Economisch onderzoek en advies

Heeft de recreant
voldoende strand?
Workshop Landelijke Kustdag
Madeline Buining (Zeeland), Jaap Broer en Menno de Pater (Decisio)
Maandag 31 oktober/dinsdag 1 november 2011
Hotel Zuiderduin, Egmond aan Zee
| Economisch onderzoek en advies
Introductie door
Madeline Buining
provincie Zeeland
| Economisch onderzoek en advies
| Economisch onderzoek en advies
Doel workshop
• Toetsen en verdiepen problematiek: knelpunten, kansen,
ontwikkelingen, regionale bijzonderheden, cases
• Kennisuitwisseling
• Oplossingen: hoe het recreatief gebruik strand te
optimaliseren, betere afstemming, hoe te monitoren, wie
moet wat doen, financiering
• Boodschap aan Deelprogramma Kust
| Economisch onderzoek en advies
De opdracht
• Gezamenlijke opdracht van de vier kustprovincies
• Doel: inzicht in huidige en noodzakelijke strandbreedte als
economische voeding voor Deltaprogramma Kust
• Samenwerking Decisio, HKV en Oranjewoud
• Vragen:
1.
2.
3.
4.
Definieer de recreatieBasisKustLijn (rBKL)
Wat is de huidige strandbreedte en hoe ontwikkelt die zich?
Wat is de noodzakelijke en wat de optimale strandbreedte?
Bepaal hoe de rBKL zich verhoudt tot de basiskustlijn: waar treden
knelpunten op, hoe te monitoren ook met het oog op het
zandsuppletieprogramma ?
| Economisch onderzoek en advies
Onderzoek
recreatieBasisKustLijn
| Economisch onderzoek en advies
Economisch belang
Nederlandse kust
• 25 procent van alle overnachtingen in Nederland
aan de kust (totaal 19 miljoen)
• = bijna de helft van de overnachtingen in de
kustprovincies
• De kust is daarmee de belangrijkste toeristische
trekpleister van Nederland
• Aantal dagrecreanten hoger, betrouwbare cijfers
daarvan ontbreken
• Cijfers toegevoegde waarde strandrecreatie en
toerisme lopen uiteen van 300 miljoen tot ruim
1,3 miljard euro
• Minimaal 14.000 banen gerelateerd aan
strandrecreatie
• Het strand vervult belangrijke functie voor zowel
toerisme als recreatie uit het eigen achterland
| Economisch onderzoek en advies
Definitie recreatieBasisKustLijn
Breed strand (Ameland)
Een zone die aangeeft hoe breed het
strand moet zijn om voldoende ruimte
te bieden aan de toeristischrecreatieve functies van de Noordzeekust op de betreffende locatie
Smal strand (Egmond)
| Economisch onderzoek en advies
Voor recreatief gebruik gaat het
om het ‘droge strand’
gewenste/noodzakelijke strandbreedte
huidige strandbreedte
3,0 m + NAP-lijn
duinvoet
hoogwaterlijn
zeegrens strand
(= recreatiekustlijn)
duingrens strand
| Economisch onderzoek en advies
Basiskustlijn
Zelfde kustveiligheid bij:
breed strand
smal strand
| Economisch onderzoek en advies
Recreatief gebruik Noordzeestrand
Roze = economische activiteit op het strand
Blauw = |economische
activiteit
achter het en
strand
Economisch
onderzoek
advies
Hoe breed moet een
strand zijn?
• Onderzoek uit Spanje en Duitsland
laat voor badrecreatie zien:
– Eerste 40 meter droog strand vanaf
de zee wordt gebruikt.
– Op zeer drukke dagen komt daar 10
meter bij.
– Daarna hoopt het aantal mensen
zich op in de eerste 50 meter vanaf
de kust, ook als het strand breder is
blijft de zone erachter rustig.
– Bij duinrand (en paviljoens) wordt het
weer wat drukker.
• Maximum noodzakelijke ruimte
vóór de paviljoens: 50 meter
| Economisch onderzoek en advies
Gebruikstypen
Noordzeestrand
Bloemendaal
Ameland
Zandvoort
Texel
Noordwijk
Categorie
strandgeb
ruik
Toelichting en voorbeelden
Strandbreedte
vanaf de
duinvoet
Wijk aan Zee
IJmuiden
Scheveningen
Scheveningen
Hoek van Holland
Brouwersdam
Veerse
Gatdam
Sport/
evenemen
tenstranden
Gebruik door ruimtevragende (durf)sporten
en evenementen. Bijvoorbeeld:
Brouwersdam, Hoek van Holland,
Scheveningen, IJmuiden, Texel
Minimaal
100 meter
Zeer
intensief,
stedelijk
Zeer drukke, bruisende badplaatsen.
Scheveningen, Noordwijk aan Zee,
Zandvoort, Bloemendaal aan Zee, Hoek
van Holland
Minimaal 80
meter
Matig/red
elijk
intensief
Middengroep wat betreft
gebruiksintensiteit. Grote en gevarieerde
groep waarbinnen vrijwel alle badplaatsen
met een bebouwde kern aan zee vallen
Minimaal 60
meter
Rustig
recreatief
Rustige stranden, maar wel economische
activiteit op of vlakbij het strand. In
kilometers hoort het grootste deel van de
Noordzeestranden hiertoe
Minimaal 25
meter
Sport- en
evenementenstranden
Hoek van
Holland
Sterk
intensieve
stranden
Cadzand-Bad
Matig-redelijk
intensieve
stranden
| Economisch onderzoek en advies
Rustige
recreatieve
stranden
Strand op veel plekken te smal
Rood = toenemende trend strandbreedte
Groen = afnemende trend strandbreedte
Geel = gelijkblijvende strandbreedte
Rood = knelpunt
Paars = knelpunt buiten BKL (geen
regelmatige suppletie)
| Economisch onderzoek en advies
Overzicht knelpunten
strandbreedte
• Op de Waddeneilanden beperkt aantal knelpunten in de strandbreedte.
• Strandbreedte Texel bij verschillende strandopgangen knelpunt
• In de Kop van Noord-Holland is het strand in jaren tussen suppleties
(te) smal, met name bij extremer weer
• Strand Zandvoort en Bloemendaal te smal voor de intensieve en
diverse recreatieve activiteiten
• Stranden Noordwijk, Katwijk en Den Haag (Ter Heijde-Scheveningen)
(vrij) recent gesuppleerd, waardoor momenteel geen knelpunten zijn.
De huidige breedte moet wel worden gehandhaafd
• Het strand bij de Brouwersdam neemt af en is onvoldoende voor de
combinatie badrecreatie-(durf)sporten
• In Zeeland is het strand op veel plekken zeer smal en slaat het
regelmatig weg
| Economisch onderzoek en advies
Knelpunten meer dan alleen
strandbreedte
•
•
•
•
•
•
Strandbreedte vaak onvoldoende tussen zandsuppleties in
Echter, zeer dynamisch en wisselend: (lokaal) monitoren
De ‘oprukkende duinvoet’
Natura 2000
Bereikbaarheid en parkeren
Aanspoelen vervuild slib
| Economisch onderzoek en advies
Meer suppleren?
• Recreatie formeel geen criterium bij zandsuppletie, maar:
– meer ruimte voor natuurlijke
dynamiek als achterland er geen
hinder van heeft
– handhaving veiligheidsniveau
buitendijkse bebouwing
– plus vaak pragmatische
oplossingen voor knelpunten
• Zo speelt recreatie wel een rol in het suppletiebeleid van
Rijkswaterstaat, alleen wordt strandbreedte niet
meegenomen als criterium
| Economisch onderzoek en advies
Aanbevelingen onderzoek
• Meten en monitoren actuele strandbreedte op verschillende momenten in
het jaar en bij verschillend weer. Strandbeheerders en duinbeheerders
hebben hierin een rol + webcams (zoals Argus in Egmond) of actuele
luchtfoto’s
• Regierol provincies in informatieverzameling, monitoring en afstemming
van ‘strandbestemming’ of categorie-indeling
• Regie en beleid in kuststrook: afspraken over de aangroei van duinen,
natuur en ruimte voor recreatie, aansluiting op suppletieprogramma’s en
tijdelijke maatregelen als het verschuiven van zand
• Van geval tot geval kosten en baten inventariseren en kosten ‘eerlijk’
verdelen
| Economisch onderzoek en advies
Cases
| Economisch onderzoek en advies
Case 1: Brouwersdam
• Gelegen op grens Zuid-Holland en Zeeland
• Breed strand dat zeer langzaam afloopt:
hotspot voor surfsporten als kitesurfen en
blokarten
• Ondernemers actief en promotie vanuit de
provincie
• Groot vakantiepark aan de brouwersdam:
Port Zélande
| Economisch onderzoek en advies
Brouwersdam (2)
• Strand is sterk geslonken afgelopen jaren,
geen ruimte meer voor zonering 
conflicten tussen badrecreanten en
strandsporters
• In de omgeving geen mogelijkheden voor
durfsporten op het strand (geen breed
strand of natura 2000)
• Brouwersdam is een harde kering. Vanuit
veiligheidsoogpunt geen suppleties nodig
• Oplossingen voor probleem Brouwersdam?
| Economisch onderzoek en advies
Case 2: Zandvoort /
Bloemendaal aan Zee
• Zeer drukke badplaatsen: belangrijke functie
voor achterland en in Zandvoort ook voor
werkgelegenheid
• Beide stranden zijn regelmatig zeer smal,
ondanks regelmatige suppleties
• In 2007 zijn bij Bloemendaal containers in
de taluds geplaatst om verdere afslag tegen
te gaan
• Bij Zandvoort kon aan de zuidzijde een
aantal paviljoens niet worden opgebouwd
| Economisch onderzoek en advies
Case 2: Zandvoort/Bloemendaal aan Zee (2)
• Een van de weinige voorbeelden waarbij zand langs de kust is
verschoven (van Zandvoort naar Bloemendaal)
• Nabijgelegen strand aan IJmuiden groeit juist aan door de pieren.
• Situatie accepteren of meer suppleren
| Economisch onderzoek en advies
Case 3: groeiende duinen /
regelgeving
• Kustgemeenten en ondernemers willen toerisme en economische groei
waarborgen
• Waterschappen hebben de opdracht duinen te laten groeien. Als deze
aangroeien moeten paviljoens naar voren
• Staatsbosbeheer heeft de opdracht planten te beschermen. Waar
planten verschijnen moeten de paviljoens verdwijnen
• Natura 2000 maakt bepaalde ontwikkelingen voor toerisme en
recreatie onmogelijk
• Rijkswaterstaat heeft als taak de kustveiligheid te waarborgen
• Hoe de belangen voor toerisme, recreatie, natuur en veiligheid op een
lijn te krijgen?
| Economisch onderzoek en advies
Case 3: groeiende duinen /
regelgeving
• Problemen spelen in vrijwel alle kustplaatsen
• In regio’s die sterk afhankelijk zijn van kusttoerisme is meer
samenwerking te zien:
– In Zeeland kleine uitbreiding van suppleties als deze ‘in de buurt’
plaatshebben
– Niet in iedere gemeente hoeven paviljoens naar voren door aangroeiende
duinen (op Texel paviljoens ingegroeid)
• Kernprobleem: geen duidelijke afspraken welke ruimte voor de
verschillende doeleinden beschikbaar is. Partijen beschermen eigen
belang, maar belangen en gebieden overlappen en conflicteren
| Economisch onderzoek en advies
Stellingen
| Economisch onderzoek en advies
Stelling 1
• Het strand is samen met Amsterdam de belangrijkste
kwaliteit van het Nederlands toeristische product en
daarmee van aanzienlijke waarde voor onze economie.
Daarin moet dus worden geïnvesteerd, evenzeer als dat er in
veiligheid en natuur wordt geïnvesteerd
| Economisch onderzoek en advies
Stelling 2
• We moeten naar een meer gedifferentieerde
beleidsbenadering van de kust. Bij economische
zwaartepunten moet meer kunnen en meer worden
geïnvesteerd in de recreatieve functie, op rustiger plekken
en/of plekken met grote natuurwaarden of veiligheidsrisico’s
moet strikter beleid worden gevoerd
| Economisch onderzoek en advies
Stelling 3
• Heel vaak wordt er veel rigider met beleid omgegaan dan
strikt noodzakelijk. Met een wat soepeler en pragmatischer
omgang kunnen veel knelpunten makkelijk en tegen veel
lagere kosten worden opgelost
| Economisch onderzoek en advies
Stelling 4
• Een breder strand is helemaal niet nodig, het probleem zit
veel meer in zaken als bereikbaarheid, parkeren, veel te
strikte regels voor de duinen en overheden die elkaar
tegenwerken
| Economisch onderzoek en advies
Per provincie
| Economisch onderzoek en advies
Zeeland (1): strandtypen
Sport / evenementenstrand
Sterk intensief gebruikt recreatief strand
Matig / redelijk intensief
Rustig recreatief strand
Recreatief strand dat geen onderdeel uitmaakt van de BKL
| Economisch onderzoek en advies
Zeeland (2): knelpunten
| Economisch onderzoek en advies
Zuid-Holland (1): strandtypen
Sport / evenementenstrand
Sterk intensief gebruikt recreatief strand
Matig / redelijk intensief
Rustig recreatief strand
Recreatief strand dat geen onderdeel uitmaakt van de BKL
| Economisch onderzoek en advies
Zuid-Holland (2): knelpunten
| Economisch onderzoek en advies
Noord-Holland (1): strandtypen
Sport / evenementenstrand
Sterk intensief gebruikt recreatief strand
Matig / redelijk intensief
Rustig recreatief strand
Recreatief strand dat geen onderdeel uitmaakt van de BKL
| Economisch onderzoek en advies
Noord-Holland (2): knelpunten
| Economisch onderzoek en advies
Fryslân (1): strandtypen
Sport / evenementenstrand
Sterk intensief gebruikt recreatief strand
Matig / redelijk intensief
Rustig recreatief strand
Recreatief strand dat geen onderdeel uitmaakt van de BKL
| Economisch onderzoek en advies
Fryslân (2): knelpunten
| Economisch onderzoek en advies