Hi Charles, Bert de Boer − 24/10/09, 00:00 Op verzoek van de

Hi Charles,
Bert de Boer − 24/10/09, 00:00
Op verzoek van de Volkskrant wenden briefschrijvers zich tot Charles Darwin.
Deze week: bioloog Bert de Boer, oud-directeur Apenheul. Zie ook
brievenaandarwin.volkskrantblog.nl....
In deze snelle e-mail-tijd zeg ik maar gewoon ‘hi’, en ‘je’ en ‘jouw’: dat zijn zo de 21steeeuwse omgangsvormen tussen wetenschappers. Ik wil het in deze brief niet voor de
zoveelste keer over de afstamming van de mens hebben, maar over iets dat ons allen op
dit moment – zomer 2009 – veel meer bezighoudt: de Mexicaanse griep.
Vanuit het oogpunt van jouw evolutietheorie, die sinds The Origin in steeds groter detail
is ingevuld en bewezen met speciale kennis en gegevens, zijn er drie interessante
evolutionaire aspecten aan de Mexicaanse griep te onderkennen. In de eerste plaats de
evolutie van (griep)virussen. In jouw tijd was er over virussen hoegenaamd niets
bekend. Nu weten we dat het uitgeklede miniorganismen zijn die zich alleen maar
kunnen voortplanten door gebruik te maken van de hightechvoorzieningen in de cellen
van planten, dieren en mensen.
Over het algemeen geldt in de evolutie de survival of the fittest. Krachtige, virulente
virussen hebben een zo vernietigende invloed op hun gastheer, dat deze sterft. En dat is
niet slim, want vanuit een lijk kan een virus zich niet meer verspreiden. Een verstandig
virus houdt zijn gastheer in leven, en liefst zo gezond mogelijk. Een actief rondlopende
gastheer hoest immers veel effectiever om zich heen dan een zielig hoopje mens dat diep
onder de dekens ligt.
Als een bepaald virustype van een diersoort op de mens overspringt, is het aanvankelijk
vaak heel agressief, en er vallen flink wat doden. Na verloop van tijd speelt de
natuurlijke selectie de zwakkere, minder virulente varianten in de kaart – survival of the
weakest, zou je kunnen zeggen. Het virus wordt minder agressief en komt in evenwicht
met zijn gastheer. Het feit dat de Mexicaanse griep maar weinig dodelijke slachtoffers
maakt, doet vermoeden dat het virus in het verleden al eens zo’n selectieproces bij de
mens heeft doorgemaakt.
Het tweede leuke aspect van de (Mexicaanse) griep is het menselijke immuunsysteem.
Vanaf de geboorte vindt in elk mens een evolutieproces plaats van afweercellen (B- en Tlymfocyten). Net als bij de ‘echte’ evolutie is daarbij sprake van mutatie en selectie. Het
resultaat is dat er, via een zich eindeloos vertakkende stamboom, duizenden
verschillende cellijnen ontstaan, elk met een mogelijke afweer tegen evenzovele stoffen,
bacteriën of virussen die ons lichaam zouden kunnen binnendringen. Met een beetje
geluk zit daar ook een cellijn bij die zich verder kan ontwikkelen om effectieve antistoffen
tegen het Mexicaanse griepvirus te gaan maken.
Evolutie is dus niet alleen iets uit het mysterieuze verleden. Integendeel, het vindt zelfs
binnen in ieder nieuw mens iedere keer opnieuw plaats. Daar zouden de creationisten
zich eens in moeten vastbijten. Zou de Schepper dag en nacht bezig zijn om bij ruim zes
miljard mensen (en nog meer dieren) immunologisch actieve cellijnen te creëren omdat
Hij niet van evolutie houdt? En als dat al zo zou zijn, waarom heeft Hij ons die pandemie
dan niet bespaard door tijdig in elk mens iets tegen de Mexicaanse griep te scheppen?
Met mijn derde opmerking kom ik toch nog even bij de evolutie van de mens terecht, en
wel bij de toekomst daarvan. Veel van jouw navolgers, Charles, hebben zich laten
verleiden tot speculaties over de vraag hoe de mens van de toekomst eruit zal zien.
Extrapolerend vanuit evolutietrends in het verleden kwamen ze dan uit op
Biologie | Evolutie HAVO | Atrikel Hi Charles
marsmannetjesachtige wezens met enorme hoofden, een sterk gereduceerd gebit (onze
verstandskies is nu immers al op de terugweg) en een onbeduidend lijfje.
Daarbij vergaten ze echter dat voor evolutie selectie nodig is, en dat die selectie met
name aangrijpt op het aantal reproductief actieve nakomelingen dat een individu weet te
produceren. Welnu, sinds The Origin zijn we inmiddels een heel eind gevorderd met het
uitschakelen van natuurlijke selectie. Wetenschap, techniek en de zorgmaatschappij
veroorzaken dat iedereen – hoe fit of weak ook – aan zijn (voortplantings)trekken komt.
In het geval van de Mexicaanse griep zijn het de virologen die er met vaccins en Tamiflu
alles aan doen om te verhinderen dat er selectie zal optreden. Kortom, de evolutie van
de mens komt tot stilstand. Krijgen de creationisten toch nog een beetje hun zin. Als de
evolutie dan met goed fatsoen niet meer te weerleggen valt, is in ieder geval bereikt dat
dit verderfelijke proces zich bij de mens niet verder zal doorzetten!
Groeten, Bert de Boer
Bron: http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2672/WetenschapGezondheid/archief/article/detail/366174/2009/10/24/Hi-Charles.dhtml
Biologie | Evolutie HAVO | Atrikel Hi Charles