Erkenning van langs elektronische weg gesloten contracten

RECHT & INFOMATICA
Dr. Bertel de Groote
Elektronisch contracteren
Contracteren op afstand
Enkele vragen
3de lic rechten UGent – academiejaar 2003-2004
RECHT & INFOMATICA
Deel II
Elektronisch contracteren
Analyse Richtlijn 2000/31 en Wet E-handel
3de lic rechten UGent – academiejaar 2003-2004
E. E-contracten – Europese
bronnen
BASIS VAN HET JURIDISCH KADER
Rl. nr. 2000/13 van 8 juni 2000 betreffende de juridische aspecten van
de diensten van de informatiemaatschappij, m.n. de elektronische
handel in de interne markt, Pb. L. 17 juli 2000, 1
 algemene strekking
 toepassingsgebied
 regeling
Uiterste datum voor omzetting: 17
januari 2002
E. E-contracten – « Interne »
bronnen
Omzetting
Wet 11 maart 2003 betreffende bepaalde juridische aspecten van de
diensten van de informatiemaatschappij (BS 17 maart 2003)
Wet 11 maart 2003 betreffende bepaalde juridische aspecten van de
diensten van de informatiemaatschappij als bedoeld in artikel 77 van
de Grondwet (BS 17 maart 2003)
§ 1. algemene strekking
Rl. 1997/77 verkoop op afstand
Rl. 2000/13 - elektronische
handel
consumentenrichtlijn voor
verkoop op afstand, waaronder
ook e-contracten
breed gemeenschappelijk
kader voor diensten
informatiemaatschappij:
- vestiging dienstverleners
- commerciële communicatie
- e-contracten
- aansprakelijkheid
- gedragscodes
- geschillenregeling
heeft rechtspositie van koper op
het oog
Doel: vrij verkeer bevorderen
Rlijn 2000/31 – Algemeen overzicht
•Doelstelling
•Toepassingsgebied
•Overzicht van de inhoud
Structuur en strekking
§ 1. algemene strekking
Rl. 2000/13 - elektronische handel
Art. 1  Doel en toepassingsgebied
1. Doel
Deze richtlijn heeft tot doel bij te dragen aan de goede werking van
de interne makrt door het vrije verkeer van de diensten van de
informatiemaatschappij tussen lidstaten te waarborgen
2. Realisatie doel
Voorzover voor de verwezenlijking van de in lid 1 genoemde
doelstelling nodig, worden met deze richtlijn bepaalde nationale
bepalingen nader tot elkaar gebracht die van toepassing zijn op de
diensten van de informatiemaatschappij en betrekking hebben op…
§ 1. algemene strekking
•De interne markt
•De vestiging van de dienstverleners
•De commerciële communicatie
•Langs elektronische weg gesloten contracten
•De aansprakelijkheid van tussenpersonen
•Gedragscodes
•De buitengerechtelijke geschillenregeling
•Rechtsgedingen
•De samenwerking tussen lidstaten
§ 2. Toepassingsgebied Rlijn 2000/31
 ratione materiae
 ratione personae
a - ratione materiae (1)
regel
diensten van de informatiemaatschappij
elke dienst die gewoonlijk tegen vergoeding langs
elektronische weg, op afstand en op individueel
verzoek van een afnemer wordt verricht
on line diensten
elektronisch gesloten contracten
Zie: art. 1, lid 2 Rlijn 98/34/EG, zoals gewijzigd bij Rlijn
98/48/EG  Art. 2, a Rlijn 2000/31
ratione materiae (2)
uitzondering
Niet voor
on line diensten
elektronisch gesloten contracten
1.
in zaken van belastingen
2.
voor publieke taken: notaris
3.
verdediging voor de rechter
….
uitzonderingen: art. 1.5
ratione materiae (2)
uitzondering
Art. 1, 5  uitsluiting uit toepassingsgebied
a)
belastingen
b) Kwesties in verband met diesnten van de
informatiemaatschappij die onder Richtlijn
95/46/EG en Richtlijn 97/66/EG vallen
c)
Kwesties in verband met overeenkomsten of
praktijken die onder de mededingingswetgeving
vallen
ratione materiae (2)
uitzondering
Merk op:
Richtlijn 97/66/EG van 15 december 1997
betreffende de verwerking van persoonsgegevens en
de bescherming van de persoonlijke levenssfeer in
de telecommunicatiesector
Richtlijn 95/46/EG van 24 oktober 1995 betreffende
de bescherming van natuurlijke personen in verband
met de verwerking van persoonsgegevens en
betreffende het vrije verkeer van die gegevens
Vertaling omzetting (art. 3,2°): “kwesties in verband met diensten
van de informatiemaatshcappij geregeld door de wetgevende of
reglementaire bepalingen tot bescherming van de persoonlijke
levenssfeer en de verwerking van persoonsgegevens
ratione materiae (2)
uitzondering
Art. 1, 5  uitsluiting uit toepassingsgebied
d) De volgende activiteiten van diensten van de
informatiemaatschappij
•
De activiteiten van notarissen of vergelijkbare
beroepen, voorzover die een direct specifiek
verband met de uitoefening van de publieke
taken inhouden
•
De verdediging van een cliënt en de
verdediging van zijn belangen voor het gerecht
•
Gokactiviteiten waarbij een geldbedrag wordt
ingezet, zoals loterijen en weddenschappen.
Vergelijk: art 3. Wet 11 maart 2003
b - ratione personae
afnemer van dienst: art. 2 d)
iedere natuurlijke of rechtspersoon die, al dan niet voor
beroepsdoeleinden, gebruik maakt van een dienst van de
informatiemaatschappij, in het bijzonder om informatie te
verkrijgen of toegankelijk te maken
dienstverlener: art. 2 b)
iedere natuurlijke of rechtspersoon die een dienst van
de informatiemaatschappij levert
Vergelijk: art. 2, 5° en art. 2, 3° Wet 11 maart 2003
§ 3. Rlijn 2000/31 - inhoudelijke regeling
1. Interne markt (specifieke les)
2. dienstverleners:
•
vestiging (art. 4),
•
algemene informatieplicht (art. 5)
•
en aansprakelijkheid (art. 12-15)(specifieke les)
3. commerciële communicatie (art. 6-8)
4. elektronische contracten (art. 9-11)
5. Tenuitvoerlegging
o.a. gedragscodes, buitengerechtelijke
geschillenregeling)
§ 3. Rlijn 2000/31 - inhoudelijke regeling
EXCURSUS – Tenuitvoerlegging
art. 16-19  maatregelen waardoor de
oplossing van geschillen moet bespoedigd
worden:
-
ontwerpen van gedragcodes stimuleren (art. 16)
-
wegnemen van belemmeringen voor buitengerechtelijke
conflictoplossing (art. 17)
-
snelle rechterlijke afhandeling (art. 18)
-
samenwerking tussen lidstaten stimuleren (art. 19)
Wet E-handel – naar een analyse
OPZET
verduidelijking relevante bepalingen elektronisch
contracteren
Wat?
 Totstandkoming en bijkomende vereisten
Bijzondere aandacht: Informatieverplichtingen
Algemeen
Commerciële communicatie
contractuele proces
 Erkenning
e-contracten – wat?
 Regelgevend kader – Wet E-handel (Wet 11 maart
2003 betreffende bepaalde juridische aspecten van de
informatiemaatschappij
Omzetting Rlijn E-handel
Toepassingsgebied
Ratione materiae
Ratione personae
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Diensten van de informatiemaatschappij
Diensten die gewoonlijk tegen vergoeding
Langs elektronische weg
Op afstand en
Op individueel verzoek van een afnemer van
de dienst worden verricht
e-contracten – wat?
 Art. 1, 2 Rlijn 98/48/EG
dienstº: elke dienst van de informatiemaatschappij, dat wil zeggen
elke dienst die gewoonlijk tegen vergoeding, langs elektronische
weg, op afstand en op individueel verzoek van een afnemer van
diensten verricht wordt. In deze definitie wordt verstaan onder:
– ¹op afstandº: een dienst die geleverd wordt zonder dat de
partijen gelijktijdig aanwezig zijn;
– ¹langs elektronische wegº: een dienst die verzonden en
ontvangen wordt via elektronische apparatuur voor de verwerking
(met inbegrip van digitale compressie) en de opslag van
gegevens, en die geheel via draden, radio, optische middelen of
andere elektromagnetische middelen wordt verzonden, doorgeleid
en ontvangen;
– ¹op individueel verzoek van een afnemer van dienstenº: een
dienst die op individueel verzoek via de transmissie van gegevens
wordt geleverd…
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Gewoonlijk tegen vergoeding
Economische tegenwaarde
Diensten waarvoor afnemers betalen
Diensten waarvoor afnemers niet
betalen?
Website: bekostigd door persoon die economische
activiteit uitoefent
Diensten door de overheid (vergoeding)
(overweging 19 Rlijn E-handel)
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Diensten door de overheid (vergoeding)
Onderwijs
Rechtspraak
On-line afgifte van bestuursdocumenten
Culturele of toeristische on-line informatie
Bepaling geldsom niet noodzakelijk economsiche tegensprestatie
(overweging 19 Rlijn E-handel)
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Overweging 19 (Rlijn 98/48/EG)
« Overwegende dat onder diensten, inde zin van artikel 60
van het Verdrag zoals geïnterpreteerd in de jurisprudentie van
het Hof van Justitie, verstaan moet worden,
dienstverrichtingen welke gewoonlijk tegen vergoeding
geschieden; dat hiervan geen sprake is bij activiteiten die de
staat zonder economische tegenprestatie verricht in het kader
van zijn taak op met sociaal en cultureel gebied en de
gebieden voorlichting en justitie; dat de nationale
voorschriften inzake deze activiteiten derhalve niet onder de
definitie van artikel 60 van het Verdrag en dus ook niet
binnen de werkingssfeer van deze richtlijn vallen ».
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Overweging 18 (Rlijn 2000/31/EG)
« Diensten van de informatiemaatschappij bestrijken een grote verscheidenheid
aan economische activiteiten die on line plaatsvinden; die activiteiten kunnen in
het bijzonder in de on-lineverkoop van goederen bestaan. Activiteiten zoals de
levering van goederen als zodanig of de verstrekking van off-linediensten vallen
niet onder de richtlijn. Diensten van de informatiemaatschappij blijven niet
beperkt tot diensten waarvoor on line contracten gesloten worden, maar ook,
voorzover zij een economische activiteit vormen, betrekking hebben op diensten
waarvoor de afnemers niet betalen, zoals diensten die bestaan in het aanbieden
van on-line-informatie of commerciële communicatie, of diensten die
instrumenten verschaffen voor het opzoeken en ophalen van en het toegang
krijgen tot gegevens. Onder diensten van de informatiemaatschappij worden ook
verstaan diensten voor het doorgeven van informatie via een
communicatienetwerk, voor het verschaffen van toegang tot een
communicatienetwerk of het toegankelijk maken van informatie die verstrekt is
door een afnemer van een dienst…
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Overweging 18 (Rlijn 2000/31/EG)
…Televisieomroepactiviteiten in de zin van Richtlijn 89/552/EEG en radioomroepactiviteiten zijn geen diensten van de informatiemaatschappij omdat zij
niet op individueel verzoek verricht worden. Diensten daarentegen die van punt
tot punt worden doorgegeven, zoals video op verzoek of het verlenen van
commerciële communicatie via elektronische post, zijn wel diensten van de
informatiemaatschappij. Het gebruik van elektronische post of van gelijkwaardige
individuele communicatie, bijvoorbeeld door natuurlijke personen voor
doeleinden die buiten hun beroepsactiviteiten vallen, met inbegrip van het gebruik
van deze communicatiemiddelen voor het afsluiten van contracten tussen deze
personen, is geen dienst van de informatiemaatschappij. De contractuele relatie
tussen werknemer en werkgever is geen dienst van de informatiemaatschappij.
Activiteiten die van nature niet op een afstand en met behulp van elektronische
middelen kunnen worden verricht, zoals de wettelijke controle op de rekeningen
van ondernemingen of een medisch consult waarbij een lichamelijk onderzoek van
de patiënt vereist is, zijn geen diensten van de informatiemaatschappij ».
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Mem. v. Toel. Wet E-handel, p. 14
Uitgaande van het criterium van de vergoeding, aangehaald in artikel 50 van het
Verdrag, wordt in considerans nr. 19 van de richtlijn 98/48/EG tot wijziging van
de richtlijn betreffende de diensten bepaald «dat hiervan geen sprake is bij
activiteiten die de staat zonder economische tegenprestatie verricht in het kader
van zijn taak op met name sociaal en cultureel gebied en de gebieden voorlichting
en justitie; dat de nationale voorschriften inzake deze activiteiten derhalve niet
onder de definitie van artikel 60 van het Verdrag en dus ook niet binnen de
werkingssfeer van deze richtlijn vallen». Zijn dus uitgesloten van het begrip
diensten en bijgevolg van dat van dienst van de informatiemaatschappij, de door
de staat geleverde diensten inzake onderwijs, activiteiten die verband houden met
rechtspraak, online afgeven van bestuursdocumenten (bewijs van domicilie,
nationaliteitsbewijs, bewijs van goed gedrag en zeden…), culturele of toeristische
online-informatie van een gemeente… Als de verrichting van die diensten
afhankelijk is van het betalen van een geldsom, mag die niet worden beschouwd
als een economische tegenprestatie voor de door de staat verrichte activiteit ».
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Op afstand
Partijen zijn niet gelijktijdig aanwezig
Rlijn E-handel: overweging 18
Excl. wettelijke controle op de rekening van
onderneming, medisch consult waarbij een
lichamelijk onderzoek vereist is
Merk op: health telematics, lichamelijk onderzoek via
webcam
Deze diensten kunnen van nature niet op afstand
en met behulp van elektronische middelen worden
verricht
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Lang elektronische weg
Richtlijn 98/48
Dienst verzonden en ontvangen via
elektronische apparaten voor de verwerking
en de opslag van gegevens, en die geheel via
draden, radio, optische middelen of andere
elektromagnetische punten wordt verzonden,
doorgeleid en ontvangen
e-contracten – wat?
Achtergrondinformatie: Mem. v. Toel. Wet Ehandel (p. 15)
Voorbeelden
Vallen onder deze definitie alle diensten die online worden
geleverd: verlening van toegang tot het internet,
elektronische correspondentie, forumdiscussie, hosting van
informatie, sites voor elektronische handel, online-animatie
(video op aanvraag, onlinespelletjes, loterijen, virtuele
museabezoeken…), certificatiediensten (certificering van
handtekeningsleutels, datum- en uurvermelding,
ontvangstbevestiging…), enz.
De offlinediensten vallen niet onder deze definitie.
e-contracten – wat?
Achtergrondinformatie: Mem. v. Toel. Wet Ehandel (p. 15) - vervolg
Hybride diensten
Er dient te worden opgemerkt dat bepaalde diensten een
hybride karakter vertonen in die zin dat ze voor een stuk
online en voor een stuk offline worden geleverd:
thuisbezorging van online gekochte goederen, fabricage op
maat van een online besteld product, enz… In dergelijke
gevallen is enkel het online gedeelte van de dienst
onderworpen aan de bepalingen van het wetsontwerp.
e-contracten – wat?
Achtergrondinformatie: Mem. v. Toel. Wet Ehandel (p. 15) - vervolg
Uitgesloten diensten
Andere diensten zijn uitgesloten van het toepassingsgebied van
het wetsontwerp omdat ze niet kunnen worden beschouwd als
«langs elektronische weg» geleverde diensten. Dat zijn de
diensten met een materiële inhoud, zelfs indien zij het gebruik
van elektronische apparatuur impliceren: geldautomaten
(bankbiljetten, treinkaartjes), diensten voor toegang tot betalende
netten (autosnelwegen, parkings…), zelfs indien bij de ingang
en/of uitgang de toegang en/of correcte betaling wordt
gecontroleerd door middel van elektronische apparatuur (bijlage V,
punt 2, 1ste streepje van de richtlijn betreffende de diensten).
e-contracten – wat?
Achtergrondinformatie: Mem. v. Toel. Wet Ehandel (p. 15) - vervolg
Uitgesloten diensten
Zo zijn de distributie van treinkaartjes, vervoerbiljetten… geen
diensten, terwijl de reservering van dergelijke biljetten via
elektronische weg er wel één is. Ten slotte is het halen van geld uit
een automaat geen dienst in de zin van de richtlijn. Het
heropladen van een kaart daarentegen (zoals de «Protonkaart»),
of de diensten die aangeboden worden met name in het kader van
internet banking, moeten worden beschouwd als diensten die via
elektronische weg worden geleverd, voor zover de inhoud van de
boodschap «elektronisch» is.
Vergelijk toepassingsgebied WHPC
e-contracten – wat?
Achtergrondinformatie: Mem. v. Toel. Wet Ehandel (p. 15) - vervolg
Uitgesloten diensten  SPRAAKTELEFONIE
Mogen ten slotte niet worden beschouwd als diensten die
geleverd worden langs elektronische weg, diensten die niet
via elektronische systemen voor de opslag en verwerking
van gegevens worden geleverd: spraaktelefoniediensten,
diensten die via spraaktelefonie worden verricht
(raadpleging van een arts, een advocaat, direct marketing).
e-contracten – wat?
SPRAAKTELEFONIE
Achtergrondinformatie
Mededeling van de Commissie
Satus van spraak op internet overeenkomst het
Gemeenschapsrecht, en inzonderheid overeenkomstig Richtlijn
90/388/EEG
Bijlage bij de mededeling van de Commissie aan het Europees
Parlement en de Raad over de stand van zaken en de
tenuitvoerleggingv an Richtlijn 90/388/EEG betreffende de
mededinging op de markten voor telecommunicatiediensten
Pb. C 369, 22 december 2000, 3-5.
e-contracten – wat?
SPRAAKTELEFONIE
Achtergrondinformatie
Verwijzing naar bekendmaking van 10 januari 1998 over statuut van
«spraakcommunicatie via internet » (Rlijn telecomdiensten
90/388/EEG)
Internetspraakdiensten in beginsel geen spraaktelefonie
tenzij gelijktijdig voldaan aan vier crieteria in richtlijn 90/388
e-contracten – wat?
SPRAAKTELEFONIE
tenzij gelijktijdig voldaan aan vier crieteria in richtlijn 90/388
Op commerciële basis aangeboden
Ten behoeve van het publiek aangeboden
Aangeboden van en naar aansluitpunten op geschakelde openbare
netwerk
Direct transport en schakeling van spraak in real time
(betrouwbaarheidsgraad en spraakkwliteit dezelfde als die van
geschakelde openbare netten)
e-contracten – wat?
SPRAAKTELEFONIE
De Commissie is van mening dat internettelefonie over het
algemeen nog steeds niet onder de omschrijving van spraaktelefonie
valt, behalve wanneer internettelefonie aan elk van de in de richtlijn
opgenomen voorwaarden, zoals beschreven in de bekendmaking van
1998, voldoet.
e-contracten – wat?
SPRAAKTELEFONIE
Onderscheid
spraak via het internetprotocol (Voice over het Internet
protocol-(VoIP)
spraak via het internet (Voice over the Internet)
e-contracten – wat?
SPRAAKTELEFONIE
« Telecommunicatie-exploitanten gebruiken steeds meer het internet
(IP) als een transmissietechnologie voor spraakdiensten in het kader
van het geschakelde openbaar netwerk, als een alternatief voor of ter
vervanging van andere transmissietechnologieën, zoals asynchrone
transfermouds (Asynchronous Transmfer Mode – ATM) of SDHtransmissie (Syncrhonous Digital Hierarchy – SDH). In dergelijke
gevallen is het gebruik van het internetprotocol via een entwerk dat
in particuliere handen is of pseciaal daarvoor is bestemd neit
merkbaar voor de eidgebruiker. Bovendien wordt de dienst als
spraaktelefonie verkocht en op commerciële basis aangeboden zoals
werd omschreven in de bekendmaking van 1998…
e-contracten – wat?
SPRAAKTELEFONIE
…In de bekendmaking van 1998 wordt niet bedoeld dat alle op het
IP gebaseerde spraakdiensten buiten het toepassingsgebied van
spraaktelefonie vallen. Bedoeld wordt veeleer dat het gebruik van of
de overschakeling naar IP-technologie in het kader van geschakelde
openbare netwerken geen invloed heeft op de wettelijke positie van
de betrokken ondernemingen, noch enige wijziging vereist aan de
vergunningen of licenties waaronder zij werken ».
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Lang elektronische weg
Voorbeelden: verlening van toegang tot
internet, elektronische correspondentie,
forumdiscussie, herbergen van informatie, sites
voor elektronische handle, on-line animatie
(video op aanvraag, on-linespelletjes, loterijen
(let op: gokactiviteiten), vituele
museabezoeken),certificatiediensten
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Lang elektronische weg
Diensten met gemengd karakter (bijvoorbeeld onlineboekenwinkel, supermarkt: bestelling on-line, fysieke
levering)
Diensten niet via elektronische apparaten voor
verwerking en opslag van gegevens zijn geen diensten
van de informatiemaatschappij
Spraaktelefonie (vb. Telefonisch consult arts), fax 
bijlage V richtlijn 98/48
Merk op: fax tussen computers (??)
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Langs elektronische weg
Diensten met een materiële inhoud, ook wanneer
daarbij elektronische apparatuur wordt gebruikt
(automaten)
Niet:Bankbiljetten, treinkaartjes
Niet: Dienst voor betalende toegang tot parking,
wegennet
Wel: elektronische reservering van biljetten
Wel: heropladen van kaart
Wel: Internet banking – self-banking?
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
GSM versus SMS, WAP
Let wel: aanbieden van ringtone voor GSM
Merk op: toepasbaarheid en ratio van onderscheid
Callcenter  spraaktelefonie onder
computergestuurde begeleiding (verschil met
raadplegen van website?)
Afbakeningproblemen ten gevolge van
convergentie tussen verschillende
communicatiemedia
Radio-omroepdiensten, televisie-omroepdiensten: niet in
toepassingsgebied Rlijn 98/48
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Radio-omroepdiensten, televisieomroepdiensten: niet in toepassingsgebied
Rlijn 98/48
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Op individueel verzoek
Verlening van diensten op individuele oproep
Toegang tot het internet
Opslag van informatie
On-lineverkoop
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Op individueel verzoek
Excl. Point to multipoint (radio, televisie)
Anders: video op verzoek, verlenen van commerciële
communicatie via e-post (point to point)
Teleteksdiensten  afbakeningsvragen
Opmerking: groeiende interactiviteit
Vaak via internet beschikbaar gesteld
Near video on demand
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Op individueel verzoek
Memorie van Toelichting Wet E-handel, p. 16
Voorbeelden
« Een dienst die « op individueel verzoek van een afnemer
van diensten» wordt geleverd is een dienst die via de
transmissie van gegevens wordt verricht op individueel verzoek
van de afnemer (artikel 1, § 2, 3de streepje van de richtlijn
betreffende de diensten), en enkel voor hem bestemd is. Reeds
aangehaalde voorbeelden kunnen worden herhaald: verlening
van toegang tot het internet, opslag van informatie,
elektronische brievenbus, onlineverkoop van producten, enz…
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Op individueel verzoek
Memorie van Toelichting Wet E-handel, p. 16
Voorbeelden uitsluiting
Vallen niet onder dit wetsontwerp, de diensten die via de
verzending van gegevens zonder individuele oproep
worden geleverd en bestemd zijn voor gelijktijdige
ontvangst door een onbeperkt aantal ontvangers («pointto-multipoint»-transmissie) zoals de
televisieomroepdiensten beoogd in artikel 1, punt a, van
richtlijn 89/552/EEG, de radio-omroepdiensten alsmede
teletekst (via televisie). ..
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Op individueel verzoek
Memorie van Toelichting Wet E-handel, p. 16
Voorbeelden uitsluiting
…Die diensten zijn uitgesloten van het toepassingsgebied van het
begrip dienst doordat ze van point to multipoint worden verzonden en
geleverd worden zonder individueel verzoek van de afnemer van de
dienst. Daarom lijkt het niet aangewezen te zijn om het laatste lid
van artikel 1, § 2 van de richtlijn betreffende de diensten, waarin
bepaald wordt dat deze noch toepasselijk is op radioomroepdiensten, noch op televisieomroepdiensten, in de definitie
van diensten van de informatiemaatschappij over te nemen. Die
diensten zijn reeds onttrokken aan het begrip van«dienst van de
informatiemaatschappij» in die zin dat zij niet «op individueel verzoek
van een afnemer van diensten» zijn geleverd. […]
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Op individueel verzoek
Memorie van Toelichting Wet E-handel, p. 16
Voorbeelden uitsluiting
…Om die reden is de «near-video-on-demand», die bestaat in de
transmissie van éénzelfde uitzending met regelmatige tussenpozen,
uitgesloten van het toepassingsgebied van het begrip van dienst
van de informatiemaatschappij. Dat is niet het geval voor de dienst
van «video op verzoek», waarbij de consument in een catalogus
het programma of de film kiest dat of die hij wil zien en kan bekijken
zodra hij zijn bestelling heeft ontvangen. In dat geval moet men
ervan uitgaan dat de dienst «point to point» wordt geleverd, op
individueel verzoek van de gebruiker en hij derhalve een dienst van
de informatiemaatschappij is ».
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Richtlijnen bij de interpretatie
Bijlage V bij Richtlijn 98/48/EG
e-contracten – wat?
Bijlage V Rlijn 98/48
Indicatieve lijst van diensten die niet onder artikel 1, punt 2, tweede alinea, vallen:
1. Diensten die niet "op afstand" worden geleverd
Diensten die in de fysieke aanwezigheid van de verrichter en de afnemer worden
verricht, ook wanneer daarbij elektronische apparatuur wordt gebruikt:
a) onderzoek of behandeling in de spreekkamer van een arts met behulp van
elektronische apparatuur, in de fysieke aanwezigheid van de patiënt;
b) raadpleging van een elektronische catalogus in een winkel, in de fysieke
aanwezigheid van de klant;
c) reservering van een vliegtuigticket via een computernetwerk in een
reisagentschap, in de fysieke aanwezigheid van de klant;
d) beschikbaarstelling van elektronische spelletjes in een speelhal in de fysieke
aanwezigheid van de gebruiker.
e-contracten – wat?
 Bijlage V Rlijn 98/48
Indicatieve lijst van diensten die niet onder artikel 1, punt 2, tweede alinea, vallen:
2. Diensten die niet "langs elektronische weg" worden geleverd
- Diensten met een materiële inhoud, ook wanneer daarbij elektronische
apparatuur wordt gebruikt:
a) automaten (bankbiljetten, treinkaartjes);
b) toegang tot wegennetten, parkeerplaatsen enz. waarvoor betaald moet
worden, ook wanneer de toegang en/of de correcte betaling wordt
gecontroleerd door middel van elektronische apparatuur aan de ingang
en/of uitgang.
- Offline-diensten: verspreiding van cd-rom's of software op diskettes.
e-contracten – wat?
 Bijlage V Rlijn 98/48
Indicatieve lijst van diensten die niet onder artikel 1, punt 2, tweede alinea, vallen:
2. Diensten die niet "langs elektronische weg" worden geleverd
- Diensten die niet via elektronische systemen voor de opslag en verwerking
van gegevens worden geleverd:
a) spraaktelefoniediensten;
b) fax/telexdiensten;
c) diensten die via spraaktelefonie of fax worden verricht;
d) raadpleging van een arts via telefoon/fax;
e) raadpleging van een advocaat via telefoon/fax;
f) direct marketing via telefoon/fax.
e-contracten – wat?
 Bijlage V Rlijn 98/48
Indicatieve lijst van diensten die niet onder artikel 1, punt 2, tweede alinea, vallen:
3. Diensten die niet "op individueel verzoek van een afnemer van diensten"
worden geleverd
Diensten die via de verzending van gegevens zonder individuele oproep worden
verricht en bestemd zijn voor gelijktijdige ontvangst door een onbeperkt aantal
ontvangers (point-to-multipoint-transmissie):
a) televisieomroepdiensten (waaronder "near-video-on-demand"), bedoeld in
artikel 1, onder a), van Richtlijn 89/552/EEG;
.
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Art. 3 Wet E-handel: uitsluitingen
Belastingen
Kwesties geregeld door regelgeving
bescherming van de persoonlijke levenssfeer en
verwerking persoonsgegevens
Kwesties in verband met overeenkomsten of
praktijken die onder het kartelrecht vallen
e-contracten – wat?
 Ratione materiae
Art. 3 Wet E-handel: uitgesloten diensten van de
informatiemaatchappij
Activiteiten van notarissen (direct specifiek verband met
de uitoefening van de publieke taken)
Vertegenwoordiging van een cliënt en de verdediging
van zijn belangen voor het gerecht (is niet: on-line
advies)
Gokactiviteiten waarbij een geldbedrag wordt ingezet,
met ingrip van de loterijen en weddenschappen
e-contracten – wie?
 Ratione personae
Dienstverlener (art. 2, 3°)
Elke natuurlijke of rechtspersoon die een dienst van de
informatiemaatschappij levert
Is niet verkoper in zin van WHPC  vrij
beroepen
Relevant bij natuurlijke persoon: economische
tegenprestatie
Bijv. Student biedt on-line cv aan, klarinetspeler
stelt gratis mp3-bestanden met zijn muziek ter
beschikking, amateur imker zet documentatie over
leven van bijen op zijn site
e-contracten – wie?
 Ratione personae
Dienstverlener (art. 2, 3°)
Wet E-handel: toepasselijk voor diensten aangeboden
door- uitoefenaars van vrije beroepen
Relevantie in Wet E-handel: regels inzake
transparantie (art. 7), voeren van reclame (art. 15) en
het uitoefenen van controlemaatregelen en sancties
(art. 25)
e-contracten – wie?
 Ratione personae
Dienstverlener (art. 2, 3°)
Sommige activiteiten kunnen zowel on-line als off-line
worden uitgeoefend  Wet E-handel treft enkel on-line
aspect
Mem. v. Toel., p. 18-19
Sommige activiteiten zijn van gemengde aard in
die zin dat ze door een natuurlijke persoon of een
rechtspersoon kunnen worden uitgevoerd zowel
online als offline. In dat geval zal enkel de
activiteit die online wordt verricht, aan dit
wetsontwerp worden onderworpen…
e-contracten – wie?
 Ratione personae
Dienstverlener (art. 2, 3°)
Sommige activiteiten kunnen zowel on-line als off-line
worden uitgeoefend
Mem. v. Toel., p. 18-19 (voorbeelden)
Zo zal de boekhandelaar, die parallel met zijn traditionele
activiteit een site opent waarop hij boeken te koop aanbiedt,
slechts voor de online-activiteiten als dienstverlener van de
informatiemaatschappij worden beschouwd. Zijn traditionele
activiteit valt dus niet onder het toepassingsgebied van de
ontwerpwet. Hebben ook een gemengd statuut: het
reisagentschap dat onlineboekingen doet maar ook boekingen
in het agentschap, de accountant die zijn activiteiten op zijn
site aanbiedt, enz…
e-contracten – wie?
 Ratione personae
Gevestigde dienstverlener (art. 2, 4°)
Een dienstverlener die vanuit een duurzame vestiging
voor onbepaalde tijd daadwerkelijk een economische
acitviteit uitoefent.
De aanwezigheid en het gebruik van technische
middelen en technologieën die nodig zijn voor het
leveren van de dienst, vormen als zodanig geen vestiging
van de dienstverleners
Relevantie: toepassing herkomstlandbeginsel (art. 4)
b - e-contracten
 Ratione personae (B2B en B2C)
Afnemer van de dienst (art. 2, 5°)
Iedere natuurlijke of rechtspersoon die, al dan niet voor
beroepsdoeleinden, gebruikmaakt van een dienst van de
informatiemaatschappij, in het bijzonder om informatie te
verkrijgen of toegankelijk te maken.
Consument (art. 2, 6°)  Vergelijk: WHPC
Iedere natuurlijke persoon die uitsluitend voor niet
beroepsmatige doeleinden goederen of diensten verwerft of
gebruikt
e-contracten – wie?
 Ratione personae
Consument (art. 2, 6°)
WHPC: natuurlijk persoon of rechtspersoon (art. 1, 7°)
Relevantie begrip « consument » in Wet E-handel:
dwingend of aanvullend karakter van aantal bepalingen
e-contracten – samenvatting
aandachtspunten
juridisch
aanbod - informatie
E
NE
totstandkoming
E
NE
uitvoering
E
NE
betaling
E
NE
gesloten op elektronische wijze
e-contracten – samenvatting
aandachtspunten
technisch
"langs elektronische weg":
[1] een dienst die verzonden én ontvangen wordt via
elektronische apparatuur voor de verwerking … en de
opslag van gegevens, en
[2] die geheel via draden, radio, optische middelen of
andere elektromagnetische middelen wordt
verzonden, doorgeleid en ontvangen
e-contracten – samenvatting
aandachtspunten
technisch
Opdat een communicatie als “elektronisch” zou kunnen
omschreven worden moeten er tegelijkertijd 3 vereisten
aanwezig zijn
1. gebruik van apparatuur die elektronische
gegevensverwerking aankan bij verzenden en ontvangen
2. overgebracht via telecommunicatie
3. elektronische beschikbaarheid van de boodschap
e-contracten – samenvatting
aandachtspunten
niet
a) automaten:bankbiljetten,
treinkaartjes,
b) verspreiding van cd-rom's
of software op disketten;
c) spraaktelefoniediensten,
fax/telexdiensten;
wel
e-mail
web
chatten….
e-contracten – samenvatting
aandachtspunten
- dematerialisering van de boodschap
(onzichtbaarheid)
- manipuleerbaarheid van de boodschap (er is geen
verschil tussen origineel en kopie)
- inzetbaarheid van de data (door toegankelijkheid,
verspreiding en merging)
e-contracten – samenvatting
aandachtspunten
afbakeningsproblemen
a) sms
b) fax van computer naar computer
§ 3. Wet E-handel - inhoudelijke regeling
1.
Grondbeginselen
Vrijheid van vestiging (art. 4) (specifieke les)
Vrij verrichten van diensten (art. 5) (specifieke les)
Afwijkingen op vrij verrichten (art. 6) (specifieke les)
2.
Informatie en doorzichtigheid (art. 7-13)
3.
Reclame (art. 13-15)
4.
Langs elektronische weg gesloten contracten (art. 16)
5.
Aansprakelijkheid van diensverleners die als
tussenpersoon optreden (art. 18-21) (specifieke les)
6.
Controlemaatregelen en sancties (art. 22-27)
Informatie en doorzichtigheid
Algemene informatieverplichtingen
(art. 7 Wet E-handel)
Algemeen  na te leven door elke dienstverlener van de
informatiemaatschappij
ONGEACHT OF HIJ DE MOGELIJKHEID BIEDT
ON-LINE EEN ORDER TE PLAATSEN
Informatie en doorzichtigheid
Algemene informatieverplichtingen – INHOUD
Gegevens betreffende de dienstverlener en
zijn activiteiten (art. 7, § 1 Wet E-handel)
• afnemers van dienst en bevoegde autoriteiten
moeten toegang hebben tot de informatie:
•Permanent
•Makkelijk
•rechtstreeks
•art. 7, § 1 = minimum-informatie
Informatie en doorzichtigheid
Algemene informatieverplichtingen – INHOUD
•Naam of handelsnaam van de dienstverlener
•Geografische adres waar de dienstverlener is
gevestigd
•Vergelijk art. 2, 4°  plaats van duurzame vestiging
(van waaruit onbepaalde tijd daadwerkelijk econ.activiteit uitoefenen)
•Volstaat niet: aanwezigheid server
•Achtergrondinformatie
Art. 2, c Rlijn 2000/31
COM 1998 (586) def., p. 4
Mem. V. Toel. Wet E-handel, p. 18-19 verwijzing
naar jurisprudentie EHVJ
Informatie en doorzichtigheid
Mem. v. Toel. (18-19) – TER ILLUSTRATIE
“Om een afwijkende interpretatie van het begrip vestiging te
vermijden, wordt de «gevestigde dienstverlener» in het
wetsontwerp, in overeenstemming met artikel 2, c, van de
richtlijn bepaald op basis van kwalitatieve criteria als
daadwerkelijkheid en economische stabiliteit en niet op basis
van formele criteria (een gewone brievenbus) of technologische
criteria (locatie van de technische middelen) die de
dienstverleners de mogelijkheid zouden geven om aan elke
controle te ontsnappen. Deze definitie is gebaseerd op de
interpretatie van het begrip vestiging, in de zin van de artikelen
52 en volgende van het EGverdrag, zoals die blijkt uit de
rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese
Gemeenschappen (zie Hof van Justitie EG, 25 juli 1991, The
Queen c. Secretary of State for Transport, ex parte Factortame
Ltd en andere, C-221/89, Rec. Hof van Justitie, 1991, blz. I3905)…
Informatie en doorzichtigheid
Mem. v. Toel. (18-19) – TER ILLUSTRATIE
…De locatie van de gebruikte technologieën (hosting van
webpagina’s), het feit dat een site toegankelijk is in een andere
lidstaat, dat een in een bepaalde lidstaat gevestigde
dienstverlener gerichte diensten aanbiedt op het grondgebied
van een andere lidstaat… kunnen geen criteria zijn tot
vaststelling van de vestigingsplaats.
Het Hof van Justitie preciseerde dat als een dienstverlener
gevestigd is in verschillende lidstaten, de vestigingsplaats
diegene zal zijn waar de dienstverlener het centrum van zijn
activiteiten heeft voor het verlenen van de desbetreffende
dienst (zie Hof van Justitie, 5 juni 1997, VT4 LTD c. Vlaamse
Gemeenschap, C-56/96, Rec. C.J.C.E 1997, blz. I-3143, inz. pt.
19)”.
Informatie en doorzichtigheid
Algemene informatieverplichtingen – INHOUD
•Nadere gegevens die een snel contact en
rechtstreekse en effectieve communicatie met hem
mogelijk maken, met inbegrip van zijn elektronisch
postadres
E-mailadres
Dienstverlener vrij om andere gegevens te
verstrekken: faxnummer en telefoonnummer
Informatie en doorzichtigheid
Algemene informatieverplichtingen – INHOUD
•Handelsregister waar hij is ingeschreven en zijn
inschrijvingsnummer
Art. 39 Gecoördineerde wetten van 20 juli 1964
betreffende het handeslregister
LET WEL
Wet 16 januari 2003 tot oprichting van een
Kruispuntbank van Ondernemingen, tot
modernisering van het handelsregister, tot
oprichting van erkende ondernemingsloketten en
houdende diverse bepalingen, BS 5 februari
2003.
Art. 12 juncto art. 13
Informatie en doorzichtigheid
Algemene informatieverplichtingen – INHOUD
•Activiteit onderworpen aan vergunninsstelsel 
gegevens over bevoegde toezichthoudende autoriteit
•Gereglementeerde beroepen
•Beroepsvereniging/beroepsorganisatie waarbij
dienstverlener is ingeschreven
•Beroepstitel en staat waar die is toegekend
•Verwijzing naar de van toepassing zijnde
beroepsregels en de wijze van toegang ertoe
Informatie en doorzichtigheid
Algemene informatieverplichtingen – INHOUD
•BTW-nummer
•Wanneer de dienstverlener een aan de belasting over de
toegevoegde waarde onderworpen activiteit uitoefent, het
identificatienummer zoals bedoeld in artikel 50 van het
Wetboek van de belasting over de toegevoegde waarde
•Gedragscodes, onderschreven door dienstverlener en
informatie over de wijze waarop die codes langs
elektronische weg kunnen worden geraadpleegd
•Logo  hyperlink naar webpagina van keurmerk
•Transparantie  geen verplichting codes te onderschrijven
•Wet E-handel  geen uitspraak over burgerrechtel. gevolgen
onderschrijving gedragscode en wijze waarop ondernming
door codes gebonden (contract., extra-contract., sanctie in
code,…)
Informatie en doorzichtigheid
Basis voormelde verplichtingen: art.
5 Rlijn 2000/31
Aanvullend karakter
(“Onverminderd…”)
Informatie en doorzichtigheid
Opmerking betreffende art. 7, § 1, 8° Wet Ehandel (gedragscodes)
Let wel: Art. 7, § 1, 8° Wet E-handel (gedragscodes)
 art. 9, lid 2 Rlijn E-handel (afdeling “elektronische
contracten”)
gevolg: wet strenger dan richtlijn, verplichting betreft
immers ook dienstverleners die niet de mogelijkheid
aanbieden elektronisch te contracteren
Informatie en doorzichtigheid
Opmerking betreffende art. 7, § 1, 8° Wet Ehandel (gedragscodes)
Let wel: Art. 7, § 1, 8° Wet E-handel (gedragscodes)
 hiervan kan bij overeenkomst worden afgeweken
tussen partijen die niet als consument handelen (art.
11 Wet E-handel)
Indien wel consument  dienstverlener heeft plicht te
bewijzen te hebben voldaan aan de eisen van de artikelen 7
tot 10 ten aanzien van de consumenten
Informatie en doorzichtigheid
Opmerking betreffende art. 7, § 1, 8° Wet Ehandel (gedragscodes)
Let wel: Art. 7, § 1, 8° Wet E-handel (gedragscodes)
 niet van toepassing op contracten die uitsluitend
via uitwisseling van elektronische post zijn gesloten
Definitie (art. 2, 2°): tekst-, spraak-, geluids- of beeldbericht
dat over een openbaar communicatienetwerk wordt
verzonden en in het netwerk of in de eindapparatuur van de
ontvanger kan worden opgeslagen tot het door de afnemer
wordt opgehaald
 Art. 11, lid 2 Wet E-handel
Informatie en doorzichtigheid
Uitsluitend via elektronische post
ELEKTRONISCHE POST
Mem. v. Toel. Wet E-handel, p. 16-17.
•Basis: Rlijn 2002/58/EG van het Europees Parlement en
de Raad van 12 juli 2002 betreffende de verwerking vvan
persoonsgegevens en de bescherming van
persoonsgegevens en de bescherming van de
persoonlijke levenssfeer in de sector elektronische
communicatie, Pb. L 201, 31 juli 2002.
•Vergelijk art. 11, 3 Rlijn 2000/31
Elektronische post of vergelijkbare individuele
communicatie
Informatie en doorzichtigheid
Uitsluitend via elektronische post
ELEKTRONISCHE POST - VOORBEELDEN
Mem. v. Toel. Wet E-handel, p. 16-17.
Met «elektronische post» bedoelt men eveneens onder
meer het gebruik van «chat», van videoconferenties of
van vocale telefonie op internet. Men bedoelt
eveneens berichten van het SMS-type (« Short Message
Systems »), die zeer vaak gebruikt worden op draagbare
telefoons van het «GSM»-type. Boodschappen op
antwoordapparaten of op «voice mail» van GSMgebruikers beantwoorden eveneens aan de criteria van
de definitie.
Informatie en doorzichtigheid
Uitsluitend via elektronische post
•Volledig contractuele proces via individuele
elektronische communicatie – uitsluiting gemengde
processen (Mem. v. Toel. Wet E-handel, p. 35)
Voorbeeld van uitzondering: aankoop dagkaart De
Standaard
Aanbod op website – SMS sturen naar nummer om
toeganscode ste krijgen (aanvaarding)
Informatie en doorzichtigheid
Ter informatie: Mem. v. Toel. Wet E-handel, p. 35
“Deze uitsluiting mag niet tot gevolg hebben dat de
dienstverleners de verplichtingen die door de wet
opgelegd zijn kunnen omzeilen. Bijgevolg moet deze
uitzondering strikt geïnterpreteerd worden. Alleen in
de veronderstelling dat het volledige contractueel
proces via individuele elektronische communicatie
verloopt, ontsnapt de dienstverlener aan de
bepalingen van artikel 12, tweede lid. In alle
gemengde situaties daarentegen, waarbij slechts
een deel van het contractueel proces langs een
dergelijke informatie-uitwisseling verloopt, zijn de
bepalingen waarvan sprake volledig van toepassing”.
Informatie en doorzichtigheid
Algemene informatieplicht: vorm en tijdstip
Gemakkelijk –rechtstreeks – permanent
toegankelijk
•Icoon, logo met hyperlink – op alle pagina’s van de site
zichtbaar en verwijzend naar een pagina met de
betrokken informatie
•Onvoldoende: link enkel op onthaalpagina (probleem –
deep-links)
•Onvoldoende: indien vereist in verschilllende rubrieken,
langdurig te zoeken
Informatie en doorzichtigheid
Algemene informatieplicht: vorm en tijdstip
Mem. v. Toel. Wet E-handel, p. 30
COM 1998 (586) def., p. 27.
“In dat verband volstaat een icoon of een logo met een hyperlink,
die zichtbaar is op alle bladzijden van de site en verwijst naar een
bladzijde met die informatie, om aan die voorwaarde te voldoen.
Het is duidelijk dat aan die eis van toegankelijkheid niet zou zijn
voldaan, mocht de informatie pas worden gevonden na langdurig
zoeken in verschillende rubrieken. Bovendien zou een link die
enkel zichtbaar is op de onthaalpagina van de site onvoldoende
blijken, in de mate dat de internetter op de site van de
dienstverlener kan geraken, zonder langs de onthaalpagina te
gaan, door op een diepe link te klikken vanuit een andere website
(de diepe link is een hyperlink die op een externe webpagina is
aangebracht en verwijst naar een secundaire pagina van een site,
zonder langs de onthaalpagina te gaan)”.
Informatie en doorzichtigheid
Algemene informatieplicht: vorm en tijdstip
Bijzondere vragen
•Traditionele e-handel: OK
•Hoe aan verplichtingen voldoen bij mobiele handel
•Beperkte technische mogelijkheden (GSM-scherm –
SMS)
•Gevallen waarin consument zal moeten betalen voor het
ontvangen van de informatie (SMS via GPRS)
Informatie en doorzichtigheid
Algemene informatieplicht: vorm en tijdstip
Bijzondere vragen
•Ter beschikking staan
•Bijv. onvoldoende: informatie in contract waarbij
GSM-abonnement wordt aangeschaft
Informatie zowel voor afnemer als bevoegde
autoriteit ter beschikking?
Informatie ook ter beschikking indien geen orders
worden geplaatst?
•Niet absoluut vereist: elektronische weergave
•Opeenvolgende verrichtingen: telkens opnieuw
weergegeven ???
Informatie en doorzichtigheid
Algemene informatieplicht: vorm en tijdstip
Bijzondere vragen
•Niet vereist: weergave op een wijze aangepast aan
techniek voor communicatie (anders: WHPC – verkoop
op afstand)
info op website, in plaats van telkens meesturen per
SMS
-Moet in SMS naar deze website worden verwezen?
-Sommige auteurs: informatie toegankelijk via zelfde
communciatie als datgene waar het product of de dienst wordt
voorgesteld
Mogelijkheid: vermelding informatie in Gouden Gids,
via 0800-nummer, Kruispuntbank Ondernemingen (?)
Informatie en doorzichtigheid
Algemene informatieplicht: prijsaanduiding
•Aanvulling op overig wettelijke en reglemetnatire
voorschriften op het gebied van prijsaanduiding
•Art. 7  geen verplichting prijzen aan te duiden
Hierover:
Art. 2-3 WHPC
Art. 78, 3°-4° WHPC (verkoop op afstand)
Art. 3, 2), b) Rlijn 2002/65/EG
Wie, hoewel hiertoe niet verplicht, prijzen vermeldt
 art. 7 (bijv. tussen ondernemingen)
Informatie en doorzichtigheid
Algemene informatieplicht: prijsaanduiding
•Art. 7  geen bepaling over ogenblik van
prijsaanduiding
•Diensten van de informatiemaatschappij die naar prijzen
verwijzen
•Prijzen duidelijk en ondubbelzinnig aangeven
•Vermelden of belasting en leveringskosten
inbegrepen zijn
•Bijv. via hyperlink naast prijs
Informatie en doorzichtigheid
Algemene informatieplicht: prijsaanduiding
•Munteenheid
•Besloten in “duidelijk en ondubbelzinnig”
•Volstaat: EURO
COM 1998 (586) def., p. 27
•Geen verplichting dubbele prijsaanduiding
•Let wel, bij dubbele prijsaanduiging: KB van 17 december
1998 betreffende de dubbele prijsaanduiding van producten
en diensten in Belgische frank en in euro, BS 29 December
1998
•M.v.T. Wet E-handel, p. 32
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
OVERZICHT
Taal
Art. 8, § 1, 1°
Contractueel proces
Art. 8, § 1, 2°-4°
Contractuele voorwaarden Art. 8, § 2
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
•Aanvullend karakter (“Onverminderd…”)
•Dienstverlener verstrekt informatie:
HOE?
Op duidelijke, begrijpelijke en ondubbelzinnige
wijze
•Mem. v. Toel., p. 32
De informaties vereist door artikel 9, § 1, moeten op
duidelijke, begrijpelijke en ondubbelzinnige wijze meegedeeld
worden. Zij moet gemakkelijk toegankelijk zijn op de site van
de dienstverlener en even zichtbaar als de promotionele
informaties voorgesteld worden.
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
•Aanvullend karakter (“Onverminderd…”)
•Dienstverlener verstrekt informatie:
WANNEER?
 Voordat de afnemer zijn order langs elektronische
weg plaatst
Vóór plaatsing order
- Mem. v. Toel., p. 32-33
-Geen verwijzing naar “aanbod” en “aanvaarding”
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
Mem. v. Toel.
Een voorafgaande informatie stelt de dienstverlener niet
vrij van zijn verplichting inlichtingen te geven in de
loop van het proces van bestelling, van de selectie
van een artikel tot het sluiten van het contract.
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
ORDER ??
*Relevantie – art. 8, art. 9, art. 10 Wet E-handel
*Oorsprong: Rlijn 2000/31(o.a. art. 11)
onmogelijkheid consensus te vinden over ogenblik
van totstandkoming van contract
verschillende concepten binnen lidstaten – “totstandkoming”,
“aanbod”, “aanvaarding”
Geen definitie in richtlijn
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
ORDER ??
*Belgisch recht – geen definitie
los van aanbod, aanvaarding en ogenblik van totstandkoming
contract - Mem.v.Toel. Wet E-handel, p. 33
Wachten op klaarheid ingevolge (Europese) rechtspraak
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
ORDER ??
Het begrip «order» moet in een zeer algemene
betekenis begrepen worden. Men bedoelt
eveneens de diensten van de
informatiemaatschappij die gratis geleverd worden,
wanneer de bestemmeling van de dienst ze bij de
dienstverlener bestelt (bij voorbeeld: levering van
informatie online, «hosting», verstrekken van
toegang tot een netwerk, ‘video on demand’,
toetreding tot een discussiegroep, downloaden van
programma’s, verstrekken van een berichtendienst,
enz. )
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
Permanente beschikbaarheid versus bij ieder order
•Algemene informatiepagina kan volstaan  informatie
moet voldoende transparant zijn
•Permanente beschikbaarheid geen verplichting
-informatie die varieert naargelang het soort order een
afnemer plaats (bijv. art. 8, § 1, 4° - indien slechts
bepaalde contracten worden gearchiveerd)
-Verstrekking vóór afnemer procedure kan starten om
specifieke dienst/product aan te schaffen
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
Drager van de informatie
•Kan, maar moet niet langs elektronische weg
•Evtl. Papieren drager
•Enkel voor afnemer, niet voor autoriteiten
•Vergroot mogelijkheden off-line ter beschikking te
stellen
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
Drager van de informatie
E. Terryn, oc, p. 67
“…heropladen van een protonkaart, dienst van de
informatiemaatschappij, […] voldoende en mogelijk de
informatie van art. 8, § 1 te verstrekken bij het aangaan van
de overeenkomst waarbij de kaart ter beschikking wordt
gesteld, eventueel op een papieren drager…wet vereist niet
dat de informatie van art. 8, § 1 bij elke transactie wordt
gegeven. Op deze wijze wordt informatie immers ook
gegeven vooraleer een order langs elektronische weg wordt
geplaatst”.
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
• Informatie
art. 8, § 1  Dwingend ?
Art. 11, lid 1 partijen, niet consumenten, kunnen bij overeenkomst
afwijken van de bepalingen
Art. 11, lid 2 bepalingen niet toepasselijk op contracten die uitsluitend
via uitwisseling van elektronische post tot stand zijn gekomen
* voordeel mobiele handel
* ook andere communicatiemiddelen (aanbod website
[ringtones] – aanvaarding SMS)  informatie mag op
website of off-line worden verstrekt
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
• Art.
8, § 1 RATIO
Transparantie contractueel proces
- specificiteit van de contracten die elektronisch
worden gesloten (gemak en de snelheid) risico’s van blunders en
onoplettendheid
Vrije en overwogen toestemming
Bescherming consument als zwakke partij t.a.v. professional
- dwingend in B2C, uitsluitbaar in B2B
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
Art. 8, § 1 INHOUD
TAAL CONTRACT
VERLOOP CONTRACTUEEL PROCES
-stappen totstandkoming contract
-correctiemiddelen
-archivering
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
• Art.
8, § 1 INHOUD
Ten minste informeren over:
•Talen waarin het contract kan worden gesloten
•Verschillende technische stappen om tot de sluiting van
het contract te komen
•Technische middeleen waarmee invoerfouten
opgesmoord en gecorrigeerd kunnen worden voordat de
order wordt geplaatst
•Uitsluitsel omtrent de vraag of de diesntverlener het
gesloten contract zal archiveren en of het toegankelijk zal
zijn
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
• Art.
8, § 1 INHOUD, een analyse  TAAL
-kan contract worden gesloten in taal van aanbod?
-Taalkeuzemogelijkheid op homepage
•overeenstemmend met taalkeuzemogelijkheid voor
afsluiten contract?
-Bepaalt niet welke taal mag/moet worden gehanteerd
art. 1, 6° Rlijn 2000/31- Deze richtlijn doet geen afbreuk
aan maatregelen die op communautair of nationaal niveau met
inachtneming van het Gemeenschapsrecht genomen zijn ter
bevordering van de cultuur- en taalverscheidenheid en ter bescherming
van het pluralisme
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
• Art.
8, § 1 INHOUD, een analyse  TAAL
-Belgisch recht: geen algemene verplichting in
bepaalde keuzemogelijkheden te voorzien/contracten in
bepaalde taal af te sluiten
Let wel: specifieke contracten, in gevolge Taalwet
Bestuurzaken, Ned. Taaldecreet, Fr. Taaldecreet,
Wet 1 april 1999 betreffende de overeenkomsten
inzake de verkrijging van een recht van deeltijds
gebruik van onroerende goederen
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
• Art.
8, § 1 INHOUD, een analyse  TAAL
Let wel: Art. 52, § 1 gecoördineerde wetten van 18
juli 1966 houdende het gebruik ter talen in
bestuurszaken  akten en bescheiden van private
nijverheids-, handels- of financiebedrijven, die
voorgeschreven zijn bij de wetten en reglementen en
die welke bestemd zijn voor hun personeel  TAAL
van het GEBIED waar hun EXPLOITATIEZETEL of
onderscheiden exploitatiezetels gevestigd zijn
! Belgische ondernemingen!
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
• Art.
8, § 1 INHOUD, een analyse  TAAL
Wettelijk voorgeschreven akten en bescheiden: in
zoverre verplicht
•Factuur
•Bestelbon
•Ontvangstbewijzen
•Stelling I. Demuynck: art. 79 WHPC
•Art. 5 Rlijn 2002/65
•Art. 10 Wet E-handel (ontvangstbewijs)
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
• Art.
8, § 1 INHOUD, een analyse  TAAL
Let op: consumentenovereenkomsten
Art. 13 WHPC : etiketten  taal van de “markt”
•ruime interpretatie “etiket” (art. 1, 4° WHPC)
•Bepaalde vermeldingen op een website: “etiket”
 dwingend voorgeschreven
•Art. 30 WHPC
•o.a. verkoopsvoorwaarden
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
• Art.
8, § 1 INHOUD, een analyse  TAAL
Art. 13 WHPC
De vermeldingen die het voorwerp zijn van de etikettering
en die dwingend voorgeschreven zijn bij deze wet, bij
haar uitvoeringsbesluiten en bij de uitvoeringsbesluiten
bedoeld in artikel 122, tweede lid, de gebruiksaanwijzingen
en garantiebewijzen zijn minstens gesteld in de taal of de
talen van het taalgebied waar de producten of diensten op
de markt worden gebracht…
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
• Art.
8, § 1 INHOUD, een analyse  TAAL
Art. 13 WHPC
…Als de etikettering dwingend is voorgeschreven, moet ze
toegepast worden in de vorm en met de inhoud bepaald
door de reglementering
De vermeldingen van de etikettering moeten goed
zichtbaar en leesbaar zijn en duidelijk onderscheiden van
de reclame
In geen geval mag de etikettering aldus worden
voorgesteld dat verwarring met een kwaliteitscertificaat
mogelijk is
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
• Art.
8, § 1 INHOUD, een analyse  TAAL
Art. 1, 4° WHPC
ETIKETTERING
De vermeldingen, aanwijzingen, gebruiksaanwijzingen,
warenmerken, afbeeldingen of tekens die betrekking
hebben op een product of op een homogene dienst en die
voorkomen op het product zelf of op enig
verpakkingsmiddel, document, bordje, etiket, band of labelt
dat hij bij dit product of bij deze dienst is gevoegd of
daarop betrekking heeft
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
• Art.
8, § 1 INHOUD, een analyse  TAAL
Art. 30 WHPC
VERPLICHTING TOT VOORLICHTING VAN DE
CONSUMENT
Ten laatste op het ogenblik van het sluiten van de verkoop
moet de verkoper te goeder trouw aan de consument de
behoorlijke en nuttige voorlichting geven betreffende de
kenmerken van het product of de dienst en betreffende de
verkoopsvoorwaarden, rekening houdend met de door
de consument uitgedrukte behoefte aan voorlichting en
rekening houdend met het door de consument
meegedeeld of redelijkerwijze voorzienbare gebruik
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
• Art.
8, § 1 INHOUD, een analyse  TAAL
•EVALUATIE
•Haalbaarheid voor E-handel
•CORRECTIE – Vrij verkeer
•Taalvereiste voor
verkoopsvoorwaarden/precontractuele informatie
 belemmering
•Rechtvaardiging  consumentenbescherming
•Proportionaliteit?
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
• Art.
8, § 1 INHOUD, een analyse  TAAL
ETIKETTERING - H.v.J. C 33/97 (COLIM v. Biggs) –
hierover E. Terryn
“In antwoord op een prejudiciële vraag naar de verenigbaarheid van
artikel 13 WHPC met het EG-Verdrag, oordeelde het Hof dat wat betreft
taalvereisten voor vermeldingen op ingevoertde producten, de lidstaten
nationale maatregelen mogen nemen volgens dewelke die
vermeldingen moeten worden gesteld in de taal van het gebied waar
deze producten worden verkocht, of in een andere, voor de
consumenten uit dat gebied gemakkelijk te begrijpen taal, op
voorwaarde dat die nationale maatregelen zonder onderscheid op alle
nationale en ingevoerde producten van toepassing zijn en envenredig
zijn aan het daarmee nagestreefde doel van
consumentenbescherming…
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
• Art.
8, § 1 INHOUD, een analyse  TAAL
Vrij verkeer – voorwaarden rechtvaardiging belemmering
– taalvereiste: te beperken tot specifieke en dwingend
voorgeschreven vermeldingen + strenge voorwaarden
bijv. kon enkel de taal van het taalgebied passende
informatie verzekeren?
Etikettering: kunnen pictogrammen, gebruik van
vreemde taal zelfde graad van bescherming bieden?
Lidstaat mag gebruik van andere middelen/makkelijk te begrijpen
taal niet uitsluiten: H.v.J. C 366/98 (Casino)
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
• Art.
8, § 1 INHOUD, een analyse  TAAL
CONTRACTUELE VOORWAARDEN – nood aan
consumentenbescherming
•consument bezoekt site exclusief in andere taal 
beschermingsbehoefte
Anders:
commerciële informatie/bestelprocedure in
Nederlands
Algemene voorwaarden in Engels
•Merk op: TEGENSTELBAARHEID
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
8, § 1 INHOUD, een analyse  Contractueel
proces
• Art.
§ 1, 2° Technische stappen om tot sluiting van contract te
komen
•COM 1998 (586) def., p. 31: Wanneer komt contract
tot stand en wat zijn tussenliggende handelingen
“verdergaan”, “volgende”, “OK” : aanvaarding?
Concreet probleem: beschikbaarheid en
reservatie
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
8, § 1 INHOUD, een analyse  Contractueel
proces
• Art.
§ 1,3° Informatie over technische middelen om
invoerfouten op te sporen en te corrigeren voordat de
order wordt geplaatst
LEES SAMEN MET ART. 9  voormelde middelen
effectief ter beschikking stellen
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
8, § 1 INHOUD, een analyse  Contractueel
proces
• Art.
Art. 9
Voordat de afnemer zijn order plaatst, stelt de
dienstverlener de afnemer passende
technische middelen ter beschikking,
waarmee hij invoerfouten kan opsporen en
corrigeren
Art. 11  niet bij contracten uitsluitend via elektronische post tot
stand gekomen
 hiervan kan in B2B worden afgeweken
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
8, § 1 INHOUD, een analyse  Contractueel
proces
• Art.
Art. 9 – Doelstelling (M.v.T. Wet E-handel, p. 33)
•Mag afnemer gebonden zijn door
onoplettendheid of vergissing?
•Snelheid van medium, vertrouwdheid met
medium
•Anders: intellectuele fouten substantiële
eigenschappen goed/dienst
•Gemeen contractenrecht, consumentenrecht
(verkoop op afstand)
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
8, § 1 INHOUD, een analyse  Contractueel
proces
• Art.
Art. 9 – Doelstelling
•Bijv. overbodige muisklik – overbodige
bestelling; verkeerd leveringsadres
•Remedie bijv.: vooraleer bestelling definitief
door te sturen ingevoerde gegevens op
overzichtspagina controleren
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
8, § 1 INHOUD, een analyse  Contractueel
proces
• Art.
§ 1, 4° Archivering en toegankelijkheid
Diensverlener moet meedelen of hij het contract zal
archiveren en of het gearchiveerde contract
toegankelijk zal zijn
Art. 8 verplicht niet tot archivering
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
Art. 8, § 2 Contractuele bepalingen en algemene
voorwaarden
De contractuele bepalingen en de algemene voorwaarden
van het contract moeten de afnemer op een zodanige
wijze ter beschikking worden gesteld dat hij deze kan
opslaan en weergeven
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
• Art.
8, § 2 Contractuele bepalingen en algemene
voorwaarden
•Toetredingscontracten
•Geen onderhandeling
•Consultatie achteraf mogelijk maken
•Verschil WHPC (art. 79) – duurzame drager ter
beschikking
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
Art. 8, § 2 Contractuele bepalingen en algemene
voorwaarden
•Opslag op harde schijf mogelijk maken
•Uitprint mogelijk maken
•Makkelijk printbaar formaat
•Niet artikel per artikel
Actief optreden afnemer niet uitgesloten
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
• Art.
8, § 2 Contractuele bepalingen en algemene
voorwaarden
Art. 8, § 2  niet verplichting tot mededeling (M.v.T., 33)
Gemeen recht
Lees hierbij art. 78-79 WHPC
Lees hierbij art. 5, lid Rlijn 2002/65
Geen sanctie voorzien in Wet E-handel (bijv. m.b.t.
verbindende kracht)
Ogenblik van mededeling  ??
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
• Art.
10 Orderbevestiging, ontvangstbewijs en
totstandkoming
Wanneer de afnemer van een dienst langs elektronische weg
een order plaatst worden de volgende beginselen in acht
genomen:
1° de dienstverlener bevestigt zo spoedig mogelijk langs
elektronische weg de ontvangst van de order van de afnemer
2° het onvangstbewijs bevat onder meer een samenvatting
van de order;
3° de oder en eht ontvangstbewijs worden geacht te zijn
ontvangen wanneer deze toegankelijk zijn voor de partijen tot
wie zij zijn gericht
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
• Art.
10 Orderbevestiging, ontvangstbewijs en
totstandkoming
Contractuele afwijking, behoudens in relaties met
partijen die als consument handelen
Art. 10, 1° en art. 10, 2° niet toepasselijk bij contract dat
uitsluitend via uitwisseling van elektronische post tot
stand is gekomen
Let op: art. 10, 3°
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
Art. 10, 1° Orderbevestiging
Zo spoedig mogelijk  vermijden onverantwoorde
vertraging (M.v.T., 34)
Elektronische weg
-Online afbeelden van webpagina, elektronisch
bericht (M.v.T., 34)
-on-line levering betaalde dienst (Rlijn 2000/31,
overweging 34)
-SMS, MMS
niet vereist  mogelijkheid ontvangstbewijs op te slaan
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
Art. 10, 1° Samenvatting order
Verplichting niet opgenomen in art. 11 Rlijn 2000/31
doel: verificatie juistheid, bewijs inhoud
overeenkomst (M.v.T., 34)
 basis: opmerkingen R.v.St.
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
Art. 10, 3° Ogenblik ontvangst order/ontvangstbewijs
Geacht te zijn ontvangen bij toegankelijkheid voor
degene tot wie het is gericht
Irrelevant: moment van verzending
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
M.v.T., p. 34
Praktisch zal men elektronische post als toegankelijk en
ontvangen aanzien, wanneer hij de server bereikt van
de berichtendienst waarop zich de mailbox van de
bestemmeling bevindt. Men houdt geen rekening met
het effectief downloaden of het openen van het bericht
om het als ontvangen te beschouwen. In de hypothese
van het ontvangstbewijs door het afbeelden op een
webpagina, heeft de bestemmeling er logisch gesproken
toegang toe zodra de pagina op het scherm
verschijnt.
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
Art. 10, 3° Ogenblik ontvangst order/ontvangstbewijs
Invloed op totstandkoming van overeenkomst ?? TIJD
•Als dusdanig niet bepalend
•Veeleer “interpretatieregel” bij ontvangstregel 
wanneer is sprake van ontvangst
•Bijv. art. kennisgeving (order, ontvangstbewijs) – art.
2281 B.W.
•Sluit aan bij art. 15, 2, b) Uncitral Model Law on
Electronic Commerce
! Art. 15, 2, a) !
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
Art. 10, 3° Ogenblik ontvangst order/ontvangstbewijs
Invloed op totstandkoming van overeenkomst ??  TIJD
Ogenblik contractsluiting: Cass., 16 juni 1960 – 25
mei 1990 – 19 juni 1990
Suppletieve regel: overeenkomst ontstaat op het tijdstip
waarop en de plaats waar degen die een aanbod heeft
gedaan kennis krijgt van de aanvaarding of daar
redelijkerwijs kennis van kon nemen
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
Art. 10, 3° Ogenblik ontvangst order/ontvangstbewijs
Invloed op totstandkoming van overeenkomst ??  TIJD
•Belang
•Eigendoms- en risico-overdracht
•Bekwaamheid van contractpartijen
•Termijnen voor verjaring
•Plaats: toepasselijk recht, bevoegde rechter (!nuanceren!)
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
Art. 10, 3° Ogenblik ontvangst order/ontvangstbewijs
Invloed op totstandkoming van overeenkomst ??  TIJD
•totstandkoming  ontvangst aanvaarding
Art. 10, 3° indien order (of ontvangstbewijs)
aanvaarding inhoudt  regel verduidelijkt
ontvangst aanvaarding
•!! Art. 10, 1° versturen ontvangstbewijs  gedragsnorm in raam van
informatieplicht, determineert niet tijdstip totstandkoming !!
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
Art. 10, 3° Ogenblik ontvangst order/ontvangstbewijs
Invloed op totstandkoming van overeenkomst ??  TIJD
•Redelijkerwijs kennis kunnen nemen
•Biquet-Mathieu en Decharneux: ontvangst ‘s
nachts !!!
•Verenigbaar met interpretatieregel: art. 10, 3° ???
•Mogelijkheid volstaat: veronderstelde ijver bij wie
aanvaarding verwacht
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
Art. 10, 3° Ogenblik ontvangst order/ontvangstbewijs
Invloed op totstandkoming van overeenkomst ??  TIJD
•Redelijkerwijs kennis kunnen nemen
•Bedenkingen
•Fire-wall
•Verkeerde adres
•Verzadiging netwerkverkeer
 Bericht teruggekaatst naar verzender
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
E X C U R S U S: ogenblik en plaats totstandkoming
Aandacht: gelijktijdige aanwezigheid  chat, videoconferentie versus mail, fax, telex
Aandacht: verkoop op afstand  invloed
verzakingsrecht (??)
-vóór wet 25 mei 1999: …is pas voltrokken
-nu, art. 80, § 1, lid 1 WHPC: …consument beschikt over termijn…
waarbinnen hij…kan verzaken
-nu, art. 80, § 1, lid 3 WHPC:…begint…te lopen vanaf…de dag na het
afsluiten van de overenkomst…
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
E X C U R S U S: ogenblik en plaats totstandkoming
Gevolgen verzakingsrecht
invloed op totstandkoming?
verenigbaar met restrictieve interpretatie uitzondering
op suppletieve regel
Art. 80, §1 en § 2: aanvang verzakingstermijn
uitstaprecht? (uitz. op 1134, lid 1 BW)
Gelijkaardige redenering WHPVB art. 14, § 1, lid 1
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
Art. 10, 3° Ogenblik ontvangst order/ontvangstbewijs
Invloed op totstandkoming van overeenkomst ?? 
PLAATS
Klassieke suppletieve regel  plaats waar aanbod
wordt aanvaard
•Gecorrigeerde ontvangsttheorie
•Localisatie mailbos: RELEVANTIE ???
•Voorstel Debusseré: contractuele voorzienbaarheid
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
Art. 10, 3° Ogenblik ontvangst order/ontvangstbewijs
Invloed op totstandkoming van overeenkomst ?? 
PLAATS
A. Toepassing gecorrigeerde ontvangsttheorie
•
E-handel: Onweerlegbaar vermoeden art. 10, 3°
 bepalend voor plaats van sluiting van
overeenkomst
•
•
Debusseré: art. 10, 3°  Waneer versus
waar
WHPC  geen plaatsbepaling
Informatie en doorzichtigheid
Informatieplicht: dienstverleners die mogelijkheid
bieden tot het plaatsen van een order langs
elektronische weg
• Art.
10, 3° Ogenblik ontvangst order/ontvangstbewijs
Invloed op totstandkoming van overeenkomst ?? 
PLAATS
B. Toepassing contractuele voorzienbaarheid
•E-handel: Debusseré  art. 7, § 1, 2° Wet E-handel
(verplichte vermelding geografisch adres dienstverlener)
Overweging 19 Rlijn 2000/31
•WHPC  analoog art. 78, lid 1 (art. 12, lid WHPVB)
Informatie en doorzichtigheid
Overweging 19 Rlijn 2000/31
Plaats van vestiging is niet plaats waar technologie ter
ondersteuning van de site zich bevindt of waar de site
toegankelijk is
Plaats waar de economische activiteit wordt uitgeoefend
Verschillende vestigingplaatsen – nagaan vanuit welke
vestiging de betrokken dienst verleend wordt
Indien moeilijk vast te stellen is vanuit welke van de
vestigingsplaatsen een bepaalde dienst verleend wordt – plaats
waar de dienstverlener voor de betrokken dienst het centrum
van zijn activiteiten heeft
Informatie en doorzichtigheid
Informatieverplichting en opeenvolgende
verrichtingen
AANZET
Rlijn 97/7/EG, overweging 10
…dat […]althans aan de bepalingen van deze richtlijn moet
worden voldaan bij de eerste van een reeks successieve
verrichtingen of de eerste van een reeks aparte verrichtingen
gedurende een zekere tijdsduur die geacht kunnen worden een
geheel te vormen, zulks ongeacht de vraag of die verrichting of
reeksen verrichtingen in slechts één contract of in successieve
aparte contracten is of zijn geregeld
WHPC problematiek niet hernomen
Informatie en doorzichtigheid
Informatieverplichting en opeenvolgende
verrichtingen
AANZET
Rlijn 200265
Overweging 16
Art. 1, 2
In geval van overeenkomsten betreffende financiële
diensten die een initieel akkoord over diensten
omvatten, gevolgd door opeenvolgende verrichtingen
of een reeks in de tijd gespreide aparte verrichtingen
van dezelfde aard, is deze richtlijn alleen van
toepassing op het initiële akkoord
…
Informatie en doorzichtigheid
Informatieverplichting en opeenvolgende
verrichtingen
AANZET
Rlijn 2002/65
Art. 1, 2
… Ingeval een initieel akkoord over diensten ontbreekt, maar
de opeenvolgende verrichtingen of een reeks in de tijd
gespreide aparte verrichtingen van dezelfde aard tussen
dezelfde overeenkomstsluitende partijen worden uitgevoerd,
zijn de artikelen 3 en 4 uitsluitend van toepassing wanneer de
eerste verrichting wordt uitgevoerd. Indien er evenwel langer
dan één jaar geen verrichting van dezelfde aard wordt
uitgevoerd, wordt de uitvoering van de volgende verrichting
geacht de uitvoering van de eerste van een nieuwe reeks
verrichtingen te zijn en zijn de artikelen 3 en 4
dienovereenkomstig van toepassing.
Informatie en doorzichtigheid
Informatieverplichting en opeenvolgende
verrichtingen
AANZET
Overweging 17 Rlijn 2002/65
Initieel akkoord ?
Openen bankrekening
Aanschaf kredietkaart
Afsluiten portefeuillebeheercontract
Verrichtingen?
Opnemen van geld op een bankrekening
Betalen met een kredietkaart
Niet: Het toevoegen van nieuwe elementen aan een
initieel akkoord over diensten
Informatie en doorzichtigheid
Informatieverplichting en opeenvolgende
verrichtingen
Rlijn 2000/31 en Wet E-handel: regeling ontbreekt
Zie: verslag Comm. Bedrijfsleven (Parl. St. 50-2100/3, p. 8)
Standpunt Min.v.economie
De protonkaart
•Algemene informatieverplichting (art.7): kan ook off-line (in
contract of op kaart)
•Herladen: geen order
Informatie en doorzichtigheid
Informatieverplichting en opeenvolgende
verrichtingen
Rlijn 2000/31 en Wet E-handel: regeling ontbreekt
BEDENKINGEN bij standpunt Min.v.economie
De protonkaart
•Algemene informatieverplichting (art.7) beschikbaar voor
afnemer en bevoegde autoriteit
•Herladen:
geen nieuwe overeenkomst
geen order ??
M.v.T., 32-33: “algemene betekenis”
M.v.T., 1: “heropladen”
Informatie en doorzichtigheid
Informatieverplichting en opeenvolgende
verrichtingen
Rlijn 2000/31 en Wet E-handel: regeling ontbreekt
BEDENKINGEN bij standpunt Min.v.economie
CONCLUSIE  inspiratie zoeken bij Rlijn 2002/65
Nuancering van het probleem
•Art. 7: informatie moet onafhankelijk van order
beschikbaar zijn, mag off-line, moet voor autoriteit
toegankelijk zijn.
•Art. 8: informatie vóór order is geplaatst
•op algemene pagina, permanent, beschikbaar zijn 
Informatie en doorzichtigheid
Informatieverplichting en opeenvolgende
verrichtingen
Rlijn 2000/31 en Wet E-handel: regeling ontbreekt
BEDENKINGEN bij standpunt Min.v.economie
•Art. 10: ontvangstbewijs en samenvatting order
•Bij elke order, al dan niet in raam van nieuwe
overeenkomst
•Overweging 34 Rlijn 2000/31: Het bericht van
ontvangst van een dienstverlener kan bestaan in
de on-line-levering van de betaalde dienst
•In hoeverre voldoet levering in concreto
samenvatting order?
Informatie en doorzichtigheid
Bewijslast
Art. 12 Wet E-handel
Dienstverlener
moet bewijzen dat ten aanzien van consumenten is
voldaan aan verplichtingen van art. 7 tot 10
• alg. informatieplicht
• informatie indien orders kunnen worden geplaatst langs
elektronische weg
contractuele bepalingen en algemene voorwaarden
 technische correctiemiddelen
Informatie en doorzichtigheid
Bewijslast
Art. 12 Wet E-handel
Basis
Rlijn 2000/31
Art. 82, § 1 WHPC
•uitgangspunt: consument beheerst technologie
niet, dienstverlener beschikt over nodige
infrastructuur
•Moeilijkheid negatief feit te bewijzen
Informatie en doorzichtigheid
Bewijslast
Art. 12 Wet E-handel
Uitwerking
•Derde vertrouwenspartij
•Rechtsfeiten
•Let wel: geschil of beding deel uitmaakt van contractuele
verplichting  art. 1341 e.v. B.W. (M.v.T., 36)
•Vluchtigheid
•Labelisering  op zich onvoldoende
•Momentopname
•Loggen (tijdstip/inhoud) communicaties
Informatie en doorzichtigheid
Sancties
Wet 11 maart 2003 betreffende bepaalde juridische aspectne van de
diensten van de informatiemaatschappij als bedoeld in artikel 77 van
de Grondwet
Art. 3 stakingsvordering  voorzitter RB1Al
•Art. 3, § 1, lid 2  daad binnen art. 573 Ger. W. omschreven
bevoegdheid voorzitter RbKh
•Mogelijkheid termijn op te leggen om aan de inbreuk een
eind te maken of bevelen dat activiteit wordt gestaakt
•Publicatie vonnis
Informatie en doorzichtigheid
Sancties
Wet 11 maart 2003 betreffende bepaalde juridische aspectne van de
diensten van de informatiemaatschappij als bedoeld in artikel 77 van
de Grondwet
•Art. 3, § 2  wie mag stakingsvordering instellen
•Art. 3, § 3  procedureverloop
zoals in kort geding
•Strafsanctie bij niet-naleving: art. 26, § 5, 1° Wet E-handel
•Le criminel tient le civil en état (art. 26, § 5, lid 2 Wet E-handel)
Evaluatie: vordering tot staking versus privaatrechtelijke sanctie
Art. 15 “Right to rescind the contract” – Electronic Commerce
Regulations Act 2002
Informatie en doorzichtigheid
Sancties
Klassieke civielrechtelijke sancties
•Informatieverplichting precontractuale aansprakelijkheid
•Schadevergoeding art. 1382 B.W.
•Dwaling  verschoonbaarheid
•Algemene voorwaarden  niet-tegenstelbaarheid
Informatie en doorzichtigheid
Sancties
Strafsancties
Niet-naleving art. 7-10
Art. 26, § 2 Wet E-handel: 250 tot 10.000 €
Bij kwader trouw – Art. 26, § 4: 500 tot 50.000 €
Art. 26, § 6 – regeling burgerrechtelijke aansprakelijkheid
Art. 27 – publicatie vonnis, verbeurdverklaring
Samenvatting: aandachtspunten e-contracteren
A
B
geen specifieke bepalingen wat de
geldigheid betreft
wilsuiting
click-wrap
Samenvatting: aandachtspunten e-contracteren
C
informatieverplichting
dienstverlener moet afnemer informeren over:
contractstappen
archiveren
correctiemogelijkheid
taal
gedragscode
algemene voorwaarden
niet voor e-mailcontracten
niet bindend voor niet-consumenten
Samenvatting: aandachtspunten e-contracteren
D
verplichting van orderbevestiging
Art. 11. De lidstaten zorgen ervoor dat..:
- de dienstverlener bevestigt zo spoedig mogelijk
langs elektronische weg de ontvangst van de order
van de afnemer;
niet voor e-mailcontracten
niet bindend voor niet-consumenten
Samenvatting: aandachtspunten e-contracteren
E
tijdstip en plaats
Art. 11. De lidstaten zorgen ervoor dat
- …..
- de order en het ontvangstbewijs worden geacht te zijn
ontvangen, wanneer deze toegankelijk zijn voor de
partijen tot wie zij zijn gericht.
niet voor e-mailcontracten
niet bindend voor niet-consumenten
Samenvatting: aandachtspunten e-contracteren
F
consument
niet-consument
EDI
verkoop op afstand indien van toepassing
+
e-contracten van dwingend recht
Reclame
Reclame
Art. 13 – 15 Wet E-handel
Basis: Rlijn 2000/31 – Hfdst. II, Afdeling II
“Commerciële communicatie”
•Art. 6 informatieplicht
•Art. 7 Ongevraagde commerciële communicatie
•Art. 8 Gereglementeerde beroepen
Reclame
Art. 13 – Voorwaarden waaraan “reclame” moet
voldoen
•Onverminderd de wettelijke en reglementaire
voorschriften…
•Reclame
•Deel van dienst van de informatiemaatschappij
•Dienst van de informatiemaatschappij
•Moet voldoen aan: art. 13, 1° tot 4°
Reclame
Het begrip « reclame »
Art. 2, 7° Wet E-handel
Elke vorm van communciatie bestemd voor het direct of
indirect promoten van de goederen, diensten of het
imago van een onderneming, organisatie of persoon die
een commerciële, industriële of ambachtelijke activiteit
uitoefent
Reclame
Het begrip « reclame »
Art. 2, 7° Wet E-handel
Basis: art. 2,f Rlijn 2000/31 “commerciële communicatie”
Elke vorm van communciatie bestemd voor het direct of
indirect promoten van de goederen, diensten of hthet
imago van een onderneming, organisatie of persoon die
een commerciële, industriële of ambachtelijke activiteit
uitoefent
Reclame
Het begrip « reclame »
•Vergelijk art. 22 WHPC: VERKOOP BEVORDEREN
Voor de toepassing van deze wet wordt als reclame beschouwd elke
mededeling die rechtstreeks of onrechtstreeks tot doel heeft de verkoop
van producten of diensten te bevorderen, met inbegrip van onreorende
goederen, rechten en verplichtingen, ongeacht de plaats of de angewende
communicatiemiddelen
- imago?  Cass. 2 november 1999
•kan elke vorm aannemen: het plaatsen van een website,
een banner, zelfs metatag, hyperlink, …
Reclame
LET WEL – Art. 2, 7° Wet E-handel
Op zich geen reclame
•Informatie die rechtstreeks toegang geeft tot de
activiteit van een onderneming, organisatie of
persoon, in het bijzonder een domeinnaam of
elektronisch postadres;
•Mededelingen die onafhankelijk en in het bijzonder
zonder financiële tegenprestatie zijn samengesteld
Reclame
Reclame
M.v.T. Wet E-handel, p. 22
Gelet op deze beperkingen, kan niet als reclameworden
beschouwd:
•– het bezitten van een site op zich;
•– het verstrekken van informatie die geen promotie is;
•– de hyperlink naar een reclamewebsite wanneer deze tot
stand is gekomen zonder financiële of andere
tegenprestatie van de eigenaar van deze site;
•– het vermelden van de domeinnaam of een
elektronischadres, een logo of een merk zonder financiële
of andere tegenprestatie van de houder van deze
domeinnaam, dit adres, logo of merk.
Reclame
Art. 13 – Voorwaarden waaraan “reclame” moet
voldoen
Transparantie
1° onmiddellijk na ontvangst ervan is de reclame, vanwege de
globale indruk, met inbegrip van de presentatie, duidelijk als
zodanig herkenbaar; zij draagt leesbaar, goed zichtbaar en
ondubbelzinnig de vermelding “reclame”
Omzetting:
Rlijn. Art. 6 (minimumbepaling)
Art. 7 (ongevraagde reclame via e-post)
opheffing lid 2, art. 23, 5°, lid 2 WHPC
Toelichting: M.v.T. Wet E-handel, p. 36
Reclame
Art. 13 – Voorwaarden waaraan “reclame” moet
voldoen
Transparantie
M.v.T. Wet E-handel, p. 37
Reclame zal duidelijk als dusdanig herkenbaar zijn als inhoudelijk
geen enkele twijfel bestaat over de aard ervan. Omgekeerd zal
reclame moeilijk te herkennen zijn wanneer ze bijvoorbeeld
verborgen is of wanneer een artikel dat in opdracht van en
gefinancierd door een handelaar, zonder vermelding hiervan, een
product aanprijst, of nog wanneer het gaat om een site waarop
geheel voor persoonlijke doeleinden reclame wordt gemaakt
zonder dit te vermelden.
Reclame
Art. 13 – Voorwaarden waaraan “reclame” moet
voldoen
Transparantie
2° de natuurlijke of rechtspersoon voor wiens rekening de
reclame geschiedt, is duidelijk te identificeren
Hoeft niet rechtstreeks in reclameboodschap, kan via
hypterlink (M.v.T., p. 37)
Lees samen met art. 14, § 3, 2° Wet E-handel
Reclame
Art. 13 – Voorwaarden waaraan “reclame” moet
voldoen
Transparantie
3° verkoopbevorderende aanbiedingen, zoals aankondigingen
van prijsverminderingen en eran verbonden aanbiedingen, zijn
duidelijk als zodanig herkenbaar en de voorwaarden om van
deze aanbiedingen gebruik te kunnen maken, zijn gemakkelijk
te vervullen en worden duidelijk en ondubbelzinnig aangeduid;
-Bijv. via verwijzing, in een hyperlink, naar een webpagina
met deze informatie, de spelregels, een
deelnemingsformulier, enz…
-geldt ook voor 4°
-Echte reclameboodschappen  voldaan aan 1° en 2°
Reclame
Art. 13 – Voorwaarden waaraan “reclame” moet
voldoen
Transparantie
4° verkoopbevorderende wedstrijden of spelen zijn duidelijk als
zodanig herkenbaar en de deelnemingsvoorwaarden zijn
gemakkelijk te vervullen en worden duidelijk en ondubbelzinnig
aangeduid
Reclame
Art. 15 – Gereglementeerde beroepen
Reclame door lid van een gereglementeerd beroep
is toegestaan
Mits de beroepsregels, met name ten aanzien van de
onafhankelijkheid, de waardigheid, de beroepseer en het
beroepsgeheim, alsmede de eerlijkheid ten opzichte van
cliënten en confraters in ahct worden genomen
Reclame
Art. 15 – Gereglementeerde beroepen
Gereglementeerd beroep: art. 2, 8° Wet E-handel
Elke beroepsactiviteit voor zover de toegang tot of
uitoefening dan wel één van de wijzen van uitoefening
door wettelijke, reglementaire of bestuursrechtelijke
bepalingen, direct of indirect, afhankelijk is gesteld van het
bezit van een diploma, opleidingsbewijs of
bekwaamheidsattest
Reclame
Art. 14 – Reclame per elektronische post
Overwegingen  ONGEVRAAGD
•Principiële bezwaren (Dumortier: “guerilla-marketing”)
•Bedrijfseconomische bezwaren
•netwerkkosten,
•door gebruikers als hinderlijk ervaren
•productiviteit van medium in bedrijfscontext)
•Filteringmethodes
•Meldpunt CBPL
Reclame
Art. 14 – Reclame per elektronische post
Overwegingen  ONGEVRAAGD (tekst Schreurs)
•SPAM: ongevraagde e-mail  inhoud irrelevant
•UBE Bulk? - kwantitatief
•UCE Commercieel?
- Bijv. blijvend versturen nieuwsbrieven, kettingbrieven,
vragen om dotaties,…
- Wet E-Handel: Reclame per elektronische post
•Ongevraagde communicatie via SMS, fax, instant messages
• Merk op: Wetsvoorstel m.b.t. pop-up (art. 14 Wet-Ehandel) van Philippe Mahoux en Jean-François Istasse
(Parl. St. Senaat 2003-2004 3-355/1)
•Informatie versus communicatie (personaliisatie site)
•Ongevraagd –> criterium opt-in of opt-out
Reclame
Art. 14 – Reclame per elektronische post
Bedenkingen: Ongevraagde Commerciële
Communicatie
Rlijn 2000/31  ongevraagde commerciële
communicatie
Wet E-handel  reclame per elektronische post
Rlijn 2002/58/EG betreffende privacy en elektronische
communicatie  ongewenste communicatie met het oog
op direct marketing
- Merk op: brede invulling Advies 07/2003 CBPL (27 februari 2003)
gebruik van elektronische communicatiemiddelen voor
verkiezingspropoganda-doeleinden (“prospectie”)
!! Niet-commerciële communicatie  sterkere invloed vrijheid
meningsuiting !!
Reclame
REGELGEVEND KADER
PRO MEMORIE
•Ongevraagd verspreiden van e-mail: art. 8 EVRM
•Eerbiediging van privé-leven, gezinsleven, huis en
briefwisseling
•Niet-absoluut recht
•Aanleggen van adresbestanden: WVP
•E-mailadres: persoonsgeven?
•Verzamelen van e-mailadressen: verwerking
•Recht van verzet, inzage en correctie
Reclame
REGELGEVEND KADER
PRO MEMORIE
•Consumentenbescherming: WHPC
•Art. 82, § 2 WHP (verkoop op afstand)
•Voorafgaande instemming (fax, oproepautomaat)
•Andere technieken: afwezigheid kennelijk
bezwaar (bijv. mail, SMS)
•Kosteloze opt-out
•Wijziging art. 23, 5° - probleem technologieneutraal
karakter van de bepaling (bijv. SMS)
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2002/58/EG
Art. 13 – Ongewenste communicatie
WIE?
•T.b.v. natuurlijke en rechtspersonen
•Zie bijv. art. 13, 5
•Anders: Rlijn verwerking persoonsgegevens
WAT?
•Art. 13, 1
•Automatische oproepsystemen zonder menselijke
tussenkomst
•Fax
•E-mail
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2002/58/EG
Art. 13 – Ongewenst communicatie
WAT?
•Niet: gewone post
•Direct marketing
•Statuut van nieuwsbrief
•Aandachtspunten
•Definitie e-mail (art. 2, h)
•Instant messages
•Pop-up
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2002/58/EG
•Pop-up
•Inhoud site die men vrijwillig bezoekt?
•Elektronische communicatie:
uitwisseling/overdracht tussen eindig aantal
partijen (art. 2, d)  ongewenste informatie
versus ongewenste communicatie
•Overweging 40, Rlijn 2002/58  verzending
•Maar: gepersonaliseerde pop-up
(overbrenging/communicatie op maat
afgestemd van infromatie tussen eindig
aantal partijen)
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2002/58/EG
BESCHERMING
Opt-out
Opt-in
Soft opt-in
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2002/58/EG
BESCHERMING
Voorafgaandelijke toestemming van
betrokken abonnees
•Uitdrukkelijk
•Niet in algemene voorwaarden (n.a.v.aankoop
product of dienst)
• Overweging 17: kan worden gegeven op elke wijze die de
gebruiker in staat stelt vrijelijk een specifieke en
geïnformeerde indicatie te geven omtrent zijn wensen,
onder andere door bij een bezoek aan een internetsite op
een vakje te klikken
•Vergelijk, inzake alg.vw. Art. 5, 3 “plaatsen van cookies”
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2002/58/EG
BESCHERMING
Voorafgaandelijke toestemming van
betrokken abonnees
•Aan wie?
•Rechtstreeks aan verzender – onrechtstreeks via derde ??
(bijdrage W. Schreurs, p. 1177 & 1778)
Rlijn 2002/58/EG gaat verder dan Rlijn Verwerking
Persoonsgegevens, omgezet in WVP
maakt toestemming tot verkoop/doorgifte gegevens
mogelijk
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2002/58/EG
BESCHERMING
Voorafgaandelijke toestemming van
betrokken abonnees
Voor wie verder wil – argumenten Schreurs
•Overweging 17 Rlijn 2002/58/EG
toestemming gebruiker of abonnee – zelfde betekenis als
toestemming betrokkene in Rlijn 95/46/EG verwerking
persoonsgegevens
•Art. 13, 2 Rlijn 2002/58/EG
“…kan een natuurlijke of rechtspersoon die van zijn klanten
elektronische contactgegevens voro elektronische post
verkrijgt…”
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2002/58/EG
Voor wie verder wil – argumenten Schreurs
•Website FOD Economie – 2 scenario’s
•Directe inzameling & Indirecte inzameling
“Aangezien er geen voorafgaand contact is tussen de
betrokken personen en de derde, verkrijger van het bestand,
mag deze hen géén emailreclame [verzenden], tenzij:
-hij zich ervan vergewist heeft dat de overdrager van eht
bestand de toestemming van de betrokken personen
kgekregen heeft voor het doorgegeven van de
gegevens aan derden om e-mails te verzenden
-hijzelf met de personen per (papieren) brief contact
genomen heeft omhun toestemming te vragen voor het
verzenden van e-mails”
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2002/58/EG
UITZONDERINGEN (1)
Art. 13, 2 Van klanten ontvangen elektronische
contactgegevens voor elektronische post
•In kader van verkoop van product/dienst
•Verkregen overeenkomstig Rlijn verweking
persoonsgegevens
•Met het oog op direct marketing eigen gelijkaardige
producten
•Mits klanten duidelijk en expliciet de gelegenheid wordt
geboden kosten en op makkelijke wijze bezwaar te maken
tegen gebruik van deze gegevens bij het verzamelen ervan
•Bij afwezigheid van bezwaar in eerste instantie, moet hem
deze mogelijkheid bij elke boodschap worden geboden.
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2002/58/EG
UITZONDERINGEN (2)
Art. 13, 5 Elektronische communicatie aan
rechtspersonen
•Lidstaten zorgen er (in het kader van het
Gemeenschapsrecht en het toepasselijk nationaal rehct)
voor dat rechtmatige belangen van andere personen met
betrekking tot ongewenste communicatie voldoende
beschermd zijn
•Art. 13, 1 en art. 13, 3 gelden voor natuurlijke
personen
• bijv. opt-out (art. 13,5 – overweging 45)
•Toepasselijkheid: inhoudelijke verplichtingen ingevolge
omzetting Rlijn 2000/31
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2002/58/EG
UITZONDERINGEN (2)
Art. 13, 5 Elektronische communicatie aan
rechtspersonen
•Reclame aan bedrijven
•[email protected]
•[email protected]
•Irrelevant of betrokkene dit voor profiessionele of privédoeleinden gebruikt (verslag aan de Koning Spam-KB)
•Enkel indien boodschap producten/diensten bestemd voor
bedrijf bevat  niet voor natuurlijke personen binnen bedrijf
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2002/58/EG
UITZONDERINGEN (2)
Art. 13, 3 Communicatie, niet bedoeld in 13, 1
•Let wel: Rlijn  communicatie via openbare
elektronische communicatiedienst
•Lidstaten nemen passende maatregelen om ervoor te zrogen
dat, zonder kosten voor de abonnee, ongevraagde
communicatie met het oog op direct marketing […] niet
toegestaan is zonder toestemming van de betrokken abonnees,
of ten aanzien van abonnees die dergelijke communicatie niet
wensen te ontvangen, waarbij de keuze tussen deze
mogelijkheden door de nationale wetgeving wordt bepaald
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2002/58/EG
UITZONDERINGEN (2)
Art. 13, 3 Communicatie, niet bedoeld in 13, 1
•Lidstaten kiezen opt-in of opt-out
•Overweging 42
•Ratio: duurder voor verzender, geen financiële
kosten voor abonnees
•Voorbeelden: spraaktelefonieoproepen van persoon
tot persoon
•Bedenking: communicatie in zin van Rlijn 2002/58?
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2002/58/EG
Ruimtelijk toepassingsgebied
Art. 3,1
De richtlijn is van toepassing op de verwerking van
persoonsgegevens in verband met de levering van
openbare elektronische-communicatienetwerken in de
Gemeenschap
•Vergelijk art.4, c) Rlijn Verwerking Persoonsgegevens
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2002/58/EG
UITZONDERINGEN (2)
Art. 13, 4 Identificatieplicht
• Verbod: bij verzending van elektronische post met oog
op direct marketing
•Identitiet van afzender maskeren of verbergen
•Geen geldig adres vermelden waaraan de
ontvanger een verzoek tot beëindiging van de
communicatie kan richten
•Gelden zowel voor opt-in als opt-out
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
Rlijn 2000/31/EG – art. 7
•Art. 7,1 “herkenbaarheid” ongevraagde
commerciële communicatie
•Art. 7, 2
Onverminderd Richtlijn 97/7/EG en Richtlijn 97/66/EG
nemen de lidstaten maatregelen om ervoor te zorgen dat
dienstverleners die via elektronische post ongevraagde
commerciële communicatie doorgeven, de „opt-out”registers regelmatig raadplegen en ook respecteren
waarin natuurlijke personen die dergelijke commerciële
communicatie niet wensen te ontvangen, zich kunnen
inschrijven.
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
Rlijn 2000/31/EG – art. 7
•Art. 7, 2
- Art. 13, 5 Rlijn 2002/58  opt-out rechtspersonen
-België: DMVB Robinson-lijst
-Breed effect
-Initiatief ontvanger
-Staten met opt-in: materie uitgesloten uit toepassing
herkomstlandbeginsel
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
Wet E-handel – art. 14
VOORAFGAANDE TOESTEMMING
Gebruik van elektronische post voor reclame is
verboden
Zonder voorafgaande, vrije, specifieke en
geïnformeerde toestemming van de geadresseerde van
de boodschappen
OPT-IN
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
Wet E-handel – art. 14
Het begrip « elektronische post »
Art. 2, 2°
Tekst-, spraak-, geluids- of beeldbericht dat over een
openbaar communicatienetwerk wordt verzonden en
in het netwerk of in de eindapparatuur van de
ontvanger kan worden opgeslagen tot het door de
afnemer wordt opgehaald
Cfr. definitie e-mail: art. 2, h Rlijn 2002/58
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
Wet E-handel – art. 14
Het begrip « elektronische post »
M.v.T. Wet E-handel, p. 17
Eveneens: «chat», van videoconferenties of vocale
telefonie op internet, SMS, boodschappen op
antwoordapparaten of op «voice mail» van GSMgebruikers
Bedoeling: voldoende ruim om art. 11 Rlijn 2000/31 om
te zetten:: “elektronische post of vergelijkbare individuele
communicatie”
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
Wet E-handel – art. 14
VOORAFGAANDE TOESTEMMING
•Bescherming voor nat. Persoon/rechtspersoon
•Elektronische post  art. 2, 2°
•Schreurs: inclusief fax, automatisch oproepsysteem
•Dekeyser: exclusief fax en automatisch oproepsysteem
•Reclame  art. 2, 7°
•Bijdrage Schreurs: commerciële nieuwsbrieven
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
Wet E-handel – art. 14
commerciële nieuwsbrieven
•Indien louter informatief: reclame?
•Reclame voor ander bedrijf in nieuwsbrief
•Mogelijkheid boodschappen van sponsors
voorzien in inschrijvingsvoorwaarden
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
Wet E-handel – art. 14
MODALITEITEN van de toestemming
Voorafgaand, vrij, specifiek, geïnformeerd
•Niet: opname van recht van aanbieder in algemene
voorwaarden
Volstaat niet: toestemming aan derde (zelfs met oog op
doorverkoop voor direct marketing)
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
Wet E-handel – art. 14
MODALITEITEN van de toestemming
Toestemming mag niet per mail worden gevraagd
M.v.T. Wet E-Handel, p. 38
Gelet op de filosofie en de doeleinden die aan zo’n opt-inregeling ten grondslag liggen, zou het vrijwel ondenkbaar zijn
dat, per elektronische post, toestemming gevraagd wordt om
reclameboodschappen via elektronische post te doen
toekomen. Zo’n praktijk zou gelijkstaan met spamming.
Vragen van overgangsrecht (T. Verbiest, De l’opt out à l’opt in: la
jurisprudence et la Commission Vie Privée stigmatisent l’absence de régime
transitoire op www.droit-technolgoie.org (04-12-2003))
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
Wet E-handel – art. 14
UITZONDERINGEN
Art. 14, § 1, lid 2 laat Koning bevoegdheid te voorzien in
uitzonderingen op OPT-IN
Bijgevolg: soft opt-in
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
KB 4 april 2003 reglementering van het
verzenden van reclame per elektronische
post  uitzonderingen
Basis: art. 14, § 1, lid 2
Uitzondering (1) – Bestaande klanten (art. 1)
Vrijstelling voor dienstverlener van voorafgaande
toestemming
t.a.v. zijn klanten (natuurlijke of rechtspersonen)
Drie cumulatieve voorwaarden
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
Drie cumulatieve voorwaarden
1° contactgegevens rechtstreeks verkregen in het kader
van verkoop – hierbij moeten voorwaarden betreffende
bescherming private levenssfeer zijn nageleefd
Verslag aan de Koning (BS, 28 mei 2003, 29292)
- Indien contractuele band bestaat
-verantwoord dienstverlener toe te staan reclame te
versturen aan zijn klanten van wie hij in de context van
de verkoop de elektronische contactgegevens heeft
verkregen, om hen te informeren over zijn activiteiten
! Elektronische contactgegevens: ook GSM-nummer,…! SMS (BS
29292)
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
Drie cumulatieve voorwaarden
2° contactgegevens uitsluitend gebruiken voor
-gelijkaardige producten/diensten
-die hijzelf levert
Merk op:
Zelfde categorie producten/diensten
Bijv. CD, DVD, boeken
Bijv. brandverzekering, levensverzekering, (bankproducten
???)
Belang Europese rechtspraak – Bron Verslag Koning, 29292
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
Drie cumulatieve voorwaarden
Merk op:
hijzelf
Geen mededeling aan derden zonder voorafgaande
toestemming
Derden  ook dochter-, zuster- of moedervennootschappen
behorend tot dezelfde groep
Bron Verslag Koning, 29292.
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
Drie cumulatieve voorwaarden
3° klanten moeten, op het ogenblik waarop hun
contactgegevens worden verzameld, de mogelijkheid
worden geboden zich kosteloos en op gemakkelijke wijze
tegen de uitbating te verzetten
Bijv. aan te vinken vakje
Uitwerking bij art. 2 KB
Vergelijk art. 13, 2 Rlijn 2002/58/EG  mogelijkheid
moet ook bij iedere boodschap bestaan  zie
evenwel art. 14, § 3 Wet E-handel juncto art. 2 KB
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
KB 4 april 2003 reglementering van het
verzenden van reclame per elektronische
post  uitzonderingen
Basis: art. 14, § 1, lid 2
Uitzondering (2) – Rechtspersonen (art. 1)
Vrijstelling voor dienstverlener van voorafgaande
toestemming
t.a.v. rechtspersonen
Gebruikte adressen moeten “onpersoonlijk” zijn
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
Gebruikte adressen moeten “onpersoonlijk” zijn
Let op: rechtspersoon die zijn personeelsleden
elektronische postadressen geeft, verbonden aan
domeinnaam van rechtspersoon, ongeacht of dit adres
voor persoonlijke dan wel professionele doeleinden
wordt gebruikt
[email protected]
Let op: aangeboden reclame moet gericht zijn aan
rechtspersoon
Zoniet omzeiling
Pro memorie: recht van verzet - uitwerking art. 2
Bron: Verslag aan Koning, BS 28 mei 2003, 29293
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
Wet E-handel – art. 14, §2
BIJKOMENDE VERPLICHTINGEN – RECHT
VAN VERZET
Zelfs wie om reclame via elektronische post verzocht heeft
recht zich in de toekomst tegen ontvangst van dergelijke
berichten te verzetten (M.v.T. Wet E-handel, 38)
art. 14, § 2, lid 1, 1°
Bij versturen reclame duidelijke en begrijpelijk
informatie verschaffen over het recht zicht te verzetten
tegen het ontvangen, in de toekomst, van reclame
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
art. 14, § 2, lid 1, 2°
Geschikt middel aanduiden en ter beschikking stellen
om recht langs elektronische weg uit te oefenen
- hiertoe bijv. elektronisch adres opgeven
Art. 14, § 2, lid 2
Bevoegdheid Koning
Modaliteiten volgens welke dienstverleners wil niet
langer reclame te ontvangen via elektronische post
respecteren
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
KB 4 april 2003 reglementering van het
verzenden van reclame per elektronische
post Recht van verzet (art. 2)
Dienstverlener kan, ongeacht of bestemmeling
toestemming heeft gegeven dan wel of art. 1 KB van
toepassing is, maar reclame via elektronische post
versturen zolang ontvanger zijn recht van verzet niet
heeft uitgeoefend.
Let op: art. 14, § 2 Wet E-handel verplicht dit recht te
communiceren
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
Recht van verzet (art. 2)
Art. 2, lid 1
Ieder persoon kan rechtstrees aan een bepaalde
dienstverlener zonder kosten en zonder een reden
op te geven zijn wil kenbaar maken om van hem
geen reclame per elektronische post meer te
ontvangen.
Art. 2, lid 2  Wat bij uitoefening van het recht van
verzet?
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
Art. 2, lid 2  Wat bij uitoefening van het recht van
verzet?
1° ontvangstbewijs
•Per e-post
•Binnen redelijke termijn
•Stand techniek - gebruiken
•Met bevestiging van registratie van de aanvraag
•Laatste bericht mag niet promotioneel zijn
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
Art. 2, lid 2  Wat bij uitoefening van het recht van
verzet?
2° wil van persoon naleven
•Binnen redelijke termijn
•Vereiste maatregelen nemen
3° lijsten bijwereken met personen die hun wil kenbaar
gemaakt hebben om van hem geen reclame per
elektronische post te ontvangen
•Binnen redelijke termijn
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
Wet E-handel – art. 14, § 3
ONEERLIJKE PRAKTIJKEN
Verbod, bij vesturen van reclame per e-post:
1° elektronisch adres of identiteit van derde te gebruiken
2° informatie te vervalsen/verbergen die het mogelijk maakt
de oorsprong van de boodschap te herkennen of de weg
waarlangs het is overgebracht
 OPSPOORBAARHEID
Reclame
REGELGEVEND KADER - Rlijn 2000/31/EG en Wet Ehandel
Wet E-handel – art. 14, § 3
BEWIJS
Dienstverlener moet bewijzen dat om reclame
via elektronische post is gevraagd
Bijv. indien hem verbod van art. 14, § 1 wordt tegengeworpen
Reclame
Strafsancties
Art. 13 Wet E-handel
•Art. 26, § 2 Wet E-handel: boete 250 tot 10.000 €
Art. 14 Wet E-handel
•Art. 26, § 3 Wet E-handel: boete 250 tot 25.000 €
Kwade trouw
•Art. 26, § 4 Wet E-handel: boete 500 tot 50.000 €
Meer uitvoerig over procedure/sanctiemechanisme: bijdrage Schreurs, p.
1181-1182
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Waarom
Juridische verplichting om papier te gebruiken versus
ontwikkeling elektronische handel
Achtergrondinformatie: Jos Dumortier & Hannelore
Dekeyser (“Ruimen van juridische obstakels bij contracten
langs elektronische weg”)
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Waarom
Rechtshandelingen tussen privé-partijen: noodzaak van
gebruik “papier”  VOORBEELDEN
Art. 17 Wet consumentenkrediet (handtekening,
voorafgegaan door met de hand voluit geschreven
vermelding “gelezen en goedgekeurd voor…euro op
krediet”)
Art. 9 en 11bis Arbeidsovereenkomstenwet
(arbeidsovereenkomsten van bepaalde duur/deeltijdse
arbeid)
Art. 15 Arbeidsreglementenwet (aanplakking op zichtbare
en toegankelijke plaats)
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Waarom
Ruimen van obstakels: aanpak
* systematisch ?
-regelingen ad hoc
(pp. 163-165 bijdrage Dumortier & Dekeyser)
-Sectorale regelingen bewijskracht elektronische
afschriften of op elektronische wijze
overgemaakte informatie
-Invoering elektronische handtekening
-Elektronische kennisgeving (in gerechtelijke
procedure)
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Waarom
Ruimen van obstakels: aanpak
* systematisch ?
-regelingen ad hoc
-Art. 409 e.v. Programmawet 24 december 2002
(BS 31 december 2002)  communicatie tussen
overheidsdiensten (en particulieren)
-Art. 144octies, § 2 wet 21 maart 1991
betreffende de autonome overheidsbedrijven
(elektronisch aangetekend schrijven)
-Artt. 16-17 Wet E-handel
(omzetting art. 9 Rlijn 2000/31)
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Art. 9 Rlijn 2000/31
TEKST
Afdeling 3: Contracten langs elektronische weg
Artikel 9 – Behandeling van contracten
1. De lidstaten zorgen ervoor dat hun rechtstsel het
sluiten van contracten langs elektronische weg mogelijk
maakt. Zij vergewissen zich er met namen van dat de
regels met betrekking tot de totstandkoming van
contracten geen belemmering vormen voor het gebruik
van langs elektronische weg gesloten contracten, noch
ertoe leiden dat dergelijke contracten, omdat zij langs
elektronische weg tot stand zijn gekomen, zonder
rechtsgevolg blijven en niet rechtsgeldig zijn.
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Art. 9 Rlijn 2000/31
TEKST
2. De lidstaten kunnen bepalen dat lid 1 niet van toepassing is
op alle of bepaalde contracten in een van de volgende
categorieën:
a)
Contracten die rechten doen ontstant of overdragen ten aanzienv
an onroerende zaken, met uitzondering van huurrechten;
b)
Contracten waarvoor de wet de tussenkomst voorschrijft van de
rechtbank, de autoriteit of de beroepsgroep die een publieke taak
uitoefent
c)
Contracten voor persoonlijke en zakelijke zekerheden welke
gesteld worden door personen die handelen voor doeleinden
buiten hun handels- of beroepsactiviteit
d)
Contracten die onder het familierecht of het erfrecht vallen
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Art. 9 Rlijn 2000/31
TEKST
3. De lidstaten stellen de Commissie in kennis van de in lid 2
bedoelde categorieën waarvoor zij lid 1 niet toepassen. De
lidstaten leggen de Commissie om de vijf jaar een verslag
voor over de toepassing van lid 2, onder vermelding van
de redenen waarom zij handhaving van de in lid 2, onder
b), bedoelde categorieën, waarop zij lid 1 niet toepassen,
nodig achten.
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Art. 9 Rlijn 2000/31
•
Doel: opruimen van juridische obstakels voor het
sluiten van contracten langs elektronische weg
•
Toepassingsgebied: art. 1,1 Rlijn  diensten van
de informatiemaatschappij
* opzet: terzake vrij verkeer stimuleren
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Art. 9 Rlijn 2000/31
•
Samenlezen met werkwijze: art. 1,2
“Voorzover voor de verwezenlijking van de in lid 1genoemde
doelstelling nodig, worden met deze richtlijn bepaalde
nationale bepalingen nader tot elkaar gebracht die van
toepassing zijn op de diensten van de
informatiemaatschappij en betrekking hebben op de interne
markt, de vestiging van de dienstverleners, de commerciële
communicatie, langs elektronische weg gesloten
contracten, de aansprakelijkheid van tussenpersonen,
gedragscodes, de buitengerechtelijke geschillenregeling,
rechtsgedingen en de samenwerking tussen lidstaten”.
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Art. 9 Rlijn 2000/31
Toepassinsgebied art. 9: sluiten van contracten in het
kader van diensten van de informatiemaatschappij
Overweging 18 Rlijn 2000/31
“De contractuele relatie tussen werkgever en
werknemer is geen dienst van de
informatiemaatschappij”
Dumortier: juridische belmeeringen voor het sluiten van
contracten tussen werkgver en werknemers zouden
door de lidstaten ingevolg de bepaling van de richtlijn
niet noodzakelijk moeten worden afgeschaft.
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Art. 9 Rlijn 2000/31
Vergelijk: passage uit artikel “Objectief 200.000”
(De Standaard, 19/01/2004)
“…Arbeidsongevallen kunnen elektronisch
worden aangegeven en arbeidscontracten,
bijvoorbeeld van werkstudenten, zullen
elektronisch kunnen worden afgesloten…”
Bedenking: sluiten versus uitvoeren van de
arbeidsovereenkomst  dienst van de
informatiemaatschappij?
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Art. 9 Rlijn 2000/31
WERKWIJZE
Overweging 34 Rlijn 2000/31
Iedere lidstaat moet zijn wetgeving aanpassen indien deze
vereisten, met name vormvereisten, bevat die het langs
elektronische weg sluiten van contracten in de weg staan.
Onderzoek van aan te passen wetgeving dient
systematisch te geschieden en moet betrekking hebben op
alle etappes en handelingen die voor de
totstandkoming van het contract nodig zijn,
inbegrepen de archivering van het contract. Deze
aanpassing moet ertoe leiden dat langs elektronische weg
gesloten contracten uitwerking hebben.
 impliceert systematisch onderzoek
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Art. 9 Rlijn 2000/31
WERKWIJZE
Overweging 35 Rlijn 2000/31
•
Lidstaat behoudt mogelijkheid om voor contracten
algemene of specifieke juridische eisen te
handhaven
•
waaraan langs elektronische weg kan worden
voldaan
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Art. 9 Rlijn 2000/31
WERKWIJZE
Overweging 37 Rlijn 2000/31
•
Verplichting van art. 9 treft niet praktische
belemmeringen die voortvloeien uit het feit dat er in
bepaalde gevallen geen elektronische middelen
gebruikt kunnen worden
•
Treft enkel belemmeringen die voortvloeien uit
juridische eisen
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Art. 9 Rlijn 2000/31
UITSLUITING TOEPASSINGSGEBIED
A. Art. 1,5 : Deze richtlijn is niet van toepassing op…
B. Art. 9,2: De lidstaten kunnen bepalen dat lid 1 niet van
toepassing is op alle of bepaalde contracten in een van
de volgende categorieën…
•
Ontstaan en overdracht van rechten ten aanzien
van onroerende zaken
•
Uitzondering: HUUR
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Art. 9 Rlijn 2000/31
UITSLUITING TOEPASSINGSGEBIED
•
Contracten waarvoor wet tussenkomst voorschrijft
van de rechtbank, de autoriteit of de beroepsgroep
die een publieke taak uitoefent
•
Contracten voor persoonlijke en zakelijke
zekerheden (welke gesteld worden door personen
die handelen voor doeleinden buiten hun handelsof beroepsactiviteit)
•
Contracten onder familierecht of erfecht
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Art. 9 Rlijn 2000/31
UITSLUITING TOEPASSINGSGEBIED
Overweging 36 Rlijn 2000/31 (toelichting)
•
Cfr. art. 9, 2 Rlijn  lidstaten mogen beperkingen
handhaven op gebruik van elektronische contracten,
in volgende gevallen:
•
wet schrijft voor contract tussenkomst rechtbank ,
overheidsdienst, beroepen die openbare macht
uitoefenen voor
•
analoge verplichting met het oog op effect ten
aanzien van derden
•
verplichte certificering/attestering notaris
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
1. rechtsstelsels moeten e-contracten mogelijk maken
2. wegwerken van vormvereisten
niet voor:
1. in zaken van belastingen
2. voor publieke taken: notaris
3. verdediging voor de rechter
- onroerende zakelijke
rechten
- overheidsambtenaren
- zekerheidsrechten
- familie- en erfrecht
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Art. 9 Rlijn 2000/31
AARD VAN VERPLICHTING
•
Restulaatsverbintenis
•
Systematisch onderzoek wetgeving lidstaten
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
BELGISCHE OMZETTING
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Art. 16, § 1
Aan elke wettelijke of reglementaire
vormvereiste voor de totstandkoming van
contracten langs elektronische weg is
voldaan wanneer de functionele
kwaliteiten van deze vereiste zijn
gevrijwaard
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Wettelijke of reglementaire vormvereisten
•
Voorbeelden (M.v.T., p. 40)
•
geschrift, handtekening, ter post aangetekende brief
•
de eis van vermeldingen ter informatie -die soms
«handgeschreven» moeten zijn
•
bijzondere lay-out (vetjes, in een kader geplaatst, enz.)
•
minder frequent: prospectus, endossement,
avenantaanhangsel, modelformulier, enz.
Zie: Gobert en Montero, “Les contracts conclus par voie électronique”
(Cahiers du CRID, 19)
S. Van den Eynde, “Digitale archivering : een jrudisiche stand van
zaken vanuit Belgisch perspectief”.
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Wettelijke of reglementaire vormvereisten
•
NIET
•
praktische obstakels (bijv. afwezigheid
internetaansluiting)
•
Overhandiging van zaak bij zakelijke
contracten  praktisch obstakel
•
??? Discussie ???
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Wettelijke of reglementaire vormvereisten
•
Ja: M.v.T., p. 42 – treft niet
elektronische totstandkoming
wilsovereenstemming
•
Twijfel (Dumortier): is dit niet
juridische vereiste voor
totstandkoming contract?
•
Bedenking: gevaar van te ruime
interpretatie “praktische belemmering” 
omzeiling Rlijn
•
Bedenking: stelling Dumortier 
afschaffing zakelijke contracten
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Wettelijke of reglementaire vormvereisten
•
M.v.T., p. 42 –
•
•
Ruime interpretatie
•
Rechtstreeks: papieren drager
•
Onrechtstreeks: rechtsonzekerheid bij nietvermelden type drager (jur. In orde?)
Voorbeelden
- de eis van een papieren drager, kennisgeving of
geschrift, de noodzaak van een handtekening,
handgeschreven vermeldingen of het versturen van een
brief of een ter post aangetekende brief, de verwijzing
naar het gebruik van een bijzonder document of
ormulier, de noodzaak verscheidene exemplaren te
creëren
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Wettelijke of reglementaire vormvereisten
•
M.v.T., p. 42
“elk vormvoorschrift dat het juridisch
onmogelijk maakt een contract te sluiten via
elektronische communicatiemiddelen, of
eenvoudigweg de erkende juridische uitwerking
van het aldus gesloten contract beperkt door er
bijvoorbeeld een kleinere juridische uitwerking
aan te geven, wat erop neerkomt dat het
gebruik van papieren contracten begunstigd
wordt (bijvoorbeeld door een hiërarchie te
creëren tussen het elektronische schriftelijke
bewijs en het traditionele schriftelijke bewijs)”.
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Totstandkoming van contracten langs
elektronische weg
•
Totstandkoming
•
M.v.T. (pp. 41-42): alle etappes van de
totstandkoming van contracten.
•
•
Bijv. contract zelf (elektronisch) <->
voorafgaand aanbod op papier
Vergelijk overweging 34 Rlijn 2000/31
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Totstandkoming van contracten langs
elektronische weg
M.v.T., p. 42
…omvatten alle stadia, gaande van de periode
voorafgaand aan het contract
(reclameprospectussen, schriftelijk aanbod,
andere documenten van de periode
voorafgaand aan het contract, enz.), tot de
wijziging de registratie ervan, de eventuele
neerlegging ervan, enz
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Totstandkoming van contracten langs
elektronische weg
Niet: vormvereisten betreffende uitvoering of
beëindiging
Anders: Demoulin & Montero, “Le formalisme
contractuel à l’heur du commerce électronique”, in
X (ed.), La théorie généeral des obligations, suite
(CUP), Liège, Université de Liège, 2002; 131.
Wel: archivering
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Totstandkoming van contracten langs
elektronische weg
Langs elektronische weg
•
Zie: definitie “diensten van de
informatiemaatschappij” (Rlijn 98/48 en
98/34)
verzonden en ontvangen via
elektronische apparatuur voor d
eeverwerking en de oplsag van
gegevens, en gehel via draden, radio,
optische middelen of andere
elektronismagnetische midelen
verzonden, doorgeleid en ontvangen
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Totstandkoming van contracten langs
elektronische weg
Langs elektronische weg
•
Contracten langs elektronische weg
•
Rekening houden met toepassingsgebied
Wet E-handel
•
Begrip “diensten van de
informatiemaatschappij”
•
Uitsluitingen – art. 3
(bijv. uitsluting WVP  zie echter art. 16, § 1,
5° WVP)
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Totstandkoming van contracten langs
elektronische weg
Doel: toelaten dat alle contracten “op afstand”
kunnen gesloten worden
Let wel: functionele equivalentie enkel voor
elektronische contracten op afstand
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Aanpak
(A) Methode
Meest klassiek vormvereisten  overspannen
wettelijke en reglementaire voorschriften
Art. 16, § 1 algemene transversale bepaling
Art. 16, § 2 bijzondere transversale bepalingen
Delegatie aan Koning  aanbrengen van
wijzigingen indien belemmering niet wordt behandeld
door transversale bepalingen (§ 1 en § 2)
Art. 16, § 3
M.v.T., pp. 40-41.
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Aanpak
(B) Het concept “functionele kwaliteiten”
•
Aan de vormvereiste is voldaan wanneer de
functionele kwaliteiten van de vereiste zijn
voldaan
Basis: Unictral modelwet (&
toelichting)over elektronische handel
(“geschrift”, “handtekening”, “origineel”)
M.v.T., pp. 42-43
Gobert & Montero, “La signature dans les contrats et les paiements
électroniques”, DAOR 2000, afl. 53., 17-39.
Caprioli & Sorieul, “Le commerce international électronique: vers
l’émergence de règles juridiques transantionales”, JDI 1997, 323-393.
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Aanpak
(B) Het concept “functionele kwaliteiten”
•
Gekozen middel versus achterliggende
doelstelling
Werkwijze die deze (essentiële) functies
op bevredigende wijze vervult  moet
juridisch worden erkend
Uitdaging  deze doelstelling achterhalen
Geen exhaustieve lijst (veelvoud – algemene en
specifieke doelstellingen)
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Aanpak
(B) Het concept “functionele kwaliteiten”
M.v.T. (pp. 43-44) INDICATIES betreffende
functies
1. Bescherming instemmende partij
2. Toezicht bevorderen door
rechter/bestuursrechtelijke instantie
3. Bewijslevering vergemakkelijk
4. Tegenstelbaarheid aan derden
5. Bescherming openbaar belang
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Aanpak
Bedenkingen  CORRECTE OMZETTING ??
•
Partijen moeten zelf doelstelling afleiden die
wetgever met vormvereiste wou berieken
•
Zelf middel vinden om doel te bereiken in
elektronische vorm
•
Rechterlijke controle
•
•
Let op: art. 6 Ger. W. – geen uitspraak bij wege van
algemene beschikking
Negatief signaal t.a.v. elektronische
contractsluiting  bemoedigt gebruik papier
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Aanpak
(C) Drie gevallen van vrijwaring (art. 16, § 2)
•
Bijzondere transversale clausules (M.v.T., p. 44)
•
Klassieke en gebruikelijke vormvoorschriften
•
Elementen in overweging te nemen
•
Draagwijdte van begrip?
(bijv. vaak minimale functionele kwaliteiten)
Commentaar: Dumortier & Dekeyser, p. 178
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Aanpak
(C) Drie gevallen van vrijwaring (art. 16, § 2)
- aan de vereiste van geschrift is voldaan door
een opeenvolging van verstaanbare tekens die
toegankelijk zijn voor een latere raadpleging,
welke ook de drager en de
transmissiemodaliteiten ervan zijn
•
Bijv. letters en cijfers
•
Bijv. papier, diskette, CD-R, CD-RW, DVD,
chipkaart, optische vezel, enz.
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Aanpak
(C) Drie gevallen van vrijwaring (art. 16, § 2)
M.v.T., p. 44:
- Verstaanbaar (rechtstreeks of onrechtstreeks
leesbaar en begrijpelijk – bijv. met coputer,
software, decoderingsprogrammatuur)
- Bestendig (met het oog op latere raadpleging)
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Aanpak
(C) Drie gevallen van vrijwaring (art. 16, § 2)
- aan de uitdrukkelijke of stilzwijgende vereiste
van een handtekening is voldaan wanneer deze
laatste beantwoordt aan de voorwaarden van
ofwel artikel 1322, lid 2 B.W., ofwel van art. 4, § 4
van de wet van 9 juli 2001 tot vaststelling van
bepaalde regels in verband met het juridische
kader voor elektronische handtekeningen en
certificatiediensten
•
Bedenkingen bij M.v.T. – Dumortier & Dekeyser p. 177, voetnoot
540
•
Art. 16 ruimer dan toepassingsgebied art. 1322, lid 2
(bewijsrecht) – stelling Dumortier & Dekeyser
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Aanpak
(C) Drie gevallen van vrijwaring (art. 16, § 2)
- aan de vereiste van een geschreven vermelding
van degene die zich verbindt, kan worden
voldaan door om eht even welk procédé dat
waarborg dat de vermelding effectief uitgaat van
deze laatste
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Aanpak
(D) Delegatie aan de Koning (art. 16, § 3)
- Ratio:
•
•
Gevallen vormvereisten niet in aanmerking
komen voor transversale bepalingen
- Koning kan (binnen 18 m. volgend op
inwerkingtreding Wet E-handel)
•
elke wettelijke of reglementaire bepaling aanpassen
die een belemmering zou vormen voor het sluiten van
contracten langs elektronische weg
•
En die niet onder toepassing zou vallen van § 1 en §
2.
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
(D) Delegatie aan de Koning (art. 16, § 3)
- M.v.T., p. 40-41
Voor bepaalde formaliteiten, zoals bij voorbeeld het
overhandigen van een zaak of een titel, zal het niet
steeds mogelijk zijn om op grond van de regels van
artikel 17, §§ 1 en 2 een gepaste oplossing te vinden.
De transversale en de specifieke benaderingen moeten
dus samen worden toegepast. Op die manier maakt het
ontwerp het mogelijk tot een passende en evenwichtige
oplossing te komen, die enerzijds rekening houdt met
de voorschriften inzake rechtszekerheid en
haalbaarheid van het aangenomen systeem en
anderzijds met de moeilijkheid van de taak om op korte
termijn de richtlijn om te zetten.
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Aanpak
(D) Delegatie aan de Koning (art. 16, § 3)
-
Koninklijke besluiten moeten worden bekrachtigd
-
bij wet
-
binnen vijftien maanden ná hun bekendmaking in
het Belgisch Staatsblad
BEDENKING
Probleem: vaak weet men niet bij voorbaat in hoeverre
functionele kwaliteiten gevrijwaard kunnen worden in
elektronische omgeving  en Koning zich bijgevolg op
verboden terrein van § 1 en § 2 zou begeven (sanctie
R.v.St.)
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Uitzonderingen
•
Art. 17
•
Omzetting art. 9, 2 Rlijn 2000/31
1° contracten die rechten doen ontstaan of
overdragen ten aanzien van onroerende
zaken, met uitzondering van huurrechten
2° contracten waarvoor de wet de tussenkomst
voorschrijft van de rechtbank, de autoriteit of
de beroepsgroep die een publieke taak
uitoefent
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Uitzonderingen
•
Art. 17
•
Omzetting art. 9, 2 Rlijn 2000/31
3° contracten voor persoonlijke en zakelijke
zekerheden welke gesteld worden door
personen die handelen voor doeleinden
buiten hun handels- of beroepsactiviteit
4° contracten die onder het familierecht of het
erfrecht vallen
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Uitzonderingen
•
Bedenking (Dumortier & De Keyser, pp. 180-181)
•
In hoeverre betreffen de uitzonderingen
•
diensten van de informatiemaatschappij
•
Niet uitdrukkelijk uit het
toepassingsgebied van de wet
uitgesloten diensten
indien lijst niet ruimer dan
toepassingsgebied van Rlijn 2000/31:?
waarom geen melding van
“arbeidsovereenkomsten”?
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Uitzonderingen
•
Art. 9,3 Rlijn 2000/31
•
Meldingsplicht bij Commissie
•
Voor welke van deze categorieën wordt
art. 9, 1 niet toegepast
•
Vijfjaarlijks verslag aan Commissie over
toepassing van art. 9,2
•
Met opgave an redenen van handhaving
van niet-toepassing van art. 9,1 voor
overeenkomstige categorieën
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Toepassingsvoorbeelden
•
Art. 10, § 3 wet van 25 juni 1992 betreffende de
landverzekeringsovereenkomst
•
Art. 17 wet van 12 juni 1991 betreffende het
consumentenkrediet
•
Art. 6, § 1, 6° Wet van 9 maart 1993 betreffende de
huwelijksbemiddelingbureaus
•
Art. 20 Wet van 16 februari 1994 op de
reisorganisatiecontracten
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Toepassingsvoorbeelden
•
KB 9 juli 2000 betreffende de vermelding van
essentiële gegevens en algemen
verkoopsvoorwaarden op de bestelbon voor nieuwe
autovoertuigen
•
Handtekening beide partijen  16, § 2, 2e streepje
•
Met de hand & voluit (“gelezen en goedgekeurd”) 
16, § 2, 3e streepje
•
Is bepaling effectief gelezen  elektronisch
bestelformulier, on-line in te vullen + op einde
vragen woorden “gelezen en goedgekeurd” in te
tikken
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Toepassingsvoorbeelden
•
Vet gedrukte vermelding in kader los van tekst?
•
Aandacht vestigen op belangrijke informatie
Mogelijkheden: Html-editor & mail-editor ?
Mogelijkheden: pop-up?
Maker van website weinig controle over
weergave bij gebruiker  resultaats- of
middelenverbintenis??
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Toepassingsvoorbeelden
•
Vermeldingen op voor- en keerzijde
•
Voorzijde: vermijden dat informatie ontsnapt aan
aandacht consument
•
Keerzijde: consument kan makkelijk over
informatie beschikken
•
Pdf  moeilijkheden in interactieve
procedure
•
Word  verenigbaar met WYSIWYS
•
Webpagina & mail: voor- en keerzijde?
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Toepassingsvoorbeelden
•
•
Vermeldingen plaats & datum
•
Hoe en door wie aan document gehecht?
•
Betrouwbaarheid
Art. 4,9°: elk document uitgaande van de constructeur
dat de technische eigenschappen van eht bestelde
voertuig vermeldt, de stempel of de handtekening van
de verkoper draagt en bijgevoegd is aan de bestelbon,
wordt verondersteld deel uit te maken van de
bestelbon waaraan het gehecht is
•
Vormvereiste?  ruime interpretatie
•
Functionele kwaliteit?  vermijden misleidende
reclame?
Erkenning van langs elektronische weg
gesloten contracten
Wet E-handel (art. 16-art. 17)
Toepassingsvoorbeelden
•
Stempel: identificatie (adres en bedrijfslogo)
Vergelijk: art. 7, 1°-3° en art. 13, 2°
•
•
Gehecht aan?
•
Bijlage bij mail  +
•
Overname op website van technische
gegevens van constructeur  +
•
Wat bij hyperlink?
•
Wat indien exoneratieclausule voor informatie
aan derden?
CONCLUSIE: Juridische onzekerheid
Feed-back
VRAGEN
[email protected]