Ventilatie

Capnografie op de
verkoever
Saskia Boerboom
AIOS Anesthesiologie UMC Utrecht
22-03-2014
Inhoud
1.
2.
3.
4.
5.
Casus
Respiratoire fysiologie
Capnografie
Waarom gebruiken op de verkoever?
Vragen
1. Casuistiek
►
Dienst: op de PACU enkele patiënten zonder grote bijzonderheden
Patiënte ~60jr oud, niet overgedragen
VG/ Niet bijdragend
OK/ Grote rug-OK gehad, peroperatief sufenta en 10mg morfine
Postop/ Veel pijn waarvoor enkele bolus morfine, eenmalig clonidine
►
Gebeld: niet wekbaar!
►
Controles: RR 140/80, pols 70/min, sat 100%, rustige ademhaling met
adequate luchtweg. E1M1V1.
►
►
►
►
1. Casuistiek
►
Gezien OK arterielijn in situ: afname lab
►
ABG:
 pH: 7.10, pO2: 20kPa, mmHg, pCO2: 13.0kPa, HOCO3-:
22.8mmol/L
►
Respiratoire acidose
►
 niet wekbaar op basis van hypercapnisch coma
Naloxon bolus 40ug, na 5min eenmalig herhaald  patiënte goed
aanspreekbaar
►
2. Respiratoire fysiologie
►
Begrippen:
 Regulatie van de ademhaling
 Ademminuutvolume en dode ruimte
 Ventilatie/perfusieverhouding
Regulatie van de ademhaling
Ademminuutvolume
►
Wordt geregeld door ademhalingscentrum op basis van input van
receptoren
►
Nodig voor ventilatie en oxygenatie
►
Ventilatie: 12x500ml = 6000ml/minuut nodig voor uitwas van CO2
  150ml/teug = 12x150 = 1800ml/minuut dode ruimte ventilatie
Oxygenatie: gemiddeld 250ml nodig voor volledige metabole
behoefte
►
►
Dus met 250ml/min 100% O2 adequate oxygenatie, maar inadequate
ventilatie. Saturatiemeting detecteert alleen inadequate oxygenatie!
Ventilatie/perfusie verhouding
►
►
►
Ideaal: waar ventilatie plaatsvindt, vindt perfusie plaats waardoor
gaswisseling optimaal is.
Ideale situatie bestaat niet: ventilatie/perfusie mismatch
Ventilatie/perfusie mismatch: bloed stroom door gebied waar geen
ventilatie plaatsvindt en andersom
 Fysiologisch
 Pathologisch
► Perfusieprobleem: bv longembolie, cardiac arrest
► Ventilatieprobleem: bv bronchusobstructie, atelectase,
hyperventilatie
Ventilatie/perfusie mismatch
Ventilatie/perfusie koppeling
3. Capnografie
►
Het meten van CO2 in de uitgeademde lucht  EtCO2
►
Hoe meet je EtCO2?
 Chemische detectoren
 Infrarood lichtabsorptie  infrarood licht wordt geabsorbeerd
door gassen met twee of meer verschillende atomen (CO2,
maar niet O2)
Infrarood lichtabsorptie
►
►
Wet van Beer-Lambert: de hoeveelheid infrarood geabsorbeerd is
proportioneel aan de concentratie van de absorberende stof
Absorptie is afhankelijk van de golflengte van het infraroodsignaal
Mainstream
Meet EtCO2 direct in de lijn: geen delay, snel resultaat
► Vereist een meetapparaat direct bij de luchtweg
► Regelmatig kalibreren vereist
► Lastig bij niet-geintubeerde patienten
►
Sidestream
Zuigt continu lucht aan
► Meetapparaat ligt buiten de patiënt: dit geeft
een delay in de meting
► Geen zware apparatuur “aan” de luchtweg van
de patient
► Geschikt voor zowel geintubeerde als niet
geintubeerde patienten
►
Wat zegt het capnogram?
►
1: Ademt de patient? En hoe vaak.
►
2: Inspiratoir en expiratoir CO2
►
3: De vorm van het capnogram
EtCO2
►
Arteriele versus EtCO2
►
Verschil is gemiddeld 2-5mmHg
Dit verschil is direct gerelateerd aan ventilatie-perfusieverhouding
Soms is je meting niet accuraat! Te zien aan je curve
►
►
EtCO2: hypercapnie
►
Hoger meten dan je arteriele CO2 kan niet!
►
Verhoogd metabolisme (zelden!):
 Pijn
 Hyperthermie (!!!)
 Rillen
 Metabole alkalose (respiratoire compensatie)
►
Respiratoir:
 Respiratoire insufficientie
 Depressie (opiaten, sedatie)
 COPD (chronisch?)
►
Circulatoir:
 Toegenomen cardiac output
 Direct na release tourniquet
 Bij laparoscopie
EtCO2: hypocapnie
►
Kan bij inadequate meting, hoe ziet de curve eruit?
►
Metabolisme:
 Hypothermie (verlaagd)
 Metabole acidose (respiratoire compensatie)
►
Respiratoir
 Hyperventilatie
 Bronchospasme
 Mucusplug
►
Circulatoir
 Hypotensie, shock, hypovolemie
 Cardiac arrest
 Longembolie
De vorm van het capnogram
Het normale capnogram
Het afwijkende capnogram
►
Aan een capnogram is heel veel te zien!
►
►
Hypoventilatie
Hyperventilatie
Bronchospasme
Oesophageale intubatie
Cardiac arrest en return of circulation
►
Maar ook:
►
►
►





Spontane ademhaling bij een beademde patiënt
Cufflek
Cardiale oscillaties (het kloppen van het hart)
….
…
Hypoventilatie
Hyperventilatie
Geen alveolair plateau
►
Bronchospasme, astma, COPD
►
Geen plateau = geen betrouwbaar getal! Want misschien ligt het
niveau alveolair nog wel veel hoger.
Oesophageale intubatie
►
Soms ook helemaal geen EtCO2 te meten!
Rebreathing
►
►
Apparatuur falen
COPD/Astma: airtrapping
Capnogram verdwijnt
►
 er is geen CO2 aanwezig
►
Disconnectie, afknelling
Cardiac arrest
Longembolie
►
►
Reanimatie en ROSC
►
In een reanimatiesetting is <10mmHg een slecht teken
4. Waarom gebruiken op de
verkoever?
►
►
Extra informatie over de ademhaling
Met name van belang bij een patient met een nog verminderd
bewustzijn of risico op hypoventilatie: wat is de trend?!
 Direct postoperatief
 Opiaten
 Benzodiazepines
 Patienten met overgewicht, bekende apneu’s,
hypoventilatiesyndroom
►
Onmisbaar bij (spoed)intubaties!
►
 slechts 250ml O2 nodig per minuut! Dus als je FiO2 geeft van 40%
heb je maar 625ml/min ventilatie nodig om een saturatie van 100% te
behouden!
5. Vragen