Volkenrecht - Quickprinter

2de bach rechten
Volkenrecht
Notities
Q
R17
uickprinter
Koningstraat 13
2000 Antwerpen
www.quickprinter.be
6.00 EUR
Nieuw!!!
Online samenvattingen kopen via
www.quickprintershop.be
Volkenrecht (2014 – 2015)
Inleiding (26/09)
Examen:
- Mondeling;
- Reader mag gebruikt worden (niet-geannoteerd);
- Kaartje met A doc en D doc;
- Korte voorbereidingstijd (plusmin 12min);
- Geen vraag, maar samenhangend verhaal vertellen over gekregen documenten;
o Essentiële elementen;
o Link leggen met hoofdstuk/onderdeel/rode draad (bijv. Spanning tussen
gemeenschappelijke belang en soevereiniteit van staten) van de cursus waar
document in past (waar is dit arrest een toepassing van?).
KALENDER VOLKENRECHT 2014-2015
V 26/9
Inleidend College
A21, D31
M 29/9
V 3/10
M 6/10
V 10/10
Volkenrecht van nu en straks
De Staat: definitie, grenzen
Zelfbeschikkingsrecht
Rechtsmacht,
gemeenschappelijk erfgoed
Gelijkheid, immuniteit,
staatsaansprakelijkheid
Internationaal Gerechtshof,
Tehran Hostages
Verdragenrecht
Bosnië v. Servië
Gewoonterecht
p. 9-13 Handleiding
D1, A22
A1, A2, D2, D3 (A7)
D4, D5, A23
D 30/10: M.001,
16-18u
V 31/10
Andere bronnen
“
Vrede en Veiligheid I
D7, D11, D32, A8, A11, D30,
D32
M 3/11
Geen les
V 7/11
M 10/11
W 12/11
K.201, 13-16u
Vrede en Veiligheid II
Geen les
Rondetafel voor Manama
studenten: Israel/Palestina
M 13/10
V 17/10
M 20/10
V 24/10
M 27/10
A24, D6, A25
D8, A18, A3
A4, A5, A6, D9, D10
A7, D10
A8, A9, A10
“
Zie
www.madeinillegality.org<http:
//www.madeinillegality.org
1
V 14/11
Vrede en Veiligheid III
M 17/11
V 21/11
Geen les
Internationale Organisaties I
M 24/11
V 28/11
M 1/12
Internationale Organisaties II
Ondernemingen
Duurzame Ontwikkeling I
V 5/12
M 8/12
Geen les.
Duurzame Ontwikkeling II
V 12/12
M 15/12
Duurzame Ontwikkeling III
NGOs en Mensenrechten
V 19/12
Mensenrechten en
Internationaal Strafrecht
“
A12, A13, A14, D12, D13,D14,
D33
“
A19,D21,D22,D23
A17, D15, D16, D17, A16,A18,
D18, D19, D20, A15
“
“
A20, D24, D25,D26, D27, D28,
D34
D30, A26
A21 ICJ: Whaling in the Antarctic (31/03/14)
Vooraf:
Zee: algemeen erfgoed van de mens (vrije visvangst, enz.)
Verdeling Antarctica (= land)? 1959, VS. Periode van Koude Oorlog: vermijden dat Antarctica
zou gebruikt worden voor militaire beweegredenen. 12 staten komen bijeen: resulteert in
Verdrag van Antarctica:
- Territoriale claims laten rusten;
- Na 30 jaar conferentie mogelijk (nog niet gebeurd).
- “Antarctica moet worden gebruikt in het belang van de mensheid.”
- Vandaag 50 staten partij.
Verdrag evolueert steeds meer op vlak van milieubescherming. Wie is verantwoordelijk bij
schade door lekkende olietanker, enz?
Protocol: verdrag dat verder bouwt op een eerder verdrag. Het actualiseert, moderniseert
een ouder verdrag (“moederverdrag”), maar het gaat wel om een nieuw verdrag. Het moet
telkens opnieuw geratificeerd worden door de lidstaten.
Arrest: beslechting problematiek van walvisvangst door Japan (zogezegd in kader van
wetenschappelijk onderzoek):
-
Al lang protestacties door Ngo's (Greenpeace, enz.). Hebben geen politieke macht,
maar winnen aan invloed door lobbyen, internationale media. Doelstelling:
internationaal recht in bepaalde richting sturen.
2
-
Eigenlijke reden: consumptie van walvisvlees;
Australië als eisende partij, Japan verdedigend. Tussenkomst door Nieuw-Zeeland.
Het Internationaal Gerechtshof is enkel bevoegd wanneer alle partijen het bestaan ervan
hebben erkend. (Bijzonder aan internationaal recht)
- Jurisdiction of the Court = de bevoegdheid van het Hof;
- Art. 36 in Statuten van het Hof (p. 289 in Handl.)
o Facultatieve verklaring (geen verplichting) van verplichte rechtsmacht: “blanco
cheque voor toekomstige geschillen” voor het Hof. In dit geval hebben Japan
en Australië deze verklaring erkend.
o Australië is deze verklaring aangegaan onder een voorbehoud: een specifieke
bepaling/onderdeel, waarmee ze niet akkoord zijn. Het gaat om een bepaling
inzake afbakening van zeegebieden. Japan probeert te zeggen: daar gaat het
over, dus Hof is niet bevoegd. Het Hof verwerpt dit argument: walvisvangst
heeft hier niks mee te maken. Het Hof is bevoegd.
Ten gronde: Australië argumenteert dat er een schending is van the International Convention
for the Regulation of Whaling (1946), met name artikel VIII. (in bijlage)
(Zie ook art. I & III)
Preambule van een verdrag: deel waarin de “filosofie”, de doelstellingen van het verdrag
worden verduidelijkt.
(!) 1986, internationale walviscommissie bepaalt: walvisvangst voor commerciële doeleinden
is verboden (staat niet in verdrag!); in geval van walvisvangst moeten staten een programma
voorleggen aan deze commissie, die dan aanbevelingen kan doen of bijzondere vergunningen
kan verlenen (voor wetenschappelijke doeleinden).
Bij vergunning, discretionaire bevoegdheid van de staat? Inzake aantal, enz. Zie artikel VIII.
 Australië zegt dat het programma geen wetenschappelijke doelstellingen inhoudt;
 Te veel beleidsruimte (discretionair) in het programma.
Het Hof:
- Twee cumulatieve voorwaarden:
o Aantonen van wetenschappelijke doeleinden/elementen;
o Aantonen dat het noodzakelijk is de walvissen te doden om deze doeleinden te
verwezenlijken.
- Criteria voor legitimiteit van programma (wetenschappelijke output – duur – aantallen
– samenwerking met andere wetenschappelijke instellingen, enz.): Japan scoort
3
-
onvoldoende op al deze punten en begaat dus een fundamentele schending van het
verdrag;
MAAR: deze criteria staan nergens geschreven. Creatieve interpretatie van het Hof?
Herstel van de schade?
o Vergunningen van Japan moeten worden ingetrokken;
o Er mogen geen nieuwe vergunningen worden verleend.
o Japan legt zich neer bij de uitspraak.
Programma wordt stopgezet, maar arrest geldt enkel ten aanzien van partijen en het concrete
programma (hier dat van Japan) dat er voorwerp van was. Japan meldt al snel dat ze een
“nieuw wetenschappelijk programma” voor walvisvangst zal ontwerpen.
 Tussenkomst Nieuw-Zeeland: op samenkomst internationale walviscommissie werd
een resolutie ingediend. Het gevelde arrest moet ook richtinggevend zijn voor de
toekomst, de draagwijdte ervan moet verruimd worden. In de toekomst moeten de
criteria die in dit arrest werden opgesomd ook op andere gevallen worden toegepast
(= opnemen in de regels);
 Resolutie werd door commissie (stemming: 35 voor, 20 tegen, 5 onthouding)
aangenomen;
 Men beslist dat de criteria moeten worden aangewend, zowel op oude als nieuwe
programma’s. Zolang deze doorlichting plaatsvindt, is walvisvangst op alle vlakken
verboden. Er worden ook geen nieuwe vergunningen verleend (dus Japan zal
geblokkeerd worden). Echter geen volstrekt bindende maatregelen, ook hier is weer
een arrest nodig (dus als Japan met een nieuw programma komt, zal een andere staat
weer naar het Internationaal Gerechtshof moeten trekken voor een bindende
uitspraak).
Eerste rode draad doorheen de cursus:
Volkenrecht: hoe belang van individuen in het reine brengen met maatschappelijke visies en
soevereine staten?
Nationaal recht (soeverein: men kan staten niet verplichten internationaal actief te zijn, bijv.
VS neemt niet deel aan Kyoto-verdrag) – internationaal recht (verhouding tussen nationale
staten onderling).
 De spanning tussen het gemeenschappelijk belang en de soevereine staten.
4
Les 2 (29/09)
‘Rode draden doorheen de cursus’: zie ook inleiding Handl.; zie ppt.
Kenmerken van het volkenrecht
-
-
-
-
-
Soevereine gelijkheid als uitgangspunt (een fictie): soevereiniteit van een staat,
gelijkheid tussen soevereine staten (= een abstractie), verhoudingen liggen in
werkelijkheid anders. Denk bijv. Schotland, Catalonië. Spanning: geen staat zijn is gelijk
aan niet meetellen, maar bestaande staten vinden dat er al genoeg zijn.
Soevereiniteit: bescherming van een staat tegen andere staten wat betreft interne
aangelegenheden, bescherming tegen inmenging van buitenaf (1). Laatste golf: jaren
’60 dekolonialisering, beleid (en dus soevereiniteit) komt in handen van de kolonies.
Gelijkheid
o Een staat kan niet gedaagd worden voor een rechter van een andere staat
(wegnemen superioriteit);
o Bij conflict: onafhankelijke, internationale rechter (in de meerderheid van de
gevallen gebeurt dit echter niet);
Moderne definitie: geheel van rechtsregels die de internationale betrekkingen
aangaan. Gaat niet enkel meer over staten, maar over alle soorten relaties (ngo’s,
bedrijven, enz.). Hierdoor wordt het onderscheid met het nationaal recht minder
duidelijk.
Mensenrechten ondermijnen soevereiniteit van een staat (genocides, enz.); nationaal
recht veel minder gesloten dan vroeger.
Functies
-
Bronnen van het volkenrecht;
Techniek; welke actoren kunnen rechten ontlenen aan het systemen?
Bevoegdheidsregeling (formeel);
Materieel. Vrede en veiligheid, conflicten tussen staten (klassiek). Nu duidelijke
evolutie naar alsmaar meer materiële gebieden die relevant blijken te zijn (economie,
mensenrechten, milieu, ontwikkeling). Ook allerlei internationale, technische, politiek
minder relevante samenwerkingen (het weer, grootte van postpakketten, enz.)
5
Volkenrecht en internationale politiek
Uitgangspunt: oprichting van staten met als uitgangspunt eigen volk eerst (= nationaal
belang), staten kijken naar het internationaal recht vanuit het nationaal belang. Denk aan bijv.
globalisering: enkel pro wanneer het ook ten goede komt voor eigen volk, plus positie
proberen versterken.
Juridische fictie van gelijkheid van staten: België even belangrijk als China?
Omgekeerd: de VS. Hebben internationaal recht niet nodig om de sterkste te zijn. Als ze ‘maar’
gelijk zijn met alle anderen, zou het voor hen ook een bedreiging/verzwakking kunnen
betekenen.
Internationaal recht: zelf product van machtsverhoudingen (verdragen), waarbij sterkere
staten meer gewicht in de schaal kunnen leggen > algemeen belang?
Discussie kernwapens, rol Internationaal Gerechtshof?
Handhaving
-
VN-wetgevers, organisaties, met specialisatie op bepaald terrein (fragmentering);
Spanning tussen verschillende bevoegdheden, bijv. verregaande economische
liberalisering – milieubeleid;
Meerdere rechters, soms geen rechter, VN-Veiligheidsraad, verdragen met
sanctiemechanismen ingebouwd;
Ander probleem: het wordt aan staten overgelaten hoe het internationaal systeem
doorwerkt in hun nationaal recht (geen bindende, gelijke regels voor iedereen); bijv.
wel of niet ratificeren van een mensenrechtenverdrag. Meestal nog een interne wet
nodig om internationale mechanismen te laten doorwerken op nationaal niveau, zodat
ze ook de bevolking kunnen bereiken.
Naleving
-
-
Onderscheid hard law – soft law:
o Hard law: juridische verplichtingen, bindende regels; schendingen ervan
houden ook herstel in. (Verdragen)
o Soft law: aanbevelingen aan staten/actoren, geen aansprakelijkheid voor
schending, eerder gedachtegang van de internationale gemeenschap, “het is
wenselijk zich te conformeren”;
o Nuancering: soft law kan meer effect hebben dan bindende regels.
Wat bepaalt of een regel zal worden nageleefd? (Zie inleiding Handl. p. 11):
o Politieke context;
o Inhoudelijke hardheid;
6
o Institutioneel kader;
o Doelwit van de regels.
Klassieke interpretatie van het volkenrecht onder vuur door
- Globalisering
- Humanisering
- Gemeenschappelijk belang
1. Globalisering
Indexering door KOF: België op 2de plaats (onderscheid internationaal – nationaal recht
(zowel publiek- als privaat-) vervaagt sterk);
a. Grensoverschrijdend recht wordt niet enkel meer gemaakt door Staten:
Subjectief element, het gaat om een selectie van regels, telkens op andere gebieden,
die meer of minder steun genieten (bijv. evolutie liberale wereldeconomie sterke
trend);
Eigenlijke regelgeving door een internationale ambtenarij van een internationale
organisatie (bijv. Wereldbank);
Wetenschap: regelgeving komt er pas wanneer een wetenschappelijke consensus zich
vormt (bijv. problematiek ozonlaag);
b. Gemeenschappen zijn niet territoriaal:
Het beeld van territoriaal afgebakende gemeenschappen beantwoordt niet meer aan
de realiteit (bijv. lid zijn van ‘internationale gezelschappen zoals Amnesty, Unicef, enz.
vormt voor een persoon misschien meer zijn identiteit dan zijn nationaliteit (bijv. Belg)
dat doet);
c. Het onderscheid publiek/privaat recht vervaagt;
d. Tegenstelling soevereiniteit – internationale regelgeving is voorbijgestreefd.
2. Humanisering
a. Mensenrechten zijn een internationale aangelegenheid. Handvest Verenigde
Naties: waarborgen mensenrechten één van de fundamentele plichten van de
Verenigde Naties (1945), Genocideverdrag en Universele Verklaring van de
Rechten van de Mens (9 – 10/12 1948);
7
b. Mensenrechten: grondrechten van het internationaal recht (= toetssteen van
internationale regelgeving). Hierdoor wordt het individu ook een actor van het
internationaal recht (niet meer enkel de Staten);
c. Spanning: mensenrechtenbewegingen – internationaal recht
Bijv. immuniteit van staatshoofden: wat met de aansprakelijkheid voor misdaden
die zij plegen? Mag men voorbehouden maken bij mensenrechtenverdragen?
3. Gemeenschappelijk belang
a. Ofwel: geen soevereiniteit – internationaal regime (‘gemeenschappelijk erfgoed’).
Bijv. Maanverdrag: bij economische exploitatie beheer bij gemeenschappelijk
belang. Daar tegenover: Amazonewoud, van belang voor gezondheid van de hele
planeet, maar territoriaal grotendeels in Brazilië: deze grootmacht kan toch
grotendeels soeverein over het gebied regeren.
b. Ofwel: een Staat oefent in naam van de mensheid rechtsmacht uit over een
gemeenschappelijk belang (custodial sovereignty – soort voogdijschap). De Staat
blijft territoriaal bevoegd, maar andere actoren hebben een inzagerecht over hoe
die Staat het gemeenschappelijk belang waarborgt. (mogelijkheid van bijstand,
fondsen) > meest voorkomende systeem. Problemen: bij niet-naleving, sancties?
8
Les 3 (3/10)
I. Internationaal rechtssubject
= (zie definitie in document A12) een entiteit die rechten en plichten kan ontlenen aan het
internationaal recht en ook het vermogen heeft om dan een vordering in te stellen op basis
van die rechten, of omgekeerd, aansprakelijk kan gesteld worden indien het die plichten niet
nakomt.
-
-
Verschilt van nationale rechtspersoonlijkheid. Bijvoorbeeld: ngo’s hebben een
juridische vorm in nationaal recht, maar dit betekent niet dat ze dit ook rechtstreeks
hebben in het internationaal recht.
Er bestaan meerdere internationale RP’s, maar de Staat is de enige figuur die een
volkomen, volledige rechtspersoonlijkheid geniet op dit niveau.
Historisch: systeem waarin alleen soevereine staten rechtspersoonlijkheid genoten
(grootmachten).
II. De Staat (D1, A22)
-
Montevideo Convention Rights and Duties of States (1933);
Artikel 1 bevat de definitie van een Staat: een internationale rechtspersoon met de
volgende kenmerken: een bevolking, een grondgebied, een regering en
(discussieerbaar) het vermogen internationale betrekkingen aan te gaan met andere
staten.
o Bevolking: onbewoonde eilanden zijn geen staat, mensen nodig. Deze mensen
zijn met hun staat verbonden door middel van de nationaliteit (burgerschap).
Nationaliteit: de juridische band tussen een individu en een staat. Volkenrecht:
elke individu heeft een nationaliteit en liefst niet meer dan één (voorkeur).
Nationaliteit zorgt voor een vorm van bescherming, geen nationaliteit
(apatridie) zorgt voor een vacuüm, bijv. persoon kan nergens heen zonder
paspoort. De Staat kent de nationaliteit toe, internationaal recht probeert hen
aan te sporen om regels te maken waaruit voortvloeit dat een persoon
maximum één nationaliteit kan hebben (niet altijd zo, bijv. dubbele
nationaliteit). Verdragen over staatlozen (bijv. Vluchtelingenverdrag, na WO II):
Staat kan om politieke redenen de nationaliteit ontnemen, maar ook (zoals bij
Vluchtelingenverdrag),
kan
een
internationaal
paspoort
aan
staatlozen/vluchtelingen worden toegekend.
o Grondgebied: deel van het land waar geen discussie over bestaat
(hoofdcriterium). Er is echter nogal eens sprake van grensconflicten. Het land
moet geen aaneengesloten stuk vormen (eilandengroepen, enz.). De Staat is
hoofdzakelijk een territoriaal concept. Niet problematisch wanneer bevolking
9
sedentair is, wel problematisch voor nomadische volkeren of etnische
minderheden. Voorbeelden: Masaï (Kenia – Tanzania), Toeareg (migrerende
volkeren), voor hen zijn de internationaal bestaande grenzen geen realiteit.
Grenzen zijn vaak het resultaat van conflicten en afspraken na oorlogen (zo
ook België). In de Derde Wereld in en na de koloniale tijd hebben ook Europese
grootmachten de grenzen bepaald (“the carving up of Africa”, rechte lijnen).
o Regering: bestuur over belangrijk deel van het grondgebied voor internationaal
recht meestal al voldoende. Liever een Staat, dan geen Staat. Een regering
hoeft niet democratisch te zijn in het kader van de internationale definitie.
Enige vereiste: een mate van controle. Want hoe meer criteria, hoe moeilijker
en dus waarschijnlijk, hoe minder Staten. Hoe minder Staten, hoe meer chaos.
Dit is wat het internationaal recht net wilt vermijden.
o Vermogen internationale betrekkingen aan te gaan: wordt in de moderne visie
meestal weggelaten.
Lost deze definitie alle problemen op? Neen. Voorbeelden:
- Congo: al jarenlang burgeroorlog in territoriaal gebied (grensgebied met Rwanda)
waarover de regering in Kinshasa geen enkele controle heeft. Niettemin wordt het
bestaan van Congo op internationaal vlak niet betwist.
- Fail state (politieke wetenschap): gebrekkige staat. Dit is een concept waarin een staat
zoals Congo zou passen, MAAR dit begrip bestaat niet in het internationaal recht. Er is
een Staat, of er is er geen.
- Palestina: door overgrote meerderheid van landen in de wereld als Staat erkend.
Beantwoordt Palestina aan de criteria aan het Verdrag van Montevideo? Betwistbaar.
Twee verschillende Palestijnse overheden (één voor West Bank, één voor Gaza), dus
geen centrale regering voor wat nochtans beschouwd wordt als één gebied. Israël in
staat om handelingen te stellen die territoriaal gezag overnemen. Dus heeft Palestina
als Staat voldoende geldend gezag? (juridische definitie)
- Vaticaanstad (de Heilige Stoel): de oorsprong van het internationaal recht is
natuurrechtelijk. Middeleeuwen: internationale relaties sterk beïnvloed door het
kerkelijk gezag. Ook na scheiding Kerk en Staat is de Heilige Stoel zich blijven
positioneren als voorheen én in het moderne positiefrechtelijk internationaal recht
wordt dit erkend. Vaticaanstad is vertegenwoordigd in de Verenigde Naties, statuut:
non-member observer state (geen volwaardig lid, wel een Staat). Een entiteit “sui
generis”, er kan niks anders voor worden verzonnen, uniek in het systeem.
A22 International Court of Justice: Frontier Dispute (Burkina Faso/Niger) (16/04/2013)
Voorgeschiedenis
Zowel Burkina Faso als Niger, vroeger West-Frans-Afrika. Een oud koloniaal besluit dat
administratieve afbakening inhield van de acht gebieden die deze koloniale federatie
uitmaakten, waaronder dus Burkina Faso (vroeger Opper-Volta) en Niger. Later wordt een nog
10
meer gedetailleerde kaart opgesteld, maar slechts enkele maanden later verwerven beide
landen de onafhankelijkheid (1960). Er ontstaat discussie waar hun gemeenschappelijke grens
ligt. 1987: bilateraal verdrag waarin een commissie wordt opgericht die grens definitief moet
vastleggen en er mag gebruikt van de oude door Franse geografen opgestelde kaart. De
commissie geraakt het slechts eens over een deel van de grens. Waarom zo moeilijk?
Douaneambtenaren van beide landen (waar mogen ze en waar niet?), militaire incidenten,
rivier met aan beide kanten dorpen (welke oever is welk land? Waartoe behoren de dorpen).
Ook een economische dimensie: bedrijven ontdekken dat in het grensgebied mogelijk
goudvoorraden liggen.
Internationaal Gerechtshof:
Opnieuw een (kort) verdrag, waarin de landen beslissen het conflict voor te leggen aan het
Internationaal Gerechtshof (= een compromis, verdrag waarin officieel wordt besloten dat de
leden de materie overgeven aan een hogere, internationale instantie).
In dit compromis geven de landen aan welk recht van toepassing is (A. Applicable law, §6),
maar Hof moet ook interpretatie geven aan verdrag over commissie (1987). Dat bevat het
principe van de onaantastbaarheid van koloniale grenzen (UTI POSSEDETIS-beginsel): wat men
vroeger in rechte bezat, zal men ook in de toekomst bezitten. Dus: bij totstandkoming nieuwe
staten, dan nemen die zoveel mogelijk bestaande grenzen over. Dit werd vooral toeg epast
tijdens de dekolonisatie, de grenzen van de kolonies (bepaald door grootmachten), werden
de grenzen van de nieuwe, onafhankelijke staten. Logische redenering: stabiliteit,
rechtszekerheid, om te gebruiken wat er reeds was.
Uti possidetis ("zoals je in bezit hebt") of uti possidetis iure is een Latijnse term voor een rechtsbeginsel in het
internationale recht. Het beginsel wordt toegepast bij het onafhankelijk worden van nieuwe staten.
Uti possidetis houdt in dat een nieuwe staat wordt afgebakend door de reeds bestaande grenzen. Dit zijn dan
meestal de oude administratieve grenzen, die hiermee dus de nieuwe staatsgrenzen worden. De gehele
bestuurlijke eenheid (provincie, deelstaat, kolonie) wordt hiermee dus onafhankelijk waarbij de oude provincieof deelstaatgrenzen het gebied afbakenen. Toen bijvoorbeeld Oekraïne onafhankelijk werd, werden de nieuwe
staatsgrenzen die van de oude Oekraïense sovjetrepubliek.
Uti possidetis is de tegenhanger van Status quo ante bellum waarbij de situatie zoals die voor het uitbreken van
de oorlog was, wordt gerespecteerd. (Wikipedia)
Arrest bevat separate/concurring opinion (van Marokkaanse rechter): Internationaal
Gerechtshof kan geen koloniaal recht gebruiken (want dit is vandaag de dag onverenigbaar
met het internationaal recht), het moet gebruikt worden als een feitelijk element om ons te
helpen hoe we nu dit conflict dienen op te lossen. Maar er mag geen legitimiteit worden
verleend aan de oude documenten (van een systeem (kolonialisme) dat volledig illegitiem
was).
11
Het Hof stelt een grens vast, MAAR: Staten moeten rekening houden met de belangen van de
bevolking, in het bijzonder met nomadische volkeren. Bedenken wat in de realiteit de
gevolgen zullen zijn van de vastlegging van de grens (HUMANISERING, rode draad!).
Andere separate opinion (rechter die verleden heeft in Amerikaans Hof voor de Rechten van
de Mens): voegt stuk toe over humaniseringsproblematiek. Inzake grensstuk door rivier: de
grens moet in het midden liggen, zodat beide dorpen er gebruik van kunnen blijven maken.
“After all...” (§§104 – 105). Menselijke factor moet altijd in overweging genomen, de
nomadische stammen in kwestie zijn er ook immers al langer dan de abstract gevormde
Staten. De finaliteit van Staten: niet hun eigen voortbestaan, maar wel het welbehagen van
de bevolking.
III. Erkenning
= of je als bestaande Staat, een andere, vreemde entiteit als Staat erkend. Het aanvaarden dat
tussen zichzelf en de vreemde entiteit het internationaal recht van toepassing is, gelijkwaardig
partnersschap. Het gaat om een beslissing van buitenlands beleid van de Staat zelf, dus niet
zozeer door het Verdrag van Montevideo.
Onderscheid: erkenning van een Staat – erkenning van een regering
Bij regimewissel in een land die geschied op een ongrondwettelijke manier (bijv. militaire
coup, volksrevolutie). Zijn andere landen bereid die regering te aanvaarden als de legitieme
leider van de desbetreffende Staat? De Staat bestaat gewoon verder, een regimewissel doet
niks aan zijn continuïteit. Er verandert dus ook niks aan de verplichtingen die door vorige
regeringen van dat land zijn aangegaan.
Anders wanneer de Staat zelf verdwijnt (bijv. opsplitsing in twee delen): dan krijgt men te
maken met nieuwe rechtssubjecten (bijv. opsplitsing USSR: wat met de afgesloten verdragen
met de VS inzake afbouw van de bewapening?). Oplossing: leer van de Statenopzegging.
Vanuit het internationaal recht wordt erop aangedrongen dat er een afspraak wordt gemaakt
wie van de nieuwe entiteiten de verplichtingen van de uiteengevallen staat overneemt. De
regel is dat één staat deze verplichtingen op zich neemt. In het voorbeeld van de USSR is dat
Rusland. De andere zijn volledig nieuwe entiteiten. Zij stonden dus zelf voor de beslissing
welke verdragen zij zouden ratificeren, tot welke organisaties ze zouden toetreden enz. (clean
slate theory).
Nu: Schotland en Catalonië. Bij afscheuring, wat gebeurt er binnen de Europese Unie? Worden
zij lid en doorlopen zij de reeds bestaande procedures of worden ze beschouwd als nieuwe
staten? Waarschijnlijk het eerste, want historisch gezien reeds lid.
12