt. Eventueel kunt u eerst een fotokopie maken. Onze volledige catalogus is op aanvraag verkrijgbaar. Uw schriftelijke bestelling kunt u naar onze postbus sturen. Vervolgens laten wij de bestelling door TNT-Post bij u thuis bezorgen. Ook kunt u ons gratis naamnummer 0800-ROODEROOS (0800-7663376) gebruiken. Internetgebruikers kunnen een e-mail versturen naar [email protected] of direct bestellen via onze webwinkel op www.derooderoos.com Vanaf nu biedt De Roode Roos u de mogelijkheid uw bestellingen te betalen via doorlopende machtiging voor automatische incasso. Fabrikant Leden 205 Multi vit.& mineralen (240 tab) Plantina € 98,75 € 74,06 268 Bio-Quinon Q10 Super 30 mg (150 caps) Pharma Nord € 46,50 € 34,87 547 BioSil (30 ml) Bio Minerals € 30,50 € 22,88 586 MaxEPA (100 softgels) Cardio Vasc. Res. € 37,00 € 27,75 1388 MultiVit Basic (module 1) (90 vcaps) Alfytal € 20,75 € 18,68 2308 DHA 250 (120 caps) Now Foods € 38,25 € 28,69 2836 MetaRelax (90 tab) Metagenics € 23,99 € 17,99 2999 Eye Q 500 mg (210 caps) Springfield € 36,95 € 27,71 3273 Lignan Flax Oil Complex (473 ml) Barlean's € 19,95 € 14,96 3402 Optimal Prenatal DHA Formula (60 softgel Minami Nutrition € 28,50 € 21,38 3492 Bio Bran MGN3 250 mg (50 tab) Medpro € 65,00 € 58,50 3588 Symbioflor 1 (50 ml) Energetica Nat. € 13,60 € 10,88 3654 Prostaatformule (60 tab) Best Choice € 11,50 € 8,63 Het gironummer waarop u kunt bestellen is: 355.999 t.n.v. De Moermanvereniging Postbus 508 2400 AM Alphen aan den Rijn. De prijzen zijn inclusief verzendkosten binnen Nederland. Daarbuiten wordt € 3,50 extra berekend. 3924 MagAsorb 150 mg (Magnesium als Citraat Lamberts € 12,20 € 9,15 4084 Women's Mood (30 caps) Care For Women € 19,95 € 14,96 4105 Levertraan Forte (60 softgels) Bonusan € 9,00 € 6,75 4126 Coriolus Versicolor-extract 750 mg (90 cap AOV € 31,70 € 23,78 4398 Active Biodream (800 gram) Biodream € 45,00 € 36,00 4456 Spirulina (180 tab) Marcus Rohrer € 13,32 € 11,32 4617 Solidago Complex Tinctuur (50 ml) Zonnegoud € 11,59 € 8,69 4630 Co Enzyme Q10 with MCT (60 vcaps) Viridian € 37,25 € 29,80 4646 Super Greens (220 gram) VitaKruid € 46,70 € 39,70 4754 Bio Nutriënt l-Tryptofaan (60 vcaps) CellCare € 21,90 € 17,52 5400 Vitamine D3 15 mcg (90 softgel) Bonusan € 11,00 € 8,25 5696 Luchtweg Formule (60 vcaps) VitOrtho € 19,95 € 14,96 5861 Delima Feminin (10 ovula) Pekana € 14,90 € 11,18 5878 Glucosamine Summum (120 tab) Supplemed € 35,90 € 26,92 6096 CalAsorb (180 tab) Lamberts € 27,50 € 20,62 6097 Salvestrol Prostaat (60 caps) Vitals € 39,95 € 29,96 Green Magma: 6213 Elke Dag (90 tab) Vitals € 49,95 € 37,46 6599 True Superfood (400 gram) Vitals € 65,00 € 48,75 Uw naam: (Dhr/Mevr): Lidmaatschap nr.: Adres: Geboortedatum: Postcode & Woonpl.: E-Mailadres: Telefoonnummer: (evt.) voorschrift van: € 12,75 € 16,50 € 4,95 € 6,95 Koopt u onze verrassingstas! Met in ieder geval de complete jaaruitgave van Uitzicht 2011. Leuke hebbedingetjes en heel veel informatie! Een gezond en prachtig cadeau om weg te geven. € 15,00 € 11,30 € 25,00 € 6,80 € 6,80 € 7,95 € 7,95 € 9,50 € 20,40 € 12,50 Advertenties Bi ol Green Magma og isc h uw dagelijkse portie (extra) groenten Door onze drukke levensstijl komen we niet altijd toe aan onze dagelijkse portie groenten. Green Magma kan u helpen. Het bevat het extract van biologisch geteelde jonge, groene gerstebladeren. Dit groene gerstextract bevat alle belangrijke vitaminen, mineralen, enzymen en spoorelementen zoals die ook voorkomen in verse bladgroente. Bovendien is Green Magma rijk aan chlorofyl. Chlorofyl helpt ons lichaam op een milde wijze te reinigen, het stimuleert de spijsvertering en beschermt ons tegen vrije radicalen. Dankzij de natuurlijke uitgebalanceerde samenstelling heeft Green Magma een gunstige invloed op de gezondheid. U voelt zich fit en energiek. Prijswijzigingen voorbehouden Vermeld hier uw adresgegevens: 28 Normaal ras ng r sap aa www.vitortho.nl NIEUW! np oe d e Reinigende eigenschappen Krachtige antioxidant Bevat meer dan 70 voedingsstoffen Het gepatenteerde productieproces waaronder vitaminen en mineralen garandeert kwaliteit en de aanwezigheid Uw dagelijkse (extra) portie groenten en activiteit van de enzymen orm rv Een machtigingskaart hiervoor kunt u opvragen via onze website: www.derooderoos.com/machtigen Nr 01. Dr. Moerman, een weg tot genezing, C. van Groningen en A. Ronhaar 02.U kunt meer dan u denkt, aanvullende maatregelen om kanker te helpen voorkomen en genezen, Hans Moolenburgh sr. 09. Verhütung und Heilung von Krebs, Jac. Landman 10. Die Moerman-Krebs-Diät, E. Wannee-Immerzeel 17. A solution to the Cancer Problem 24. Kookboek, Lia v.d. Geest en Lydia Sleutel 28. De actuele voedingstabel, wat zit waar in? 29. Retrospectief onderzoek naar de effectiviteit van de Moermantherapie 37. Het Gouden boekje voor de Gezondheid, G.E. Schuitemaker Voor meer boeken van de heer Schuitemaker zie: www.gezondeboeken.nl 41. Bondgenoot, autobiografie van een immuuncel, Henk Fransen 42. De helende factor, Bob Th. Hornstra 44. Voed je goed, voel je goed, Monique van den Assum 45. Dvd ‘Geef ziekte geen kans, eet en leef gezond’, Kees Braam i Magazijn voor orthomoleculaire voeding Deze boeken kunt u bestellen bij de Moermanvereniging. Wilt u één of meerdere boeken toegestuurd krijgen, geef dan op uw bankoverschrijving het juiste bedrag en de titels van de gewenste boeken. Geen geld opsturen! n De Roode Roos B.V. Boekenlijst va Postbus 16035 2500 BA Den Haag Telefoon 070-3010701 Fax 070-3010707 BIOLOGISCH ACTIEF De nieuwe producten van VitOrtho zijn met de grootste zorg vervaardigd. Hierbij wordt rekening gehouden met mens en natuur. Alle producten zijn zeer goed opneembaar door het lichaam. TS Products, Harderwijk Infolijn: 0341 - 46 21 46 [email protected] www.tsproducts.nl Verkrijgbaar in poeder en tabletten, bij uw natuurwinkel en gezondheidswinkel, o.a. De Tuinen. Vraag nu een gratis proefzakje aan via [email protected] o.v.v. de code GMU12. TS Products, Harderwijk Infolijn: 0341 - 46 21 46 [email protected] www.greenmagma.nl Topkwaliteit voedingssupplementen met een gezonde prijs 29 Activiteitenkalender algemene informatie De Moermanvereniging voor natuurlijke kankerbestrijding stelt zich ten doel welzijn en belangen te behartigen van patiënten die met de Moermantherapie worden behandeld, en zoveel mogelijk bekendheid te geven aan deze therapie ter bestrijding van kanker. Bestuur Vriendelijk verzoek alle post bestemd Administratie/ algemene informatie Informatie lezingen en kooklessen voor het bestuur te zenden aan: De administratie van de vereniging Schriftelijke vragen naar: Postbus 508 wordt gevoerd door de heer Postbus 508 2400 AM Alphen aan den Rijn Wim Kuling. 2400 AM Alphen aan den Rijn Voorzitter: Centraal Bureau: Dave Schut Postbus 508 Eefde 2400 AM Alphen aan den Rijn Postzegel insluiten. Klachten van patiënten Telefoon: (0172) 49 79 44 (werkdagen Secretaris: tussen 09.00 uur en 13.00 uur) Johan Klumpenaar Fax: (0172) 47 06 44 President Wilsonlaan 33 E-mail: [email protected] 4334 GB Middelburg Telefoon: (0118) 63 59 89 E-mail: [email protected] Penningmeester: Nico Sleeuwenhoek De Eendracht 20 2614 LX Delft Telefoon (015) 2562921 E-mail: [email protected] Marketing: Sietze Blom Buitenom 1 8314 AM Bant Telefoon: (0527) 26 18 25 E-mail: [email protected] Interne contacten: Jan Bor Schoolstraat 1 4221 LR Hoogblokland Telefoon: (0183) 56 36 28 E-mail: [email protected] Jan Meijerink De Bese 2 7722 PD Dalfsen Aanmelding nieuwe leden Schriftelijk bij het Centraal Bureau of via de website. Lidmaatschap (automatische incasso), € 29,- per kalender­jaar (acceptkaart). Voor Belgische leden minimaal € 37,- (accept € 42,-) op rekening ING bank 335-0078672-51 t.n.v. Moerman­vereniging. Voor de overige leden in Europa € 37,- (accept € 42,-), buiten Europa € 42,- (accept € 47,-). Een kleine ‘overbetaling’ op de minimumcontributie wordt zeer op prijs gesteld. Contributie giro 42.39.229 t.n.v. Moermanvereniging te Alphen aan den Rijn. Opzegging lidmaatschap: vóór 1 december van het lopende jaar. Administratiekosten: € 3,50 wanneer een herinnering gestuurd moet worden. Vaartstraat 247, 1075 RM Amsterdam Advertenties Uitzicht E-mail: [email protected] worden à € 5,25 per exemplaar. Dit kan schriftelijk of telefonisch bij het Centraal Bureau. Hans Stoop Internet Zeeland/West-Brabant Dhr. H. Stoop Coehoornstraat 40 4611 KS Bergen op Zoom Telefoon: (0164) 25 04 61 Den Haag Mevr. R. Rosier Gerrit van de Veenlaan 216 Louis Regoutstraat 36, 6006 LL Weert Friesland Telefoon: (0495) 53 22 20 Mevr. T. Meesters E-mail: [email protected] Singel 7 Lachen is gezond omdat je minder lichamelijke stress ervaart. Zelfs als je niét blij bent en toch lacht, treedt dat effect op, blijkt uit onderzoek van de University of Kansas. In de studie moesten de deelnemers allerlei stressvolle opdrachten uitvoeren. Een deel van hen deed dit met een oprechte lach, een deel van de mensen keek neutraal en een deel van hen had een neplach (bij hen werd de lach geforceerd via een stokje in de mond). Vervolgens keken de onderzoekers of het bewustzijn beïnvloed wordt als mensen lachen tijdens een opdracht vol stress. Zo werd onder andere hun hartslag gemeten. Het bleek dat de lachende deelnemers, vooral degenen die oprecht lachten, een lagere hartslag hadden na een stressvolle situatie. Beekbergen – 16 januari Lezing en demonstratie Lezing ‘Maak je eigen probiotica’ met demonstratie en proeverij in Marrys Bloemen- en Kruidenhuis in Beek­ bergen. Je eigen probiotica maken door het fermenteren van granen en winterse kruiden voor broodsmeersel en bouillonpasta. Data: Kosten: Opgave: Woensdagavond 16 januari 2013 Zaterdagochtend 19 januari 2013 Vrijdagochtend 1 februari 2013 € 25,-. Bij Marry’s Kruidentuin, telefoon (055) 506 13 91. 8771 SV Nijland Stichting Steunfonds Amnestie Telefoon: (0515) 56 98 13 Groningen/Drenthe Giro 3290997 t.n.v. de Stichting Mevr. H. Prins Steunfonds Amnestie, Reijerskoop Schout Poelmanweg 32 291, 2771 BL Boskoop of via ING 9617 BX Harkstede bank, rekeningnummer 67.20.27.240 Telefoon: (050) 404 22 46 In het volgende nummer van Uitzicht in Boskoop. Limburg • Dr. Hans Stoop over de enzymtherapie Bovenstaande rekeningnummers van De heer J.H.P. Peters Stichting Steunfonds uitsluitend te Oude Heerweg 145 gebruiken voor giften. 5941 EK Velden De stichting Steunfonds Amnestie is Telefoon: (077) 472 14 53 door de Belastingdienst erkend als E-mail: [email protected] t.n.v. Stichting Steunfonds Amnestie algemeen nut beogende instelling (ANBI), sinds 01-01-2008. Een schen- Noord-Holland Noord king aan deze stichting is aftrekbaar Vacature van de inkomstenbelasting (binnen de daarvoor geldende regels). • Klaas Riepma: Aan de slag met ervaringen tijdens ziekbed van Jochem • Heino Nieland succesvol met migrainetherapie • Dini Klaassen: ‘Gezond eten maakt echt verschil’ Overijssel Dhr. G.J.W. Tretmans Legaten Wie het Steunfonds testamentair wil gedenken, wordt aanbevolen gebruik te maken van de volgende formulering: ‘Ik legateer aan de Stichting Steunfonds Amnestie, gevestigd te Elst (Gld) www.moermanvereniging.nl E-mail: [email protected] E-mail: [email protected] Piet Sijpersma Telefoon: 06 44386268 Telefoon: (070) 391 02 79 Telefoon: (0164) 25 04 61 Bob Hornstra 6822 MB Arnhem J.P.H. Geraats kosten’. Regio-secretariaten Patiëntenvoorlichting Groot Vijverdal 21 2552 WN Den Haag de som van €……… vrij van rechten en Cor van Groningen Mevrouw R. van Elk aangevraagd bij: 4611 KS Bergen op Zoom Adviseurs: Gelderland Advertentietarieven kunnen worden Losse nummers Uitzicht Losse nummers kunnen (na)besteld Coehoornstraat 40 federatie Additieve Geneeskunde) Nieuwe leden: € 25,- per kalender­jaar Telefoon (0529) 42 71 45 Wetenschap en artsencontact: Stichting Klachtrecht AAG (Artsen- Minder stress door lachen Amsterdam en Wijde Omgeving Telefoon: 088-2424240 (Infolijn) Mevr. T. Visser Of voor algemene informatie over de Quellijnstraat 128 vereniging: (0172) 49 79 44 1073 XL Amsterdam Tuinvaas 16 7609 ZT Almelo Telefoon: (0546) 56 94 11 Rotterdam Dhr. M. Ouwehand Statenweg 405 3039 HP Rotterdam VASCULAIRE NUTRIËNTEN Telefoon: (010) 467 78 64 Mobiel: 06 23234874 Rijnmond/Westland Vacature Telefoon: (020) 675 41 50 (Zie ook colofon pagina 27) 30 31