Philos Template PDF Generator

De mens verovert de ruimte
Hugo Vanderstraeten
Voor de Russen was dit het derde
ruimtesucces op rij. In 1957 hadden ze
Russen eerst
het eerste ruimtetuig, de Spoetnik I, in
een baan om de aarde gebracht. De
Spoetnik I, de eerste kunstmaan of
satelliet, zond via een radiozender een
bieptoontje uit dat overal ter wereld
werd opgevangen. In hetzelfde jaar
maakte het eerste levende wezen, het
hondje Laika, aan boord van Spoetnik
II een ruimtereis rond de aarde.
Op 12 april 2011 is het precies vijftig
jaar geleden dat de mens voor het eerst
buiten de dampkring rond de aarde
vloog. Aan boord van de ruimtecapsule
Vostok 1 werd kosmonaut Joeri Gagarin
op 12 april 1961 de ruimte in gestuurd.
Zijn vlucht was een zeer goed bewaard
geheim. Noch zijn vrouw, noch zijn
moeder waren op de hoogte. Ze
moesten via de radio vernemen dat
Mens op de maan
Joeri één keer rond de aarde was
In de tijd van de Spoetnik woedde de
gedraaid. Precies 108 minuten na de
Koude Oorlog tussen Rusland en de
lancering maakte de eerste mens in de
Verenigde Staten. Beide landen waren
ruimte een geslaagde landing op aarde.
bang voor een aanval van de ander. Ze
wilden om militaire redenen de eerste
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.1
De mens verovert de ruimte
in de ruimte zijn. De Amerikanen
voelden
zich
verslagen
door
de
successen van de Russen en hoopten
dat de eerste mens op de maan een
Amerikaan zou zijn. Daarom startten
ze het 'Apollo-project' op. Op 16 juli
1969 begon de Apollo 11 aan zijn
ruimtevlucht. Aan boord waren Edwin
Aldrin,
Michael
Collins
en
Neil
Armstrong. Toen de Apollo 11 de maan
bereikte, namen Aldrin en Armstrong
plaats in een kleiner ruimtetuig, de
maanlander Eagle. Collins bleef aan
boord van het moederschip om de twee
astronauten later weer op te pikken.
Om 21.18 uur onze tijd zette Neil
Armstrong de maanlander veilig op de
maan. Hij meldde aan het vluchtleidingscentrum op aarde: 'Hier de Basis
van de Rust, de arend is geland.' Neil
Armstrong zette de eerste voetstap op
de maan: een kleine stap voor een
mens, maar een grote sprong voor de
mensheid.
Nu in de ruimte: het ISS
De ruimtevaart kostte de Russen en
Amerikanen heel veel geld. Daarom
besloten ze om samen met het ESA een
ruimtestation te bouwen: het ISS,
International Space Station of
Internationaal Ruimtestation. In 1998
werd het eerste deel gelanceerd.
Het ruimtestation wordt, als een
bouwdoos, regelmatig met nieuwe
delen uitgebreid. Ruimtevrachtschepen meren aan om materiaal en nieuwe
onderdelen te brengen. Wanneer het
ISS eind dit jaar af zal zijn, is het een
voetbalveld groot en weegt het 455
ton. Sinds 2000 is het ISS voortdurend
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.2
De mens verovert de ruimte
bewoond. Nu verbljven er steeds zes
ruimtevaarders aan boord. De huidige
bemanning is
'Expeditie 26'.
Drie
Russen, twee Amerikanen en een
Italiaan voeren allerlei experimenten
uit met de gewichtloosheid. Het
ruimtestation is soms zichtbaar als een
heel helder lichtpunt dat van west naar
oost langs de hemel beweegt. Het ISS
heeft een snelheid van 28 000 km/u.
Elke 91 minuten maakt het op een
hoogte van 350 km een omwenteling
rond de aarde.
In 2002 was het de beurt aan Frank De
Winne. Hij verbleef ruim acht dagen
aan boord van het ISS. Zeven jaar later
ging hij er een tweede keer naartoe.
Hij werkte er zes maanden als
boordingenieur.
De
laatste
twee
maanden van zijn missie was hij
gezagvoerder.
Twee Belgen
Tot op heden verbleven er twee Belgen
in de ruimte. Dirk Frimout cirkelde in
1992 met de spaceshuttle Atlantis om
Hoe word je astronaut?
de aarde.
Na de basisschool is er geen school voor
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.3
De mens verovert de ruimte
astronauten. In het secundair bestaat
gewichtloosheid. Als je dat allemaal
er geen richting ruimevaart. Je moet
onder de knie hebt, ben je klaar voor
eerst flink studeren om wetenschapper,
je eerste ruimtereis.
ingenieur of piloot te worden. Je moet
over een goede gezondheid beschikken
en niet bang zijn van het avontuur. Dan
kun je je aanmelden om deel te nemen
aan een selectieproef bij NASA of ESA.
In 2008 waren bij er ESA meer dan 8000
inschrijvingen voor vier kandidaatastronauten. Als je slaagt, wacht je
een zware opleiding die twee en een
Wetenschap in de ruimte
Dankzij de ruimtevaart heeft de
wetenschap heel wat nieuwe zaken
kunnen ontdekken en maken. Zo kwam
men te weten dat de dampkring allerlei
deeltjes bevat die ons op aarde
beschermen tegen stralingen uit het
heelal.
Vanuit een ruimtestation kan men de
half jaar duurt.
aarde van buitenaf bestuderen.
Satellieten in de ruimte zijn onmisbaar
geworden.
Weersatellieten
nemen
wolkenfoto’s van de aarde en helpen
het weer voorspellen. Ze zorgen ervoor
dat mensen worden verwittigd bij erge
Tijdens de training leer je alles
waarmee een astronaut te maken
krijgt. Je leert een ruimtecapsule
besturen, Russisch en Engels spreken
en
in
groep
werken.
Je
volgt
overlevingslessen en je maakt speciale
vluchten om kennis te maken met
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.4
stormen.
De mens verovert de ruimte
Zonder satellieten werkt onze GPS
Ruimtetoeristen!
niet, kunnen we niet telefoneren naar
Professoren verwachten dat ruimtevaarders
Australië
geen
tegen 2025 tot voorbij de maan zullen
televisiebeelden van het WK voetbal in
reizen. NASA hoopt astronauten naar
Zuid-Afrika. Veel ruimtevaarttechnol­
Mars te sturen en hen veilig terug te
ogie wordt toegepast in producten die
brengen. Men doet onderzoek om een
we dagelijks gebruiken. Denk maar aan
blijvende ruimtebasis te bouwen op de
nieuwe
maan, om van daaruit de grenzen van
en
krijgen
materialen
we
voor
soepele
sportschoenen, krasvrije zonnebrillen
ons zonnestelsel te verkennen.
en ruimtevoedsel.
Gewichtloosheid
Stappen, springen en de tafel dekken
vinden wij heel gewoon. Maar in de
ruimte is dat niet mogelijk. In een
ruimtetuig buiten de dampkring valt de
zwaartekracht van de aarde weg. Alles
is gewichtloos. Wat niet is vastgemaakt,
Ondertussen sturen China, India en
vliegt in het rond. Ook de astronauten
Japan ruimtesondes uit om verre
zweven alle kanten op.
planeten te verkennen. Momenteel is
de Japanse ruimteverkenner Akatsuki
op weg naar Venus om er de atmosfeer
te onderzoeken. Chinese taikonauten
brengen in 2012 een eigen ruimtestation in de ruimte. Het wordt stilaan
dringen in de baan om de aarde.
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.5
De mens verovert de ruimte
Misschien kun je in 2050 een reisbureau
waar men zich bevindt
binnenstappen om een vakantietrip
kosmonaut: Russische ruimtevaarder
naar de maan te boeken, en nemen
Koude Oorlog: ruzie tussen twee
'spacetoeristen' vanuit hun ruimtehotel
landen waarbij men elkaar verwijten
mooie foto’s van onze blauwe planeet!
maakt, zonder elkaar met wapens aan
Verklarende woordenlijst
De schuin gedrukte woorden uit de
tekst worden hieronder verklaard.
ruimtevaarder
ruimtesonde: onbemand ruimtetuig
satelliet: object dat rond een planeet
verantwoordelijk voor de technische
apparaten aan boord
draait. De aarde heeft één natuurlijke
satelliet:
capsule: ruimteschip waarin personen
worden vervoerd
de
maan.
Er
draaien
duizenden kunstsatellieten in een baan
om de aarde.
dampkring: de laag lucht rond de
aarde, een soort 'deken' dat onze
planeet beschermt tegen bv.
selectie:
het
uitkiezen
van
een
geschikt persoon of ding
spaceshuttle: een ruimtevrachtvlieg-
meteorieten
tuig dat met een raket de ruimte in
ESA: European Space Agency, Europese
ruimtevaartorganisatie
de
wordt gelanceerd en op eigen kracht
naar de aarde kan terugkeren
kapitein,
de
verantwoordelijke aan boord
global
NASA: Amerikaanse ruimtevaartorga-
dat het heelal verkent
boordingenieur: wetenschapper
GPS:
militair: van het leger
nisatie
astronaut: Europese of Amerikaanse
gezagvoerder:
te vallen
positioning
system,
instrument waarmee men kan bepalen
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.6
taikonaut: Chinese ruimtevaarder
De mens verovert de ruimte!
En nu jij!
1. Wie is wie in de ruimte?
Noteer de passende woorden bij de iedere vlag.
Kies uit: kosmonaut, taikonaut, astonaut, Peking, Washington, Brussel, Moskou,
Verenigde Staten, Europese Unie, Rusland, China.
2. 'Een kleine stap voor een mens, maar een grote sprong voor de mensheid.'
Met deze woorden zette Neil Armstrong als eerste mens voet op de maan. Wat zou
de astronaut hiermee hebben bedoeld?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.7
De mens verovert de ruimte!
3. Weetjes uit de geschiedenis van de ruimtevaart
Raadpleeg op het WO-portaal de digitale tijdlijn van de geschiedenis van de
ruimtevaart om deze weetjes aan te vullen.
- 'Spoetnik' betekent in het Nederlands ________________________________
- De eerste vrouw in de ruimte was __________________________________
- Edwin Aldrin en Neil Armstrong bleven ___ uur en ____ minuten op de maan.
- In 1986 ontplofte de spaceshuttle _______________________ 72 seconden na de
lancering.
- De Amerikaanse ruimtesonde ____________________bezocht Mars in 1976.
4. Hoe komen televisiebeelden vanuit Japan via een satelliet bij ons in de
huiskamer?
Plaats de nummers van 1 tot 4 voor de zinnen.
____ De televisiesatelliet straalt de beelden door naar een grondstation bij ons in
België.
____ Via een grote schotelantenne worden de Japanse beelden naar de
televisiesatelliet in de ruimte doorgestraald.
____ Een camera neemt de beelden in Japan op.
____ De schotelantenne van het grondstation vangt de beelden op en stuurt het
televisiesignaal via het kabelnetwerk bij ons de huiskamer binnen.
(Illustratieverantwoording: het copyright op de illustraties berust bij de volgende personen, firma's en instellingen: NASA Images (p. 1, p. 2), NASA Images, Getty Images, NASA Images (p. 3), NASA Images (p. 4), NASA Images, © edobric - Fotolia.com
(p. 5), © Gino Santa Maria - Fotolia.com (p. 7), NASA Images (p. 8))
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.8