Untitled - Bastogne War Museum

X
X X
X X
X
FOY
Indisch
Monument
A2
6
N30
RECOGNE
4
N83
Bois des
Corbeaux
Bois
Jacques
4
N3
0
N83
BIZORY
854
N
N8
E2
5
34
LUZERY
Mardasson Memorial
N874
5
Ve
rtr
ek
N8
N84
BASTOGNE
N84
N30
5
N8
4
N8
Vertrek
PLACE
MC AULIFFE
ROUTE 1
N4
ROUTE 2
ROUTE 3
NATIONALE
WEG
AUTOSNELWEG
X BEGRAAFPLAATS
WEG
U staat aan het vertrekpunt van een fietsparcours dat leidt langs de sporen
van twee wereldoorlogen in en rond Bastenaken. We nemen u op sleeptouw in het fascinerende verleden van deze streek aan de hand van drie
verschillende routes. De eerste route is ongeveer 5 km lang en dus ideaal
voor gelegenheidsfietsers. De tweede fietsroute maakt een lus van ongeveer 10 km, maar is zeker doenbaar. De derde route van 20 km leidt u langs
rustige, verkeersarme weggetjes doorheen een schilderachtig panorama.
Samengevat:
ROUTE 1 : 5 KM
ROUTE 2 : 10 KM
ROUTE 3 : 20 KM
Aangezien de drie tochten op dezelfde plaats starten, is deze brochure
geschikt voor de verschillende opties.
Wij wensen u alvast een schitterende ontdekkingstocht doorheen het
prachtige hinterland van Bastenaken.
5
HISTORISCHE MIJLPALEN
Deze themaroute dompelt u onder in de geschiedenis van de Slag om de
Ardennen. U passeert talloze sporen die deze verschrikkelijke veldslag heeft nagelaten in het landschap van Bastenaken en omstreken.
Net zoals het hele Belgische grondgebied was ook Bastenaken vanaf het begin van de Tweede Wereldoorlog bezet gebied. Pas op 10 september 1944 wordt
Bastenaken bevrijd door de Geallieerden. Jubelende menigten, een collectieve
zucht van opluchting … Niemand die het voor mogelijk houdt dat de op de vlucht
geslagen Duitsers nog zo hard zouden uithalen. Hitler gelooft op dat ogenblik
nog in een overwinning en wil koste wat het kost de Antwerpse haven innemen
om de geallieerde aanvoerlijnen van manschappen, wapens en bevoorradingen
af te snijden. Daarom verzamelt hij het 5e, 6e en 7e Leger aan de poorten van de
Ardennen. De Führer is zich er terdege van bewust dat de bosrijke Ardense regio
een zwak punt vormt in de geallieerde opstellingen.
Op 16 december 1944 omstreeks 5.30 uur opent het Duitse leger in alle hevigheid
het vuur. De frontlijn moet het gedurende zowat 3 uur zwaar ontgelden. Rond 8
uur zet een colonne van 240.000 militairen en een duizendtal tanks koers langs
een linie die zicht uitstrekt van Monschau tot Echternach. Van een verrassingsaanval gesproken. Een van de Duitse doelstellingen is de ontwrichting van het
wegennet rondom Bastenaken.
De weersomstandigheden zijn ronduit rampzalig. De mist speelt in de kaart van
de vijand en verhindert de interventie van de geallieerde luchtmacht. Op 19 december 1944 komen een deel van de 10th Armored Division en de 101st Airborne
Division versterking bieden waardoor Bastenaken aan een complete Duitse
overrompeling ontsnapt. Ondanks deze bijstand is de stad Bastenaken op 21 december volledig omsingeld, waardoor zowel burgers als de geallieerde troepen
als ratten in een val zitten.
6
De Duitse opmars bereikt een hoogtepunt op 24 december 1944. Dit offensief is
echter van korte duur: enkele uren later maakt een buitengewoon gewelddadige
strijd nabij Dinant een einde aan de actie. De geallieerde eenheden die vastzitten in het belegerde Bastenaken, leggen een heroïsche veerkracht aan de dag.
Vanaf 23 december 1944 klaart de hemel op en is bevoorrading via de luchtbrug
opnieuw mogelijk.
Om de Duitse troepen terug te dringen, zetten de Geallieerden zowel vanuit het
noorden (maarschalk Montgomery) als vanuit het zuiden (generaal Patton) de
aanval in. De oorlog loopt op haar einde ... Op 26 december 1944 doorbreken de
troepen van generaal Patton de omsingeling van Bastenaken.
Eind december beseft Hitler dat hij zijn plannen voor de inname van Antwerpen mag
opbergen. Bastenaken wordt zijn ultieme doelwit. Tot midden januari 1945 worden de
stad en de omgeving bestookt met intense aanvallen en bombardementen. Ondanks
het zware offensief en de bovenmenselijke verbetenheid van de Duitsers houden de
Geallieerden stand. De Slag om de Ardennen eindigt op 28 januari 1945 nadat de
Duitse troepen zich hebben teruggetrokken tot achter de startlinie.
De oorlog heeft diepe wonden geslagen: de Ardennen liggen in puin, dorpen zijn
platgegooid, het wegennet is verwoest en het menselijk offer is gigantisch.
De cijfers variëren naargelang de bronnen. We mogen echter aannemen dat er aan
Amerikaanse zijde 11.000 doden en 47.000 gewonden vielen. 23.000 slachtoffers
werden gevangen genomen of zijn verdwenen. Aan Duitse kant tellen we 13.000
gesneuvelden, 39.000 gewonden en 30.000 verdwenen militairen. Ook onder de
Belgische en Luxemburgse burgerbevolking is er sprake van meer dan 3000 doden,
zonder rekening te houden met de talloze gewonden en verdwenen slachtoffers.
Langs dit themaparcours dat bezaaid is met de sporen van een zwarte bladzijde
uit onze geschiedenis, maakt u kennis met de heldhaftigheid van de geallieerde
soldaten die letterlijk hun leven hebben gegeven voor deze regio.
PRAKTISCHE INFORMATIE
Plan tijdens uw fietstocht alvast een bezoek aan het Bastogne War Museum. Dit
in 2014 opgerichte herdenkingscentrum plaatst de oorzaken, gebeurtenissen en
gevolgen van de Tweede Wereldoorlog in een moderne en interactieve context,
met de Slag om de Ardennen als invalshoek. Het parcours wordt afgewisseld met
drie ‘scénovisions’, meeslepende 3D-vertoningen die alle zintuigen aanspreken
en u volledig onderdompelen in het verleden! Voor informatie over voordeeltarieven bij de aankoop van een combiticket ‘fiets-Bastogne War Museum’ kunt u
terecht bij het Syndicat d’Initiative van Bastenaken.
7
ROUTE 1 : 5 KM
ROUTE 2 : 10 KM
ROUTE 3 : 20 KM
1e ETAPPE: OP NAAR HET VOORMALIGE ‘GARE DU SUD’
Nadat u uw fiets hebt opgehaald aan het Syndicat d’Initiative begeeft u zich naar
het voormalige Zuidstation of Gare du Sud (400 m verder). Daar bevindt zich het
vertrekpunt van het toeristische RAVeL-fietspad.
Om alvast even de sfeer op te snuiven, kunt u vooraf een kleine omweg maken
langs het 101st Airborne museum.
Wegbeschrijving: op de hoek van de Place Général McAuliffe, recht tegenover
het restaurant Giorgi, neemt u de Rue Mathieu.
Volg deze straat tot aan het Athénée Royal Bastogne-Houffalize en sla daar links
af. Na ongeveer 100 m komt u bij het 101st Airborne museum.
Het historische pand waarin dit museum is ondergebracht diende voor de oorlog als officiersmess voor het 2e regiment van de Ardense Jagers die toen in
Bastenaken gestationeerd waren. Het museum brengt de geschiedenis van de
bezetting en de Slag om Bastenaken in die bewuste winter van 1944-1945 terug tot
leven via talloze diorama’s. Het gebouw op de hoek van deze straat, tegenover het
101st Airborne museum, werd door de Duitse strijdmacht bezet als hoofdkwartier
tijdens de operaties in de streek aan het begin van WO II. We schrijven mei 1940 of
4 jaar voor de Slag om de Ardennen. Op 17 mei 1940 bracht Hitler er in hoogsteigen
persoon een bezoek aan zijn officieren om het verloop van de strijd op te volgen.
Tijd nu om naar het vertrekpunt van uw fietsparcours terug te keren.
Via het Athénée Royal Bastogne-Houffalize fietst u door tot aan de voorzijde van
het voormalige ‘Gare du Sud’.
8
ROUTE 1 : 5 KM
ROUTE 2 : 10 KM
ROUTE 3 : 20 KM
2e ETAPPE: VOLG HET RAVEL-FIETSPAD
TOT AAN HET CADY MONUMENT
Met uw rug naar de ingang het stationsgebouw vindt u rechts het RAVeL-fietspad.
Volg dit traject gedurende 2,4 km (u komt langs de rotonde ‘Luik-BastenakenLuik’, een eerbetoon aan deze voorjaarsklassieker die elk jaar Bastenaken aandoet) tot aan een splitsing van dit fietspad.
Sla rechtsaf en volg ongeveer 100 m de Rue Gustave Delperdange tot aan Rue de
Clervaux. Daar ziet u links het Cady monument.
Cady Monument,
© Bastogne War Museum
Dit monument is een eerbetoon aan de Belgische korporaal Emile Cady, die gesneuveld is in mei 1940. De Belgische militair was in deze zone aangesteld om
de terugtrekkende Belgische troepen bescherming te bieden. Wat er op 10 mei
1940 gebeurde (de dag waarop Duitsland België de oorlog verklaarde), lezen we
in het relaas van luitenant-generaal Merckx: “Nadat korporaal Cady deze hachelijke beschermingsopdracht tot het bittere einde had vervuld, evacueerde hij zijn
bunker die het doelwit was geworden van een regen van vijandig vuur. Hij werd
echter dodelijk geraakt. Zijn kameraad Louis Bouillon trekt zich met zijn machinegeweer over de schouder terug en draagt onder aanhoudend spervuur de gewonde Cady naar het seinhuis van de spoorweg. Omsingeld door Duitsers moet
Bouillon zijn korporaal daar achterlaten en slaagt hij er uiteindelijk in met zijn
wapen onze linie te bereiken.“
9
ROUTE 1 : 5 KM
ROUTE 2 : 10 KM
ROUTE 3 : 20 KM
3e ETAPPE: RICHTING MARDASSON
Het Memorial van Mardasson bereikt u door de richting Bizory te volgen via het
RAVeL-fietspad aan de rechterkant van de weg. Aan de splitsing van de weg
staat een van de ongeveer 1200 mijlpaaltjes die de Voie de la Liberté markeren.
Houd hier gerust even halt ...
De Voie de la Liberté (‘de weg van de vrijheid’) is een toeristische route die de
overwinning van de Geallieerden herdenkt, vanaf de ontscheping in Normandië
tot de overwinning in Bastenaken. De in 1947 aangelegde route geeft in grote
lijnen het traject weer dat het Derde Leger van generaal Patton aflegde bij de
bevrijding van Frankrijk, België en Luxemburg. De Voie de la Liberté wordt aangeduid met witte of roze betonnen kilometerpalen waarin een vlam is afgebeeld
die verwijst naar het Vrijheidsstandbeeld in de haven van New York. De eerste
herinneringspaaltjes bevinden zich in Sainte-Mère-Eglise en op het strand van
Utah-Beach in het departement La Manche. Het laatste treffen we hier aan, precies aan de ingang van het Memorial van Mardasson in Bastenaken. De Voie de
la Liberté strekt zicht uit over een berijdbaar traject van 1147 km.
Kilometerpaal n°1147, laatste paal langs de Voie de la Liberté,
© Bastogne War Museum
Vervolg uw weg langs het RAVeL-fietspad tot aan het Memorial van Mardasson.
Het monument heeft de vorm van een vijfpuntige ster, het symbool van de
Verenigde Staten. Het centrale gedeelte bestaat uit een cirkelvormige zuilengalerij rond een bezinningsruimte.
10
Op de kroonlijst lezen we de naam van de 50 staten die tijdens het offensief deel
uitmaakten van de Verenigde Staten van Amerika. De galerij is overdekt met
een platform, ondersteund door 90 zuilen van 12 m hoog. Bezoekers genieten
hier van een uniek uitzicht over de stad en de streek.
Mardasson Memorial
© Bastogne War Museum
De crypte was niet voorzien in het oorspronkelijke ontwerp. In maart 1949 richtten Amerikaanse weduwen van gesneuvelden hun vraag naar een stille ruimte
aan de Amerikaanse Ambassade in België. De crypte werd uitgegraven aan de
voet van het gebouw in het lager gelegen deel van de esplanade. Er waren meer
dan 350 mijnen nodig om de ruim 3000 m³ rots te verwijderen.
Binnenin vinden we drie nissen die door Fernand Léger werden gedecoreerd
met fresco’s in mozaïek. In elke kapel bevindt zich een marmeren altaar dat
verwijst naar een andere cultus: rechts de katholieke godsdienst, in het midden
het protestantisme en links de joodse cultus.
Het Memorial van Mardasson werd ingehuldigd op 16 juli 1950, vier jaar na de
eerstesteenlegging (twee jaar na de effectieve opstart van de werken). 10.000
genodigden tekenden present voor deze plechtigheid, waaronder ook generaal
Anthony McAuliffe.
11
Het monument is inmiddels een vaste stopplaats voor officials en hoogwaardigheidsbekleders die Bastenaken bezoeken. Beroemde gasten zijn onder meer: prinses Joséphine-Charlotte (april 1949, nog vóór de inhuldiging), koning Boudewijn
(1951, 1969 en 1994), koning Albert (1979 en 2004), Prins Bernhard der Nederlanden
(1984), Neil Amstrong (1987), Groothertog Henri en groothertogin Maria Teresa van
Luxemburg (2005), enz.
Het Memorial van Mardasson heeft een zeer belangrijke symbolische waarde
voor Bastenaken. Het staat buiten kijf dat deze herdenkingsplaats voorkomt in de
lijst met bekendste Belgische monumenten aan de overkant van de oceaan. De
indrukwekkende constructie weerspiegelt eens te meer de heldhaftigheid van de
Amerikaanse soldaten in de strijd voor onze vrijheid.
Aan de overkant vinden we het Bastogne War Museum.
Het Bastogne War Museum is een referentiemuseum dat in maart 2014 de deuren
opende. Alles draait er om de Tweede Wereldoorlog, van de ontstaansgeschiedenis
tot de gebeurtenissen in het najaar van 1944. De Slag om de Ardennen is het onderwerp van een evocatief spektakel. Via een dynamische en beklijvende scenografie
aangevuld met voorwerpen, voertuigen en multimediale installaties maken bezoekers kennis met deze frappante episode uit ons verleden.
De cafetaria van het Bastogne War Museum is een uitgelezen plaats om even te verpozen. Er is een ruime keuze aan frisdranken, bieren en snacks. Het museum draagt
het label ‘bienvenue vélo’ omdat fietsers er kunnen vragen naar fietsvriendelijke extra’s zoals een eigen stalling voor hun tweewieler, een fietsherstellingskit, een EHBOtrommeltje, toeristische informatie, enz.
12
Naast het Memorial van Mardasson, in de buurt van de hoofdparking van het Bastogne
War Museum, staat een standbeeld van de ‘Adelaar van de 101st Airborne’ als symbool voor de Verenigde Staten. Dit werk is een geschenk van beeldhouwer Robert
Remacle, afkomstig uit Bastenaken. Hij draagt het op aan alle Amerikaanse soldaten die tussen 21 en 26 december 1944, tijdens de Slag om de Ardennen, ingesloten
zaten in de ‘perimeter van Bastenaken’. Deze eenheden waren organisch gevormd of
stonden onder bevel van de roemrijke 101st Airborne Division. Het standbeeld werd
ingehuldigd in 2008 in aanwezigheid van de lokale autoriteiten, vertegenwoordigers van onze instellingen en Sam Fox, de toenmalige ambassadeur van de VS. De
erewacht bestond uit soldaten van de Amerikaanse 101e Luchtlandingsdivisie die
speciaal waren overgekomen uit Fort Campbell (Kentucky).
SCÉNOVISION – Reconstitutie van een kroeg in Bastenaken in 40-45
© Bastogne War Museum
Hebt u gekozen voor route 1 (5 km)? Volg dan vanaf hier hetzelfde traject terug tot
aan het Syndicat d’Initative waar u uw fiets kunt inleveren.
13
ROUTE 2 : 10 KM
ROUTE 3 : 20 KM
4e ETAPPE: RICHTING LE BOIS DE LA PAIX
Vanaf Mardasson gaat het parcours verder langs het pittoreske landweggetje
richting Bizory. Even heroriënteren ...
Op het einde van de parking van het Bastogne War Museum slaat u rechtsaf en
neemt u de asfaltweg naar Bizory.
Laat onderweg ook even uw blik rusten op het weidse uitzicht aan uw rechterzijde. In deze weiden, net voorbij de boerderij, landde het vliegtuig van Adolf
Hitler op 17 mei 1940, toen hij persoonlijk zijn troepen kwam inspecteren in
Bastenaken. Jaren geleden werden deze velden nog gebruikt als landingszone
voor parachutes tijdens herdenkingsceremonieën.
Na 2 km fietsen langs deze landweg komt u bij een splitsing in de bebouwde kom
van Bizory. Sla hier linksaf en volg de richting Bois de la Paix (aangeduid op het
verkeersbord).
Blijf na deze splitsing nog 400 m op de Route de Bizory. Sla vervolgens rechtsaf
en volg opnieuw de richting Bois de la Paix.
700 m verder komt u aan bij het Bois de la Paix.
Het Bois de la Paix werd aangelegd in het kader van de herdenking van de
50e verjaardag van de Slag om de Ardennen. Op een terrein van 3 ha werden
zo’n 4000 bomen aangeplant, allemaal inheemse soorten die op de hoogvlakte
van Bastenaken voorkomen. De bomen werden in een patroon uitgezet dat van
bovenaf gezien het logo van UNICEF vormt: de moeder met kind als symbool
voor de universele tederheid. Het bos is opgedragen aan de Belgische burgers
en geallieerde militairen die gestreden hebben voor de vrijheid van ons land.
Amerikaanse veteranen die terugkeren naar de plaats waar ze decennia geleden strijd leverden, kunnen een plaat met hun naam en hun eenheid aan de voet
van een boom neerzetten.
14
Luchtfoto Bois de la Paix,
© Ville de Bastogne
Keer vanaf het Bois de la Paix terug tot aan de eerste splitsing en vervolg uw
weg richting Bizory. Sla rechtsaf.
Na 800 m ziet u links het monument ter ere van de 101st Easy Company-Battle of
the Bulge Memorial.
15
Monument van de 101st Easy Company-Battle of the Bulge
Memorial,
© Bastogne War Museum
Dit memoriaal gedenkt in het bijzonder de 14 soldaten van deze compagnie
die sneuvelden tijdens de Slag om de Ardennen. De Easy Company was de
5e compagnie uit het 506e regiment parachutisteninfanterie van de 101e
Amerikaanse luchtlandingsdivisie actief op het Europese front tijdens de
Tweede Wereldoorlog. Het boek van Stephen Ambrose Band of Brothers en
de gelijknamige televisieserie van Steven Spielberg en Tom Hanks vertelt
hun lotgevallen. Niet alleen de ‘E’ Company was hierbij betrokken, maar deze
geniet door het boek en de tv-serie wel de meeste bekendheid. De compagnie
nam deel aan de verdediging van Bastenaken door positie te kiezen in het
nabije Bois Jacques toen de stad door verschillende vijandelijke eenheden
omsingeld was.
Volgt u route 2 (10 km)? Keer hier dan terug naar de vertrekplaats via de RAVeLfietsroute in de buurt van het monument van de 101st Easy Company. Met uw
gezicht naar het monument vindt u links de toegang tot het RAVeL-pad. Volg dit
fietspad tot aan het Gare du Sud (4 km) en rijd door tot aan de Place McAuliffe
waar u uw fiets kunt inleveren in het Syndicat d’Initiative.
16
Hebt u gekozen voor route 3 (20 km)? Sla dan niet in aan het RAVeL-fietspad, maar
blijf de weg volgen vanaf het monument van de 101st Easy Company.
U rijdt nu het Bois Jacques binnen. In dit bos zijn de sporen van de gevechten
nog duidelijk aanwezig.
Foto van de schuttersputten (fox holes) in het Bois Jacques,
© Bastogne War Museum
De ondiepe schuttersputten (‘fox holes’) zijn pakkende getuigen van de meedogenloze strijd die hier in december 1944 en januari 1945 werd uitgevochten. De
Easy Company en andere parachuteregimenten geposteerd in het Bois Jacques
kregen de opdracht om de Duitse eenheden, die zich slechts op enkele honderden meter afstand bevonden, af te remmen in hun opmars naar Bastenaken.
Om zich toch enigszins te beschutten tegen het oorlogsgeweld, zat er voor de
Amerikaanse soldaten niets anders op dan in de bevroren ondergrond vossengaten te graven om zich te verschansen tegen het vijandelijke vuur en de bijzonder
dodelijke artilleriebombardementen die volledige bomen versplinterden.
17
Links, nabij het monument, vindt u een kleine parking. Stal hier uw fiets en trek
te voet op verkenning in het bos. Ga op zoek naar de schuttersputjes aan de voet
van de bomen … de stille getuigen van deze realiteit.
Het herdenkingsmonument op de parking is eveneens een werk van de lokale
kunstenaar Robert Remacle. Het werd in 2015 geïnstalleerd als een eerbetoon
voor de vele strijders die tijdens die bewuste winter 1944-1945 het leven lieten.
In de maanden na de inhuldiging kreeg dit monument om onduidelijke redenen
meermaals het bezoek van vandalen. Tot op vandaag zijn de daders van deze
betreurenswaardige feiten onbekend.
18
ROUTE 3 : 20 KM
5e ETAPPE: NAAR HET DUITSE
KERKHOF VAN RECOGNE
Bij het verlaten van de parking, slaat u linksaf.
Terug op de asfaltweg volgt u de richting Foy langs een charmant landweggetje
dat zich tussen de velden slingert.
In de bebouwde kom neemt u de tweede straat links, die enkele honderden meter verder uitkomt op een kruispunt met verkeerslichten. U kruist hier de N30.
Net zoals talloze andere dorpen in de streek rond Bastenaken, kreeg ook Foy
het bijzonder hard te verduren tijdens de Slag om de Ardennen. In de ochtend
van 20 december 1944 valt Foy in handen van bataljons van het 304e regiment
Panzergrenadiers. De Duitse strijdmachten slagen erin de Amerikaanse parachutisten terug te dringen. In de namiddag doen deze laatsten er alles aan om
hun stellingen in het dorp te heroveren en de hoofdweg (N30) vrij te maken
opdat de Amerikaanse troepen van het ‘Desobry team’ zich zouden kunnen terugtrekken uit Noville waar zij dagenlang weerstand hebben geboden aan de
Duitsers. Onderweg van Noville naar Foy wordt de colonne onder vuur genomen
door de Duitsers. Ondanks de verliezen bieden de GI’s flink weerwerk en zetten
ze hun koers verder naar Bastenaken.
Huis per huis zullen de paratroopers van de 101st Airborne Division op 13 januari
1945 het dorp heroveren. De nacht daarop zetten de Duitsers een tegenaanval in
en slagen ze erin de GI’s tegen de vroege ochtend uit het dorp te verdrijven. Drie
uur later wordt Foy echter definitief bevrijd door parachutisten, bijgestaan door
tanks van de 11th Armored Division en gesteund door een krachtige artillerie.
Als u aan de verkeerslichten staat, ziet u in de muren van de oude hoeve links
nog duidelijke sporen van deze gruwelijke gebeurtenissen. Ruim 60 jaar na datum
zijn de inslagen van kogels en obussen hier nog nadrukkelijk aanwezig.
Steek nu voorzichtig de hoofdweg (N30) over, richting Recogne en volg het weggetje ongeveer 900 m tot aan het Duitse kerkhof van Recogne.
19
Op deze begraafplaats, aangelegd net na het Ardennenoffensief, rusten 6807 gesneuvelde Duitse soldaten en officiers. Onder elk stenen kruisje liggen de stoffelijke overschotten van zes Duitse militairen. De namen van de geïdentificeerde
slachtoffers werden in de grafsteen gegraveerd. De 1300 onbekende soldaten
die in Recogne werden begraven, dragen de vermelding ‘Ein deutscher Soldat’.
Oorspronkelijk bevond zich aan de overkant van de weg een Amerikaans kerkhof met de lichamen van in deze streek gesneuvelde GI’s. In 1948 werden de
Amerikaanse graven overgebracht naar andere militaire kerkhoven in België,
Luxemburg, Frankrijk, de Verenigde Staten en zelfs naar Italië!
Duitse militaire begraafplaats in Recogne,
© Bastogne War Museum
20
In 1954 ondertekenen de Belgische en Duitse regering een overeenkomst waarin
het onderhoud van de Duitse graven op Belgisch grondgebied wordt toegewezen
aan de Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge. In dat jaar begint men met
de definitieve inrichting van het kerkhof. De site wordt omzoomd met een lage
muur in roze gres (basalt) uit de Eifel. Ook bij de bouw van de kapel werd met dit
gesteente gewerkt. De binnenmuren bestaan uit leisteen.
Bezoekers zullen hier versteld staan van de jonge leeftijd van deze gesneuvelde
soldaten. Vier jaar oorlog had inmiddels diverse generaties uitgedund, waardoor
men verplicht was om steeds jonger te rekruteren. Het Duitse militaire kerkhof
van Recogne maakt deel uit van het openbare burgerlijke erfgoed van Wallonië.
21
ROUTE 3 : 20 KM
6e ETAPPE: HET INDIAANSE MONUMENT
Na deze tussenstop volgt u de weg naar Recogne (bij het verlaten van het kerkhof links afslaan) richting ‘La Ferme des Bisons’ (volg de bordjes).
Na ongeveer 100 m slaat u linksaf. Rechts, aan de overkant van het veld, bevindt zich een merkwaardige ranch ‘Ferme des Bisons’ genoemd. Of u een kudde
Amerikaanse bizons in actie te zien krijgt, hangt af van het seizoen.
800 m verder vindt u aan uw rechterzijde een zandweg (100 m) die leidt naar een
monument ter ere van de Amerikaanse indianen die deelnamen aan de gevechten in de regio. (Opgelet: dit weggetje is niet geschikt voor elektrische fietsen).
Het indiaanse monument werd opgericht ter gelegenheid van de 50e verjaardag
van de Slag om de Ardennen. Er werd toen voorgesteld om ook de vertegenwoordigers van de autochtone Amerikanen bij de ceremonieën te betrekken.
Op die manier kregen ook de gesneuvelde Noord-Amerikaanse indianen het
eerbetoon dat hen toekomt. Honderden soldaten van indiaanse origine vonden hier de dood in december 1944. Alle legers rekruteerden hun strijders van
de voorste linies overwegend onder arme bevolkingsgroepen. Daarom is het
niet verwonderlijk dat heel wat indianen deel uitmaakten van de Amerikaanse
stoottroepen.
Keer nu terug op uw stappen tot aan de afslag nabij de Ferme des Bisons en sla
rechtsaf, richting het Duitse kerkhof van Recogne.
Nadat u het kerkhof voorbij bent gereden, neemt u de eerste straat rechts (bij de
dorpsschool).
22
ROUTE 3 : 20 KM
7e ETAPPE: TERUG NAAR BASTENAKEN –
DE PARACHUTEVLAKTEN
Volg dit charmante weggetje gedurende 2,3 km doorheen een panorama van
velden en bossen. Neem de tijd om te genieten van de prachtige landschappen.
Aan het einde van deze weg komt u opnieuw aan de N30. Sla hier rechtsaf en
volg het fietspad gedurende 1,8 km langs deze hoofdweg.
Dit is ongetwijfeld het gevaarlijkste stukje op uw route. Wees dus voorzichtig en
blijf netjes op het fietspad rijden. Nadat u de watertoren aan uw rechterzijde
bent gepasseerd, komt u aan een gevaarlijke splitsing. Hier krijgt u een spectaculair uitzicht over de vlakten.
Dit gebied, ‘Sans-Soucis’ genoemd, bevindt zich aan de noordelijke toegangsweg naar Bastenaken. De uitgestrekte vlakten dienden vanaf 23 december 1944
als landingsplaats voor parachutisten die het door de Duitsers omcirkelde garnizoen van Bastenaken kwamen bevoorraden.
Ga rechtdoor op de N30 richting Bastenaken en Luzery, een dorp dat u een tiental meter verder al binnenrijdt.
Verlaat de N30 (ook wel chaussée de Houffalize genoemd) en sla rechtsaf aan
de Rue Du Doyard, net voorbij het bord dat de bebouwde kom van Bastenaken
aangeeft en vóór het restaurant Au Coin Fleuri. Volg de Rue du Doyard.
Aan het einde van de straat slaat u linksaf in de Rue Sans-Soucis.
Na ongeveer 100 m slaat u rechtsaf aan de Rue du Premier d’Artillerie.
Neem daarna de tweede straat links.
Sla aan het einde van de weg linksaf en neem de Rue de La Roche.
23
ROUTE 3 : 20 KM
8e ETAPPE: BASTOGNE BARRACKS
In de Rue de La Roche komt u voorbij de Bastogne Barracks.
Het interpretatiecentrum over de Tweede Wereldoorlog ‘Bastogne Barracks’
opende in 2010 de deuren. In de kelder van deze kazerne had generaal McAucliffe
destijds zijn hoofdkwartier ingericht. Van hieruit gaf de Amerikaanse bevelhebber van de omsingelde troepen in Bastenaken op 22 december 1944 het laconieke antwoord ‘Nuts’ op de Duitse eis tot overgave. De toegang tot dit museum is gratis en van dinsdag tot en met zondag kunt u om 10 uur en 14 uur
deelnemen aan geleide bezoeken van ongeveer 2 uur (in de winter enkel om 14
uur). Het centrum is tevens gewijd aan de reconstructie en instandhouding van
voertuigen en toestellen die deel uitmaken van het erfgoed van het Koninklijk
Legermuseum. Dankzij dit initiatief kunt u hier een indrukwekkende collectie
legervoertuigen bewonderen.
Rijd na uw bezoek aan de Bastogne Barracks door tot aan een rotonde waarop een wielrenner afgebeeld is. U bevindt zich opnieuw aan het rondpunt ‘LuikBastenaken-Luik’ dat vernoemd is naar de wielerklassieker die elk jaar in deze
regio plaatsvindt.
Op de rotonde vindt u tussen de tweede uitrit en het RAVeL-fietspad een inrit naar de binnenplaats van het Institut Notre-Dame du Séminaire (INDSE).
Tijdens het offensief bood deze katholieke school onderdak aan burgers en
een Amerikaans veldhospitaal. Enkele weken na de gevechten verwoestte een
brand, hoogstwaarschijnlijk per ongeluk aangestoken door onvoorzichtige GI’s,
een deel van het gebouw. Op de binnenplaats staat een kruis ter nagedachtenis
aan de explosie van een vrachtwagen vol mijnen in januari 1945.
Keer terug naar het rondpunt. Net na de tweede afslag (route de La Roche) vervolgt u uw route via het RAVeL-fietspad. Blijf op dit pad tot aan het Gare du Sud.
24
ROUTE 3 : 20 KM
9e ETAPPE: PLACE MC AULIFFE
EN INLEVEREN VAN DE FIETSEN
Aan het Gare du Sud gaat u richting Athénée Royal Bastogne-Houffalize. Sla meteen linksaf naar de rue Pierre Thomas.
Blijf rechtdoor rijden tot aan de Place McAuliffe, waar het Syndicat d’Initiative
gevestigd is.
Bij een bezoek aan Bastenaken is een halte op de Place McAuliffe een absolute
must. Sinds 1948 prijkt daar de onvervalste Sherman die destijds tot de 11e pantserdivisie behoorde. Onderweg naar Renuamont (een dorp ten noordwesten van
Bastenaken) werd deze Sherman op 30 december 1944 tot stilstand gebracht na
een Duitse aanval. De bemanning werd door de Duitsers gevangengenomen en
afgevoerd naar een krijgsgevangenenkamp.
In november 2006 heeft men de tank voor het eerst van de sokkel gehaald voor
een complete restauratie in het arsenaal van Rocourt. Op 23 mei 2007 keert de
Sherman volledig herschilderd, gemetalliseerd en gefosfateerd terug naar de
Place McAuliffe. Voor de inwoners van Bastenaken is de Sherman een symbool
van overwinning, redding en vrijheid.
Op de sokkel bevindt zich een gedenkplaat opgedragen aan de 406e Fighter
Group. Deze Amerikaanse luchtmachteenheid speelde een belangrijke rol in
het verloop van de gevechten in en rond Bastenaken door de Duitse linies en
hun achterhoede te bombarderen. Aan de andere kant van de sokkel vinden
we nog een gedenkplaat die de manschappen van de 10th Armored Division
eert voor hun strijdlust in de Ardennen en meer bepaald in de streek rond
Bastenaken. Een onderdeel van deze eenheid is de parachutisten van de 101st
Airborne Division uitvoerig ter hulp geschoten tijdens de Slag om Bastenaken.
Naast de tank prijkt een buste van de brigadegeneraal Anthony McAuliffe. Als
tijdelijk officier aan het hoofd van de 101st Airborne Division voerde McAuliffe
in december 1944 het bevel over de omsingelde Amerikaanse troepen in
Bastenaken. Op de Duitse eis tot overgave riposteerde hij met de alom bekende
uitspraak ‘Nuts!’. Naast de tank vindt u tevens de voorlaatste mijlpaal voor de
vrede, namelijk het nummer 1145.
25
PRAKTISCHE INFORMATIE
Bastogne War Museum Colline du Mardasson 5
B-6600 Bastenaken België
[email protected] www.bastognewarmuseum.be
T: +32 (0)61 21 02 20
Join us
Attraction touristique
Syndicat d’Initiative Place McAuliffe 60
B-6600 Bastenaken België
[email protected] www.bastogne-tourisme.be
T: +32 (0)61 21 27 11
TARIEVEN
Volwassenen
Huur mountainbike 1/2 dag12€
Toegangsprijs Bastogne War Museum 12€
TOTAAL 24€
Kinderen (6-18 jaar)
Huur mountainbike 1/2 dag5€
Toegangsprijs Bastogne War Museum
7€
TOTAAL12€
26
Do not throw on public areas - 2016
We hopen dat u hebt genoten van dit uitgestippelde traject doorheen het landelijke Bastenaken!
R.E: B.Remiche, Rue des Anciens Etangs 44-46, B-1190 Brussels
Na deze fietstocht in het teken van de geschiedenis rest u nog enkel de fietsen
in te leveren bij het Syndicat d’Initiative in het paviljoen midden op de Place
McAuliffe.
Ville de Bastogne