DEMOGRAFIE = • De wetenschap die …….. • …..de aantallen van de bevolking en de ontwikkelingen daarin… • …beschrijft en verklaart . – Bijvoorbeeld • daling van de vruchtbaarheid • stijging van het geboortecijfer • ontwikkeling van de kindersterfte • vergrijzing van de bevolking BEVOLKINGSONTWIKKELING = Natuurlijke bevolkingsgroei = geboorten - sterfgevallen Sociale bevolkingsgroei = vestiging / immigratie - vertrek / emigratie _________________________ = saldo bevolkingsontwikkeling positief saldo: bevolking groeit negatief saldo: bevolking krimpt Sociale bevolkingsgroei = vestiging - vertrek Pullfactoren: positieve kenmerken van het vestigingsgebied die iemand doen besluiten daar naar toe te gaan. Pushfactoren: negatieve kenmerken van het vertrekgebied die iemand doen besluiten vertrekken. Vier groepen push-\pullfactoren Fysische aardbeving, vulkaanuitbarsting, overstroming, droogte Economische werkgelegenheid, promotiekansen Politieke oorlog, onderdrukking, vrijheid Sociaal-culturele religie, onderwijskansen, groepsdwang en traditie Migratie is vaak selectief naar leeftijd naar inkomen naar opleiding naar gezinsstatus Migratiesaldo = vestiging/immigratie – vertrek/emigratie Een klein migratiesaldo kan grote aantallen migranten verhullen ! te Demografische gegevens Indonesië Natuurlijke bevolkingsgroei -Geboortecijfer -Sterftecijfer Sociale bevolkingsgroei In Een een zuigelingensterfte land in 1 jaar tijdvan er per 42 Een geboortecijfer van 20,3 1.000promille inwoners is hoog gemiddeld ! Levensverwachting promille wil zeggen 20,3 zegt kinderen veel over geboren de mate -mannenDat dat…..????? vanworden ontwikkeling. !!! -vrouwen Aantal geboorten per vrouw Zuigelingensterfte (per 1.000) 14,1 ‰ 20,3 ‰ 6,2 ‰ 0 ‰ 69,8 jaar 67,4 jaar 72,4 jaar 2,4 42 NATUURLIJKE BEVOLKINGSGROEI -Geboortecijfer Aantal levendgeborenen per 1000 inwoners van de gemiddelde bevolking per jaar -Vervangingsniveau Het vruchtbaarheidsniveau waarbij vrouwen gemiddeld precies genoeg dochters krijgen om zichzelf in aantal te vervangen -Vruchtbaarheid De werkelijk gerealiseerde voortbrenging van kinderen door de bevolking -Sterftecijfer Aantal sterfgevallen per 1000 inwoners van de gemiddelde bevolking per jaar -Geboorteoverschot: Geboorten > sterfte (= positief saldo van de natuurlijke bevolkingsgroei Zuigelingensterfte het aantal levendgeborenen dat vóór de eerste verjaardag is overleden per 1000 geboorten Kindersterfte het overlijden van kinderen vóór hun vijfde verjaardag per 1000 geboorten Levensverwachting het aantal jaren dat een persoon van een bepaalde leeftijd naar verwachting (nog) zal leven Bevolkingsdiagram / bevolkingspiramide. Jonge,snel groeiende bevolking. Typisch voor de meeste ontwikkelingslanden. Stabiele, gelijkblijvende bevolking. De nieuwste generaties vervangen de voorgaande generatie. Vergrijzing !!!! Bijvoorbeeld NL Krimpende bevolking. De jongste generaties zijn kleiner dan de voorgaande generatie. Vergrijzing vormt een groot probleem. Demografische transitie Geboortecijfer 20,3 ‰ Sterftecijfer 6,2 ‰ • De overgang van een hoog sterfte- en geboortecijfer naar een laag sterfte- en geboortecijfer in een bevolkingsgroep 1. De agrarisch-ambachtelijke fase: lage groei Hoog geboortecijfer en hoog sterftecijfer Samenleving gekenmerkt door landbouw en ambachten – Pas trouwen als de man een gezin kan onderhouden – Hoog geboortecijfer dat reageert op sterftecijfer • kind is financiële steun • hoge huwelijksvruchtbaarheid – Sterftecijfer weerspiegelt economische, politieke en medische omstandigheden • hoge kindersterfte • korte levensverwachting 2.1 De proletarische fase: de schaar gaat open • Aanvankelijke stijging geboortecijfer – werk in industrie maakt eerder trouwen mogelijk • Sterftecijfer daalt versneld – grotere voedselzekerheid – ontwikkeling medische wetenschap – verbetering hygiëne – aanleg waterleiding – aanleg riolering • Levensverwachting neemt toe 2.2 De proletarische fase: de schaar gaat open • Aanvankelijke stijging geboortecijfer – werk in industrie maakt eerder trouwen mogelijk • Sterftecijfer daalt versneld Begon al tussen 1800-1850 Invloed van de Nederlanders ! - einde aan onderlinge oorlogen - beter transport voedselhulp - NL bedrijven verbeterde irrigatie - moderne medische zorg • Levensverwachting neemt toe 3. De moderne fase: de schaar gaat dicht • Sterke daling geboortecijfer – sociale en mentale verstedelijking – ontkerkelijking – na 1965 anticonceptiepil – kind wordt ‘economic burden’ i.p.v. financiële steun • woonsituatie, scholing, opvoeding, tijdsbeslag • betere pensioenvoorzieningen • Daling sterftecijfer stopt • door ontgroening 4. De post-transitiefase: stagnerende bevolking • De demografische transitie voltooid • Laag geboorteniveau – verbeterde maatschappelijke positie van de vrouw • later trouwen • geboortebeperking • Laag sterfteniveau – uitstekende gezondheidszorg – grote voedselzekerheid • Lage demografische druk • Vergrijzing zet in 5. Post-moderne fase: afnemende bevolkingsomvang • Zeer laag geboortecijfer • Sterftecijfer neemt toe • Vergrijzing • Toenemende spanning op arbeidsmarkt • Toenemende demografische druk In welke fase van het transitiemodel bevindt Indonesië zich in 2000? WAT LEES JE AF ? -Absolute aantallen -Piramidemodel / overgang naar granaat -Hoog geboortecijfer, maar afnemend -Een jonge bevolking -Een sterk groeiende bevolking -Hoog groeitempo, maar afnemend -Hoge groene druk -Hoog sterftecijfer -Lage levensverwachting -Lage gemiddelde leeftijd DEMOGRAFISCHE DRUK Vergrijzing toename van het aandeel ouderen in de samenleving Ontgroening afname van het aandeel jongeren in een samenleving Demografische druk verhouding tussen ‘productieve leeftijdsgroep' en de ‘niet-productieve leeftijdgroep’ A+C x 100 B Grijze druk het aantal personen van 65 jaar of ouder als percentage van het aantal personen van 20–64 jaar Groene druk het aantal personen jonger dan twintig jaar als percentage van het aantal personen van 20-64 jaar BEVOLKINGSSPREIDING EN BEVOLKINGSDICHTHEID Bevolkingsdichtheid (gemiddeld) aantal inwoners per vierkante kilometer in een gebied Bevolkingsspreiding laat zien hoe de bevolking over een gebied verdeeld is