Beroemde balletten

Aangeboden en samengesteld door:
Inhoudsopgave:
Inhoudsopgave
Inleiding
Tips
Presentatie
Wat is ballet
Waar komt het vandaan
Blote benen, elfen en feeën
Korte tutu’s
Balletles
Beroemde ballerina’s en balletdansers
Moelijke woorden
Balletquiz. Heeft iedereen goed opgelet?
Kleurplaat
Boeknlijst
Sites
2
3
4
5
6
8
9
10
11
16
17
18
19
20
21
Bijlagen:
Boekje van Bloesem
Poster en flyer
Flyer uitvoering
Cd van uitvoering
2
Inleiding spreekbeurt over
BALLET
Dit is een spreekbeurtpakket gemaakt
voor kinderen die ballet leuk vinden en
hier graag wat meer over willen
vertellen in de klas. We hopen dat je er
leuke informatie uit kunt halen voor je
spreekbeurt.
Het is zeker geen complete spreekbeurt. De bedoeling is dat je
hiermee zelf een spreekbeurt gaat samenstellen. Je hoeft ook niet
alles te gebruiken.
Je kunt bijvoorbeeld eens in de bieb gaan kijken of naar een
balletuitvoering gaan om je voor te bereiden. Bij een theater in de
buurt kun je vast wel wat folders of posters krijgen. Als je zelf op
ballet zit kun je je balletpakje en schoentjes laten zien en misschien
wat foto’s van je les of een uitvoering meebrengen.
Als je nog vragen hebt mag je altijd contact opnemen met onze
vereniging. De telefoonnummers staan in het boekje.
Misschien heb je zelf hele goede ideeën over wat er in het
spreekbeurtpakket hoort. Geef het door en we zullen het zeker
gebruiken!
In de tekst zie je sommige woorden en zinnen in het blauw. De
onderstreepte blauwe woorden zijn moeilijke woorden. Verderop,
onder het hoofdstuk moeilijke woorden worden ze verder uitgelegd.
Wat heb je nodig om je spreekbeurt voor te bereiden?





Schaar
Lijm
Oude tijdschriften
Stiften en kleurpotloden
Papier
3
Tips:
Opbouw:
Zorg ervoor dat je spreekbeurt uit drie delen bestaat
1. Inleiding:
Vertel waar je het over wil hebben (ballet dus)
 Leg kort uit waarom je het onderwerp gekozen hebt (motivatie
noemen we dat)
 Je kunt vast even kort aangeven wat je gaat vertellen.
(bijvoorbeeld :Ik ga vertellen hoe ballet is ontstaan en wat je moet
doen om een beroemde ballerina te worden)
2. Kern:
 Wat is ballet precies
 Een stukje geschiedenis
 Wat meer leuke weetjes zoals namen van beroemde ballerina’s en
uitvoeringen.
 Beantwoord vragen tussendoor
(Wijs af en toe naar materiaal dat je hebt meegenomen zoals posters,
flyers en boeken. Misschien mag je wel een stukje muziek draaien!)
3. Slot:
 Vertel nog even heel kort waar je over verteld hebt
(samenvatting noemen we dat)
 Vertel waar je je informatie gevonden hebt (boeken, sites,
musea..)
 Stel eventueel nog wat vragen (quiz)
 vraag of er nog vragen zijn.
4
Presentatie:
 Praat niet te zachtjes of te snel, maar langzaam en duidelijk. Kijk
de klas en de juf goed aan als je praat.
 Leer de zinnen niet uit je hoofd! Wat goed helpt is je moeder,
vader, broer of zus vertellen wat je al allemaal al weet over je
spreekbeurt. Dan kun je het later ook makkelijker aan de klas
vertellen.
 Ga ook de zinnen niet voorlezen. Dat klinkt heel gek en daar wordt
je alleen maar zenuwachtig van. Zorg gewoon dat je weet waar je
over praat. Dat lukt het best als je niet pas 1 dag van tevoren je
spreekbeurt gaat voorbereiden. Ik zou zo’n 1 a 2 weken van
tevoren elke dag even 10 minuutjes opzoeken en lezen.
 Hang lekker veel spullen op, zoals posters, flyers (die haal je bij
theaters of je kan ze via Internet opvragen) en zelfgemaakte
tekeningen, en leg boeken neer.
 Ook kun je het bord gebruiken, om bijvoorbeeld moeilijke woorden
op te schrijven.
 Een goeie spreekbeurt duurt ongeveer 10 minuten. Misschien is
het een idee thuis te oefenen met een horloge.
Maak je niet te druk.
Het gaat er gewoon om dat je wat vertelt over wat jij leuk en
interessant vind. Dan ben je vanzelf enthousiast en wordt er beter
geluisterd! Als je wat vergeet weten de kinderen in de klas en de juf
dat toch niet. Dat je voor de klas gaat staan en wat verteld is al heel
knap! En elke keer dat je een spreekbeurt geeft wordt het wat
gemakkelijker.
Veel succes!
5
Wat is ballet?
Ballet komt van het Italiaanse woord ballare, wat dansen betekent. Je
hebt 4 soorten ballet: klassiek ballet, jazzballet, showballet en
modern ballet. Deze spreekbeurt gaat over klassiek ballet.
Ballet is heel erg mooi om naar te kijken. Heb je wel eens een
uitvoering gezien van bijv. het Nationale Ballet?
Ballet is het vertellen van een verhaal met dans soms met en soms
zonder muziek. Het verhaal wordt niet gespeeld door toneelspelers of
gezongen door zangers, maar door dansers met bewegingen en
passen uitgebeeld op muziek. De bewegingen en passen zijn
bedacht door een choreograaf. Het is een soort danskunstwerk.
Balletten worden uitgevoerd in een theater, op een toneel of podium
met speciaal voor het ballet ontworpen kostuums, decor en
belichting. Een ballet wordt uitgevoerd voor een publiek.
Prima Ballerina is een ere-naam voor danseressen die veel beter zijn
dan anderen. De belangrijkste vrouwelijke danser in een voorstelling
wordt vaak ook zo genoemd.
Vaak zijn de balletten die ze
opvoeren sprookjes. Hele bekende
balletten zijn: de Notenkraker, het
Zwanemeer, Doornroosje en Romeo
en Julia (van Sheakspeare). Ook
zijn er veel moderne balletten die
vaak geen echt verhaal hebben.
Toch kan dit heel mooi zijn! In ballet
kun je je gevoelens kwijt.
Bijvoorbeeld in Romeo en Julia. Er
zijn gevechten tussen de families
van Romeo en Julia. Op het toneel
kan je je helemaal inleven. Eigenlijk
lijkt het een beetje op toneelspelen!
Het zwanemeer
6
Toch is ballet echt niet zo makkelijk als het eruit ziet. Om het er mooi
en verzorgd uit te laten zien is echt veel werk! Als je een slank,
gespierd lichaam hebt is het al een stuk makkelijker, maar weinig
mensen hebben dat! Daar moet je veel voor oefenen. Maar niet
alleen je lichaam en je talent is belangrijk, ook je uitstraling. Hoe je
eruit ziet op toneel, of je je gevoelens kan tonen, dat is nog
belangrijker!
Door ballet leer je rechtop te staan en het helpt bij een goede
houding. Je gevoel voor ritme en muziek wordt erdoor verder
ontwikkeld. Door de herhaling van oefeningen aan de barre, krijgen
passen en bewegingen steeds meer vorm.
De 5 voetposities van balletmeester De Beauchamps:
1e positie
4 e positie ouvert vanuit 1e
positie
2e positie
3e positie
5e positie
3e positie
voor kinderen
7
Waar komt het vandaan?
Dans is waarschijnlijk zo oud als de mensheid. Dansen waren vaak
religieus of hoorden bij een ritueel.
In de renaissance wordt van dans pas een kunstvorm gemaakt.
Deze dans heeft regels, vastgestelde passen met een
voorgeschreven manier van uitvoering. De Franse koning Lodewijk
de Veertiende regeerde van 1643 tot 1715. Hij was gek op dansen.
Hij gaf vaak grote feesten met muziek, zang en dans. Tussendoor
werd er gegeten en gedronken. Op die feesten danste de koning zelf
ook. Door Lodewijk de Veertiende werd ballet heel populair.
In 1661 richtte de koning de 'Académie Royale de la Danse' op. Dat
was een clubje van de allerbeste beroepsdansers. Zij moesten hun
vak ook aan andere dansers leren. Vanaf dat moment ging de
danstechniek snel vooruit. Na een tijdje gingen de Franse
dansmeesters overal in Europa lesgeven. Daarom zijn nu nog alle
danstermen in het Frans. Door de eeuwen heen kregen passen en
bewegingen hun uiteindelijke vorm.
Dans was toen nog alleen iets voor
mannen. Vrouwen mochten niet op
het toneel komen. Een vrouwelijke rol
werd gewoon door een man gespeeld!
In onze tijd is het juist andersom. De
meisjes moeten vaak een jongensrol
op zich nemen omdat er zo weinig
jongens op ballet zijn.
Lodewijk de 14de
8
Blote benen, elfen en feeën
Later mochten er ook vrouwen op het podium. Een heel bekende was
de ballerina Marie Camargo. Ballerina is een ander woord voor
balletdanseres. In 1721 liet zij de hele (ballet)wereld schrikken. Om te
laten zien dat ze net zulke mooie sprongen kon maken als een man,
knipte ze een stuk van haar lange rok. Schande! Nu kon iedereen
haar onderbenen zien! En dat kon echt niet in die tijd! Ze had heel
hard geoefend en op het laatst kon ze heel mooi de entre chat quatre
springen, heel veel keren achter elkaar en ze kwam ook elke keer
heel mooi in de 5e positie terecht. Want uit die tijd stammen ook de 5
voetposities die de balletmeester De Beauchamps invoerde.
Camargo danste zoals iedereen in die tijd: erg technisch. Iedere
beweging werd perfect uitgevoerd.
Dat veranderde pas rond 1830. Dichters, muzikanten en dansers
kregen er genoeg van. Al dat gezeur over techniek en verstand. Ze
vonden de fantasie belangrijk. Ze wilden 'met gevoel' dansen.
Zo ontstond de romantische balletstijl. De ballet-verhalen gingen over
droomwerelden met elfen, feeën en geesten. Ballerina's droegen
lange soepele 'tutu's' (rokken van tule) met strakke bovenlijfjes. Ook
werd er in die tijd voor het eerst 'sur pointes' gedanst. Daardoor leek
het alsof de dansers zweven. Dat maakte de dansen licht en
sprookjesachtig. Het hele ballet draaide om de ballerina.
Romantische
balletten uit die tijd
zijn 'La Sylphide', uit
1832 en 'Giselle'
1841. Een 'sylphide'
is een
sprookjesfiguur: een
soort luchtelfje. Deze
balletten worden nog
steeds opgevoerd.
Schilders uit die tijd
vonden het
romantische ballet
een mooi onderwerp
om te schilderen.
Giselle
9
Korte tutu's
Later kreeg in Rusland de mannelijke danser weer een grotere rol,
en de danstechniek werd weer ingewikkelder. Het was inmiddels eind
negentiende eeuw. Veel beroemde balletten komen uit deze tijd.
Zoals 'Het Zwanenmeer' (1877), 'Doornroosje' (1890) en 'De
Notenkraker' (1892). Eind 1875 kreeg Peter llyich Tsjaikovski de
opdracht om de partituur voor een
ballet te schrijven. Hij stelde zelf
voor dat dit nieuwe werk Het
Zwanenmeer zou zijn. Op dat
ogenblik wist niemand dat Het
Zwanenmeer het beroemdste ballet
aller tijden zou worden.
De balletvorm die in Rusland
ontstond, noemen we nu het
klassieke ballet. Een klassiek ballet
bestaat meestal uit drie of vier delen
(akten) waarin een verhaal wordt
verteld. Alles verloopt volgens een
vast patroon. Er zijn solo's , 'pas de
deux' en groepsdansen. De benen
van de dansers mochten gezien
worden en de tutu's waren kort en
wijd.
In Nederland hadden de mensen honderd jaar geleden nog nooit
ballet gezien. Pas toen een Russisch dansgezelschap een keer naar
Nederland kwam, veranderde dat.
Er bestaan natuurlijk nog veel meer dansstijlen. Zoas moderne dans
dat ook rond 1900 ontstond, stijldans en jazzdans. Toch hebben veel
dansstijlen ballet als basis.
10
Moeilijke woorden
1. Choreografie = het ontwerpen van balletten en dansfiguren. De
choreograaf voegt bekende dansbeweging en nieuwe
zelfbedachte bewegingen tot een dansvoorstelling.
2. dans religieus= Dans ontstaan vanuit het geloof
3. dans ritueel= Dans als onderdeel van gebeurtenissen zoals
geboortes of bruiloften.
4. renaissance= periode van ongeveer 1400-1600
5. Tsjaikovski = Russische componist van de muziek van ‘Het
zwanenmeer’
6. Klassiek ballet = Balletvorm ontstaan in Rusland
7. Solo = een akte waarin één danser een dans uitvoert
8. Pas de deux = Een dans uitgevoerd door twee dansers
9. Marie Camargo= Een beroemde ballerina uit de 18de eeuw die
als eerste met een korte rok danste.
10. Romantische balletstijl= Een periode waarin balletverhalen
sprookjesacxhtig waren en de dans om de ballerina draaide.
11. Sur pointes= Dansen op de toppen van je tenen.
12. tutu = kort stijf rokje
11
Balletles
Je leert heel veel. De oefeningen maken je spieren sterk en soepel.
Door speciale houdingen en oefeningen leer je je goed en mooi te
bewegen. Want balletdansen moet eruit zien of je er geen moeite
voor hoeft te doen.
Geleidelijk aan komt er steeds meer bij. Je leert doorzetten en
volhouden, want er is veel geduld nodig om een dans goed te leren.
Als je het veel doet word je steeds beter. Je leert steeds meer passen
combineren en de sprongen worden steeds groter en hoger.
Maar er wordt ook veel geïmproviseerd. Dat betekent dat je zelf
dingen verzint, terwijl je danst. Tijdens de improvisaties ontwikkel je
je fantasie. Ook wordt je gevoel voor muziek en ritme ontwikkeld. Het
belangrijkste is dat je je er goed bij voelt en dat je iets presteert.
Wat je hebt geleerd kun je laten zien tijdens een voorstelling. Ballet is
ook een uitstekende basis voor andere vormen van dans.
12
Peuterballet
Groepen van 4, 5 en 6
jarigen noem je peuterballet.
Daar leer je dingen zoals
pliés (buigingen) en
oefeningen op de grond. Je
leer wat de juiste houding is
en er worden dansspelletjes
gedaan. Ook worden er
kleine dansjes ingestudeerd.
Aan het einde van elke les doe je oefeningen om de spieren tot rust
te laten komen. Dat noemen we cooling down.
Groepen van 7 tot 12 jaar
Je leert steeds meer dingen. Zoals het instuderen van en dansen van
choreografien op echte klassieke muziek, houdingen en technieken.
Ik zal een paar balletpassen noemen:
de plié is een kniebuiging
de battement is het uitstrekken van het been
de ronde jambe is een cirkel maken met je been
en een pirouette is een draai maken op een been
De reverence, daarme eindigt een balletles altijd
Het eerste deel van de les is aan de barre. Dat is een stang voor een
grote spiegel waar je je aan vasthoudt tijdens de oefeningen.
En dan maak je allemaal oefeningen met je benen en je arm. Daarna
ga je meestal naar het midden. Dan staan er 2 of 3 rijen en doen je
ook allemaal oefeningen. Meestal zit daar ook een springoefening bij.
Bij die springoefeningen moet je in allerlei posities springen. Je danst
ook wel eens 'uit de hoek', of je doet grondoefeningen. Als je 'uit de
hoek' danst, dans je vanuit de ene hoek van de zaal naar de andere.
Je leert dan allerlei pasjes. Als we oefeningen op de grond doen, is
dat meestal voor de lenigheid.
Af en toe wordt er een hele les geimproviseerd. Dat betekent dat je
zelf of je groepje een klein dansje of pasje verzint.
Het niveau wordt ieder jaar iets moeilijker.
13
Tieners
Ook hier begint de les met oefeningen aan de barre. Hoe moeilijk de
technieken zijn en de precieze les hangt af van wat de tieners al
hebben geleerd. Dus of het beginners zijn of gevorderden. Soms kan
begonnen worden met spitzen. Dan moet je wel minstens 11 jaar zijn
en al heel goed kunnen dansen. Niet alle leerlingen gaan op spitzen
dansen!
14
Balletkleding
Tijdens de les dragen de meisjes een balletpakje met een
maillot en de jongens een T-shirt met een maillot. De
schoenen zijn slap en worden flats genoemd.
Ballerina’s dragen op het podium spitzen. Dat zijn
schoenen met harde punten waarmee je op je tenen kunt
dansen.
De uitvoering
Om het jaar wordt er gewerkt aan een uitvoering. Dan
kun je echt heel trots op jezelf zijn, want je hebt daar dan
een heel jaar aan gewerkt. Je leert niet alleen allerlei
dansjes, maar je moet ook samenwerken met de andere
ballerina’s en goed op de muziek letten. Je haar en
gezicht worden mooi opgemaakt. En je krijgt ook allerlei
prachtige kostuums aan als een echte ster!
Wat komt er allemaal kijken bij een balletvoorstelling?







Verhaal
choreograaf
Dansers
Kostuums
Schmink
Muziek
Decor
15
Beroemde ballerina’s en balletdansers
Anna Pavlova
Marie Camargo
Margot Fonteijn
Alexandra Radius en Han Ebbelaar (gestopt
in 1990)
Bekende choreografen in Nederland
Rudi van Dantzig, Hans van Manen en Toer van
Schaik
Beroemde balletten
Assepoester
De Notenkraker
Het zwanenmeer
Doornroosje
Giselle
La sylphide
Anna Pavlova
De Notenkraker
16
Hoe word je ballerina
Wil jij ook graag op ballet, of wil je van ballet je beroep maken?
Of wil je dansleraar of choreograaf worden? Hier wat tips:







In elke telefoongids staat wel een balletschool. Het is belangrijk
dat je vroeg begint met ballet!
Als je negen/tien bent en je vind ballet onwijs leuk? Denk er
dan eens over om naar een academie te gaan.
De drie beste academies in Nederland zijn: Amsterdam, Den
Haag en Rotterdam.
Doe auditie en ga naar de open dagen om te kijken welke
school je het leukste vind.
Tijdens de auditie, blijf jezelf, wordt niet zenuwachtig! Alles
wordt duidelijk uitgelegd wat je moet doen!
Als je echt wil dansen is doorzettingsvermogen belangrijk. Zet
door, je kan het best!
Laat in de lessen merken dat je er plezier in hebt en ga ervoor!
Heel veel succes!
17
Balletquiz. Heeft iedereen goed opgelet?
1) Waarmee eindigt een klassieke balletles?
a) Revérence
b) Plié
c) grand battement
2) Hoe heet het korte stijve rokje van een klassieke danseres?
a) Tutu
b) Tule
c) tenue
3) De eerste balletacademie ter wereld startte in het jaar ....
a) 1881
b) 1661
c) 1441
4) Hoe lang bestaat 'moderne dans'?
a) ongeveer 10 jaar
b) ongeveer 50 jaar
c) ongeveer 100 jaar
5) Plaats de onderdelen van een dansles in de juiste volgorde:
a) cooling-down
b) aanleren nieuwe bewegingen
c) alles toepassen in een dans
6) Maak de juiste combinaties:
klassiek ballet
sneakers
moderne dans
spitzen
jazz-dance
blote voeten
Goede antwoorden:
vraag 1
vraag 2
vraag 3
vraag 4
vraag 5
vraag 6
a
a
b
c
bca
klassiek ballet + spitzen, moderne dans + blote voeten, jazz-dance + sneakers
18
Kleurplaat
19
Boekenlijst
Prentenboek:


L. Zwerger– Het Zwanenmeer
S. Koppe en L. Zwerger– De Notenkraker
Kinderboeken:






























K.Dean – De auditie
S.Cramer – Zwanentranen
L.Hill – Veronica’s droom
G.Haag -Tini gaat op ballet
H.Beekman – Simone op ballet
H.Kan – De dancing stars (serie)
S.Zomers – Cindy ziet ballet wel zitten (serie) tip!
R.Godden – Maar ik wil dansen! tip!
H.Oxenburg – op ballet
M.de Arias – Balletdansen
J.Tatchell – Alles over Ballet
J.Lawson – Ballet voor beginners
K.Castle – Mijn balletboek
H.Edom – Hoe leer ik balletdansen?
R.Barbier – Dansen, plezier en beroep
Y.Edens – Balletclub de zwaantjes (serie)
E.Beerten – Mijn 2e solotip!
I.Van Berkum – Rosa
N.Carlson – Harriet’s recital
K.Castle – Het beste boek over ballet
K.Castle – Mijn balletboek
H.Craig – Angelina ballerina (serie)
S.Damen – Anita is geen koekje
H.Griffey – Sofie wil op ballet
M.L.Medova – Klassiek ballet, de eerste passen
S.Ichikawa – Bravo Tanja (serie)
G.MacCaughrean – de Mooiste Balletsprookjes
J. Pfaue, Anna (serie) tip!
E. van de Rijt – Alison wil ballerina worden
L.de Ruiter-Klop – Spitzen in het ziekenhuis tip!
20
Sites over Ballet
http://ballet.pagina.nl
www.balletweb.nl
http://ballet.startkabel.nl/
http://ballet.boogolinks.nl/
http://ballet.start4all.com
http://www.kinderlines.nl/homepages/ballet.html
21