Geschiedenis van Sint Maarten Heel vroeger (in het

Geschiedenis van Sint Maarten
Heel vroeger (in het jaar 316)
leefde er in Hongarije een man, genaamd Martinus.
Hij was een ridder in dienst van
de koning.
Toen hij met een groep soldaten
naar Frankrijk reisde, kregen ze
heel slecht weer.
Het regende, het werd koud en
het ging vriezen.
Bron: Koninklijke Bibliotheek - Nationale bibliotheek van Nederland
De oorsprong
Heel vroeger (in het jaar 316) leefde er in Hongarije een man, genaamd Martinus. Hij was een ridder in dienst van de koning.
Toen hij met een groep soldaten naar Frankrijk reisde, kregen ze heel slecht weer. Het regende, het werd koud en het ging
vriezen.
De mannen waren te paard en wilden zo snel mogelijk naar de volgende stad gaan. Daar wilden zij aankomen voordat de
poorten sloten. Alle mannen behalve Maarten zetten er flink de vaart in. Maarten reed rustig verder, hij spaarde zijn paard. Het
weer werd steeds slechter en Maarten kwam in een sneeuwstorm terecht.
Toen Maarten eindelijk bij de stadspoort aankwam, trof hij er een man aan die in lompen gekleed was. Deze man had het erg
koud en zou de nacht zo niet overleven. Maarten zag dat en scheurde zijn eigen warme mantel in tweeën. Een helft gaf hij aan
de man, de andere helft hield hij zelf.
Maarten's vrienden zaten al lang in de herberg en schaamden zich een beetje, omdat zij doorgereden waren. Zeker toen zij
ontdekten dat Maarten zijn halve mantel had weggegeven. In die nacht had Maarten een droom. Hij zag Christus met zijn halve
mantel om. Dit maakte zoveel indruk, dat Maarten het leger vaarwel zei en zich geheel wijdde aan de kerk. Hij werd
duiveluitdrijver en later zelfs bisschop van Tours (Frankrijk).
Op 11 november 397 overleed hij en werd Tours een soort bedevaartoord. Hij werd al snel heilig verklaard, er werden kerken
naar hem genoemd en op zijn sterfdag werd het Sint-Maartensfeest in het leven geroepen.
Maarten was een echte weldoener. Hij dacht alleen aan de mensen die het slechter hadden dan hij. Hij deelde alles wat hij had.
Nog meer over Sint Maarten
Ontwikkeling in de 20e eeuw
Als bedelfeest was Sint-Maarten lange tijd een feest voor de armen. Rijke burgers zagen hun kinderen er liever niet aan mee
doen. Pas in de jaren '20 en '30 van de 20e eeuw veranderde dit.
Het Sint-Maarten werd nu juist gezien als een mooie, eigen traditie, die behouden moest worden.
Tradities
Sint-Maarten wordt niet overal op dezelfde wijze gevierd. In sommige plaatsen worden optochten georganiseerd, in andere
worden vreugdevuren ontstoken. Zeer algemeen is de lampionnentocht.
Deze laatste traditie komt het meest voor in de noordelijke provincies en in Noord-Holland.
De kinderen maken lampionnen of hollen bieten uit en gaan met de lichtjes langs de deuren. Daar zingen ze speciale SintMaartens-liedjes en krijgen hiervoor snoep of fruit. Vroeger werd het lichtje rondgedragen in een uitgeholde voederbiet. Hoewel
dit soms nog wel gedaan wordt, zijn kleurige, door de kinderen zelf gemaakte, lampionnen tegenwoordig het meest gebruikelijk.
Deze lampionnen worden vaak onder schooltijd gemaakt, bijvoorbeeld in de lessen handenarbeid.
Dat het feest niet verdwijnt, maar zich in tegendeel verder verspreidt, wordt geïllustreerd door de ontwikkeling in Amsterdam.
Het feest werd hier al honderden jaren niet meer gevierd, tot het enkele decennia geleden in de buitenwijken opdook, onder
invloed van de omliggende gemeenten. Begin deze eeuw doken de eerste lampionnen ook aan de grachten op, en inmiddels is
het Sint-Maartenlopen ook in Amsterdam een levende traditie.
In Oostenrijk en delen van Duitsland eet men op deze dag traditioneel gans, het zogenoemde Martiniganslessen of
Martinsgansessen.
Deze traditie komt voort uit de legende dat Sint Maarten te bescheiden was om zich tot bisschop te laten wijden en zich daarom
verstopte, ganzen verraadden hem echter door hun gesnater.
Een andere legende vertelt dat een stel ganzen onder de preek de kerk binnenliep en de preek verstoorden, de ganzen werden
daarom gevangen en opgegeten. In Oostenrijk en Zuid-Tirol kent men ook het Sint-Maarten lopen. Men gaat met lantaarns door
de straten begeleid door iemand die met een rode mantel om als Romeins soldaat verkleed is en op een schimmel zit. Deze
man stelt Sint Maarten voor. Men noemt dit de Martinsritt. De kinderen zingen liederen en als afsluiting is er een kampvuur dat
Martinsfeuer genoemd wordt. In het oosten van Oostenrijk wordt op deze dag dikwijls de nieuwe wijn door de pastoor
gezegend.
De (cor)relatie van het feest met religie is niet sterk. In Nederland wordt het Sint-Maartenfeest gevierd door kinderen van alle
gezindten. In veel liedjes wordt vaak nauwelijks aandacht aan de religieuze achtergrond besteed. De liedjes hebben vaak een
humoristisch karakter en het repertoire wordt ieder jaar aangevuld met parodiërende of satirische teksten.
Auteurs in de Middeleeuwen
Het leven van Martinus is beschreven door Sulpicius Severus (Vita S. Martini) en door Gregorius van Tours in diens
Miraculorum Libri VIII. Beide schrijvers behoorden tot de meest gelezen auteurs in de Middeleeuwen en dit verklaart mede de
grote populariteit van Martinus. In Frankrijk zijn duizenden kerken aan hem gewijd.
De St. Martinus basiliek in Tours werd een nationaal heiligdom.
In Nederland is Martinus onder andere de patroon van de steden Utrecht en Groningen (Martinitoren).
11 november
11 november is de dag
dat mijn lichtje, dat mijn lichtje
11 november is de dag
dat mijn lichtje branden mag
Sintemaarten had een muis
Sintemaarten had een muis
Die moest naar het ziekenhuis
Met z'n rooie petje
Lag-ie in z'n bedje
Tips voor kinderen
Zie ook de website met tips voor kinderen:
pinkelotje.nl/sintmaarten.html