H5 1314 Romantiek

ART HISTORY
de negentiende eeuw
H5
Blz.17 t/m 32
De Romantiek
Eerste helft 19de eeuw
Romantiek
Reactie op de verstedelijking en het rationalisme van de achttiende eeuw
Zoektocht naar een betere wereld in het verleden en in de fantasie.
 Vluchten uit de werkelijkheid (Weltschmerz).
 Verlangen naar het onbereikbare. (Sehnsucht)
 Gevoel en emotie.
 Persoonlijke beleving van de kunstenaar.
 Oude stijlen bleven bewaard en geconserveerd.
In de tuinarchitectuur zien we de veranderde opvattingen.
De rationele Franse tuin maakte plaats voor de romantische Engelse tuin
Nostalgische en exotische architectuur
Thema’s uit de Romantiek
De natuur.
 Dromen en het bovennatuurlijke.
 De Middeleeuwen.
 Sprookjes en volksverhalen.
 Exotische culturen.
 Het universele of religieuze.
De natuur als spiegel voor de emoties van de kunstenaar.
1818 – Caspar David Friedrich
Weergave van het goddelijke en
bovennatuurlijke.
1842 - William Turner
Waardering voor de woeste natuur.
Dramatische effecten.
.Programmamuziek
wil iets buitenmuzikaals uitdrukken zoals thema’s uit de literatuur,
beeldende kunst of eigen ervaringen.
De orkesten werden in de negentiende eeuw steeds groter om meer effect te kunnen scoren
door een grote variatie aan instrumenten.
Richard Strauss
Het symfonisch gedicht: ‘Also sprach Zarathustra’
is geïnspireerd op het gedicht van Friedrich Nietzsche.
Dromen en het bovennatuurlijke.
Ontstaan van gothic literature.
Deze verhalen spelen zich meestal
af in oude gotische gebouwen.
Francisco Goya
1818 Mary Shelley: Frankenstein
(De film is uit 1931)
Gothic revival in de architectuur.
Westminster Palace-London
Men zag de middeleeuwse gotische stijl als niet geïmporteerde nationale stijl.
De architecten en ontwerpers
Ch.Barry en A.W.N. Pugin waren
een grote inspiratiebron voor de
Arts & Craftsbeweging
Arts and crafts movement 1890-1910
Britse en Amerikaanse beweging bestaande uit kunstenaars, schrijvers,
architecten,ontwerpers en handwerkslieden.
Romantische reactie op de industrialisatie.
Aandacht voor vakmanschap in ontwerp en uitvoering.
Ontwikkeling in de vormgeving:
1.
2.
3.
4.
Gotische kenmerken
Motieven uit de natuur
Abstract weergegeven mythische wezen
Abstracte weergave van beweging
Morris & Company
Herleving van het middeleeuwse ambacht
Socialistisch experiment
De arbeider blijft de baas over de machine.
Leveren van kwaliteitsproducten.
The Red House
Philip Webb en William Morris
Blz.19
2.3 – vragen 1en 2.
Pauwenkamer
James Abbot McNeill Whistler
Blz.19
2.3 – vraag3
2.3
1. Hij inspireerde zich op de vormgeving uit de middeleeuwse Gotiek.
Hij vond dat het middeleeuws ambacht (handwerk door vaklieden)
weer in ere moest worden hersteld.
2. Puntige daken met pinakels.
Gebruik van de spitsboog
Glas-in-lood ramen
3. Inspiratie uit de Gotiek (plafonds met ‘ribgewelven’)
Motieven uit de natuur.
Alles is speciaal ontworpen voor deze kamer en is handwerk.
Veel aandacht voor details.
Vermaak voor de bourgeoisie.
Verhalen dienden als inspiratiebron.
Opera = theater met alleen gezongen teksten (libretto’s)
Vooral gebaseerd op mythen en volksverhalen.
Ontwikkeling van het ‘Gesamtkunstwerk’door Richard Wagner.
Romantisch ballet = handelingsballet (dans en pantomime)
Sprookjes en historische verhalen met veel bovennatuurlijke wezens.
Veel gebruik van nieuwe theatertechnieken zoals gaslicht en hijsinstallaties.
Muziekavonden met zang.
Ballades met lange verhalende teksten of gezongen bestaande gedichten.
Pianobegeleiding vertaalde de stemmingswisselingen in het verhaal muzikaal.
Ontstaan van virtuozen op een muziekinstrument.
Melodrama’s = theater met de nadruk op emoties
Aanvankelijk mythologische verhalen in een sprookjesachtige omgeving.
Later vaak nationalistisch getinte stukken met een verborgen boodschap.
Richard Wagner 1813-1883
http://www.youtube.com/watch?v=Iuf1NOAWvug
Gesamtkunstwerk = opera als een allesomvattende kunstvorm waarbij
drama, poëzie,instrumentale muziek, zang, kostuums en décor moesten
worden gecombineerd om een mythe op te voeren voor een breed publiek.
Richard Wagner 1813-1883
http://www.youtube.com/watch?v=xeRwBiu4wfQ
Leitmotiv =
muzikaal thema
dat bij een bepaald
personage hoort.
Hier hoor je het leifmotiv
van de Walküren godinnen
die de gestorven helden
van het slagveld halen en
naar het Walhalla brengen.
Der Ring des Nibelungen
Een vier dagen durende opera geïnspireerd op een oude Germaanse mythe .
Voor deze opera heeft Wagner een nieuw operagebouw ontworpen en gebouwd.
2.5 Wagner
1. Een allesomvattende kunstvorm waarbij drama, poëzie,instrumentale muziek, zang,
kostuums en décor werden gecombineerd.
2. Respect voor het eigen Germaanse verleden en een sterk gevoel van nationalisme.
Door de vorm van de mythe kon hij laten zien dat een personage zijn karakter kan
ontwikkelen om een zogenaamde Übermensch te worden.
3.H ijsintallaties
Lichteffecten.
Rookmachines
4. Het is een vaste melodie die gespeeld wordt als een bepaald personage opkomt
5.
6. Dat het publiek vanzelf sstil wordt in het donker.
Dat de aandacht gericht wordt op het toneel.
La Sylphide 1832
http://www.youtube.com/watch?v=A-9iYWdP__I
Filippo Tagliono 1771-1871
Het eerste romantische ballet.
2.6 Ballet in de Romantiek
1. De bovenkleding is kort (tutu’s en korte jasjes) en van onderen draagt men strakke
maillots.
2. Ballet waarbij men gebruik maakt van pantomime om het verhaal te verduidelijken.
3. Het speelt zich af in een (voor die tijd) exotisch gebied.
James laaat zich volledig meeslepen door zijn gevoel.
Het is het verlangen naar iets wat onbereikbaar is.
4. In de divertissementen kunnen de dansers hun techniek laten zien.
De mime is nodig om het verhaal te vertellen
5. Een ballerina is een danseres die de techniek perfect beheerst en solo’s danst.
2.7 La Sylphide
1. Couleur locale: Schotse kleding van James, landelijke omgeving en volksleven
2. Het ballet blanc is een tussengevoegde dansscene in het verhaal (divertisssement)
gedanst door meerdere in danseressen gekleed in witte tutus. Deze scenes zijn vooral
bedoeld om de sprookjesachtige sfeer van het ballet te benadrukken.
3. Zij danste de hele tijd op de toppen van haar tenen om een effect van gewichtloosheid
te bereiken. Dit is zeer pijnlijk daarom werden de dansschoenen met spitzen (pointes)
geïntroduceerd in de Romantiek.
La Sylphide
Het bovennatuurlijke: Luchtgeesten (sylphides) en een heks
Pointesdans=gewichtloosheid
Ballet blanc=witte tutus
Divertissements=o.a.’pas de trois’
Ballerina = balletdanseres die de techniek perfect beheerst en solo’s danst
Pas de deux: James en de sylphide
Theatertechnieken: zwevende sylphides
Couleur locale: Schotse kleding, landelijke omgeving en volksleven