Untitled - Ik eet het beter

Testlab
Er zitten heel veel voedingsstoffen in gezonde
producten. Dat hebben jullie in de film gezien.
Nou ja gezien? Voedingsstoffen zijn niet zichbaar
in producten, maar we kunnen ze wel aantonen.
Daar heb ik jullie voor nodig: jullie mogen voor mij
een paar proeven uitvoeren op school. En omdat
heel veel scholen meedoen, hebben we straks het
megabewijs dat er gezonde voedingsstoffen zitten
in ons eten en drinken.
Maar … eerst nog even wat kennis bijspijkeren.
Want hoe zit het ook weer met die vitamientjes
en die vezels en die vetten…?
Vitamines
Vitamines zitten in kleine hoeveelheden in je eten en drinken. Je hebt het
halve alfabet aan vitamines: A, B, C, D, E, K.
‘Vita’ betekent leven: vitamines zijn dan ook écht nodig om je lijf goed te laten
werken.
Vitamine A is bijvoorbeeld belangrijk voor je ogen en je huid. Ook zorgt
vitamine A ervoor dat je goed kan groeien.
Een groente die veel vitamine A levert is:
Tip: je weet toch waarom konijnen nooit een bril dragen?
Vitamine C zorgt voor een goede weerstand. Een goede weerstand
betekent dat:
Vitamine C zit vooral in groente en fruit. Rode paprika barst ervan, kiwi scoort
ook goed.
2
Vitamine D zorgt voor sterke botten en tanden en voor stevige spieren.
Je lijf kan zelf vitamine D aanmaken. Wat is daarvoor nodig?
Tip: vooral in de zomer kan je daarvan genieten.
Vitamine D krijg je ook binnen uit je eten,
bijvoorbeeld uit vette vis.
Een voorbeeld van een vette vis is:
Mineralen
Ook mineralen komen in kleine hoeveelheden voor in je eten, terwijl je ze niet
ziet. Je hebt mineralen nodig voor een goede
gezondheid en voor je groei & ontwikkeling.
Jij weet vast een voorbeeld van een mineraal te noemen:
Tip: denk aan Popeye en zijn spinazie.
Een ander voorbeeld van een mineraal is calcium. Calcium heb je nodig voor
sterke botten en tanden. Calcium krijg je onder andere binnen via zuivelproducten. Een voorbeeld van een zuivelproduct is:
Gezonde producten combineren is lekker en leuk. En je lijf houdt er ook van.
Je hebt bijvoorbeeld vitamine C nodig om ijzer uit je eten op te nemen. Een
ijzersterke combi!
Wist je dat…
… bananen goed zijn
voor je spieren en
hersenen? Dat komt
door het mineraal
kalium dat erin
zit.
3
Koolhydraten
Koolhydraten geven je energie. Ze zijn de brandstof voor je hersenen en zorgen
ervoor dat jouw ‘motortje’ blijft draaien. Zitten ze in kool? Ja, maar vooral ook in:
Tip: gebruik de Schijf van Vijf.
Eiwitten
Eiwitten zitten in … ei. Eitje! Maar ook in andere producten zoals:
Eiwitten zijn de bouwstenen van je lijf! Door de eiwitten die je eet, staat jouw lijf
dus als een huis!
Wist je dat…
… 2016 het jaar van de peulvrucht is.
Peulvruchten zijn supergezond. Als je een
dagje geen vlees wilt eten, kan je het heel
goed door peulvruchten vervangen.
Vetten
Vetten leveren energie. Je hebt er maar een beetje van nodig, maar dat beetje is
heel belangrijk!
Vetten werken goed in combinatie met andere voedingsstoffen.
Sommige vitamines hebben vet nodig om te worden
opgenomen in je lichaam. Bijvoorbeeld de
vitamine A in:
Tip: denk aan Halloween.
4
Water
We hebben nog één belangrijke voedingsstof niet genoemd. En dat terwijl die
zo uit de kraan komt: water.
Water voert alle voedingsstoffen door je lijf.
En het houdt je lichaam op temperatuur.
Elke dag verliezen we vocht door:
Wist je dat…
… je voor minstens
de helft uit water bestaat? Dus als je 40
kg weegt, heb je 20
liter water in je lijf.
Dat vullen we weer aan met een paar flinke glazen water of thee per dag!
Veel variatie
Omdat je al die vitamines, mineralen,
koolhydraten en eiwitten niet ziet,
kan het lastig zijn om te weten welk
product je nou precies zal kiezen.
Daarom een goede tip: eet en drink
lekker gevarieerd uit alle vakken van
de Schijf van Vijf!
Er is Voldoende Variatie in de Vijf Vakken.
Dus lekker kiezen en combineren uit de Schijf!
En hoe het met die vezels zit…?
Vezels leveren geen voedingsstoffen, maar ze zorgen wel voor een goede
darmwerking … je zag het in de film. Best belangrijk!
Kies voor volkorenproducten, bijvoorbeeld volkoren spaghetti en volkorenbrood, dan krijg je lekker veel vezels binnen. Ook fruit en groenten leveren
veel vezels.
5
Natuurlijk willen jullie – en ik ook! – checken of die voedingsstoffen echt wel werken. Ga maar aan de slag, jonge profs, en voer de
proeven uit. Maar kijk eerst nog even naar de film.
Proef 1 Sap Lab
Vóór de proef
Weten jullie, voordat jullie de proef doen, in welk sap de meeste vitamine C zit?
appelsap / sinaasappelsap / grapefruitsap / evenveel in alle drie
Doe nu de proef
Welk mengsel is het lichtst gekleurd? Dat sap bevat de meeste vitamine C.
Het bekertje met appelsap / sinaasappelsap / grapefruitsap
Kijk op de drie pakken sap en check waar de meeste vitamine C in zit.
Klopt het met het resultaat van jullie proef?
In fruit, dus ook in vruchtensap, zit veel suiker. Kijk op de drie pakken hoeveel
suiker ze bevatten. In een glas appelsap zitten wel vier appels, dus ook de suiker van vier appels. Kies voor vers fruit dan krijg je naar verhouding minder
suiker binnen, want je eet toch geen vier appels op een dag!
Proef 2 Vitamines + Vet
Vóór de proef
Wat denken jullie dat er zal gebeuren:
• met het mengsel van wortel en water:
• met het mengsel van wortel en olie:
Doe nu de proef
Wat valt jullie op bij het bekijken van de twee mengsels?
Dan nu even peentjes zweten: wat zou deze proef bewijzen?
6
Tip: check in dit boekje de info over vet.
Proef 3 Pekelproef
Zijn er minstens 5 minuten om? Dan goed kijken!
1. Hoe ziet de komkommer eruit?
2. Hoe ziet de banaan eruit?
Wat zou deze proef bewijzen?
Proef 4 Zetmeel zoeken
Vóór de proef
Zit er zetmeel in komkommer? ja / nee
Zit er zetmeel in banaan? ja / nee
Doe nu de proef
De komkommer kleurt wel / niet donkerblauw. Er zit dus wel / geen zetmeel in.
De banaan kleurt wel / niet donkerblauw. Er zit dus wel / geen zetmeel in.
Onderzoekers pluizen in hun lab uitgebreid uit welke voedingsstoffen er in producten zitten. Daarom weten we over komkommer en banaan dat er per 100
gram onder meer in zit:
Klaar?
Check en kijk het
laatste deel van
de film voor de
antwoorden.
Bedankt voor het
meedoen!
Testlab voor groep 7 is een uitgave van Ik eet het beter, het educatieve platform van Albert Heijn. Het is
ontwikkeld in samenwerking met het Voedingscentrum. Meer informatie staat op ikeethetbeter.nl.
© 2016 Albert Heijn
7
Vet zoute proef
Thuis
In heel veel eten zit het mineraal zout. Met zout kan je ook leuke proefjes
doen. Wat denk je dat er gebeurt als je zout strooit in een glas water met olie?
Check het in je thuislab!
Dit heb je nodig
• doorzichtig drinkglas • water
• olie
• zout
Zo doe je de proef
1. Doe ongeveer 5 cm water in het glas.
2. Schenk er een laagje olie op (ongeveer 1 cm) en wacht tot de olie op
het water blijft liggen.
3. Strooi langzaam zout in het mengsel en laat je verrassen!
Op interenet vind je nog veel meer leuke, verrassende
proeven voor je thuislab.
Recept: Maak er mousse van
Voor dit
ar het is megalekkere mousse.
Je spreekt het uit als ‘moes’ ma
en heb je nodig:
chocoladetoetje voor 4 person
• 1 rijpe avocado
• 1 rijpe banaan
• 1,5 eetlepel cacaopoeder
• beetje citroensap
• scheutje halfvolle melk
dbeien, bessen of frambozen
• eventueel wat fruit zoals aar
Zo maak je het
nder of
o en gepelde banaan in een ble
1. Pureer de geschilde avocad
met een staafmixer.
sap en melk erdoorheen.
2. Meng cacaopoeder, citroen
t het fruit.
sier vlak voor het serveren me
3. Verdeel over vier bakjes. Ver
ond ook!
4. Smullen maar. Het is nog gez