Multimedia 1ste jaar Iris Robijns Walter Van den Branden Ilse Van Looveren Doelstellingen • vertrouwd raken met begrippenapparaat • beperkte technische en theoretische basis geven -> 2de jaar • traditionele media • evoluties op het vlak van nieuwe media • internet 2 luiken • Luik 1 -> traditionele media : Walter Van den Branden • Luik 2 -> nieuwe media : Iris Robijns en Ilse Van Looveren Luik 2: nieuwe media • • • • • • definitie technische evolutie informatiesnelweg als economisch product informatiesnelweg als cultureel product het internet alles bekeken vanuit het gebruikersperspectief Praktische info • om de week: • -> VDW - ROI • -> VDW - VLO • het examen in juni is schriftelijk • het examen bestaat uit 2 delen: elk deel op 10 punten • herkansing in september : 2 delen kennen MULTIMEDIA Cursus 1ste jaar (deel II) ROI - VLO INLEIDING • Enorme evoluties • Virtuele ruimten > < fysieke ruimten • Nieuwe begrippen – – – – – cyberspace virtual reality interactieve televisie video-on-demand information highway Nieuwe vs. traditionele media • Soorten definities • Onze definitie – representatie van gegevens – integratie – interactiviteit Representatie van gegevens desktopconf. e-mail videoconferencing fax telefoon papier stem Representatie van gegevens video Audio Geluid Animatie grafisch tekst numeriek Integratie • Coherent • synchroon interactie • Gebruiker is actief – cd-rom – video-on-demand – internet • gebruiker is niet actief – televisie – radio • GEVOLG: demassificatie Nieuwe media • Multimedia is de integratie van diverse type media (tekst, beeld, geluid en data) in een meestal digitale omgeving met als doel communicatie, interactie en dus informatieoverdracht te optimaliseren. Traditionele media • Traditionele media zijn vaak een onderdeel of vormen een wezenlijk element voor nieuwe media. Zij kunnen niet interactief gebruikt worden en leveren meestal maar één soort van informatie. Information highway • Al Gore -> 1992 • Metafoor voor het ganse web van wegen die internationaal met elkaar verbonden zijn. • Uitbreiding huidige telecommunicatienetwerk • autostrades <-> zandwegen informatiesnelwegtechnologie • 2 grote evoluties – verbetering van de kabels – compressietechniek • alles draait rond: – – – – zoveel mogelijk informatie versturen tegen een zo hoog mogelijke snelheid in een zo kort mogelijke tijd en… in beide richtingen De verschillende evoluties: • • • • • • • • Digitalisering Microchiptechnologie Bandbreedte Koperpaar -> coax -> glasvezelkabel Compressietechniek Schakeltechnologie Servers Eindtoestellen en toepassingen Digitalisering • Computer kan enkel onderscheid maken tussen aan of uit of anders tussen 0 en 1 • Binaire code bestaat uit ‘nullen’ en ‘enen’ • Één cijfer van een binair getal heet een bit • Een reeks van 8 bits heet een byte, bijv. 01110000 Digitalisering • Vertalen naar binaire code • Kwestie van afspraken maken (verschillende bestandsformaten) – – – – Getal = binaire code Letterteken = code foto -> pixel = code geluid -> fractie seconde = code Digitalisering • Met 1 byte kunnen 256 verschillende toestanden weergegeven worden • Voldoende voor alle lettertekens => ASCII • Niet voldoende voor grote getallen, daarom werkt met tegenwoordig met groepen van bytes, bv 4 bytes = 32 bits Digitalisering • Grote hoeveelheden gegevens die men moet opslaan • Kilobyte = 210 =1024 bytes • Megabyte = 1024 x 1024 = 1.048.576 bytes • Gigabyte = 1.037.741.824 bytes • Terabyte= ??? Digitalisering • voordelen – veel informatie compact opslaan – eenvoudige bewerkingen zijn mogelijk – zonder kwaliteitsverlies informatie transporteren • digitaal <-> analoog Compressietechniek • Doel: reduceren van de hoeveelheid data • Samenpersen van informatie zonder dat essentie verloren gaat • Verschillende technieken – zonder verlies (bestand Zippen) – met verlies (beeld omzetten naar JPEG) Microchiptechnologie • Processor = Kern van een computer • Rekenmachine die bewerkingen met binaire codes uitvoert – – – – Optellen Aftrekken Vermenigvuldigen Delen Microchiptechnologie • Processor bepaalt de snelheid (Mhz) – Sinds 1940 -> performantie is 32 keer verdubbeld – Nu Pentium III, snelheid van 800 Mhz Microchiptechnologie • Geheugenchips bepalen kwantiteit • Verschillende soorten – Ram – Rom • geheugencapaciteit chip enorm vergroot – jaren ‘70 -> 1042 bits – 1996 -> 64 miljoen bits Bandbreedte • Probleem: toch nog file op het internet • bandbreedte = hoeveelheid informatie die door de kabels kan tegen een bepaalde snelheid -> bits per seconde • capaciteit – huidige telefoonnetwerk -> 64.000 bps – ISDN -> 128.000 tot 2.000.000 bps – ASDL -> 8.000.000 bps Koperpaar -> coax -> glasvezel • Bell (1876) -> koperdraad -> koperpaar • 1940 -> coaxkabel • overgangsoplossingen: – ISDN – ASDL • glasvezel -> licht wordt getransporteerd • Toekomst draadloos via satelliet??? ISDN-modem Modem = moduleren + demoduleren Providers • Telenet versus Belgacom • Andere: – – – – Planet Internet wanadoo UPC (chello) … Schakeltechnologie • Alles draait rond netwerken , deze moeten communiceren met elkaar • De schakeltechnologie = manier waarop signalen worden verzonden • Internet is pakketgeschakelde technologie – Bericht wordt verdeeld in kleine pakjes – Kunnen verschillende routes volgens als een knooppunt bezet is of wegvalt Schakeltechnologie • Vroeger Routers • Nu ATM (Asynchronous transfer mode) – Deelt grote brokken data tijdelijk op en zendt ze via het meest ideale parcours over het internet. – Maakt optimaal gebruik van de beschikbare ruimte TCP/IP Protocol • Protocol is gemeenschappelijke waarmee computers binnen één netwerk met elkaar communiceren • Internet gebruikt TCP/IP protocol – Platformonafhankelijk – Transmissie pakketschakkeling regelen Servers en Clients • Servers = krachtige computers – die veel informatie kunnen versturen naar veel ontvangers – die veel informatie kunnen ontvangen – Nemen meer centrale plaats in, in een netwerk • Clients – Lagere schakel in het netwerk, kan geen diensten leveren Toekomst van Internet • Zal internet televisie, radio, kranten, telefoon, … vervangen??? Eindtoestellen • MultimediaPC • PC/TV • NC en NetPC MultimediaPC • • • • • • • Pc met pentiumchip cd-romstation geluidsinstallatie videokaart modem printer scanner PC/TV • Televisie met een harde schijf • Televisieseries opnemen, opzoeken, terugspoelen,... • Is verbonden in een netwerk NC en NetPC • Computers die steeds verbonden zijn in netwerk • Minder goed uitgerust dan MM-PC • Steunen voor performantie, software,… op server Toepassingen • • • • • • • Videotex Elektronische post Digitale televisie Digitale fotografie VOD Pay-per-view Videoconferencing videotex • Niet belangrijk geworden -> belemmeringen: – te hoge kosten – niet kunnen meenemen van informatie – dienstenaanbod is te klein • Franse minitel -> wel belangrijk minitel Minitel Commerciële netwerken – America Online – AOL/Bertelsman – CompuServe,…. Elektronische post • = geheel van systemen en diensten waarbij berichten worden uitgewisseld tussen twee of meer personen d.m.v. een werkstation en een telecommunicatieverbinding • 3 elektronische postsystemen: – telex – teletex – Telefax • Voorlopers van e-mail!!! Elektronische post • Elektronische postdiensten – Berichten kunnen indirect worden verzonden tussen in een netwerk opgenomen werkstations – werken volgens het store-and-retrieve-systeem (<-> elektronische postsystemen) – voice mail Digitale fotografie • Klassieke film -> lichtgevoelige chip met intern geheugen • camera + pc voor ontwikkelen en bewerken • voordelen: – – – – beeld is dadelijk klaar milieuvriendelijk bewerken en verbeteren is mogelijk geheugen opnieuw gebruiken Digitale televisie • hoge kwaliteit • aantal kanalen uitbreiden • thuisbioscoop – Nodig: • digitale tv met breedbeeldscherm • dolby-surroundsysteem • dvd-speler – duur Video-on-demand (VOD) • Films op aanvraag • voorbeelden: – Time Warner – Belgacom – ... Pay-per-view • ‘betaal als je kijkt’ Videoconferencing • ‘vergaderen vanop afstand’ • stroomversnelling tijdens golfoorlog • toepassingen: – rampenplan – onderwijs Elektronisch bankieren • Phonebanking • pc-bankieren • internetbankieren – 60.000 Belgen – Generale Bank, Anhyp, KBC ... Teleshopping via TV • Doelgroep? – VTM -> 120.000 kijkers -> 0.25% koopt • Producten? • Motivatie? Via internet: shopping malls shopping sites www.advalvas.be www.proxis.be www.caddy-home.be www.azur.be ... E-commerce • Wie is de doelgroep? • Wat zijn de typische producten? • Wat is de motivatie om via internet aankopen te doen? Toekomst • Sterke groei • VS: e-commerce vertegenwoordigt 15 % • Belgie: – Dit jaar 0.16% van de consumentenmarkt – Inkomste e-commerce stegen met 420% – Komende jaren zullen uitgaven verdriedubbelen Problemen met e-commerce • 28% van de online aankopen mislukt – – – – – Laattijdige levering Beschadiging Geen levering Onverwachte extra kosten … • Vertrouwen creëren is zeer belangrijk voor succesvolle ontwikkeling e-commerce Elektronische kranten • Traditionele krantenuitgevers: bijna allemaal een website – In het begin kopie van papier versie • Nu complementair: biedt extra diensten – Nieuw communicatiemiddel – Nieuwe manier om interactiviteit op te wekken • Aparte online redactie is nodig Extra diensten • • • • • • • • Archief (zoekfaciliteiten) Animatie en geluid Forum Nieuwsbrief Clubs, chatten Shoppen Kaartjes versturen Spelletjes… E-zine/nieuwsbrief • Nieuwsbrief – Info die gemaild wordt, met verwijzingen naar URLs waar men meer info kan vinden Electronische kranten • Troeven: – – – – snelheid interactie Pushmogelijkheden Gratis? • nadeel: – geringe mobiliteit pc – moeilijk om te laten betalen – Geen/weinig reclame-inkomsten • Meestal verlieslatend!!! Webjournalistiek • Lezen van scherm is moeilijk -> – Korte zinnen, directe nerveuze stijl • Kennis van techniek • Niet te veel herhalen wat ook al via beeld of geluid wordt verteld • Updaten is heel belangrijk Portaalsites • Gigantisch grote websites • Diensten – Shoppen – SMS-jes verzenden • Informatie – Nieuws – Horoscoop – … • Doel: vertrekpagina bij het surfen Portaalsites • • • • Inkomsten uit reclame E-commerce Partnerships Doorspelen van persoonlijke informatie aan andere firma’s Portaalsites • • • • Grote strijd aan de gang om de klant www.advalvas.be www.clickx.be www.planetinternet.be • Evoluties – Vortals – Microportals Internetbedrijven in moeilijkheden??! • Online reclamemarkt groeit amper – In tegendeel, veel internetbedrijven maken reclame voor hun zaak via traditionele media • Inkomsten e-commerce vallen tegen • Iedereen heeft zwaar geïnvesteerd om niet achter te blijven op concurrenten Internetbedrijven in moeilijkheden??! • Veel bedrijven bezuinigen of stoppen ermee – Ontstaan van Ghostsites, vb:www.cafebelge.be • Wil dit zeggen dat internetgroei echt stopt? – Nee wel rechtzetting van een overgehypte toestand! Televerkeer/telematica • • • • Jaren ‘80: verdubbelde elektronica in auto’s elektronische wegenkaarten (100) elektronische navigatiesystemen: GPS intelligente auto’s zijn er nu al – Controle van de veiligheidsgordel – Sluiten van de deuren – ... GPS • Global Positioning System – – – – – Systeem om overal op aarde je positie te kennen Satellieten zenden signaal uit Antenne vangt dit signaal op Exacte positie wordt uitgerekend door processor Uitvoeréénheid: • positie wordt weergegeven op schermpje • mondelinge opdrachten worden uitgesproken GPS • GPS oorspronkelijk van Amerikaanse defensie – Selective availability • Europees project: Galileo – 3 miljard investering – winst geschat op 200 miljard (20 jaar) GPS • • • • • • • Ook andere transportmiddelen Baggage Blinde geleiding Biologische experimenten Onder de huid van belangrijke personen In waardevolle voorwerpen ... Toekomst Telematica • Toegang tot het internet – Verkeersinfo (gecombineerd met GPSgegevens) – Weer – Nieuws • E-mail • Laptop in handschoenenkastje Toekomst Telematica • Sensoren in stuur die chauffeur herkennen – Instellingen die persoonsgebonden zijn • Stemgeactiveerde bediening • Laptop in handschoenenkastje • Automatisch alarmeren van hulpdiensten bij ongeval en problemen • … teleleren • • • • • Leren op afstand ofwel via tv ofwel via pc ofwel via internet voordeel: stijgend rendement -> 30 tot 50 % meer onthouden??? Schooltelevisie • Teleaccursussen • Niet meer populair door video’s op maat Via PC • Educatieve software kent een enorme boom • Voordeel: – – – – Interactief Geluid, animatie, beeld Evaluaties mogelijk Bepalen van eigen tempo • Per 10 studenten 1 PC Leren op het internet • Educatieve sites – www.thinkquest.be – www.learn.com • Educatieve portaalsites – www.klascement.be – www.digikids.be – www.leren.nl Digitale leeromgevingen • • • • • • Blackboard Lotus Learning Space Topclass WebCT Virtual Campus … Blackboard • Informatie (course documents, information, announcements) – Kan allerlei vormen aannemen • Administratie • Evaluatie (assignments) • Communicatie – Email – Chatten – Newsgroups ICT-moeilijkheden • Bijscholing van student EN vooral DOCENT • Infrastructuur en investeringen • Aanstellen van een ICT-coördinator Initiatieven • • • • AAL REN Klaslokaal Digitaal Ontwikkelen van goede portaalsites en educatieve software • CST-Beurzen Teleleren • BIS = Begeleid Individueel Studeren – volwassenonderwijs • Voorlopig enkel schriftelijk • Diploma’s voor de examencommissie telereclame • • • • Elektronische reclamebladen netvertising banners jobadvertenties is enorm succes – 75 % van de sollicitanten raadpleegt internet – troef: snelheid, actualiteit, respons via e-mail,… – VDAB: zelf je cv ingeven telewerken • Thuis werken -> niet altijd 100% -> draagbare pc (vertegenwoordigers,…) • voordelen: – files mijden – 3/4de van de Am. Telewerkers haalt hoger rendement – 83% vindt dat gezinssituatie verbeterd is – minder ziek • nadelen: – contacten met collega’s vallen weg – apparaten zijn niet compatibel telewerken • Cijfers (maart 98): – – – – – – – In VS: 6 - 11 miljoen GB: 500.000 FR: 215.000 D: 120.000 IT / SP: 100.000 NL: 80.000 België blijft achter • In België: – Alcatell – Belgacom • Gevaar: lage loonlanden domotica • Spitstechnologie in je huis • Living Tomorrow II – www.livingtomorrow.com • Internet Home – www.cisco.com/warp/public/3/uk/ihome Huis van de toekomst • Steeds meer nadruk op ICT – Internet wordt de 4de nutsvoorziening na water, electriciteit en gas • Huis heeft één bezemkast met servers, routers, …(naar analogie met CV) Bediening • Via Webpad: – LCD met touch screen – Draadloos – Grootte A5 • Hiermee kan je het hele huis besturen en controleren Toestellen van morgen • • • • • • • Digitale Televisie Koelkast met ingebouwde PC en internet Intelligente vuilnisbak Intelligente Microgolf Intellige wasmachine Auto op Waterstof Bed dat zich aanpast aan gebruiker Toestellen van morgen • Nemen contact op met service center bij defect • Scannen barcodes van producten in, bestellen automatisch producten bij • Stellen kookrecepten, … voor • Stellen zelf juiste wasprogramma/bakprogramma in • Communiceren met ander keukentoestellen • Internettoegang, e-mail, chatten,… • Commando’s geven via GSM • Beveiliging met vingerafdruk of lezen van de iris Infosnelweg als cultuurdrager • Cultuurfenomeen TV zal veranderen – Passieve deelnemer -> actieve deelnemer – door onbeperkte bandbreedte: doelgroepen-TV broadcasting -> narrowcasting – Globalisering en individualisering • Europa <-> VS – beperken van culturele en taalkundige diversiteit De taal van internet • Engelse taal domineert • Meer en meer termen in het Nederlands zijn van het Engels – E-mail, internet, printen, deleten, surfen, homepage, – Nederlands versterken in computerland • Nederlandstalige programma’s in computeronderwijs, … • Oprichting van Vlaams-Nederlands centrum voor Nederdlands en digitaliteit • Betrekken van Nederlandse taalgebieden zoals Zuid-Afrika, Antillen, Suriname,… Het digitale lichaam • Descartes: Ik denk dus ik ben! – Lichaam, fysieke realiteit van ondergeschikt belang – Internet, virtuele wereld is zeer belangrijke verderzetting van dit gedachtengoed Cyberjunks • Chatten op het web, IRC, ICQ • 70% zijn mannen • Etiquette – – – – Nicknames Niet schelden (gebruik van hoofdletters) Gebruik van Smileys Gebruik van afkortingen • IRL, ASL, LOL, CU,… Cyberverslaafden • LARP’s – Live Action Role Playing • MUD’s – Multi User Domain’s • Spenderen uren per dag in fictieve wereld, met fictief personage (avatar), huwen, scheiden, sterven, … Cyberverslaafden • • • • Meestal mannen Licht sociaal gestoord Eenzaam, gefrustreerd Brengen sociale problemen ook met zich mee op het net • Internet meestal geen positieve invloed Cybertherapie • Eliza is een softwareprogramma dat een psychologe imiteert – Veel mensen trappen hierin en denken dat het echt is!! • Bots – Programma’s met artificiële intelligentie die mensen imiteren – www.alicebot.org – http://bots.internet.com/ Het digitale lichaam • Een van de populairste toepassingen van internet is erotiek en porno • Is cybersex echte sex of veredelde vorm van masturbatie??? Cybergeneratie • Kinderen blijken slimmer te worden maar ook egoistischer – Grotere waarnemingssnelheid – Ver-beeld-ing neemt toe • interpreteren van figuren en beelden – Ver-taal-ing neemt af • omgaan met taal, abstract vermogen Cyberdynamiek • Digitale media ontketen een snelle (r)evolutie – Copyright (napster, handel over de grenzen heen (wat met belastingen), strafrecht • Versnelling van informatietijdperk – Steeds bijscholen en bijblijven • Technocraten heersen maar wie blijft er achter? Infosnelweg als econ. product • Veel bedrijven: belangstelling voor nieuwe toepassingen -> toch risico -> dilemma • Men durft niet voluit investeren in onzekere toekomst • Maar men kan ook niet achterblijven Internet als economisch product • Convergerende industrieën – GSM versus PDA • Kabel versus telefonie: rivaliteit – kabel: • troef = grote bandbreedte • zwakte = geen ervaring tweerichtingscomm. – Telefoon: • troef = tweerichtingscomm • zwakte = beperkte bandbreedte Economische belangen • Napster: gratis downloaden van MP3 • Digitaal, gecomprimeerd bestand • 1 liedje bestaat uit 3 MB • Muziekindustrie mist miljarden aan inkomsten Internet als economisch product • E-commerce: wie betaalt welke belastingen – Wordt het internet een vrijhandelszone??? • E-bedrijf is gelocaliseerd van waaruit het diensten verleent (niet waar de servers staan) en moet de wetgeving van die locatie respecteren Internet als economische product • Democratisering van de beurs via internet – www.12trade.com • Daytrayders Internet als economisch product • Oorlog in cyberspace Economische belangen • Nieuwe media aan de macht • America Online neemt Time Warner over – Time Warner =nr 1 traditionele media • kranten, tijdschriften, films, televisie – America Online = nr 1 nieuwe media Internetzeepbel? • Waarom zoveel bedrijven in moeilijkheden? • Internet is nieuw en onbetrouwbaar – Veel technologie werkte niet • Wordt nu aangewerkt via beter protocols en mechanismen • Nieuwe zakenmodellen werkten niet – alles gratis en vooral reclame-inkomsten • Nu gebruikersregistratie en vaak wel betalen Internetzeepbel • Positieve gevolgen van de internethype – Zeer snelle evolutie van technologie en infrastructuur – Dotcomboom, veel interessante experimenten • Gefinanceerd door de beursgang (ipv traditionele bank) Na de zeepbel • Beste modellen blijven over • Rechtzetting van de overhypte toestand Het internet : WAT? • Netwerk van computers waardoor je met een computer, telefoonlijn en modem toegang hebt tot miljoenen computers wereldwijd • internet <-> intranet Ontstaan van internet • Gegroeid uit ARPANET (‘69) = onkwetsbaar communicatienetwerk voor oorlogstijd • nadien: universiteiten, overheid en bedrijven met netwerken gestart • ‘80: • MILNET voor militaire info • ARPANET voor wetenschappelijk werk • ‘83 : netwerkprotocol ontwikkeld (TCP/IP) ontstaan • ‘91: parallel netwerk voor commerciële informatie -> internet • sinds eind ‘96: internet II -> Amerikaanse universiteiten Hoe geraak je erop • • • • Multimedia-pc modem (minstens 28.800 bps.) telefoonlijn abonnement bij Internet Acces Provider Gebruik -> Profiel • Vooral mannen maar het aandeel vrouwen stijgt • jong (gemiddelde leeftijd blijft stijgen -> 30.2 jaar in Europa <-> 36.5 jaar in VS) • actief • hoog opgeleid • topprovincies: Vlaams Brabant, Antwerpen en West Vlaanderen • meer gebruikers in de steden Internettoepassingen e-mail IRC en Webchat WWW Nieuwsgroepen en discussiegroepen FTP Commerciële netwerken E-mail • Elektronische post • 2 vormen – -> bij je internetaansluiting (e-mailsoftware) – -> gratis e-mail via www • voordelen: – – – – geen extra software nodig gratis vanop elke computer raadpleegbaar elk lid van het gezin • nadelen – trager – minder mogelijkheden qua lettertype E-mail • voordelen: – snel – goedkoop • adres: – [email protected] – [email protected] E-mail • Enorm populair!!! – Vb. hotmail heeft 15 miljoen abonnees (maandelijks), 40 miljoen abonnees (4maandelijks) • nieuwe briefcultuur (vlotte spreektaal) • Waar adressen vinden? – Via persoon zelf – www.advalvas.be – zoekmachines E-mail • Enkele begrippen: – – – – spam = junkmail flame = beledigen door e-mail mail bomb ICQ • geschatte e-mailberichten in 1997 wereldwijd: 2.700.000.000.000 WWW -> Wat? • Verzameling van miljoenen websites over ganse wereld • elke site heeft een URL (Universal Resource Locator) • toegankelijk via software -> browser (netscape, explorer) • programmeertaal = HTML (hypertext markup language) Hoe iets vinden? • Indien adres gekend -> gewoon invullen • Anders via zoekmachines: – via zoekindexen -> vrgl met de index van een boek , is goed voor specifieke zaken, inhoud van sites -> bekendste is www.altavista.com – via zoekdirectories -> vrgl met de inhoudstafel van een boek , is goed voor algemene overzichten, websites -> bekendste : www.yahoo.com – Gulden regel: leer goed de werking van 1 van elke soort Hoe iets vinden? • Er zijn ook specifieke Belgische zoekmachines: – – – – www.advalvas.be www.webbel.be www.ilse.be … • booleaans zoeken (AND, OR, AND NOT,…) IRC en Webchat • = babbelen via het internet • kan via IRC (Internet Relay Chat) = aparte software – voordeel : zeer snel en daardoor dynamischer • kan ook via webchat = chatten via websites op www – voordeel: geen aparte software nodig en is gemakkelijker (minder codes te leren) IRC en Webchat • • • • • • meest gebruikte taal is Engels werkt met speciale taal, speciale codes je hebt een nickname nodig liegen is gemakkelijk kan verslavend werken je kan ook privébabbelboxen openen