Voorbeeld van een voedingsschema bij kunstvoeding (informatie voor ouders) LEEFTIJD (BIJ)VOEDING EN AANVULLINGEN IN DE EERSTE JAREN Vanaf 0 tot 4 maanden Vanaf 4 maanden Van ca.6 à 8 naar 5 à 6 flesvoedingen op verzoek Aanvulling: * vitamine D (zie achterkant deze pagina) * eerste tandjes: 1 x per dag poetsen met fluoride-peutertandpasta Vanaf 4 maanden introductie van bijvoeding in de vorm van oefenhapjes, dit vervangt geen fles Ca. 5 flesvoedingen Eventueel: - 1 eetlepel gekookte en gezeefde groenten - 1 eetlepel geraspt of gepureerd fruit, eventueel met met verkruimelde beschuit (zelfgemaakt of kant en klaar in potjes voor baby’s vanaf 4 maanden) Aanvulling: Vanaf 5 maanden Vanaf 6 maanden Vanaf 7 maanden Vanaf 8 tot 12 maanden Vanaf 12 maanden tot 4 jaar * vitamine D (zie achterkant deze pagina) * eerste tandjes: 1 x per dag poetsen met fluoride-peutertandpasta Ca. 4 à 5 flesvoedingen Eventueel: - pap in plaats van een flesvoeding, met rijstebloem, maïsmeel of tarwebloem - 1 à 2 eetlepel(s) fijngemaakt fruit met verkruimelde beschuit - 1 à 2 eetlepel(s) gekookte en gemalen of gezeefde groenten zonder zout - 1 eetlepel geprakte aardappel, witte rijst of bonenpuree zonder zout (zelfgemaakt of kant en klaar in potjes voor baby’s vanaf 4 maanden) Aanvulling: * vitamine D (zie achterkant deze pagina) * eerste tandjes: 1 x per dag poetsen met fluoride-peutertandpasta Ca. 4 à 5 flesvoedingen (opvolgmelk) én daarbij: 1 groentehapje: - fijngemaakte groente zonder zout geprakte aardappel, rijst of bonenpuree zonder zout eventueel 1 eetlepel gemalen vlees, vis, kip of ei zonder zout 1 fruithapje: - vruchtensap of fijngemaakt fruit (fruithapje en warme maaltijd: zelfgemaakt of kant en klaar in potjes voor baby’s vanaf 6 maanden) Aanvulling: * vitamine D (zie achterkant deze pagina) * tandjes 1 x per dag poetsen met fluoride-peutertandpasta Eventueel kan een flesvoeding worden vervangen door een papvoeding van opvolgmelk met, tarwebloem, boekweitmeel, griesmeel, tarwemeel, meergranenmeel, verkruimelde kinderbiscuit òf begin eventueel met wit of lichtbruin brood in plaats van een papvoeding. 1 à 2 flesvoedingen (opvolgmelk) én daarbij: 2 voedingen: - (licht) bruin brood besmeerd met margarine uit een kuipje en een beker opvolgmelk of pap van opvolgmelk 1 warme maaltijd:- fijngesneden gekookte groenten zonder zout - geprakte aardappel, rijst, macaroni of spaghetti zonder zout - ± 1 eetlepel vlees, vis, kip of ei zonder zout - 1 theelepel olie of zachte margarine toetje, bijvoorbeeld magere yoghurt zonder suiker 1 fruithapje: fijngemaakt fruit (fruithapje en warme maaltijd: zelfgemaakt of kant en klaar in potjes voor baby’s vanaf 6 tot 8 maanden) Aanvulling: - vitamine D (zie achterkant deze pagina) - tandjes 1 x per dag poetsen met fluoride-peutertandpasta 3 voedingen: -1 broodmaaltijd met een beker opvolgmelk of 1 papvoeding (opvolgmelk) 1 broodmaaltijd met een beker opvolgmelk - 1 warme maaltijd (zonder zout) met een toetje of opvolgmelk (zelfgemaakt of kant en klaar in potjes voor baby’s vanaf 8 maanden) Tussendoor: - fruithapje - water, verdund vruchtensap, slappe thee zonder suiker, opvolgmelk, (kinder) biscuit, toastje, beschuit, cracker, brood (korst), babyrijstwafel enzovoort Aanvulling: - vitamine D (zie achterkant deze pagina) - tandjes 1 x per dag poetsen met fluoride-peutertandpasta 3 voedingen: - 1 broodmaaltijd met een beker halfvolle melk of 1 papvoeding van halfvolle melk, opvolgmelk is niet meer nodig. - 1 broodmaaltijd met een beker halfvolle melk - 1 warme maaltijd met een toetje: mee-eten met het gezin Tussendoor: fruit, zie bij de leeftijd van 8 tot 12 maanden. Aanvulling: - vitamine D (zie achterkant deze pagina) - tandjes 1 x per dag poetsen met fluoride-peutertandpasta november 2014 Achtergrondinformatie kunstvoedingsschema en aandachtspunten (informatie voor ouders) Groenten Geschikte groentesoorten voor kinderen om mee te beginnen zijn: bloemkool, broccoli, fijne erwtjes, worteltjes, en sperziebonen, pompoen, snijbonen, courgette, aubergine. Begin met een smaak tegelijk en probeer dat minimaal een paar dagen uit. Doe voorzichtig met gasvormende groentesoorten bij kinderen jonger dan 1 jaar. Dit zijn: koolsoorten, paprika, prei, rauwkost en ui. Fruit Geschikte fruitsoorten voor kinderen vanaf 4 à 6 maanden zijn: abrikoos, appel, banaan, bessen, grapefruit, kersen, kiwi, mandarijn, mango, meloen, peer, perzik, pruimen en sinaasappel. Vitamine D: Aanbevolen hoeveelheden: - Bij borstvoeding 10 mcg vitamine D per dag v.a 2 weken Bij kunstvoeding of opvolgmelk, ongeacht de hoeveelheid Kinderen van 0 tot 4 jaar: Kinderen ouder dan 4 jaar: - 10 mcg vitamine D per dag (400IE) - geen extra vitamine D meer nodig, - kinderen met een donkere huidskleur gaan door met vitamine , 10 mcg/dag. N.B. eigen merk drogist is vaak goedkoper, maar bevat vaak een andere hoeveelheid vitamine D per druppel of tablet. Kijk dus goed op de verpakking hoeveel druppels of tabletjes nodig zijn. Mondhygiene kinderen van 0 en 1 jaar: vanaf het doorbreken van de eerste tandjes 1 keer per dag poetsen met fluoridepeutertandpasta. Kinderen vanaf 2 jaar: 2 x per dag poetsen met fluoride-peutertandpasta. Per poetsbeurt een ½ cm fluoride-peutertandpasta gebruiken. Aantal eetmomenten Tegen 5 tot 6 eetmomenten per dag is het gebit goed bestand. Bij meer eetmomenten is de kans op het ontstaan van tandbederf snel groter. Geef uw kind drie hoofdmaaltijden en 2 a 3 tussendoortjes. Geef uw kind nooit een flesje melk, appelsap en dergelijke mee naar bed i.v.m. zuigflescariës. Brood en beleg Begin met wat stukjes of korstjes lichtbruin of wit brood. Oud brood is wat minder klef; sommige kinderen kunnen dat makkelijker kauwen en doorslikken. Het brood besmeren met een beetje margarine uit een kuipje, deze bevatten vooral goede, onverzadigde vetten. In eerste instantie is beleg nog niet nodig. Geschikte belegsoorten zijn onder andere jonge (geraspte) kaas, tomaat, fruit (in plakjes of geraspt), dun zoet beleg als jam en (appel)stroop. Geef per week niet meer dan een tot twee boterhammen met smeerleverworst, leverpastei of smeerkaas. Wissel zoet en hartig beleg af. Over Speltbrood zijn veel vragen/vooroordelen; het is niet gezonder of ongezonder dan tarwebrood. Wel bevat het minder broodverbeteraars en is het meer verzadigend. Ook speltbrood is er in witte, bruine en volkoren varianten. Speltbrood bevat ook gluten. Voor verdere informatie (lees de informatie in de groeigids 0-4 jaar) Bij het voedingscentrum (www.voedingscentrum.nl;) zijn meer folders over baby- en peutervoeding, vitamines en gezonde traktaties (gratis) te bestellen en te downloaden. november 2014