Horizontaal toezicht en tax control framework (TCF)

Horizontaal toezicht
en tax control framework (TCF)
Jurgen Kuiper
Aleid Langevoord en Jurgen Kuiper
13 november 2013
Onderwerpen
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Achtergrond horizontaal toezicht
Uitgangspunten handhavingsconvenant / horizontaal toezicht
Inhoud handhavingsconvenant (individueel convenant horizontaal toezicht)
Formele aandachtspunten van het handhavingsconvenant
Voordelen en nadelen horizontaal toezicht en handhavingsconvenant
Andere convenanten & ontwikkelingen
Veranderde rol belastingadviseur/internationale context
Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst
1. Achtergrond horizontaal toezicht
In het werk draait het om compliance: De Belastingdienst is er om de (in beginsel
aanwezig veronderstelde) bereidheid van belastingplichtigen om wettelijke
verplichtingen na te komen, te onderhouden en te versterken
Kortom: “managing and maintaining compliance”
1. Achtergrond horizontaal toezicht
WRR-rapport “De toekomst van de nationale rechtstaat” (2002)
-
beleid op hoofdlijnen, grotere vrijheid in de uitvoering, gecompleteerd met
vormen van metatoezicht
overheveling van taken vanuit de publike sector naar de private sector vraagt
om een open, flexibele, responsieve en coöperatieve vorm van regulering
horizontalisering van de samenleving als een belangrijke ontwikkeling
1. Achtergrond horizontaal toezicht
Programma ‘Andere Overheid’ (2003)
-
globale maar fundamentele regels die de randvoorwaarden bevatten
meer eigen verantwoordelijkheid
toezicht op toezicht (metatoezicht)
transparantie, meer actieve openbaarheid
1. Achtergrond horizontaal toezicht
Boekhoudschandalen – tax risk management
Corporate Governance (Code)
Sarbanes Oxley-wet ("SOx")
International Financial Reporting Standards (IFRS) etc.
1. Achtergrond horizontaal toezicht
Zaken die een rol hebben gespeeld zijn:
-
Kritiek op functioneren kennisgroepen
Kritiek op het grote aantal beleidsbesluiten
Stroperige controleprocessen
Te weinig oog voor het individuele geval
Grote werkdruk/te weinig menskracht bij de Belastingdienst
2. Handhavingsconvenant
Uitgangspunten in concept handhavingsconvenant:
-
Heeft betrekking op alle middelen + invordering
Rechten en verplichtingen op basis van wet- en regelgeving blijven van
toepassing
Onderlinge relatie is gebaseerd op transparantie, begrip en vertrouwen
Afspraken worden gemaakt over afwikkeling verleden
3. Handhavingsconvenant
Inhoud handhavingsconvenant:
-
-
-
Belastingplichtige meldt in te nemen of ingenomen fiscale standpunten; het gaat
daarbij om zaken waarover verschil van inzicht met de Belastingdienst kan
ontstaan door bijv. een verschil in duiding van feiten of wetsinterpretatie
Belastingplichtige verstrek actief inzicht in alle relevante feiten en
omstandigheden, de standpunten en haar visie op de rechtsgevolgen
Belastingplichtige bevordert werken in de actualiteit
Aangifte wordt zo snel mogelijk ingediend na verstrijken tijdvak
Belastingplichtige zorgt voor tijdige betaling belastingschulden
Belastingplichtige zorgt voor systeem van interne beheersing, inclusief interne
en externe controle, met het doel het opstellen en indienen van een
aanvaardbare aangifte. Een aanvaardbare aangifte voldoet aan wet- en
regelgeving en is vrij van materiële fouten.
De door de Belastingdienst gevraagde informatie wordt zsm volledig en
eenduidig verstrekt
3. Handhavingsconvenant
Inhoud handhavingsconvenant:
-
-
-
Belastingdienst bespreekt (fiscaal) relevante zaken waarbij vanuit zijn optiek
mogelijk verschil van inzicht kan ontstaan (periodiek) met belastingplichtige
Belastingdienst legt aanslag zo spoedig mogelijk op (in overleg met
belastingplichtige) en zorgt voor tijdig uitbetalen belastingteruggaven
Belastingdienst geeft visie en in overleg zijn visie op de rechtsgevolgen en
houdt rekening met relevante termijnen
Belastingdienst zal toelichten en uitleggen waarom bepaalde informatie wordt
gevraagd
De termijn voor beantwoording wordt in overleg vastgesteld
Belastingdienst stemt de vorm en intensiteit van zijn toezicht af op de kwaliteit
van de interne beheersing, inclusief de interne en de externe controle
3. Handhavingsconvenant
Inhoud handhavingsconvenant:
-
Geen looptijd
Wel periodiek evaluatie door Belastingdienst en Raad van Bestuur
Opzegging door één van de partijen is mogelijk
4. Handhavingsconvenant
Brief Staatssecretaris van Financiën van 9 juni 2006, nr. DGB 2006/3312:
“Overigens wil ik benadrukken dat het primaire uitgangspunt is dat
handhavingsconvenanten worden gesloten met bedrijven die hun "tax control
framework" op orde hebben, mede ingegeven door IFRS-standaarden en de
Amerikaanse Sarbanes-Oxley wet.”
Wat is een tax control framework ?
4. Handhavingsconvenant; formele aandachtspunten
-
Verruiming van de informatieplichten o.b.v. AWR, immers:
- Sneller en op eigen initiatief informatie verstrekken
- Melden fiscale risico’s eigener beweging
-
Gevolgen voor nieuw feit?
Hogere boetes?
Verzwaring/omkering van de bewijslast?
4. Handhavingsconvenanten; formele aandachtspunten
Convenant regelt een aantal zaken niet:
-
Geen regeling geschillenbeslechting
-
Convenant bevat geen regeling over gebruik (extra) informatie -> afspraak
doelbinding mogelijk ?
5. Voordelen horizontaal toezicht en handhavingsconvenant
Voordelen zijn:
- Meer en eerder zekerheid
- Afwikkeling discussiepunten uit verleden
- Werken in de actualiteit
- Expliciet ruimte voor vooroverleg
- Marginale toetsing aangiften door reeds aanwezig inzicht
- Minder procedures waarin geen rechtsvraag in het geding is
- Bij boekenonderzoek wordt gemotiveerd aangegeven waar onderzoek zich op
richt / meer systeemcontroles dan diepgravende boekenonderzoeken
5. Nadelen horizontaal toezicht en handhavingsconvenant
Nadelen zijn:
- Welke fiscale risico’s moeten worden gemeld?
- Wisseling inspecteur kan meer gevolgen hebben dan voorheen
- Er is geen externe controle op afspraken
- Controlebevoegdheden worden verruimd
- Extra kosten?
- Risico op hogere boetes
- Hoe om te gaan met risico’s die in de toekomst aan het licht komen en gevolgen
hebben voor het verleden?
- Achteruitgang rechtsbescherming belastingplichtige?
- Beperking tax planningsmogelijkheden?
6. Horizontaal toezicht convenanten met branche- organisaties,
lagere overheden en intermediairs
-
-
Degenen die zijn aangesloten hebben individueel mogelijkheid om aan te geven
dat zij convenant accepteren
Er worden afspraken gemaakt over onderwerpen waar problemen zijn
(onkostenvergoeding drukwerkverspreiders/dagbladbezorgers, BTW hoog/laag
landbouwers, allocatie etc.)
Convenanten met lagere overheden
Convenanten met intermediairs (tbv MKB klanten, wel alle middelen)
Geen tax control framework
Metatoezicht = toezicht op toezicht
 Ook indien geen indivueel convenant mogelijk is, vindt Belastingdienst
horizontaal toezicht wenselijk
 MGO: individuele klantbehandeling staat voorop
 MKB: via regelingen met intermediairs
6. Convenanten met koepelorganisaties fiscale intermediairs
(SRA, NOAB, Nexia en vele andere)
-
Cf. inhoud intermediairs
Verantwoordelijkheid werkprocessen kantoren – werkprocessen cliënt =>
verkapte eis tax control framework ?
Fiscaal relevante standpunten eerst voorleggen aan koepelorganisatie
7. Internationale context
-
Seoul 2006, 3rd meeting of the OECD Forum on Tax Administration;
Cape Town 2008, 4th meeting of the OECD Forum on tax administration; The
enhanced relationship.
OECD Report Study into the role of tax intermediaries 2008
EC Compliance Risk Management Guide for Tax administrations 2010
OESO Report Co-operative Compliance: A Framework, from enhanced
relationship to co-operative compliance 2013
8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst
1. klantoriëntatie
2. het horizontaal toezicht gesprek
3. de compliance verkenning
4. afronden lopende problematiek
5. het convenant
6. analyse en versterking van de fiscale beheersing
7. aangepast toezicht
8. vooroverleg
8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst
Stap 1: klantoriëntatie
- De belastingdienst beoordeelt op basis van het huidige klantbeeld of een
organisatie in aanmerking kan komen;
- Tone at the top
- Het gaat om de vennootschappen met de kernactiviteiten van de organisatie;
- Geen voorwaarde dat organisatie bij aanvang volledig zichtbaar in control is;
wel moet er bereidheid zijn om te werken aan versterking fiscale beheersing;
8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst
Stap 2: Het horizontaal toezicht gesprek
Doel:
- Toelichting op kernbegrippen en uitgangspunten
- Verantwoordelijkheden over en weer
- Schets van de stappen in het HT proces
- De ‘tone at the top’ zowel bij organisatie als belastingdienst
- Het klantbeeld, de positieve en negatieve ervaringen in huidige contacten
- Een schets van de stappen in het HT proces
8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst
Stap 3: De complianceverkenning
Doel:
- Vaststellen met organisatie of horizontaal toezicht haalbaar is
- Bespreken welke analyses er al zijn uitgevoerd in relatie tot fiscale (risico)
beheersing
- Interviews met sleutelfunctionarissen organisatie
- Zoeken naar bevestiging ‘tone at the top’ op alle niveau’s in de organisatie
8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst
Stap 3: De complianceverkenning
-
Gespreksthema’s
Strategische doelstellingen
Interne beheersingsomgeving
Informatiesystemen
Fiscale functie
Extern toezicht en advies
Houding en gedrag
8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst
Stap 3: De complianceverkenning
Aandachtspunten strategische doelstellingen;
- de missie/visie van het bedrijf en de daarvan afgeleide strategische
bedrijfsdoelstellingen;
- de operationele doelstellingen en prestatieindicatoren (performance goals);
- de wijze waarop het management beoordeelt dat de doelstellingen verwezenlijkt
zijn of worden
- de aandacht voor (potentiële) tegenstrijdigheden tussen de verschillende
doelstellingen;
- de mate waarin de organisatie haar fiscale en overige wettelijke verplichtingen
nakomt;
- de houding van het bestuur te t.a.v. (fiscale) risico’s (risicobereidheid) en de
gevolgen daarvan voor tax planing;
- het fiscale beleid van de organisatie; en
- het beloningsbeleid van de organisatie;
8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst
Stap 3: De complianceverkenning
Aandachtspunten interne beheersingsomgeving:
- de verantwoordelijkheid voor de interne beheersing, inclusief fiscale functie, van
de organisatie;
- de samenwerking tussen de verschillende betrokkenen (controllers, fiscale
specialisten, accountants of andere externe deskundigen);
- de aandacht voor risicobeheersing;
- de samenstelling, selectie en taken van de raad van commissarissen of de raad
van toezicht;
- de naleving van ethische regels en integriteitsnormen;
- transparantie met betrekking tot (fiscale) activiteiten en gedragingen;
- de werking van de interne beheersing;
- (interne) monitoring; en de wijze waarop verbeterpunten in de (fiscale)
beheersing worden gesignaleerd en opgepakt.
8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst
Stap 3: De complianceverkenning
Aandachtspunten informatiesystemen:
- IT en interne beheersing
- de plaats van de fiscaliteit in de IT
- De plaats van IT in de fiscaliteit
- de beheersing inzake IT
- algemene informatiebeveiligingseisen
8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst
Stap 3: De complianceverkenning
Aandachtspunten voor de organisatie de fiscale functie kunnen zijn:
- het beleggen van fiscale verantwoordelijkheden;
- de werkzaamheden van de fiscale afdeling;
- het inhuren van externe partijen (wie, wat, waar, hoe, wanneer en waarom);
- de uitvoering van fiscaal gerelateerde werkzaamheden door andere functies
dan de fiscale afdeling;
- de integratie van de fiscale functie in de bedrijfsprocessen;
- het up-to-date zijn van fiscale kennis en de borging daarvan;
- de manier waarop de fiscaal verantwoordelijken op de hoogte zijn van nieuwe
bedrijfsontwikkelingen, incidentele gebeurtenissen of directiebesluiten met
fiscale invloed;
- het onderkennen en afdekken van fiscale risico’s;
- de (interne) monitoring;
- de totstandkoming van de verschillende belastingaangiften;
- de manier waarop de organisatie grip houdt op te betalen/ontvangen belasting
8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst
Stap 3: De complianceverkenning
Aandachtspunten extern toezicht en advies:
- de taken, bevoegdheden en opdrachten van externe toezichthouders en
deskundigen (waaronder de fiscaal adviseur en de accountant);
- de frequentie van het werk van de externe toezichthouders en deskundigen;
- het beleid om externe deskundigen te raadplegen (proactief of in reactie op
problemen);
- het uitvoeren van audits en de resultaten daarvan;
- de opvolging van gesignaleerde verbeterpunten; en
- de houding van betrokken externe toezichthouders en adviseurs ten aanzien
van het concept van horizontaal toezicht.
8. Horizontaal toezicht proces bij de Belastingdienst
Stap 3: De complianceverkenning
Algemene vragen ten aanzien van houding en gedrag:
- hoe kan de organisatiecultuur worden getypeerd?
- wat zijn de kernwaarden van de organisatie?
- hoe worden deze kernwaarden overgedragen op de medewerkers?
- hoe is de communicatie tussen de belastingdienst en de organisatie op
verschillende managementsniveaus te kenmerken?
8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst
Stap 3: De complianceverkenning
Evaluatie:
- Horizontalisering van het toezicht is mogelijk als de organisatie transparant wil
zijn en de fiscaliteit wil en kan beheersen.
- In de complianceverkenning kunnen verbeterpunten zijn geconstateerd. Met
betrekking tot die punten worden door de Belastingdienst en de organisatie
gezamenlijk afspraken gemaakt over de versterking van de fiscale beheersing
(groeitraject).
8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst
Stap 4: afronden lopende problematiek
-
Uitgangspunt is zoveel mogelijk afronden voor sluiten convenant;
Indien afronding niet mogelijk, procedureafspraken maken
8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst
Stap 5: convenant en evaluatie
-
Standaard convenanttekst gebruiken
Periodieke evaluatie
8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst
Stap 6: fiscale beheersing
-
Analyse van het huidige systeem
De uitbreiding en/of verbetering van de opzet van de fiscale beheersing (opzet
en bestaan)
De uitvoering of optimalisering van de interne monitoring betreffende fiscale
beheersing (werking)
8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst
Stap 7: Aangepast toezicht
-
Toezicht wordt aangepast aan de mate waarin onderneming haar fiscale
risico’s beheerst
-
Strategisch behandelplan (kan na verloop van tijd worden aangepast)
-
Steekproef – beperkt/aanvullend, afhankelijk van interne fiscale beheersing
8. Horizontaal toezicht proces bij de belastingdienst
Vooroverleg
-
De Belastingdienst verkrijgt informatie over kwaliteit van de aangifte; minder
werk bij beoordeling aangifte
-
Leidt tot informatie over fiscale houding van de organisatie
-
Vooraf, uiterlijk op het moment dat aangifte wordt ingediend
-
Verzoek is schriftelijk, omschrijving casus, relevante feiten en omstandigheden,
bevat eenduidige conclusie over fiscale gevolgen
-
Geen fiscale grensverkenning, geen fair share?, agree-to-disagree