Brexit, en nu?

Brexit, en nu?
De inwoners van het
Verenigd Koninkrijk
stemden gisteren in een
referendum voor vertrek
uit de Europese Unie (EU).
Dat is een uniek besluit
met ingrijpende gevolgen
voor Nederland. Wij
hebben voor u de feiten
op een rij gezet en de
verschillende scenario’s
in kaart gebracht.
Cijfers in beeld:
wie stemden voor vertrek?
Stemverhouding (%)
Stay
Go
48,1 51,9
Verdeling over
regio’s (%)
% = Stay
% = Go
62
38
55,7
44,3
De Schotten en
de Noord-Ieren
hebben duidelijk
48,3
aangegeven dat
51,7
ze liever in de EU
blijven. In Engeland
en Wales had het
‘vertrek’-kamp het
overwicht.
46,8
53,2
Gevolgen voor Nederland zijn significant,
zowel op politiek als economisch vlak
De politieke machtsbalans verschuift
De politieke gevolgen van een Brexit zijn groot.
Het Verenigd Koninkrijk is als voorstander
van vrije handel een belangrijke bondgenoot
van Nederland binnen de EU. Als de Britten
vertrekken, leidt dat tot een verschuiving van
de machtsbalans binnen Europa op belangrijke
issues als de interne markt, fiscale regelgeving,
de bureaucratie, de regulering van de financiële
sector en de lopende onderhandelingen over de
handelsovereenkomst met de Verenigde Staten
(TTIP). Duitsland zal naar verwachting een
grotere rol opeisen. In Nederland en andere
landen zullen stemmen opgaan om vergelijkbare
referenda te organiseren. Een politiek van
grotere geslotenheid ligt op de loer. Daarnaast
zal in Schotland een nieuw referendum worden
georganiseerd over afscheiding van het Verenigd
Koninkrijk.
Economische groei valt terug
De Brexit raakt Nederland meer dan andere EUlanden, zo bevestigde het Centraal Planbureau
(CPB) eerder. Onze handel met het Verenigd
Koninkrijk is significant (2015: export 38
miljard euro, import 21 miljard euro), waardoor
de kosten van het vertrek van het Verenigd
Koninkrijk uit de EU tot 2030 kunnen oplopen tot
1,2 procent van ons bruto binnenlands product,
oftewel 10 miljard euro. Economen voorspellen
dat het Britse pond een vijfde van zijn waarde
zal verliezen. Hierdoor wordt de import vanuit
Nederland voor het Verenigd Koninkrijk relatief
duur en de export vanuit het Verenigd Koninkrijk
voor Nederland relatief goedkoop.
Afhankelijk van de vorm van uittreden gaan
transactiekosten waarschijnlijk omhoog,
doordat het Verenigd Koninkrijk niet langer
deel uitmaakt van de douane-unie en het
intra-EU-handelssysteem. Londen verliest als
grootste financiële centrum in Europa enige
aantrekkingskracht, ten gunste van Parijs,
Frankfurt en Amsterdam. Op fiscaal gebied
kan het Verenigd Koninkrijk agressiever gaan
concurreren met Nederland, omdat het zich niet
langer hoeft te houden aan EU-brede afspraken,
onder andere met betrekking tot het tegengaan
van belastingontwijking.
PwC | Brexit, en nu?
Gevolgen verschillen per sector
Sommige sectoren zijn extra gevoelig voor
het vertrek van het Verenigd Koninkrijk
uit de EU. Het CPB stelt dat de sectoren
‘chemie, kunststof en rubber’, ‘elektronische
apparatuur’, ‘motorvoertuigen en onderdelen’,
‘voedselverwerkende industrie’ en ‘metaal en
mineralen’ (samen 12% van het bbp) zonder
een nieuw vrijhandelsverdrag met het Verenigd
Koninkrijk een terugval tot 5% in productie
kunnen verwachten.
Vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit
de EU kan nog jaren duren en leidt tot
nieuwe afspraken over handel
Een vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de
EU lijkt met de uitkomst van dit referendum
een zekerheid, maar zal in de praktijk nog
jaren duren. Overheden hebben in lijn met
het uittredingsprotocol in het EU-verdrag
twee jaar de tijd om te onderhandelen over
de voorwaarden waaronder dit gebeurt. Dit
gaat gepaard met heronderhandeling van
handelsovereenkomsten. Ook bestaat de kans dat
deze referendumuitslag wordt gebruikt als basis
om te onderhandelen over nieuwe voorwaarden
over het EU-lidmaatschap zelf. Wij zien twee
meest waarschijnlijke scenario’s:
1. Geen nieuw verdrag: grote kans, grote impact
Het is mogelijk dat het Verenigd Koninkrijk
voorlopig geen enkel nieuw verdrag sluit
met de EU. Dit heeft grote impact op de
economische relaties tussen Nederland en het
‘Voor de korte termijn is
Europa erbij gebaat geen
overhaaste stappen te
zetten en alles op alles te
zetten om de wereldwijde
financiële markten tot rust
te laten komen.’
Verenigd Koninkrijk. In dit scenario vallen
we terug op de handelsvoorwaarden van de
Wereldhandelsorganisatie (WTO), waardoor
Britse goederen en diensten door de EU op
dezelfde wijze worden behandeld als goederen
en diensten uit elke ander derde land. Het
Verenigd Koninkrijk krijgt hiermee ook een
onafhankelijk migratiebeleid. EU-regels en
-richtlijnen zijn niet langer van toepassing.
De toegang van het Verenigd Koninkrijk tot
de Europese gemeenschappelijke markt is
zeer beperkt. Het CPB voorspelt in geval van
het toepassen van de WTO-voorwaarden een
toename in de handelskosten voor goederen
met 13%. Ook zullen de kosten van de handel
in diensten stijgen met ongeveer 13%.
2. N
ieuw vrijhandelsverdrag: redelijke kans,
grote impact
Een scenario waarin het Verenigd Koninkrijk
een nieuw vrijhandelsverdrag overeenkomt
met de EU, is volgens het CPB het meest gunstig
voor Nederland. Hiermee worden tarifaire
barrières omzeild en is het Verenigd Koninkrijk
vrij om van EU-regels af te wijken. Wel zullen
goederen en diensten aan bepaalde technische
specificaties of milieueisen moeten voldoen. Het
CPB voorspelt dat door een vrijhandelsverdrag,
de economische gevolgen van een Brexit voor
Nederland ongeveer 20% lager uitvallen. Dit
komt voornamelijk omdat de handelskosten
relatief beperkt stijgen (6%). Ook blijven
handelstarieven op goederen tussen het
Verenigd Koninkrijk en de EU hiermee afwezig.
PwC | Brexit, en nu?
Eventuele onderhandelingen tussen de EU
en het Verenigd Koninkrijk over een nieuw
vrijhandelsverdrag zullen naar verwachting veel
tijd in beslag nemen. De EU voert momenteel al
tijdrovende onderhandelingen met verschillende
andere landen over vrijhandelsverdragen
(waaronder de Verenigde Staten, ASEAN,
MERCOSUR, Japan en India).
EER-lidmaatschap en bilateraal verdrag niet
waarschijnlijk
Andere mogelijkheden zijn scenario’s waarin
het Verenigd Koninkrijk beweegt naar een
EER-lidmaatschap of bilateraal verdrag. Dit lijkt
echter niet waarschijnlijk, omdat ze inconsistent
zijn met veel van de fundamentele bezwaren van
Britse kiezers tegen de EU.
‘We moeten werken aan
een oplossing die gebaseerd
is op een zo nauw
mogelijke samenwerking
in het belang van een grote
vrije Europese markt.’
Breng de gevolgen voor uw
onderneming snel in kaart
Nu een vertrek van het Verenigd Koninkrijk
uit de EU zeker lijkt, is het van belang om voor
uw onderneming snel in kaart te brengen wat
hiervan de gevolgen zijn.
Wij onderscheiden vier stappen:
1. Handelsstromen: licht de supply chain
door om in kaart te brengen wat de impact
is van uittreding voor import-BTW en
douanetarieven.
2. Personeel: breng in kaart hoeveel gebruik
wordt gemaakt van het vrije verkeer van
personen, de impact voor expats en de
gevolgen voor sociale zekerheid.
3. J uridische structuur: onderzoek of een
wijziging in de juridische structuur nodig is
om dubbele belasting te voorkomen als de
EU-richtlijnen niet langer van toepassing zijn.
4. T
oegang tot kapitaalmarkten: gedurende
de exit-onderhandelingen zal een lange
periode van onzekerheid aanbreken, met
volatiliteit op de valutamarkten tot gevolg en
verminderde financieringsmogelijkheden. Wat
is de impact hiervan op uw onderneming?
PwC: herstel van vertrouwen staat voorop
Bestuursvoorzitter Peter van Mierlo:
“Het voor Nederland en Europa slechtst denkbare
scenario is werkelijkheid geworden. Nu is nog niet
te overzien wat de consequenties zijn op korte en
lange termijn, zowel voor het Verenigd Koninkrijk
als voor Europa en Nederland. Voor de korte
termijn is Europa erbij gebaat geen overhaaste
stappen te zetten en alles op alles te zetten om de
wereldwijde financiële markten tot rust te laten
komen. Voor de langere termijn moet gewerkt
worden aan een oplossing die recht doet aan de
uitspraak van de kiezers maar gebaseerd is op een
zo nauw mogelijke samenwerking in het belang
van een grote vrije Europese markt.
De geschiedenis heeft ons geleerd dat Nederland
groot aanpassingsvermogen heeft en op
innovatieve wijze omgaat met nieuwe uitdagingen
en kansen.”
Contact
Jan Willem Velthuijsen
Chief Economist
T: +31 88 792 75 58
M: +31 6 2248 3293
E: [email protected]
Jan-Willem Thoen
Senior Tax Director
T: +31 88 792 36 80
M: +31 6 1002 9571
E: [email protected]
De inhoud van deze publicatie is bestemd voor algemene informatiedoeleinden en dient niet ter vervanging van professioneel advies.
© 2016 PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs N.V. (KvK 34180284)
PwC verwijst naar de Nederlandse firma en kan soms naar het PwC-netwerk verwijzen. Elke aangesloten firma is een afzonderlijke juridische
entiteit. Kijk op www.pwc.com/structure voor meer informatie. Bij PwC in Nederland werken ruim 4.400 mensen met elkaar samen. Wij zien
het als onze taak om kwaliteit te leveren op het gebied van assurance-, belasting- en adviesdiensten. Vertel ons wat voor u belangrijk is.
Meer informatie over ons vindt u op www.pwc.nl.