BUITENAARDSE KWESTIE Planeten-informatieblad voor de Damrok regering EERSTE DEEL LEDEN ONDERZOEKS TEAM: Damrok naam Aardse naam 1 2 3 4 De kapitein van ons team is: We hebben de volgende afspraken gemaakt: ALGEMENE FEITEN OVER HET ONDERZOCHTE HEMELLICHAAM Naam hemellichaam: Hoe wordt dit hemellichaam genoemd in het Engels genoemd? De naam komt van: Hoe komt het hemellichaam aan zijn naam: Het hoeveelste hemellichaam gerekend vanaf de ster: Afstand tot hun ster: Omtrek van het hemellichaam in km.: Doorsnee van het hemellichaam in km: Hoe snel draait het hemellichaam rondom de ster? Hoe snel draait het hemellichaam om zijn eigen as? Waarvan is de planeet vooral gemaakt? Heeft de planeet een dampkring? Zijn er bepaalde weersomstandigheden op deze planeet? Heeft de planeet een of meer manen? Zo ja, hoeveel? En hoe worden de grootste manen genoemd? Noem er (als het kan) drie. Als je de planeten van dit zonnestelsel op een rijtje zou zetten van klein naar groot, op de hoeveelste plaats komt dan deze planeet. Wanneer is de planeet voor het eerst gezien? (en door wie) Wat kun je vertellen over de temperatuur op dit hemellichaam? Hoe staat het met de zwaartekracht op deze planeet? Hoe zwaar zou iemand van 50 aardse kilo’s op deze planeet wegen? Is er leven mogelijk op de planeet? Leg uit waarom wel of waarom niet. Zijn er nog andere belangrijke feiten te vermelden. Is deze planeet al eens door een satelliet bezocht? Zo ja, wanneer voor het eerst en het laatst? Dit is het einde van het eerste deel van je opdracht. Lever het informatieformulier bij de commandant (de leerkracht). Deze geeft je een daarna de papieren voor de tweede opdracht. Planeten-informatieblad voor de Damrok regering TWEEDE DEEL VAN DE OPDRACHT LEDEN ONDERZOEKS TEAM: Damrok naam Aardse naam 1 2 3 4 ONDERZOCHT HEMELLICHAAM: ______________________________________ De Damrok regering wil in de aula dit zonnestelsel in het klein zien. We moeten daarom een zogenoemd schaal-model maken. De afstanden moeten zo verkleind worden dat die (ongeveer) in de aula zouden passen. Vul je antwoorden in, in de tabel op de laatste bladzijde. De opdrachten zijn: Zoek op hoe groot de afstand van is van de centrale ster in dit zonnestelsel tot aan de planeet dit jullie hebben onderzocht. Deel dit getal door één miljoen. Op hoeveel gewone kilometers zou de planeet dan nog van de ster staan? Zoek in een atlas de kaart van Europa (staatkundig) op. We doen net alsof de ster (de zon) precies op de plaats staat waar de school is. Bij welke plaats in Europa zou de planeet komen te staan als je pal naar het oosten zou gaan? Je ziet dus dat delen door 1 miljoen om een schaalmodel van het planetenstelsel te krijgen niet goed genoeg is. We zullen nog verder moeten delen. We vervangen het woord kilometers in meters (oftewel je deelt door 1000). Op hoeveel meter van de zon staat nu de planeet? Zoek een straat of plaats op die ongeveer even ver van de (zon) school ligt. De verste planeet staat nu nóg bijna 6 kilometer (6.000 meter) hier vandaan en dat ondanks dat we eerst door één miljoen en daarna nog eens door duizend hebben gedeeld. We moeten nog verder verkleinen. Vervang het woord meter in millimeters (oftewel je deelt weer door 1000). Stel dat we de zon aan de leuning zouden hangen van de balustrade bij het kamertje van juffrouw Tineke en juffrouw Inge. En we vervolgens alle planeten ophangen aan een touw dat helemaal naar de overkant gaat. Hoeveel meter is het van de trapleuning bij het kamertje van juffrouw Tineke en juffrouw Inge naar de overkant (bij de meisjestoiletten). Stel dat de verste planeet ongeveer 6.000 millimeter van de zon staat. Hoeveel meter is dat dan? Als we dit met twee zouden vermenigvuldigen, zou dan deze verste planeet nog boven de aula passen? Ook bij jullie planeet doen we hetzelfde. Dus eerst millimeters van maken en vervolgens vermenigvuldigen met 2. Op hoeveel millimeter van de zon hangt nu jullie planeet? Naam planeet: 1a Afstand tot de zon in miljoenen kilometers: 1b Het getal (van regel 3) delen door 1 miljoen: Welke grote Europese plaats ligt in de buurt van het getal uit regel 3 als je naar het oosten reist: Deel de uitkomst van 1b door 1000. Hoe ver staat de planeet nu van de zon? 2a 2b 3a 3b 3c Welke straat of plaats ligt nu in de buurt? Deel de uitkomst van 2a weer 1000. Hoe ver staat nu de planeet van de zon? Past de planeet in de aula (ja of nee) Hoever komt jullie planeet in de aula te hangen vanaf de zon gerekend? Planeten-informatieblad voor de Damrok regering DERDE DEEL LEDEN ONDERZOEKS TEAM: Damrok naam Aardse naam 1 2 3 4 ONDERZOCHT HEMELLICHAAM: ______________________________________ De Damrok regering wil ook een beeld krijgen hoe groot de planeten ten opzicht van de zon zijn. Elk team moet hun hemellichaam in het klein namaken, maar er moet rekening gehouden worden met de verhoudingen. Kleine en grote planeten moeten in ons model ook klein en groot zijn. Vul je antwoorden in, in de tabel op de laatste bladzijde. De opdrachten zijn: Hoe groot is de middellijn (=doorsnede) in kilometers van het hemellichaam dat jij onderzocht hebt? Om er een schaalmodel van te maken, veranderen we het woord kilometers in centimeters. Door welk getal hebben we nu eigenlijk gedeeld? Als je het goed hebt uitgerekend, dan zie je dat zelfs nu nog het model veel te groot zou zijn. Zelfs Pluto de kleinste planeet zou nog meer dan 2000 centimeter (= 20 meter) groot zijn. We gaan het getal van vraag 2a delen door 1500. Hoe groot is dan jullie hemellichaam? Naam planeet: 1 2 2a 3 Doorsnede in kilometers: Km Doorsnede in centimeters: Cm Er i s gedeeld door: Als we het getal (uit opdracht 2) van de middellijn delen door 1500, dan is de middellijn: Cm Je moet nu met je team het hemellichaam proberen na te maken. De eenvoudigste manier is de volgende: Teken voor het hemellichaam 2 even grote cirkels met de middellijn van het hemellichaam dat jouw team heeft onderzocht. Gebruik hiervoor een passer (of een touwtje met een potlood eraan). Vraag daarvoor een stuk karton aan de leerkracht. Kies zelf een kleur. Knip de cirkels uit. Teken op beide cirkels een recht lijn van de buitenkant naar het middelpunt van de cirkel. Knip in beide cirkels deze rechte lijn uit. Schuif de twee cirkels in elkaar. Ze moeten ten opzichte van elkaar in een rechte hoek staan. Maak met een punaise of naald een gaatje bovenin de planeet en haal door het gaatje een stuk touw. In de vorige opdracht heb je uitgerekend hoever jouw hemellichaam (in de aula) van de zon hangt. Hang nu het hemellichaam op de juiste plaats. Gebruik eventueel een lang (bord)liniaal. Nog mooier is om het hemellichaam in een bolvorm te maken. Je kunt daarvoor een balletje maken van paper, tempex of van papiermaché. Dat ligt eraan hoe groot de middellijn is. Het voordeel hiervan is dat je dan de buitenkant zo kunt schilderen dat het de kleur krijgt zoals we het hemellichaam van ruimtefoto’s kennen. Planeten-informatieblad voor de Damrok regering vierde DEEL LEDEN ONDERZOEKS TEAM: Damrok naam Aardse naam 1 2 3 4 ONDERZOCHT HEMELLICHAAM: ______________________________________ De Damrok regering wil ook een beeld krijgen hoe groot de planeten ten opzicht van de zon zijn. Elk team moet hun hemellichaam in het klein namaken, maar er moet rekening gehouden worden met de verhoudingen. Kleine en grote planeten moeten in ons model ook klein en groot zijn. Vul je antwoorden in, in de tabel op de laatste bladzijde. De opdrachten zijn: Hoe groot is de middellijn (=doorsnede) in kilometers van het hemellichaam dat jij onderzocht hebt? Om er een schaalmodel van te maken, veranderen we het woord kilometers in centimeters. Door welk getal hebben we nu eigenlijk gedeeld? Als je het goed hebt uitgerekend, dan zie je dat zelfs nu nog het model veel te groot zou zijn. Zelfs Pluto de kleinste planeet zou nog meer dan 2000 centimeter (= 20 meter) groot zijn. We gaan het getal van vraag 2a delen door 1500. Hoe groot is dan jullie hemellichaam? Naam planeet: 1 2 2a 3 Doorsnede in kilometers: Km Doorsnede in centimeters: Cm Er i s gedeeld door: Als we het getal (uit opdracht 2) van de middellijn delen door 1500, dan is de middellijn: Cm Je moet nu met je team het hemellichaam proberen na te maken. De eenvoudigste manier is de volgende: Teken voor het hemellichaam 2 even grote cirkels met de middellijn van het hemellichaam dat jouw team heeft onderzocht. Gebruik hiervoor een passer (of een touwtje met een potlood eraan). Vraag daarvoor een stuk karton aan de leerkracht. Kies zelf een kleur. Knip de cirkels uit. Teken op beide cirkels een recht lijn van de buitenkant naar het middelpunt van de cirkel. Knip in beide cirkels deze rechte lijn uit. Schuif de twee cirkels in elkaar. Ze moeten ten opzichte van elkaar in een rechte hoek staan. Maak met een punaise of naald een gaatje bovenin de planeet en haal door het gaatje een stuk touw. In de vorige opdracht heb je uitgerekend hoever jouw hemellichaam (in de aula) van de zon hangt. Hang nu het hemellichaam op de juiste plaats. Gebruik eventueel een lang (bord)liniaal. Nog mooier is om het hemellichaam in een bolvorm te maken. Je kunt daarvoor een balletje maken van paper, tempex of van papiermaché. Dat ligt eraan hoe groot de middellijn is. Het voordeel hiervan is dat je dan de buitenkant zo kunt schilderen dat het de kleur krijgt zoals we het hemellichaam van ruimtefoto’s kennen. LEERMOMENT Als je de volledige opdracht hebt uitgevoerd, dan heb je de volgende dingen geleerd: Je weet wat een planetenstelsel is. Je weet dat onze zon één van de vele sterren is in het heelal. Je kunt heel veel vertellen over het hemellichaam dat jij onderzocht hebt. Je kunt ook genoeg vertellen over de andere hemellichamen in ons planetenstelsel. Je hebt geleerd dat er een heleboel websites zijn over het zonnestelsel. Je hebt geleerd hoe je in zo’n website dingen moet opzoeken. Je weet ook hoe je afbeeldingen uit zo’n website kunt kopiëren. Je hebt geleerd hoe je een overheadprojector kunt gebruiken.