Augustus_2015 - WIV-ISP

FLASH Infectieziekten – augustus 2015 – nr. 8
Specifieke aandachtspunten met betrekking tot infectieziekten in België, Europa en wereldwijd
België
Tularemie – situatie in België
Tussen maart 2012 en juli 2015 rapporteerde het CHU UCL Dinant-Godinne 5 gevallen van ulceroglandulaire tularemie. In België zijn er
voordien, van 1950 tot 2011, in meer dan 60 jaar, slechts 3 gevallen gemeld. Twee van de 5 recente gevallen waren jagers. De overige 3
hadden een band met de natuur via hun hobby (tuinieren, activiteiten in het bos) of beroep (tuinier). Tularemie is een zoönose die
door de bacterie Francisella tularensis wordt veroorzaakt. Wilde knaagdieren (woelmuizen, bosmuizen enz.) vormen het natuurlijk
reservoir van de bacterie. Hazen en teken zijn de voornaamste vectoren voor humane infecties maar ook andere dieren (schapen,
katten, honden, everzwijnen enz.), die toevallige gastheren zijn, kunnen een rol spelen in de overdracht van de ziekte. De bacterie
wordt vooral overgedragen via de huid of de slijmvliezen bij het manipuleren van besmette dieren, via de luchtwegen door inademing
van bacteriën die in de lucht terecht zijn gekomen (bij het opstuiven van stof, plantaardig afval, strooisel enz.), via tekenbeten of,
minder frequent, de inname van voedingsmiddelen of water bezoedeld door uitwerpselen van dieren. De ziekte begint plots, met een
griepsyndroom. De symptomen zijn niet specifiek en de ziekte kan, in functie van de toegangspoort, onder verschillende klinische
vormen optreden. De ulceroglandulaire vorm (na contact met de huid) komt het meest voor. Er bestaan ook andere types: de
glandulaire, oculoglandulaire, orofaryngeale (inname), pleuropulmonale (inhalatie) en tyfoidale vorm of sepsis. De infectie is meestal
endemisch, zelden epidemisch en de voornaamste risicogroepen zijn jagers, landbouwers en personen die activiteiten in het bos
uitoefenen. Tularemie is geografisch wijd verspreid over Europa en lijkt in meerdere landen op te duiken. In 2012 zijn, verspreid over
26 landen van de EU, 1002 humane gevallen van tularemie gemeld, dit is een toename van 37% in vergelijking met het voorgaande
jaar. De ziekte wordt ook frequent gemeld in de Oost-Europese landen die vaak jachtvlees naar België exporteren. In België geldt
meldingsplicht voor tularemie. Er moet aan deze pathologie worden gedacht in termen van een differentiële diagnose wanneer de
symptomen compatibel zijn en er moet worden nagegaan of de patiënt eventueel aan risicofactoren is blootgesteld.
Zoönosen en vector-overdraagbare ziekten – publicatie rapport 2011-2012
Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid verzamelt de gegevens van nieuwe gevallen van ziekten die worden overgedragen
door vectoren of andere zoönosen gediagnosticeerd in België via 3 netwerken van microbiologische laboratoria: het netwerk van
peillaboratoria, het netwerk van nationale referentiecentra (NRC) en het netwerk van referentielaboratoria. Zij leveren op
systematische wijze informatie over de biologische diagnose van de voornaamste pathogene infectieuze agentia. Dankzij de compilatie
en interpretatie van de gegevens kon het eerste thematische rapport over zoönosen en vector-overdraagbare ziekten met gegevens
van 2011-2012 worden gepubliceerd. Dit rapport documenteert de evolutie en trend van ziekten zoals de ziekte van Lyme, tularemie,
hantavirusinfectie, chikungunya, malaria enz. Het rapport kan worden geraadpleegd en gedownload via de website van de dienst
Epidemiologie van infectieziekten op het WIV-ISP.
Mycobacterium chimaera – hartchirurgie
In juli 2014 ontving de dienst Medische Hulpmiddelen van het FAGG (Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en
Gezondheidsproducten) een melding van de Zwitserse autoriteiten met betrekking tot gevallen van besmetting met Mycobacterium
chimaera tijdens openhartoperaties waarbij hartkleppen werden vervangen. Er zijn immers bacteriële infecties met Mycobacterium
chimaera na operaties met hartimplantaten, uitgevoerd tussen 2008 en 2012, aan Swissmedic gerapporteerd. Na onderzoek is
gebleken dat bepaalde medische hulpmiddelen, zoals het 3T Heater-Cooler system van Sorin®, waarbij gebruik wordt gemaakt van
stromend water dat vooraf gefilterd is en ertoe dient de temperatuur van het bloed tijdens openhartoperaties te regelen, de oorzaak
van de besmetting konden zijn. Complicaties onder de vorm van laattijdige infecties (endocarditis van klepprothese, sepsis) treden 1 à
2 jaar na de ingreep op. De bacterie, in principe onschadelijk, is alomtegenwoordig in de natuur, dus ook in drinkwater. In bijzondere
omstandigheden kan de bacterie echter aan de basis liggen van ernstige infecties.
In augustus 2014 heeft het FAGG maatregelen getroffen en naar alle Belgische ziekenhuizen een brief gestuurd met het verzoek om de
instructies inzake hygiëne en de schoonmaak van hulpmiddelen bestemd voor het regelen van de temperatuur van het bloed tijdens
hartchirurgie strikt te volgen en elk incident aan het FAGG te melden. In september 2014 is Mycobacterium chimaera geïsoleerd uit
twee stalen afkomstig van het koelsysteem van een medisch hulpmiddel gebruikt in een ziekenhuis gevestigd in Vlaanderen. Later
rapporteerde ook een tweede ziekenhuis de aanwezigheid van de bacterie. Elk incident verband houdend met medische apparatuur
dat kan leiden tot een ernstige achteruitgang van de gezondheidstoestand of het overlijden van een patiënt moet aan het FAGG
worden gemeld zoals beschreven in het Koninklijk Besluit van 18/03/1999 (Art. 11) betreffende medische hulpmiddelen.
Internationaal
MERS-CoV – einde van de epidemie in de Republiek Korea
Sinds 4 juli 2015 is er in Zuid-Korea geen enkel nieuw geval van MERS-CoV gediagnosticeerd. De epidemie begon er op 20 mei 2015 en
trof 186 personen van wie er 36 zijn overleden. De epidemie was hoofdzakelijk nosocomiaal. In België is er tot op heden geen enkele
infectie met MERS-CoV vastgesteld en het risico op de import van een geval uit de risicogebieden blijft voor ons land gering. In een
epidemiologische context waarbij respiratoire ziekteverwekkers opduiken, is het echter nodig om waakzaam te blijven en maatregelen
te treffen zodra een waarschijnlijk geval van een ernstige acute respiratoire infectie wordt geïdentificeerd. Hier vindt u geactualiseerde
informatie over MERS-CoV-infecties.
Contactpersonen: Carole Schirvel ([email protected]) en Javiera Rebolledo ([email protected])